VVD in aanval tegen
machtspositie van
christelijke scholen
Italië in de zenuwen over de reis van paus
Telefonische leraar nieuw wapen op taalmarkt
ONDERWIJS ONNODIG DUUR'
Driehoeken en
draperieën
bi j Fong Leng
'i
Ook verzet El Salvador
kondigt bestand af
^BINNENLAND/BUITENLAND
DINSDAG 1 MAART 1983 PAGINA
9pe ZWOLLE De „telefonische leraar" is het
h nieuwe wapen, dat het Talenpraktikum „Inter-
dot lingua" te Zwolle, momenteel in de strijd werpt
Hom nieuwe gaten in de taalmarkt te vinden. En
volgens direkteur David Langley (32) niet zon-
geider resultaat. „We hebben vorige week een
aantal grotere klanten van ons op de hoogte ge-
ilo/steld van onze „dial teacher" en nu al hebben
we louter positieve reakties gekregen",
De teruggang in het bedrijfsleven heeft tot ge-
volg, dat personeelsbezettingen moeten inkrim-
eec pen. Om er dan veertien dagen tussenuit te
D.OI knijpen, teneinde elders een taal gedurende een
stevige stoomcursus goed onder de knie te krij-
uit; gen, wordt steeds moeilijker, vandaar dat Lan-
Dal gley c.s. zochten naar andere wegen om de ge-
•no-achte clientèle toch in het statige pand aan de
Zwolse Van Royensingel te krijgen.
„Het nieuwe pakket is speciaal bestemd voor
hen, die al een basiskennis bezitten van een be
paalde taal. Zeg maar vanaf Mavo-niveau. In
sessies van tien lessen, een half uur per les,
praat onze docent met zijn leerling via de tele
foon. Niet over ditjes en datjes, maar gericht op
een reden, waarom iemand een bepaalde taal
wil verbeteren. Dat kunnen telefonische verko
pen zijn, maar ook zakenlieden, die meer bui
tenlandse betrekkingen moeten onderhouden".
Om de kosten van een dergelijke telefonische
taalcursus (j 295,-) niet extra hoog te maken,
kan er in de avonduren gebeld worden met de
docent. Bovendien wordt er gestreefd de docen
ten te laten bellen met cursisten, die in dezelfde
regio wonen. Daardoor blijven peperdure tele
foontjes van een half uur tussen bijvoorbeeld
Middelburg en Delfzijl achterwege.
„De nadruk bij de „dial teacher" ligt op de con
versatie. Maar in overleg kan er ook een stuk
gericht taalgebruik worden ingebouwd. Even
tueel in combinatie met huiswerk. Op deze ma
nier kan je met je basiskennis in een sessie toch
zeer goed de gekozen taal gaan spreken. Mis
schien niet zo als tijdens de cursus van veertien
dagen gedurende zes uur per dag, exclusief
huiswerk, maar voldoende om je op acceptabele
wijze te redden", is Langley van mening.
Die „termijncursus", zoals „dial teacher" in het
vakjargon heet, heeft Langley ontdekt in
Frankrijk. „Daar wordt het al enige tijd met
succes gedaan. Alleen doet men de telefonische
cursus in groepen van vier a vijf personen. De
resultaten in een groep zijn per persoon veel
minder dan de individuele taaltelefooncursus.
Daarom houden wij het op de individuele cur
sus. De meeste Nederlanders vinden dat ook
veel prettiger".
Opvallend noemt direkteur Langley het dat er
de laatste tijd steeds meer belangstelling voor
het cursuspakket van Interlingua (een onder
deel van de Wolters Samson-Groep) bestaat bij
particulieren. Meestal zijn de dertig docenten
aan het werk met personen, die in dienst zijn
bij internationaal opererende bedrijven. Maar
de particulier richt zich ook steeds meer tot het
Talenpraktikum om op die manier zijn of haar
vreemde talenkennis op te vijzelen of te verbe
teren.
JAN VAN DALEN
DEN HAAG Het recht
op en de mogelijkheid tot
eigen onderwijs wordt in
christelijke kring nog al
tijd als iets heel kostbaars
ervaren. Het jaar 1917,
waarin het een en ander
na een schoolstrijd van
tientallen jaren grond
wettelijk werd geregeld
(de zogeheten Pacificatie),
staat in de geheugens ge
kerfd. Op het eerste ge
zicht doet het dus zeer
vreemd aan dat het mi
nisterie van O&W, waar
nota bene een CDA'er
(Deetman) de eerst ver
antwoordelijke politicus
is, de volledige financiële
gelijkstelling van bijzon
der en openbaar onder
wijs in studie heeft geno-
Maar wie de opvattingen van
de VVD, de andere regerings
partij, terzake kent, zal niet zo
verbaasd zijn. Al drie jaar ge
leden stelde de liberaal Al-
bert-Jan Evenhuis de volledi
ge gelijkstelling ter discussie,
tijdens de behandeling van de
O W-begroting. Volgens de
VVD is er door deze gelijk
stelling al sinds jaar en dag
sprake van scheefgroei. Eén
voorbeeld daarvan gaf VVD-
leider Nijpels afgelopen zater
dag in zijn speech te Utrecht:
een uitgave voor een gebro
ken ruit van een openbare
school, leidt ertoe dat een na
burige bijzondere school een
zelfde bedrag krijgt uitge
keerd, ook al is daar in het
geheel niets gebroken.
Geen been
Maar ook al hadden zij in
1980 een partijgenoot als On
derwijsminister (Pais), de li
beralen kregen met dit soort
kritiek indertijd geen been
aan de grond. Het CDA had
zo duidelijk de macht in het
eerste kabinet-Van Agt, dat
het een discussie over de posi
tie van het bijzonder onder
wijs gemakkelijk taboe kon
verklaren. Sindsdien is er
echter veel veranderd. Aller
eerst is het zo dat het CDA,
dat bovendien verzwakt uit
de jongste verkiezingen is ge
komen, vooral door toedoen
van Van Agt aangewezen
raakte op de VVD, die boven
dien sterk gegroeid was. Nog
belangrijker is echter wellicht
het streven van de huidige re
geringscoalitie naar bezuini
gingen. Daarin is geen plaats
meer voor het ontzien van
heilige huizen of koeien, luidt
het motto van het huidige no-
nonsense-kabinet.
Geen wonder dat Evenhuis,
WD-fractielieder Ed Nijpels
Staatssecretaris N. Ginjaar-Maas
Albert-Jan Evenhuis, die de financië
le verhouding tussen openbaar en
bijzonder onderwijs weer aan de
orde stelde.
inmiddels opgeklommen tot
vice-voorzitter van de VVD-
fractie, dit hèt moment vindt
om nogmadls een poging te
wagen. Het feit dat zijn poli
tiek leider vervolgens luid
keels in de aanval gaat en de
melding van Onderwijs-
staatssecreataris Ginjaar-Maas
(ook VVD) dat er al een stu
die op gang is gebracht, vor
men wel voldoende bewijs
van de ernst waarmee de libe
ralen in de aanval zijn ge
gaan.
Kampioen
Het bovenstaande zou de in
druk kunnen wekken dat er
voornamelijk partijpolitieke
stokpaarden bereden worden.
En natuurlijk is dat gedeelte
lijk ook zo. De VVD is zich
door de jaren heen steeds
meer gaan opstellen als de
kampioen van het openbaar
onderwijs, wat zo ongeveer
gelijk staat aan het bestrijden
van het bijzonder onderwijs.
Maar er is ook nog een andere
kant aan de zaak. Een weten
schappelijk onderzoek heeft
uitgewezen dat de volledige
financiële gelijkstelling van
openbaar en bijzonder onder
wijs jaarlijks zeer grote, onno
dige uitgaven tot gevolg heeft.
Over de omvang daarvan is
de studie nogal vaag: een half
één miljard gulden.
De oorzaak van die vaagheid
is volgens Evenhuis dat veel
van die kosten nog onbekend
zijn. Het gaat namelijk niet al
leen om vergoedingen voor
gebroken ruiten. Het verzet
van de VVD richt zich veel
meer tegen „het automatisme,
waarmee nog altijd christelij
ke scholen voor lager en
voortgezet onderwijs wor
den opgericht of uitgebreid".
Evenhuis wijst erop dat dit
vreemd is, waar er op de
meeste andere maatschappe
lijke terreinen sprake is van
een steeds voortschrijdende
„ontzuiling". Dit laatste reali
seert men zich wellicht het
beste door te bedenken dat er
bijvoorbeeld geen katholieke
vakcentrale meer is, dat er
geen katholieke voetbalbond
meer is, dat er geen katholie
ke kranten meer zijn maar
dat er nog wel steeds nieuwe
katholieke scholen bijkomen.
„Onvrijheid"
De belangrijkste reden daar
van is volgens Evenhuis dat
er bij de oprichting van nieu
we scholen „allang niet meer
gekeken wordt naar de wer
kelijke behoefte". Het zijn de
sinds vele decennia bestaande
organisaties, die in de praktijk
als enige scholen stichten, met
als gevolg dat het bijzonder
onderwijs zeventig procent
blijft uitmaken van het totale
scholenbestand. De betreffen
de „misstand" komt het meest
tot uiting in nieuwe wijken.
Het grootste deel van de kleu
ter- en lagere scholen daar
wordt gesticht, voordat de be
volking is gearriveerd en
meestal zelfs in het stadium
dat de woningen alleen nog
maar op papier bestaan. De
verdeling van het scholenbe
stand komt dan tot stand op
basis van de bestaande ver
houdingen in de gemeente.
Aan de mensen, die uiteinde
lijk in de betreffende wijk ko
men te wonen en die vaak uit
andere gemeenten afkomstig
zijn, wordt dus meestal in het
geheel niets gevraagd. Onder
wijsdeskundigen spreken in
dat verband wel van de ge
groeide „onvrijheid van on
derwijs".
Het kost niet zoveel moeite te
bedenken dat dit soort auto
matismen tot overbodige
scholen kunnen leiden en dus
tot overbodige kosten. Eén
grote school voor bijvoorbeeld
protestant-christelijke en ka
tholieke kinderen is nu een
maal goedkoper dan twee
kleine. En dan praten we nog
niet eens over de mogelijk
heid van één school voor PC,
RK en Bijzonder-Neutraal on
derlijs, waar vele ouders blij
kens onderzoeken best voor
voelen.
Methoden
Bij de VVD denkt men dat er
methoden te bedenken zijn
om deze onbedoelde gevolgen
van de Pacificatie van 1917
ongedaan te maken. Evenhuis
noemt de mogelijkheid van
het schrappen van de religie
in de burgerlijke stand. Op
die manier zouden de organi
saties voor christelijk onder
wijs zich niet meer kunnen
beroepen „op situaties, die al
leen nog maar op papier be
staan". Evenhuis doelt erop
dat vele mensen alleen nog in
naam bij een kerkgenootschap
horen maar er in de praktijk
reeds lang „niets meer aan
doen". De VVD zal er bij de
eigen minister van Binnen
landse Zaken, Rietkerk, op
aan dringen een eind te ma
ken aan de registratie van de
religie.
Voordat nu de indruk ontstaat
dat in de ogen van de VVD
alleen de christelijke scholen
de kosten opdrijven, tot slot
nog een kritische noot van
Evenhuis ten aanzien van het
openbaar onderwijs. Zo zou
het nogal eens gebeuren dat
een openbare scholen ondoel
matig werken, bijvoorbeeld
door elke dag het gebouw te
laten schoonmaken door één
of meer gemeente-ambtena
ren. Onderwijzers van een bij
zondere school willen in zo'n
geval nog weieens zelf met
een paar leerlingen het ge
bouw schoon houden, waar
door zij een aardig centje
het door de overheid be
schikbaar gestelde geld in
de zak kunnen houden.
Al dit soort zaken wil de
VVD aan de orde stellen bij
de behandeling van de On
derwijs en Wetenschapen.
Over de houding van coalitie
partner CDA maken de libe
ralen zich niet zo heel erg
veel zorgen, temeer omdat zij
met steun van de PvdA kun
nen rekenen op een kamer
meerderheid voor hun plan-
nCn RIK IN T HOUT
Dure zijden blouse met poezige strik op intrigeren
de pantalon uit de wintercollectie van Fong Leng.
De show van de nieuwe wintercollectie van Fong Leng
voor mode-inkopers ging vergezeld van een glas champag
ne en exquise bonbons. Alles was stijlvol verzorgd. Bij de
show van de mysterieuze Amsterdamse couturière die. ter
wijl gewone stervelingen nog rillend aan zomerkleding
denken, al weer een wintercollectie voor 1984 heeft ont
worpen. Een kostbare collectie deze keer, met veel panta-
lonpakken en tweedelige ensembles van het allermooiste
leer. En bij veel van die combinaties worden sierlijke blou
ses gedragen met grote, poezige strikken.
De nieuwe collectie van Fong Leng is heel doordacht, op
enkele vaste thema's gebaseerd en in zuivere, heldere
kleuren uitgevoerd. Vooral zwart, rood en goud komen
veel terug, maar ook het glanzende paars en oranje van
bonbonpapiertjes. En twee tinten grijs. Een blauwachtig
grijs en rookgrijs.
Hoewel er wel japonnen getoond werden, ligt het accent in
deze collectie op de leren pakken met de blouses. Als vaste
thema's kwam in deze collectie vaak de driehoek en de
draperie terug. Driehoeken op de voorpanden van een le
ren jurk of voorzien van een volant op blouses. Maar ook
driehoeken onder de tailleband van de pantalons als basis
van vele kleine plooitjes. De leren broeken werden met
schoenen met hoge hakken en leuke kleine strikjes erop
gedragen. Deze leren pantalons waren intrigerend van sty
ling. Ze waren soms voorzien van een slankmakend
schootje en ze hadden halverwege de dij een klepje, net als
bij de befaamde werkmansbroek.
Japonnen waren van zeer dure zijde speciaal geïmpor
teerd hiervoor van de fijnste dunne wol of het mooiste
leer gemaakt Inderdaad, heel indrukwekkend en ook heel
kostbaar. Sommige japonnen waren voorzien van drape
rieën. Je moet er van houden, maar er zijn hele volksstam
men die dat ook doen. Statusverhogend was verder een
goudleren japon, die sierlijk was gedecoreerd met zware
blaadjes. Een dure creatie, die zeker drieduizend gulden
gaat kosten. Als je dat bedrag los in je zak hebt, is het een
kleinigheidje natuurlijk. Maar ook de slankgesneden lange
avondjaponnen van zware zijde met kopmouwen en diepe
rugsplit tot de taille, hadden een opmerkelijke allure.
Avondjaponnen in een echte boze-koninginnestijl, gedra
gen met brede, hoge col en weer die grote poezenstrik, nu
achter in de nek.
PHI A BARUCH
MEXICO Het gewapende verzet in El Salvador zal tij
dens het bezoek van paus Johannes Paulus II aan het land
een staakt-het-vuren in acht nemen. Dit hebben de guer
rillabewegingen in Mexico bekendgemaakt. De paus wordt
op 6 maart in El Salvador verwacht. Eerder kondigde het
verzet in Guatemala een bestand aan.
(Van onze correspondent Cees
Manders)
ROME Nog nooit heeft
in Italië een buitenlandse
reis van de paus zo in de
belangstelling gestaan als
die van morgen naar Cen-
traal-Amerika. De kran
ten, de radio en de tv ra
ken er niet over uitge
praat, en ieder dient de
paus van advies over hoe
hij zich daar moet gedra
gen en over wat hij daar
ginds moet zeggen.
SUSKE EN WISKE HET BRETOENSE BROERTJE
Italiaanse verslaggevers en ca
meraploegen zijn al weken in
Centraal-Amerika om de Ita
lianen op de hoogte te stellen
van de meestal ellendige situa
ties die de bisschop van Rome
op zijn komende vastenreis
kan verwachten. De verwach
tingen zijn hoger gespannen
dan ooit. Een Italiaanse krant
(eigendom van het Vaticaan)
spreekt over „reis van de
hoop", andere kranten schrij
ven over deze apostolische be
devaart als de „reis van de
waarheid". De paus mag het
zelf zeggen.
Enkele commentaren menen
dat de paus op deze reis naar
Centraal-Amerika niet kan
volstaan met de ruime formu
leringen en algemene geloofs
waarheden van de zestien bui
tenlandse reizen die hij tot nu
toe heeft ondernomen. Man en
paard moet hij noemen deze
keer, en vooral de militaire
gastheren niet te veel ontzien.
Emilio Maspero, de leider van
de katholieke Latijns-Ameri
kaanse vakbond Clat is voor
deze gelegenheid naar Rome
gereisd om via de Italiaanse
publieke opinie de paus op het
hart te drukken vooral duide
lijk te zijn in Centraal-Ameri
ka. „De paus is zeer duidelijk
geweest over de situatie in Po
len. Hij heeft openlijk gepleit
voor de erkenning van de
mensenrechten en de Poolse
militaire dictatuur veroor
deeld. De massa van Midde-
n-Amerika verwacht dat hij
dat ook bij hen zal doen. De
mensen daar willen van hem
de waarheid horen, over de
mensenrechten, over de vrede
en de sociale rechtvaardig
heid".
Wat de paus deze en volgende
week in de acht landen van
Timmerlieden
leggen in de
hoofdstad
van Guate
mala, Guate-
mala-Stad,
de laate
hand aan een
enorm altaar
en kruis.
In Guatema
la, een van
de landen die
paus Johan
nes Paulus II
tijdens zijn
komende reis
door Mid-
den-Amerika
bezoekt,
worden de
laatste voor
bereidingen
getroffen
voor de ont
vangst van
de kerkvorst.
De kerken
zijn voorzien
van grote fo
to's van de
paus en op
roepen om te
bidden voor
Guatemala.
Midden-Amerika gaat zeggen
en doen is verborgen in het
scenario dat zijn Vaticaanse
staf voor hem heeft uitge
werkt Met enig ongeduld ziet
men in Italië daar naar uit.
maar ook is er sprake van een
zekere zorg voor de fysieke
gevaren die de paus in landen
als El Salvador, Guatemala.
Nicaragua en Haïti wachten
Deze reis wordt gezien als de
gevaarlijkste van alle. De paus
gaat naar-het front van bur
geroorlog en sociale onrecht
vaardigheid.
Het Vaticaan houdt uiteraard
met alles rekening, en de chef
van de pauselijke veiligheids
dienst is de afgelopen dagen
zelf gaan controleren of de mi
litairen van Midden-Amerika
ook de veiligheid van een be
zoekende paus kunnen garan
deren. Het officiële program
ma is met opzet vaag gehou
den, zodat er ter plekke nog
geïmproviseerd kan worden
en veranderingen kunnen
worden aangebracht.
De paus zal ook op deze reis
geen kogelvrij vest dragen,
maar gaat er mee akkoord dat
voor rijtoeren en ontmoetin
gen met de massa kogelvrije
vervoermiddelen zullen wor
den gebruikt Zijn lijfwacht
blijft op normale sterkte: 4
man, plus de duizenden solda
ten en politiemensen die de
ontvangende regering zal. in
zetten. Dat neemt niet weg dat
velen in Italië een zucht van
verlichting zullen slaken als
de paus volgende week don
derdag gezond en wel achter
veilige en ondoordringbare
muren van het Vaticaan zal
zijn teruggekeerd.
(2ie ook rubriek Kerk en
Wereld)
