f^agere gasprijs voor tuinders niet uitgesloten
Westfriese Flora: bol van nieuwe tulpen
NIEUWE GROENTEN VANAVOND OP KRO-TV
VOORZITTER LANDBOUWSCHAP JAN VAN DER VEEN:
nis nit if ii V/ an tour ran ter
i via Je/uoty hcrtxdm Humtei
mltr tan Influx tatfi'tt '/5F
<mhmp itaimtitimid mltM
imwitcnta MtautScinpai'
ac
IN HAAG De tuin-
vinden dat ze veel te-
n hef^ VOOr ^Un &as moeten
,n 4talen. Op het ogenblik
zitteftalen zij 36,7 cent voor
kubieke meter en een
iiddelde tuinder ver-
j nl|okt al gauw een half
°geJlj°eifl »kuub" per jaar.
n ril
e vejr 1 april gaat de tuin-
n bmiwgasprijs, zoals con-
'^jjctueel is overeengeko-
ldel#n» *n beginsel met 3,4
nteeifnt per m3 omhoog. Te-
ter rins is afgesproken dat bij
i. oo|ze aanpassing de prijs-
wijzjitwikkeling van de zwa-
id Ve[sto°kolie over het daar-
•Am|°r liggende halfjaar
ninsiprdt betrokken. Zoals
an. it er nu naar uitziet be
kort een verhoging, die
flangrijk lager uitvalt
in 3,4 cent, tot de moge-
kheden.
nister ir. Gerrit Braks van
ndbouw en Visserij en ook
rechterhand ir. Aart de
euw hebben er de laatste
landen geen geheim van ge-
Verhoging
per 1 april
valt
lager uit
maakt: de tuinders mogen niet
op een daling van de gasprijs
rekenen. Ondanks die ont
nuchterende woorden bestaat
er een redelijke kans dat de
tuinbouwgasprijs in de loop
van dit jaar daalt. En mogelijk
zelfs fors daalt. Dat zegt voor
zitter Jaap van der Veen van
het Landbouwschap in ge
sprek met deze krant. Volgens
Van der Veen zijn er overi
gens meer redenen, op grond
waarvan de tuinders in alle re
delijkheid een lagere gasprijs
kunnen eisen. In antwoord op
een tiental vragen licht hij een
en ander toe.
Aan de verhoging van de tuin-
Van der Veen: „Als Land
bouwschap hebben wij in het
voorjaar van 1982 een contract
gesloten met de Gasunie en de
VEGIN en dat loopt tot 1 okto
ber 1984. Onderdeel daarvan
was dat het toen bestaande
verschil tussen de tuinbouwga
sprijs en de vergelijkbare
grootverbruikersprijs in drie
gelijke (halfjaarlijkse) termij
nen zou worden ingelopen.
Dat is de afspraak. De laatste
termijn komt er nu aan en
daar komen we niet onderuit.
Deze versnelde prijsaanpassing
is ons door Brussel afgedwon
gen. Het was een kwestie van
kiezen of delen. De kans op
een regelrecht conflict met
onze beste klanten (met name
de Duitsers dreigden met
grensblokkades) was niet
denkbeeldig".
Maar de prijsdaling van de
zware stookolie op de wereld
markt (waaraan de tuinbouw
gasprijs is gekoppeld) zet nu
toch fors door? Dat zou je toch
door móeten berekenen?
Van der Veen: „De cijfers wij
zen tot nu toe zeker niet op
HET BRETOENSE BROERTJE
USKEEN WISKE
Mitt wem tebouud dtt
Karneruw Qtorwhu
tOYcrmwtün en verbood ons
tr ooit bij te Komen
een forse daling van de zware
stookolieprijs. Het prijsniveau
op de wereldmarkt uitgedrukt
in guldens daalt nauwelijks.
Eind september en in oktober
vorig jaar schoot die prijs flink
omhoog. Nu zitten we weer op
het niveau van augustus 1982.
Bij de aanpassing van de tuin
bouwgasprijs is de prijsontwik
keling van de zware stookolie
gedurende het voorafgaande
halfjaar bepalend. Vandaar dat
een deel van de 3,4 cent per
m3 per 1 april toch doorgaat.
Na die datum wordt de tuin
bouwgasprijs trouwens per
kwartaal aangepast".
Wordt de glastuinbouw dan
opnieuw in een uitzonderings
positie gemanoeuvreerd
Van der Veen: „Neen, want
die aanpassing per kwartaal
geldt ook voor alle andere
grootverbruikers. De tuin
bouwgasprijs is zoals gezegd
gekoppeld aan die van de zwa
re stookolie. De Gasunie bere
kent per kwartaal een zware
stookolieprijs. Op deze wijze
zijn we weer in de situatie be
land van voor de energiecrisis
van 1973".
Wat zijn de bezwaren van het
Landbouwschap tegen de kT
pelmg aan de zware stookolie
prijs? Uw organisatie heeft dat
toch altijd bepleit?
Van der Veen: „Dat klopt,
maar onze bezwaren spitsen
zich toe op twee fronten. De
zware stookolieprijs in ons
land wordt voor een belang
rijk deel beïnvloed door de
overheid. Ik doel op de accijns,
de luchtverontreinigingshef
fing en de opslagregeling. Bo
vendien hebben we te maken
met de verplichting dat alleen
zwavelarme stookolie mag
worden verstookt. De zware
olie die onze tuinbouwgasprijs
bepaalt, heeft een zwavelper-
centage van 1 1/2%. In België
bijvoorbeeld stoken de tuin
ders olie met een zwavelgehal-
te van 3 1/2%. De Nederlandse
milieu-eisen maken de olie ex
tra duur. Per volle procent
zwavel scheelt dat gemiddeld
ruim ƒ20.- per ton. Van een
totale zware stookolieprijs van
pakweg ƒ500.- per ton wordt
zo'n ƒ60 - door het overheids
beleid bepaald. Ten opzichte
van het buitenland is de gas
prijs dus eigenlijk te hoog. Wii
zijn .van mening dat een deel
Voorzitter Jaap van der Veen van het Landbouwchap.
van de toeslagen eraf gehaald
moet worden. Dit is op goede
gronden te verdedigen".
In Nederland worden toch ook
andere energiebronnen aange
wend dan zware olie?
Van der Veen: „Jazeker. Daar
zit ook de kern van ons twee
de bezwaar. Het aandeel van
de zware stookolie in het tota
le energieverbruik is stevig te
ruggelopen. Op het ogenblik is
dat nog 4 a 5%. De zware
stookolieprijs die de Gasunie
per kwartaal hanteert, is geba
seerd op de inkopen van zeer
grote afnemers, zoals de indus
trieën en elektriciteitscentra
les. In die situatie is medio vo
rig jaar een belangrijke wijzi
ging opgetreden. Alle elektri
citeitscentrales in het land
werden toen door de overheid
gedwongen over te schakelen
van zware stookolie op gas.
Met andere woorden: het aan
tal inkopers van zware stook
olie is aanzienlijk verkleind.
Een paar grote afnemers zijn
nu met hun inkopen van zwa
re stookolie bepalend voor de
prijs, waaraan de gasprijs per
kwartaal wordt gekoppeld. De
basis onder die prijs is veel
smaller geworden en daardoor
ook onbetrouwbaarder. Een
onzorgvuldige inkoop van
zware stookolie cfoor één der
grote afnemers van zware
stookolie werkt dus prijsop
drijvend voor gasverbruikers
in om' land. Daar moet iets aan
worden gedaan. Daar komt
nog bij dat ook de afschaffing
van het maximumprijssysteem
ongunstig uitwerkt op de prijs
vorming van de zware stook
olie".
Vindt u dat de kolenprijs een
rol moet spelen bij de bepaling
van de tuinbouwgasprijs?
Van der Veen: „Allereerst wil
ik duidelijk zijn over het sto
ken van kolen in de glastuin
bouw. Technisch lijkt dit geen
problemen te geven. Het
Landbouwschap vindt het ech
ter niet gewenst dat de tuin
bouw om economische rede
nen wordt gedwongen om
massaal terug te grijpen naar
kolen als energiebron. Naar
die tijd moeten we niet terug.
Dat geldt trouwens ook voor
zware stookolie. Dit betekent
wel dat de gasprijs met de prijs
van andere energiedragers, in
dit geval kolen, moeten kun
nen concurreren. In dat ver
band kan de vraag worden ge
steld of de zware stookolie de
enige basis voor de gasprijs
moet blijven.
De glastuinbouw moet ruim
70% van haar produkten in het
buitenland verkopen. Omdat
de energiekosten in het totaal
van de kosten zo'n belangrijke
rol spelen, kunnen onze pro
dukten alleen concurrerend
worden aangeboden indien de
prijsstelling van het gas zoda
nig is dat een vergelijking met
de prijzen van andere in aan
merking komende energiedra
gers in binnen- en buitenland
goed kan worden doorstaan.
Een dergelijke vergelijking be
gint steeds ongunstiger voor
het Nederlandse gas uit te val
len".
Maar dat betekent dat ook de
prijs van het exportgas moet
zakken en daar zit het kabinet
niet op te wachten, denkt u
ook niet?
Van der Veen: „Lieden die nu
beweren, dat het gas dat Ne
derland exporteert te duur
dreigt te worden, slaan de spij
ker op de kop".
De tuinbouwgasprijs kan in
theorie omlaag maar is dus
verworden tot een politieke
speelbal, waarvan je maar
moet afwachten hoe die gaat
rollen?
Van der Veen: „Let wel, de
prijs, die de Gasunie berekent
voor de zware stookolie geldt
voor alle grootverbruikers van
gas. Waar het ons om gaat is
dat ook andere bedrijfstakken
voor wie de energiekosten
zwaar drukken op het totale
kostenpakket, zich in gaan
spannen voor een lagere gas
prijs. Ik denk met name aan
bijvoorbeeld de sectoren che
mie en basismetaal. Dat bete
kent dat we moeten gaan pra
ten met ondernemersorganisa
ties als het VNO en het NCW
We doen ons best om anderen
hiervoor warm te krijgen...".
Durft u een voorspelling te
doen over de tuinbouwgasprijs
per 1 juli en 1 oktober van dit
jaar?
Van der Veen: „Als ik dat met
enige zekerheid kon doen zat
ik hier niet meer. Wel moet
geconstateerd worden dat de
prijsontwikkeling van zware
stookolie een dalende lijn ver
toont. Die daling lijkt zich
voort te zetten en het lijkt
waarschijnlijk dat die daling
zich de komende maand en
misschien maanden voortzet.
Dat hangt uiteraard mede af
van de prijsontwikkeling van
ruwe olie op de wereldmarkt,
waarbij de opstelling van de
OPEC-landen een grote rol
speelt. Het dalende effect van
de zware stookolieprijs en de
verdere ontwikkeling van die
prijs gedurende de komende
maanden gaan pas per 1 okto
ber a.s. volledig doortellen.
Maar, pas op. Een forse stij
ging van de zware stookolie
prijs in de maanden juli en au
gustus kan alles weer gladstrij
ken. Dus niet te vroeg jui-
Als de dalende tendens in de
zware stookolieprijs bijvoor
beeld nog een half jaar lang
doorzet, is een verlaging we;
degelijk mogelijk?
Van der Veen: „Als de dalen
de lijn van nu wordt doorge
trokken, dan duikt de tuin
bouwgasprijs in oktober be
langrijk onder de prijs van 1
april a.s. Voor een sector als de
glastuinbouw met een piek in
het gasverbruik in de winter
maanden en het vroege voor
jaar is de prijsaanpassing op 1
oktober respectievelijk 1 janu
ari 1984 van uitermate groot
bela,ng.
CcidócScxwant
MAANDAG 28 FEBRUARI 1983 PAGINA T
strij<
Viva Espana, ook voor
Nederlandse bloementelers
De bevoorrechte Nederlandse vakantieganger aan de stran
den van het vermaarde Spaanse Benidorm zal niet vermoe
den dat de Nederlandse bloemenkwekers en de talrijke ande
ren die daarbij zijn betrokken om heel andere redenen dan de
zonnige stranden belangstelling hebben voor Spanje. Tot de
vele landen waar onze bloemen zich presenteren, behoort na
melijk ook Spanje, hoewel men dat gezien de fleurige aspec
ten van dat land niet zal verwachten en men er mogelijk wei
nig heil in ziet. Toch valt Spanje onder ons exportgebied en
helpt de naar verhouding nog kleine afname om er als totaal
toch een groot geheel van te maken, waaraan onze telers, vei
lingen en exporteurs steeds meer behoefte hebben. Maar an
derzijds gaan ook de Spaanse kwekers en exporteurs, daarbij
gesteund door de regering, iets doen aan de eigen problemen.
Opvallend is dat het aandeel van buitenlands kapitaal in de
Spaanse snijbloementeelt erg groot is. De enkele grote glasbe-
drijven met een oppervlakte van 5-10 hectare zijn veelal in
Westduitse of Nederlandse handen, mogelijk mede een gevolg
van de Nederlandse kassenbouw of vestiging door onze kwe
kers. Er zijn bij uitzondering Spaanse firma's bij betrokken.
Deze hebben dan veelal buitenlandse deskundigen aangetrok
ken. Daarnaast zijn er veel binnenlandse producenten met
kleine bedrijven, zelfs met minder dan 1 hectare. Zij kweken
veelal onder plastic en bloemen met bestemming voor de bin
nenlandse markt. De Spaanse produktie van bloemen en
planten is hard aan herstructurering toe. De huidige moeilijk
heden en de toetreding tot de EEG maken dit noodzakelijk.
De invoer van de produkten neemt hand over hand toe, voor
al die van planten. Tengevolge-daarvan neemt de eigen plan-
tenproduktie langzaam af. Sommige bedrijven willen samen
werken om de invoer te gaan remmen. Ze willen de produk
tie meer uitbreiden van planten die nu worden geïmporteerd.
Maar ze krijgen daarbij niet op het juiste ogenblik hulp van
de Staat, zo constateert het blad Valencia-fruits. Er wordt
steeds minder kapitaal geïnvesteerd, terwijl er juist dringend
een gerenommeerde actie nodig is. Maar het zal wel weer een
„Poolse landdag" worden, aldus het blad. De export moet ge
steund worden. De regering neemt voor ettelijke miljoenen
deel aan allerlei internationale tentoonstellingen, maar de
plantenbedrijven kunnen daaraan niet meedoen, omdat de
J2 export te klein 's- Ook in de bloementeelt heerst crisis. In een
>ndli Spaans huis staat gemiddeld minder dan slechts 1 bloem.
Hier is niet de invoer het probleem. Die is er haast niet, be
halve op hoogtijdagen.
Er zijn niet voldoende installaties en er worden geen nieuwe
variëteiten geïntroduceerd, van gezond materiaal. Tegen
woordig is dat voor de grote firma's wel mogelijk. Maar het
spook van de invoer dreigt toch voor de Spaanse kwekers.
Vooral uit landen met lage lonen, die zich bovendien op de
anjer concentreren geldt dat. Gezien de moeilijkheden en de
mogelijkheden van de EEG is er een herstructureringsplan
opgesteld voor de sector, dat met steun van de overheid zou
moeten worden uitgevoerd.
De overheid lijkt wel bereid om mee te werken. Om te begin
nen zal er een eenvoudige enquête worden gehouden bij de
kwekers. Die gegevens zijn nodig om een goed programma te
kunnen opstellen. De bestaande statistieken zijn niet be
trouwbaar genoeg. De Spaanse snijbloemenproduktie concen
treert zich aan de oostkust en op Tenerife. Een vijfde van het
areaal en zelfs 25 procent van de oppervlakte plastic-kassen
vindt men in de Noordspaanse provincie Barcelona. Zo wor
den meer dan dertig procent van alle snijbloemen daar ge
teeld, waaronder de helft van alle in Spanje geproduceerde
planjers en twintig procent van alle rozen.
Daaraan besteedt het
KRO-tv-programma „De ver
van m'n bed show" vanavond
aandacht (22.10-23.00, Ned. 1).
In dit maandelijks program
ma over Derde-Wereldzaken
zal o.a. ir. A. Sweep van het
Centraal Bureau van Tuin
bouwveilingen vertellen over
pogingen om het groente-aan
bod van Nederlandse tuinders
te verbreden met hier nog on
bekende produkten uit Azië.
De heer Sweep heeft in 1980
met een college van het Tro
peninstituut en van het
Naaldwijkse proefstation een
reis door Zuid-Oost-Aziö ge
maakt om nieuwe produkten
op te sporen. Zij kwamen met
een lange lijst namen en
exemplaren terug. Van enkele
tropische groenten worden de
Nederlandse mogelijkheden
onderzocht. Die produkten
zullen ook in het tv-program-
ma te zien zijn, zoals pak soi,
kouseband, stengelui, pom
poen en cherry tomaten.
Overigens is de Nederlandse
tuinbouw de laatste 15 jaar al
verrijkt met produkten van
elders, ondermeer paprika,
aubergines en courgettes.
Oorzaak daarvan lag in de
komst van veel buitenlanders
en in de kennismaking van
Nederlanders met deze groen
ten in verre vakantielanden.
Over de nieuwe tropische-Ne-
derlandse gewassen praat pre
sentator Han van der Meer
ook met een Creoolse psycho
loge over eetgewoonten en de
betekenis van tropische ge
wassen voor ons „tafelen";
met een Surinaamse huis
vrouw uit Lelystad die het
publiek uit haaf pan „moxi
alesi" laat proeven; en met
prof. L. Emmerij, direkteur
van het Institute of Social
Studies, over de vraag of met
de verbouw in Nederland van
deze groenten geen sprake is
van oneerlijke concurrentie.
In deze „Ver van m'n bed
show" verder aandacht voor
een onderzoek over de Sahel-
landen. voor het verband tus
sen onze energie-discussie en
de Derde Wereld, en voor de
internationale commissie voor
mensenrechten. Muzikale gas
ten zijn twee klassieke gitaris
ten uit Suriname en een Se
negalese muziekgroep.
Fini....: de Westfriese Flo
ra is weer achter de rug.
Gister(zondag)avond
draaide men in Boven-
karspèl de spotlights uit
van een show, die niet
ten onrechte het grootste
overdekte bolbloemen-
spektakel van West-Euro
pa wordt genoemd. En als
er één ding heel duidelijk
op deze expositie is geble
ken, dan is het dit: het
bollenvak zal in de ko
mende jaren bepaald niet
verlegen zitten om nieu
we tulpen. Want die ble
ken in Bovenkarspel uit
voorraad leverbaar!
En dan maar niet zo-maa> -
wat-nieuwe-tulpen, maar wel
degelijk creaties die qua
stand, bloemgrootte, kleur
enz. erg veel in huis lijken te
hebben. Nu kan men van een
nieuwe zaailing die op een
tentoonstelling te pronk
wordt gezet, niet al te veel
zeggen. Het kost bijv. een ver
edelaar niet zo veel moeite
om van een nieuw soort 200
bollen in bloei te (laten) trek
ken en dan de twintig aller
mooiste exemplaren ten tone
le te voeren
Produktie
Het uiterlijk alleen bepaalt
trouwens niet alles. De bol-
lenkweker wil bijv. ook graag
weten of hij met een produk-
tief ras te doen heeft. Hij
moet snel kweken en liefst
ook weinig vatbaar zijn voor
ziekten. Als een tulp b.v. ge
voelig is voor het beruchte
„zuur" dan zakt hij onmiddel
lijk in waarde. Ook over de
broei-eigenschappen kan men
half februari niet te veel zeg
gen. Want om deze tijd van
het jaar, doen tal van tulpen
Nieuwe bolgewassen op de Westfriese Flora In Bovenkarspel, die gisteren werd
gesloten.
het gemakkelijk. Als een
nieuwe cultivar voor Kerst
mis in bloei wil komen, dan
betekent dat meteen een ex
tra pre.
Maar dat zijn allemaal zaken
die op een tentoonstelling niet
op het kaartje staan. Toch
worden er wel degelijk zaken
gedaan tijdens zo'n expositie.
Soms gebeurt dat impulsief
en dat is riskant of men
heeft een groot vertrouwen in
de veredelaar en in het ver
haal dat hij vertelt.
Risico s
Maar al heeft men te doen
met goudeerlijke mensen, de
koper loopt niet zelden grote
risico's. Om te beginnen krijgt
men het plantgoed van een
veelbelovende nieuwigheid
niet cadeau. Men is verplicht
een zeer vriendelijk bedrag
per kilo te betalen. Dat is
punt één. En er is niet éé*i
vakman die de zekerheid
heeft dat hij de aanwinst-van-
de-eeuw heeft gekocht. Dat
kan méé- maar ook tegenval
len. Neem nu bijv. de betrek
kelijk nieuwe tulp Abu Has
san. Een fraaie aanwinst met
een kleur rood als pas gewre
ven mahoniehout en dat alles
omlijst door een gouden rand.
Verder een bladstand die
niets te wensen overlaat, een
goede „poot" en een beste
stengel. Geen kou aan de
lucht dus en enkele jaren ge
leden gingen de kilo's bollen
als warme broodjes over de
toonbank voor uiterst optimis
tische prijzen. Er zijn volwas
sen kapitalen ingestopt, maar
nu het zo ver is dat de lever
bare bollen in behoorlijke
hoeveelheden aan de markt
komen, nu geven de broeiers
en de exporteurs niet thuis.
En zo kan het vandaag gebeu
ren dat de twaalven van dit
betrekkelijk nieuwe soort
worden aangeboden voor
f 8,- per 100. Nog lager in
prijs dat het grote massasoort
Apeldoorn.
Triest
Dat is een trieste zaak en men
zoekt nu naar de oorzaak. De
kleur is te donker, zo zegt
men. Is dat zo? Een tulp als
Abra is vrijwel even donker
van tint en die loopt als een
trein. Het areaal daarvan is al
vrij behoorlijk 28 ha
maar niettemin betaalt men
voor deze Abra vandaag
15,- per 100 voor de twaal
ven.
We willen maar zeggen: wie
het raédt, die wéét het. Maar
dit staat wel vast: het is de ge
bruiker die bepaalt welke
zaailing het zal gaan maken
en welke niet. Een „mooi
smoeltje" is natuurlijk heel
belangrijk, maar zegt niet al
les. Jubelende beoordelingen
in de vakpers? Prachtig! Een
hoge score op proeftuinen en
proefstations? Uitstekend!
Hoge prijzen voor het plant
goed? Alleen maar prettig!
Maar uiteindelijk gaat het om
de vraag: wat zegt de gebrui
ker er van? Hoe luidt het oor
deel van de broeier in het
Westland, in Rijnsburg en de
Veenstreek? Daar wordt niet
de meest bejubelde zaailing
gekozen, maar de tulp die het
hoogste rendement per vier
kante meter kasruimte ople
vert. Om het huiselijk te zeg
gen: de aanwinst die het
meeste brood op de plank
brengt.
Kortom: een nieuw soort is er
zo maar niet. Dat moet zich in
de praktijk eerst maar eens
bewijzen.
Leliebloemigen
Dat geldt ook voor de nieuwe
tulpen die op de Westfriese
Flora werden getqpnd Er wa
ren enkele aanwinsten bij die
in bepaalde opzichten heel
bijzonder zijn. Zo kon men
bijv. van de Kwekersvereni
ging Hybris uit Lisse lelie-
bloemige tulpen zien in kleu
ren die tot nu toe niet voor
kwamen, zoals rode, wit-ge-
rande aanwinsten en ook wit
te en roomkleurige zaailingen
die vanaf half januari af in
bloei getrokken kunnen wor
den. Dit type was tot nu toe in
die kleuren niet beschikbaar,
zodat duidelijk van iets
nieuws kan worden gespro
ken.
Komen en gaan
Het aantal nieuwe tulpen in
Bovenkarspel was groot. Veel
te groot om ook maar 10%
daarvan een goede toekomst
te kunnen voorspellen. In de
jaren tachtig zal dan ook wel
De Grote Schifting gaan
plaats vinden. Een groot deel
van wat nu gaat kómen, zal
ook weer moeten gaan. Het
opgaan, blinken en verzinken,
zit nu eenmaal overal in ge
bakken. En de nieuwe tulpen
maken daar geen uitzonde
ring op!
