IN EN OM DE KAS
Kamerlid belooft
Arafat hulp voor
Palestijnse studenten
Combinatieteelt
bolgewassen leidt tot
energiebesparing
Geuronderzoek Landbouwhogeschool
inspiratiebron voor Westland 19NU
Desnoods
verplichte
herverdeling van
werk in België
Milieubeweging
op zoek naar
nieuwe toekomsl
LAND EN TUINBOUW/BUITENLAND
£&kk>c Souuint
MAANDAG 21 FEBRUARI 1983 PAGIN
Stapje terug voor Westland
Onlangs zijn de resultaten van de in mei 1972 gehouden tel
ling met betrekking tot onderzoek naar teeltgebieden van
snijbloemen en planten in ons land door het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS) bekend gemaakt. Hieruit kan het
grote belang van de Aalsmeerse veiling (VBA) als handels- en
exportcentrum worden vastgesteld door het grote aandeel van
deze veiling in de totale omzet van de veilingen. Sinds 1978 is
het aandeel van de VBA in de totale veilingomzetten echter
weinig meer toegenomen.
Het Westland heeft voor wat betreft haar oppervlakte-aan
deel van 1974 tot 1982 een stapje terug moeten doen. In 1982
lag het aandeel op 35,5 procent. Naar veilingomzet bleef de
CCWS ongeveer eenderde van het totaal voor zijn rekening
nemen.
Roelofarendsveen, Rijnsburg en Leeuwarden boetten van
1974 tot 1982 aan belangrijkheid in, zowel wat betreft beteel-
de oppervlakte als omzet.
Het Produktschap voor Sierteelt (PVS) constateert in een be
schouwing onder andere dat Aalsmeer van oudsher verreweg
het belangrijkste teeltgebied van rozen is, hoewel het aandeel
in de totale oppervlakte van 1974 wel is teruggelopen. Ook
Roelofarendsveen boette wat de rozen betreft aan belangrijk
heid in. Zowel het Westland als Bleiswijk daarentegen zagen
hun rozenaandeel flink toenemen. De teelt van grootbloemige
anjers vond in 1982 voor bijna de helft in het Westland plaats.
Vergeleken met voorgaande jaren zit hier ook nog een duide
lijke toename in. Dit is ook het geval in Rijnsburg en omge
ving. Anders is dat in Roelofarendsveen, waar men na het
Westland de grootste oppervlakte grootbloemige anjers vindt.
Ook in het teeltcentrum Aalsmeer loopt het aandeel in het
areaal terug. Bij de oppervlakte van trosanjers in Nederland
neemt het Westland een nog groter deel voor zijn rekening
dan van de grootbloemige anjers, maar neemt het aandeel
van trosanjers af. In opkomst daarentegen is de teelt van tro
sanjers in Bleiswijk, eveneens in Roelofarendsveen en Bem
mel. Het aandeel van het Westland in de teelt van chrysanten
bleef met bijna 55 procent van het totaal vergeleken met 1974
vrijwel constant. Dat kan niet worden gezegd van Bleiswijk,
Roelofarendsveen, Rijnsburg, Vleuten en Eelde. Vooral bui
ten de bekende teeltcentra, maar ook wel in Bemmel, onder
andere is de chrysantenteelt van 1974 tot 1982 sterk in op
komst gekomen. De gerberateelt heeft snelle opgang gemaakt.
Desondanks nam het oppervlakte-aandeel van zowel het
Westland, Aalsmeer als Rijnsburg in genoemde periode af.
Bleiswijk nam echter sterk in belangrijkheid toe. Ook in
Bemmel werd zij het nog op bescheiden schaal een be
gin gemaakt met de teelt van gerbera's.
In het Westland, waar de meeste anthuriums gekweekt wor
den, en in Aalsmeer, Roelofarendsveen en Eelde ging dat
naar verhouding nog sneller, zodat in deze teeltgebieden de
aandelen sterk daalden. Met name in Bleiswijk, maar ook in
Grubbenhorst was de ontwikkeling net andersom, aldus de
PSV.
Wat de potplantenteelt betreft heeft deze in de afgelopen ja
ren een grote vlucht genomen. In het Westland, Bleiswijk en
Roelofarendsveen zijn de uitbreidingen erg groot. Het ging
vooral ten koste van het teeltaandeel in Bemmel, Vleuten en
Eelde. Aalsmeer was in 1982 nog steeds het grootste teeltcen
trum van de potplanten, maar het Westland is een sterke
tweede geworden, zo wordt geconstateerd. De teelt van perk-
planten ligt voornamelijk buiten de centra. Binnen die centra
is het Westland het belangrijkste met in 1982 een aandeel van
16 procent Opmerkelijk is dat het aandeel van de teelt buiten
de genoemde negen centra in het totale areaal van bloemen
en planten is toegenomen, namelijk van 16,9 procent in 1974
tot 18,8 procent in 1982. Deze oppervlakte is dus naar verhou
ding belangrijker geworden. Er is vastgesteld dat de teelt van
fresia en lelies sedert 1974 in het Westland het belangrijkste
is. Bij de fresia is het aandeel van het Westland constant ge
bleven, maar van lelies is het aandeel steeds groter. Maar dat
gaat wel ten koste van andere teeltcentra.
Beurt wan Amsterdam
De Landbouwhogeschool
Wageningen begint bin
nenkort een onderzoek
naar de geur van bloe
men. De studie richt zich
speciaal op de fresia. Van
het gehele assortiment zal
worden vastgesteld welke
gecultiveerde soorten
geuren, welke reuk zij
bezitten en de intensivi
teit van die geur.
De studie wordt geleid door
dr. ir. P.A. van der Pol van de
Vakgroep Tuinboüwplanten-
teelt van de hogeschool. Ne
gen jaar geleden poneerde hij
tijdens zijn promotie de stel
ling „Verwaarlozing van de
eigenschap geur bij tuinbouw-
produkten is een typisch
voorbeeld van de vervlakking
van deze tijd". Geur is vol
gens de heer Van der Pol,
vooral ook voor de tuinbouw,
van grote waarde. Het kan
veel produkten een extra
kwaliteitsdimensie geven. Bij
fruit is dat al het geval, maar
het geldt ook voor de bloe
menteelt. Het onderzoek is
voor de organisatoren van de
tentoonstelling Westland
19NU aanleiding tijdens de
komende tentoonstelling aan
geur speciale aandacht te be
steden. Er komt een „snuffel-
stand" waar bezoekers niet al
leen informatie kunnen krij
gen, maar waar zij ook zelf
dank zij de aanwezigheid van
een groot aantal planten en
bloemen kunnen „snuffelen".
De bloemen- en groenteten
toonstelling Westland 19NU
wordt vrijdag 18, zaterdag 19
en zondag 20 maart gehouden
in de Bloemenveiling West
land CCWS in Naaldwijk.
Thema is dit jaar „Vers en va
riatie". Op een oppervlakte
van ongeveer vijftienduizend
vierkante meter rijden dan
een aantal corsowagens rond.
Jaarnaast zijn er een land
schapspark en een kinder
boerderij. Het geheel wordt
omzoomd door stands, waar
bezoekers informatie kunnen
krijgen over onder andere de
veredeling van gewassen, het
werk van de handel en d
studieclubs. In het kader va
het thema „Vers en variatie
schenkt Westland 19NU sp<
ciale aandacht aan het trans
port van de verse groenten e
bloemen en dan weer in h<
bijzonder aan het transpoi
door de lucht. Fokker toor
een aantal vliegtuigmodellei
President-directeur S. Orlar
dini van de KLM opent Wes
land 19NU.
In deze tijd van steeds
stijgende energiekosten
zitten de broeiers van
bol- en knolgewassen
„gebeiteld" zoals dat sier
lijk heet. De energiebe
hoefte van bijvoorbeeld
tulpen, narcissen, hyacin
ten, enz. is gering en daar
zijn producenten van ro
zen of chrysanten in hoge
mate jaloers op. Dat wil
niet zeggen dat men in de
broeierijsector nauwelijks
zoekt naar energiebespa
rende maatregelen. Men
weet alles van scherm-
doeken, van noppenfolie,
van gevelisolatie, van
dubbele beglazing, van
hijsverwarming en zelfs
van total energy-installa-
ties. Want als er wat te
besparen valt, dan is ook
de broeier er als de kip
pen bij om zijn uitgangs
positie nog rianter te ma
ken.
Er wordt echter ook in andere
richtingen gezocht om de cul
turen rendabeler te maken.
Neem bijvoorbeeld de dubbele
teelten. Zo wordt de combina
tie tulpen met lelies al veel
toegepast. Men plant de bollen
van tulpen en lelies tegelijk.
Als de tulpen zijn geoogst, zit
ten de leliebloemen er al weer
aan te komen. Het gaat er
maar om: wat zijn de beste
combinaties? Dat is men nu
aan het uitzoeken bij het La
boratorium voor Bloembolle-
nonderzoek in Lisse.
De leliespecialist van dit on
derzoekcentrum, de heer Jan
Boontjes (die binnenkort naar
Australië hoopt te emigreren)
zegt daar het volgende over.
De meest gebruikte combinatie
is de tulp Apeldoorn met de
oranje lelie Enchantment. Aan
de ene kant een logische keu
ze, omdat van beide cultivars
grote hoeveelheen bollen be
schikbaar zijn. Of het een ide
ale combinatie is, wilde de
heer Boontjes ten zeerste be
twijfelen. De lelie Enchant
ment komt na het planten na
melijk vrij gauw boven de
grond. Binnen vier weken is
dat meestal het geval. Maar
dar. zijn de tulpen nog lang
niet oogstrijp. Wat gebeurt er
nu? Als men de tulpen gaat
oogsten, hebben de lelies al
een flink ontwikkeld gewas en
zijn ook vele stengelwortels
gevormd. Bij het trekken van
de tulpen worden die wortels
beschadigd en dat leidt tot
kwaliteitsverlies.
Op zoek
Daarom is men bij het Labora
torium op zoek naar andere
combinaties. Eén daarvan is de
tulp Gander met de lelie Es
ther. Men koos deze cultivars
omdat ook van deze soorten
een behoorlijk areaal is opge
plant en de bollen voor de
broeiers beschikbaar zijn. Bij
deze combinatie blijkt dat de
tulpen al lang en breed zijn ge
oogst als de lelies nog maar net
boven de grond komen. Dan is
er bij het oogsten van de tul
pen dus geen sprake van scha
de maken in het leliegewas. Zo
zijn er wellicht nog meer en
betere combinaties te maken.
Bovendien kan men met de le-
liebollen nog wat „spelen" met
rooitijdstippen en bolbehande-
lingen om zo het tijdstip van
opkomst nog beter te kunnen
beïnvloeden. Het gelijktijdig
planten van tulpen- en lelie-
(Van onze speciale verslagge
ver Rick Kersjes)
ALGIERS Het Eerste-
Kamerlid Hans Oskamp
(PvdA) heeft in een on
derhoud met PLO-voor-
zitter Arafat toegezegd in
Nederland initiatieven te
zullen nemen ten behoeve
van Palestijnse studenten.
Hij wil studenten die van
wege de omstandigheden
in Libanon hun studie in
Beiroet hebben moeten
stopzetten, mogelijkheden
bieden aan een Neder
landse universiteit af te
studeren.
Oskamp woont op uitnodiging
van de PLO de zitting van de
Nationale Raad in Algiers bij.
Het Tweede-Kamerlid Klaas'
de Vries (PvdA) was ook aan
wezig in Algiers. Vorige week
dinsdag, direct na de opening
van de Nationale Raad, verliet
deze Algerije weer.
Oskamp, die gedurende een
half uur met Arafat heeft ge
sproken, liet weten met minis
ter Deetman (Onderwijs) in
contact te zullen treden ten
einde na te gaan of deze bereid
is Palestijnen op kosten van de
Nederlandse regering te willen
laten studeren. Oskamp is van
plan bij minister Deetman vijf
studieverzoeken in te dienen.
Als voorwaarde heeft hij Ara
fat laten weten, dat alleen die
Palestijnse studenten in aan
merking komen voor een
eventuele plaats aan een Ne
derlandse universiteit wier ou
ders niet over financiële mid
delen beschikken om hun zoon
of dochter verder te laten stu
deren.
Oskamp heeft in zijn gesprek
met Arafat verder gezegd, dat
„er in Nederland een tendens
is om de PLO te erkennen".
Hij zei verrast te zijn over de
mate waarin Arafat op de
hoogte was van de meningen
in Nederland over het Pale
stijnse probleem. Ook heeft
het Eerste-Kamerlid de PLO-
voorzitter gevraagd of deze
een bezoek aan Nederland zou
willen brengen. Hierop heeft
Arafat ja gezegd, aldus Os-
SUSKE EN WISKE HET BRETOENSE BROERTJE
Israëlische trucks en jeeps
wachten in Libanon op
bulldozers om de weg vrij
te maken.
Sneeuw in
Libanon eist
39 levens
BEIROET Zware
sneeuwstormen en vries
kou hebben in Libanon
dit weekeinde 39 men
senlevens geëist. Het lot
van ongeveer 150 men
sen is nog onzeker. Zij
zijn door het slechte weer
geïsoleerd geraakt in een
klein gebied op ruim der
tig kilometer ten oosten
van Beiroet. Onderdelen
van de internationale vre
desmacht zijn ingezet om
hulp te verlenen bij red
dingsoperaties die zich
hebben geconcentreerd
op een rampgebied aan
de hoofdweg tussen Bei
roet en Damascus.
Gekaapt Libisch
vliegtuig op
Malta
VALLETTA Een Libisch
vliegtuig met circa 160 passa
giers aan boord is zondag ge
kaapt en vervolgens op het
vliegveld van Malta geland,
waar het is omsingeld door po
litie en militairen. Het vlieg
tuig is een Boeing 727 van de
Libisch-Arabische luchtvaart
maatschappij.
De Boeing staat in een afgele
gen hoek van het vliegveld
Luqa bij de Maltese hoofdstad
Valletta. Functionarissen van
de luchthaven hebben laten
weten dat de kapers hebben
geëist dat de Boeing wordt bij
getankt om zijn weg te kun
nen vervolgen naar een onbe
kende bestemming. De Malte
se autoriteiten eisen echter dat
eerst de gijzelaars vrijgelaten
worden.
BRUSSEL Jean-Luc
Dehaene, de Belgische mi
nister van sociale zaken,
vindt dat de loonmatiging
voor 1983 exclusief ge
bruikt moet worden voor
arbeidstijdverkorting om
nieuwe banen te schep
pen. Tijdens een toe
spraak, die hij gisteren in
Vilvoorde hield, zei hij dat
de regering arbeidschep-
pende maatregelen dwin
gend zal moeten opleggen
in die sectoren waar voor
15 maart geen vrijwillig
akkoord is bereikt.'
In een aantal sectoren van de
Belgische industrie heeft men
inmiddels al zulke akkoorden
bereikt. De regering zelf
kwam afgelopen vrijdag tot
overeenstemming met de bon
den van overheidspersoneel.
De ambtenaren krijgen zes va
kantiedagen per jaar extra en
er zullen in de overheidsse<
1,6 procent nieuwe banen w
den gecreeerd. Daartegeno
staat een inlevering van
procent.
Dehaene zei zondag ook datg
regering bezig is met het I
werken van een jeugdarbefi
plan. Dat zal elementen be>|
ten zoals verlenging van I
leerplicht, industriële leercl
tracten, het effectiever toej|
sen van jeugdstages, het
bineren van in deeltijd
ken en in deeltijd bijschol)
het creëren van „duobanep-T
en andere vormen van 60
beidsverdeling onder jongerfMI
De Belgische minister zei I25
van overtuigd te zijn dat erteret
jongeren een grotere berflty-,'
heid tot het verdelen vanLg
beschikbare arbeid bestaat «tae,
men veelal geneigd is aanat e
nemen. „Dat heeft te malptic
met hun andere kijk op r- v
maatschappij en het belang
ze hechten aan een creatifeg
tijdsbesteding", aldus de miiij va
ter.|p w
AMSTERDAM Milieu-
vereningen uit heel het
land hebben zaterdag op
uitnodiging van de tien-ja
rige Vereniging Milieude
fensie, deelgenomen aan
een congres „Dag van de
Toekomst" in Amsterdam.
In haar uitnodiging stelt Mi
lieudefensie dat het milieube
leid door de economische crisis
in de knel dreigt te komen en
dat gaat gepaard met een crisis
in de milieubeweging. Volgens
Jacqueline Cramer, bestuurs
lid van Milieudefensie, wordt
de vereniging bovendien ver
zwakt omdat meerdere stro
mingen binnen de vereniging
actief zijn. Volgens mevrouw
Cramer heeft de milieubewe
ging de afgelopen tien jaar wel
veel politieke macht ontwik
keld.
Kaisa Kuitert van
tegen Kernenergie" j
juist toe dat er verschillej
stromingen binnen de
ging zijn, omdat deze groei
garant staan voor een bh
politiek scala. Zij waarschi'
de overigens voor mensen P
actie zien als een doel in plfj
van een middel om een alt!
natieve maatschappij op k
bouwen.
De meeste kritiek over
richting van de milieu!
ging kwam van Sible Scl
van de Anti-Kernenergii
weging Gelderland:
econommische argumei
aan te voeren tegen de kt
energie, gaan we in discul
over de toekomst van de fl
nmie en dus akkoord met
huidige opvattingen over
tuur, milieu, energie en groli2
stoffen".
Vier
0
De leliespecialist van het Laboratorium voor Bloembollenonderzoek in Lisse, de heer Jan
tjes, bekijkt één van de combinatieproeven van lelies met tulpen.
bollen is natuurlijk ook een
vorm van energiebesparing.
De dubbelteèlt behoeft niet be
perkt te worden tot tulpen en
lelies. Men kan ook andere
combinaties maken. Goede re
sultaten bereikte men bijvoor
beeld door tulpen en Ixia's ge
lijktijdig te planten en ook tul
pen met Brodiaea's ging goed.
Bij de proef van tulpen met
Ixia's ging men zelfs zo ver om
de bollen twee hoog te plan
ten. Eerst de Ixia's in normale
hoeveelheden per vierkante
meter, dan een dun laagje
grond van een paar centimeter
er bovenop, waarin de tulpen
bollen een plaats kregen. De
tulpen waren reeds lang ge
oogst toen de Ixia's pas een
beetje gewas gingen maken.
Op die manier komt men niet
alleen tot een energiebespa
ring, maar bovendien tot een
veel grotere oogst per vierkan
te meter.
Nog meer
Er staan bij het Laboratorium
trouwens nog meer potjes op
het vuur die de bollenkwekers
in staat kunnen gaan stellen
tot een besparing van energie
en tot een verhoging van de
opbrengst per vierkante meter
te komen.
En ook: hoe is het aantal kie-
pers in tulpen te voorkomen?
Het is bekend dat dit laatste
euvel in nauw verband staat
met de relatieve luchtvochtig
heid in de kas. Dat vraagt
weer de grootst mogelijke aan
dacht bij het isoleren. De ene
tulpencultivar is
veel vatbaarder voor
ofwel waterstelen dan de
der. Zo bleek bij proeven
bij de veel gevraagde
Kees Nelis bij een
luchtvochtigheid van 95 pr
cent het percentage kiepe
niet minder dan 92 bedroe
Bij een relatieve luchtvochti
heid van 80 procent moe
men 47 procent kiepers regi
treren. Nam men een cultiv
als de rode Prominence, d;
kreeg men bij een relatie'
luchtvochtigheid van 95 pr
cent nog niet één kieper. H
nu het euvel in gevoelige ci zi
tivars kan worden beperkt
een ander onderdeel van h
veelomvattende onderzoek
de tempel der wetenschap ai
de Heergweg in Lisse.
