SUM 7 weekpuzzel door dr. Pluizer Ja'ia postzegels WETENSCHAPPEN 1Uil1—1 ww* 7 oplossing vorige puzzel Nr. 7 KRUISWOORDRAADSEL CeUUcSoiMatit ZATERDAG 19 FEBRUARI 1! De prijswinnaars van puzzel nr. 6 zijn: Mevr. P. Vogelezang, Jac. Urlusplantsoen 3030, 2324 KV Leiden. J. v.d. Kooy, Hansenstraat 79, 2316 BE Leiden. De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. Horizontaal: 1 Europeaan; 5 gevat; 10 vis; 12 soort kers; 14 in reliëf gesne den halfedelsteen; 15 over, langs; 17 weefsel; 19 trechtervormig sleepnet; 20 kleine opening; 23 bittere vloeistof; 25 zangstuk; 27 ernstig; 28 metaal; 29 smekend verzoek; 30 kapgebint; 32 deel v.e. stoommachine; 34 hoog bouwwerk; 35 stoomschip (afk.); 36 in- sekt; 38 oude lap; 39 vrouwelijk rund; 40 regiment infanterie (afk.); 41 kan selrede; 43 gezelschapsspel; 45 niet- giftige slang; 46 onbezonnen; 47 tel woord; 48 boom; 50 hard van geluid; 53 pauselijke driekroon; 56 landbouw werktuig; 58 elektrisch geladen atoom; 59 duivenhok; 61 bladgroente; 62 hoewel; 63 uitbouw; 65 geestelijke; 67 wapen in vroegere jaren; 69 verge vorderd in tijd; 70 gegraven diepte; 71 afgelegen; 73 wild zoogdier; 74 vocht in vruchten; 75 land in Europa; 78 weinig wetend; 79 carbolzuur; 81 bloeiwijze; 82 grondvlak v.e. mand; 84 zeer talrijk; 86 soort pijnboom; 87 grondslag; 88 land in Europa. Verticaal: 1 kleefstof; 2 vogel; 3 godin van de vrede; 4 voegwoord; 6 lengte maat (afk.); 7 rietsoort; 8 peulvrucht; 9 honingdrank; 10 allerlei; 11 raadge ving; 13 krijgsmacht; 14 studentenver eniging; 15 gevleugeld dier; 16 bloem; 18 bedrijver (ongunstig); 19 plaats- kaartenloket; 21 zwaardwalvis; 22 schreeuw; 24 buigzaam; 26 steenkool soort; 29 gebogen werpknots; 31 geslo ten; 33 hoogste punt; 34 doortochtgeld; 37 argument; 39 vissersmandje; 41 baarsachtig visje; 42 vistuig om kabel jauw te vangen; 43 lidwoord; 44 op de wijze van; 49 gedeeltelijk; 51 raam- scherm; 52 boom; 54 zwemvogel in arctische streken; 55 plant; 57 titel; 59 ontvlekkingsmiddel; 60 orgaan; 62 klein deeltje; 64 kerkgebouwtje op een begraafplaats; 65 tweede zitplaats op een motorfiets; 66 zelfkant van lin nen; 68 voorzetsel; 70 verzekeringsbe wijs; 72 opstandeling; 75 taaie lekker nij; 76 stijging van de waterstand; 77 met tegenzin; 80 vogelsnavel; 83 naaldboom; 85 naar onze mening (afk.); 86 compagnon (afk.). Welke sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 45 55 49 12 8 63 50 34 4 72 en 88 47 11 52 37 30 27 13 3 56 Oplossingen onder vermelding van Puzzel 7 dienen uiterlijk woensdagmiddag in bezit te zijn van: Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden. Een boek vol zilverwerk Wederorp is er van eigen bo dem een uniek bridgeboek op de markt verschenen: „Trans fer naar zilver" van de hand van Hans Vergoed en Carol van Oppen, over het zilveren succes van Anton Maas en Max Rebattu jr. tijdens de WK paren in Biarritz, vorig jaar oktober. Als enige Nederlanders wisten Max en Anton zich aldaar - nota bene als veertigste en laatste - te plaatsen in de fina le van de open afdeling en aangezien Hans en Carol dat. met hun partners niet lukte, hadden zij hun handen vrij om de prestaties van hun landge noten op de voet te volgen. Het resultaat is een boeiend dokument met alle 117 finales- pellen, met diagram, bieding, spelverloop, een korte analyse en de complete frekwenties- taat. Het geheel wordt vooraf gegaan door een uitvoerige uitleg van het transfersysteem door Max Rebattu jr. zelf. -De samenstellers van het boek waarschuwen in de volgende bewoordingen tegen een even tuele rage die dit transfersys teem tot gevolg zou kunnen hebben: „Er wordt door som mige tennissers wel eens ge dacht. dat het spelen met het racket van Borg direct tot pri ma resultaten zou leiden. Deze tennissers moeten we echter wel teleurstellen. Ook u zult niet moeten denken, dat het gaan spelen van het transfer systeem direct tot WK-resulta- ten zou gaan leiden. Hiervoor komt nog wel wat meer kijken dan een systeem alleen". Verdedigingsfout In een van de 117 spellen sleept Anton Maas tegen de Engelsen Hoffman-Simpson een kostbare overslag uit het vuur: W/NZ #93 V V B 9 5 O V 10 9 2 AB9 A ft ♦HVB86 OH 108 w o O A2 OA8754 z O B 3 *V 10 8 2 H 6 5 4 107542 O 7 6 4 3 O H 6 *73 De bieding - met Anton Maas als west en Max Rebattu als oost - verliep als volgt: Zuid West 1 KI.* pas 2 KI. pas 3 SA ?-Sch. 2 Ha." in het transfersysteem een 1 Ru-opening; de 2 KI in de volgende bie- dronde is gewoon de tweede kleur. vierde kleur, forcing. Een voorzet die Anton Maas met beide handen aanneemt, aangezien hun openingen beginnen bij 10 a 11 honneurpun- Het spelverloop: 1. Schoppen 9 voor het aas; een gunstige start, die west tempo in klaveren geeft. 2. Klaver naar de heer. 3. Klaver, via de 10 van west voor de boer van noord. 4. Harten vrouw voor het aas. 5-7. Schoppen heer, vrouw en boer. 8. Klaver naar noords aas. 9. Ruiten 10 - boer - heer - aas. Hiermee heeft noord zuids laatste entree - ruiten heer - om zeep geholpen en daarmee west een kans gegeven voor een dure overslag. Noord had op dit moment ruiten vrouw moeten spelen, dan houdt hij west op negen slagen. Noord tracht z'n fout nog te herstellen door in de volgende klaverslag z'n ruiten vrouw weg te gooien, maar hij is te laat. Hij wordt met ruiten 10 aan slag gebracht en moet met boer-klein van harten naar wests vork (heer-tien) toespe len. Met 3 SA 1 scoorden oost west 34-4. 3 SA precies ge maakt zou de schade tot 24-14 hebben beperkt. Na een rui tenstart zou het contract zelfs down zijn gegaan. U kunt dit boek afhalen of be stellen bij de NBB, Emmapark 9, 2595 ES Den Haag. Het kost 15.- en bij toezending komt daar ƒ3.- aan verzendkosten bij (postgiro 227799). Elementair Tijdens een van de achtste fi nales van het Interpolistoer- nooi kwam een spel voor met een in feite zeer elementaire speelwijze: West HV O V 9 x j *A10x Oost ABxx: OAVB O H x *H VB Als oost zit u in een schoppen contract - laten we zeggen in klein slem - en van zuid krijgt u een start met klaver 2. Hoe wikkelt u dit spel af? Een hartensnit kan altijd nog genomen worden. In een vroeg stadium is dat zeker niet nodig, aangezien er een kansje is dat de ruiténkleur 3-3-te- genzit en dan kunnen harten vrouw en harten boer weg op klaver en ruiten. In de praktijk werkte dat en oost bracht zijn klein slem schoppen binnen. Toen het scorekaartje verscheen, bleek dat niemand in een schoppen- contract twaalf slagen had ge maakt (harten heer zat bij zuid) en dat is toch wel teke nend. U kunt erop rekenen, dat dat in de kwartfinales en verderop in dit parentoernooi steeds minder zal voorkomen, dat daar verhoudingsgewijs steeds meer spelers zullen meedoen die binnen de drie minuten twaalf slagen op tafel hebben getoverd. Correspondentie over deze ru briek: p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lisse. door L. Hofland Paard tegen loper In boekjes voor beginners staat, dat het paard 2¥.2 pion waard is en de loper 3 pion nen. Dit berust waarschijnlijk op een statistische berekening van het aantal stellingen waarin' de loper sterker is. Want er zijn vele stellingen te bedenken met een superieur paard tegen een armzalige lo per. We zullen in deze en de volgende rubriek de voor- en nadelen van het paard tegen de loper nader bekijken. Nadelen van het paard Door de beperkte bewegings vrijheid van het paard, kan deze moeilijk op twee vleugels opereren. Dit betekent, dat de loper in een open stelling, met pionnen op beide vleugels, in het voordeel is. Onderstaand standaardvoorbeeld van Capa- blanca illustreert dat. Zie diagram 1 In de diagramstelling speelt wit 1. Lb2, waarna de loper zijn vrijpionnen kan onder steunen èn de vijandelijke vrijpionnen het oprukken be moeilijken. Een dergelijke rol is voor het paard niet wegge legd, deze kan slechts op één vleugel zijn werk doen. Bo vendien blijkt in deze stelling een ander nadeel van het paard: een randpion kan moei lijk gestopt worden. De witte h-pion kan door het paard al leen maar fatsoenlijk tegenge houden worden op f8. Een ander nadeel is dat de „paardpartij" sneller in tem- podwang gebracht kan worden dan andersom. Onderstaand fragment verduidelijkt dit. Zie diagram 2 AAA* k HA® A AAA A A i A 1: A &A AA SI ■11 m jjpj A 1 I' k A Diagram 1. In de diagramstelling staat zwart slecht om de volgende redenen: de b-pion is zwak en de zwarte stukken staan ge bonden, omdat Pd6 b5 moet dekken en Ke6 moet verhin deren dat de witte koning op d5 binnendringt. 1. Ld3 g6 2. Lc2! Verhindert de afwikkeling f5 en dreigt Lb3f 2... Pc8 Gedwongen, want 2... f5 3. exf5f gxf5 4. Lxf5f Pxf5 5. gxf5 Kxf5 6. Kc5 leidt tot een (op één tempo) verloren pion- neneindspel. 3. Lb3t Kd6 4. g5! Legt h7 vast, waarna Lg8 in de stelling komt. In dit ver band is nog opgemerkt, dat 1-... h6 geen verbetering zou zijn, want na 2. h5 moét zwart veld d5 loslaten. 4... fxg5 5. hxg5 Pe7 6. Ld5! Weer zit zwart in tempod- wang. 6.... Pc8 7. e5t Kd7 8. Kc5 Pel 9. Lf7 En wit wint zonder proble men. Diagram 2. In gesloten stellingen is veelal het paard de sterkste, maar dan moet de loperpartij niet over enig tegenspel beschik ken in de vorm van een drei gende vrijpion. Onderstaand partijgedeelte, uit de partij Timman-Hofland Nederlands kamp. 1978 is d,aar een fraai voorbeeld van. Zié diagram 3 Het lijkt alsof zwart niet on aardig staat, vanwege de drei ging Pd4-e2-c3 en zwart wint. Vandaar dat de volgende witte zet gedwongen is: 40.Ke3 Slecht is 40. Ld3 Pe6f 41. Kg4 gx5f en wit kan niet terugne men wegens 42. Pf4f. Na de tekstzet is gxh3 natuurlijk slecht omdat na 41. Lxh7 de twee verbonden vrijpionnen snel winnen. Daarom zit er voor zwart niets anders op, dan af te wachten. 40... Pc6 41. f4 Pd4 42. h6 Pf5t 43. Kf3 Pe7 Hier moet zwart bedacht zijn op overgangen naar een pion- neneindspel: 43.... Ke6? 44. Diagram 3. e Lxf5 Kxf5 45. Ke3 Ke6 Kg4 46. Ke4 Kh4 47. Kd5 48. Kxc5 Kxf4 49. Kd6 ver ook) 46. Ke4 Ke7 47. Kd5 48. f5! gxf5 49. g6 en wit 44. Le4 Ke6 45. Kg4 a5|r< Ld3! En weer is de paardpart 1; tempodwang, want 46. gaat niet vanwege 47. I gxf5 48. Kh5 Kf7 49, g6fü 50. Kg5 enz. en 46...d5 faa 1 47. cxd5f Pxd5 48. Lc4 mdC wikkeling naar een gewoio pionnen eindspel. Dus blij niets anders over dan eenn ningszet: 46... Kf7 47. f5 Pc6 48. Pe5t 49. Kf4 gxf5 Anders ruilt wit op g( hetzelfde soort eindspel. 50. Lxf5 Pg6 Na 50... Kg8 51. Ke4 Kh iï Le6! stort de zwarte ste 5ieLxg6 Kxg6 52. Kg4 d >t cxd5 c4 54. d6 Kf7 55. g6i wit wint. Volgende week zullen w voordelen van het paard 1 Het Comité voor de Zomer- postzegels viert zijn dertigjarig bestaan 10 maart in de Nieuwe Kerk in Amsterdam met een markt en een tentoonstelling. Die dag wordt tevens een her- denkingsenveloppe met spe ciaal stempel uitgegeven die er van drie uur 's middags tot negen uur 's avonds verkrijg baar is. Bij dit feest worden de ont werpen van de nieuwe zegels gepresenteerd. Onderwerp is „Enkele facetten van de Ne derlandse Cultuur en Geschie denis uit de 17e eeuw". Walter Nikkels heeft de ontwerpen gekozen in samenwerking met onder andere de Vereniging Rembrandt die dit jaar een eeuw oud is. Uit de opbrengst van de zo- merzegels in 1982 zal dit jaar de helft, 1,75 miljoen, wor den besteed aan culturele pro jecten. Zo worden subsidies van 28.000 tot 60.0Q0 gege ven aan onder meer de be langrijke projecten in uitvoe ring: Bond van Nederlandse Volksuniversiteiten in Den Haag, de Koogerkerk in Zuid- -Scharwoude, het vakantie oord voor slechtzienden Den- nenheul in Ermelo, de Her vormde Kerk te Heusden, Vereniging Spierziekten in Baarn, St. Petrustoren in Box tel en de Hervormde Kerk in Woerden. 30 jaar Comité Zomerpostzegels Op 15 februari verscheen op de Nederlandse Antillen een serie van drie zegels met toe slag met als thema „Sportze- gels 1983". Het beoefenen van atletiek wordt uitgebeeld op een zegel van 35 15 c., gewi chtheffen op een zegel van 45 20 c. Een zegel van 85 40 c heeft het onderwerp surfen. Deze zegels blijven in de ver koop tot 14 april. Het ontwerp kwam van de hand van Eveli na Fingel uit Oranjestad, Aru ba. De zegels werden in meer dere kleuren offsetdruk ver vaardigd door Joh. Enschedé en Zonen te Haarlem. In het kader van „Common wealth Day" brengt ook de PTT van Nieuw Zeeland een serie van vier zegels in om loop, die elk een stralende we reldbol tonen. Daarnaast draagt de zegel van 24 c als motief het portret van konin gin Elizabeth. Een zegel rn de waarde van 35 c toont een staaltje van Maorikunst. Deze muurschildering werd gevon den in een grot van Dog's Head Rock nabij de Tengawai rivier in South Canterbury. Op de zegel van 40 c ziet men het bekende wolmerk, daar Nieuw Zeeland een belangrijk wolleverancier is. Het em bleem is gevat in een gestileer de „mini bowl", een stuk vaat werk van Nieuwzeelandse vinding, dat wordt gebruikt om de wol te ontvetten. De vierde zegel (van 45 c) draagt als afbeelding het wapen van Nieuw Zeeland. Op één kwar tier prijken vier sterren, deel uitmakend van het sterrebeeld Zuiderkruis. Daarnaast een schapevacht, vervolgens de korenschoof en tenslotte de gekruiste hamers die naar de mijnindustrie verwijzen. De drie schepen midden op het schild symboliseren de belang rijke koopvaardijvloot van Nieuw Zeeland. Het schild wordt vastgehouden door een Europese vrouw links en rechts door een Maori-opper- hoofd met een taiaha, een in lands oorlogswapen. Het ge heel wordt gedekt door de kroon van St. Edward, die ko ningin Elizabeth ontving bij haar kroning. Met deze kroon wordt onderstreept dat konin gin Elizabeth ook koningin van Nieuw Zeeland is. Voor het ontwerp van deze ze gels tekende P.J. Durrant uit Christchurch. De zegels wer den in meerdere kleuren ge drukt door Harrisons and Sons in Engeland en blijven ver krijgbaar tot 31 mei a.s. Japanners maken „superkou" Japanse natuurkundigen on der leiding van professor Ka- zuo Ono hebben onlangs de laagste temperatuur bereikt die ooit op aarde heeft bestaan. Ze hebben in een speciaal vat de temperatuur laten dalen tot 0,000030 graden Celsius boven nul graad Keivin (-273,15 graad Celsius). Het vorige record stond op 0,000038 graden Celsius boven nul graad Keivin. Dat was in 1981 bereikt in het Instituut voor kernonderzoek in Julich bij het Duitse Aken. „Deze doorbraak is een belangrijk hulpmiddel bij experimenten op het gebied van supergelei ding en andere, nog onbeken de natuurkundige verschijnse len". aldus Ono. Bij temperaturen die het abso lute nulpunt naderen dat zelf nooit bereikt kan worden omdat daar alle beweging van de betrokken moleculen zou ophouden zakt de elektri sche weerstand van metalen en andere stoffen naar een buitengewoon laag peil, waar door zij supergeleidend wor den. Het verschijnsel is al toegepast in ovens voor kernfusie, ver voermiddelen met lineaire' magnetische inductie en de Jo- sephson-schakelaars, die naar verwachting in de nabije toe komst de plaats van geïnte greerde circuits in diepgekoel- de (cryogene) computers van enorm grote capaciteit gaan innemen. De doorbraak is bereikt in een vacuum cryostaat, waarin een lage temperatuur wordt ge handhaafd, gevuld met 200 li ter vloeibaar helium. Ono zegt dat deze cryostaat het meest efficiënte lage-temperatuurvat ter wereld is. Hij verwacht dat binnenkort in dit vat zelfs een temperatuur van 0,00002 gra den Celsius boven het absolute nulpunt wordt bereikt. 'Uitgestorven' planten nog springlevend Planten waarvan aangenomen werd dat zij 70 miljoen jaar ge-, leden waren uitgestorven blij ken nog steeds te groeien in het Himalayagebergte in Ti bet. De planten, waaronder drie varens, een conifeer (Po- docarpus) en andere soorten uit het Mesozoicum, zijn vorig jaar door een expeditie ont dekt op de 7.756 meter hoge berg Namjagbarwa in het oos ten van Tibet. Eerst Europese kerrifusieproeven Deze zomer worden in het JET-laboratorium (Joint Euro pese Torus) in het Britse Cul- ham de eerste proeven geno men die moeten leiden tot Eu ropees gebruik van kernfusie, de manier waarop de energie van de zon vrij komt. Kernfusie is een schonere en veiligere kernkracht. De Brit se autoriteiten voor atoome nergie zeggen dat de proeven de grootste worden die ooit zijn ondernomen. Er wordt dan alleen nog waterstofgas verhit tot 10 miljoen graden Celsius. Als dat succes heeft zal de temperatuur geleidelijk wor den opgevoerd tot 100 miljoen graden. Dan smelten (fuseren) de kernen van de waterstofiso topen deuterium en tritium aaneen en vormen helium en een neutron dat een grote hoe veelheid energie meebrengt. Het doel is, het punt te berei ken waarop de fusiereactie meer energie levert dan erin wordt gestopt. Het project is in 1977, na een gevecht van twee jaren tussen mededingende landen, waaronder Frankrijk, West-Duitsland en Italië, door de EG toegewezen aan Cul- ham bij Oxford, waar ook het eigen fusie-onderzoek van En geland wordt verricht. De Verenigde Staten, Japan en de Sovjet-Unie werken ook aan de ontwikkeling van kernfusie. Geleerden aan de Princeton universiteit in de VS hadden in 1982 de le door braak gemeld in het laten ont staan van hun le plasma, het le stadium in het fusieproces. Verwacht wordt dat de Japan ners en Russen over twee jaar met hun eerste resultaten ko men. Ladderwedstrijd Na de vierde ronde van de ladderwedstrijd in dit seizoen wordt de eerste plaats ingeno men door de heer Huisman uit Hooghalen. Deze Drentse op losser verdedigde zijn voor sprong op een legertje achter volgers bekwaam. Alleen de Hardenbergse achtervolgers Pruisma en Vriend wisten, door bijoplossingen, wat dich ter bij te komen. De prijs gaat naar Drenthe. Het klassement van de beste 25 ziet er als volgt uit: 1. Huis man Hooghalen 162* 2. Vriend Hardenberg 160, 3/4. Jonger- man Heerde en v.d. Ploeg Zwolle 159, 5. Ludwig Smilde 158, 6. Pruisma Hardenberg 157, 7. Prins Wateringen 155, 8. Ten Kate Zwolle 152, 9/10. Bom Poeldijk en Buis man Oldebroek 145, 11. Smits Zoetermeer 143, 12. Winter Oude Pekela 141, 13. Foppen Lutten 140, 14. Mulder Nieu we Pekela 137, 15. Duivesteijn Poeldijk 133, 16. Deters De venter 131, 17. Cloosterman Schipluiden 130, 18. Pruijs Emmeloord 119, 19. Prins Zwolle 115, 20. Ko van Dam Rijnsaterwoude 107, 21. Lelie-, veld Leidschendam 105, 22. Los Smilde 96, 23. Ruesink Vorden 92, 24. Jan van Sloo- ten Nieuw Weerdinge 84 en 25. Alfring Beerta 78. De an dere 58 deelnemers aan de lad derwedstrijd hebben 73 punten of minder. De serie van deze ronde telt weer louter eerste publikaties. De oplossingen moeten uiter lijk zaterdag 12 maart a.s. in het bezit zijn van B. J. Nuys, Oleander 12. 2671 NN Naald- wijk. Enige toelichting bij de vier vraagstukken: v.d. Brink (21) is een verdieping van een pro bleem van de Rotterdammer Theo van Prooijen, en zal de oplossers weinig denkwerk be zorgen; van Hauschild (22) valt 9 9, 5 8 JU .H jü S M IkiVs .8 11 IS v.d. BRINK (21) m. .«...sus „1 O 8 yy iTwrwF& HAUSCHILD (22) iü y? e i S M het onscherpe slot te betreu ren, maar de afwikkeling ver goedt veel; Vink (23) is een exemplaar uit de 8x8 verzame ling van de Utrechtse proble mist; Vuurboom (24) brengt pas na een langdurige zetten- reeks het motief op bord. De cijferstanden ter controle van de diagramman zijn: v.d. Brink (21): zwart 3, 22, 24, 27, 32, 35, 36. 45. wit 13, 23, 34. 38, 43, 44, 47, 50; Hauschild (22): zwart 6. 9, 11/14, 16/18, 20, 21, 24. 25; Vink (23): zwart 4, 8, 17, 19, 21, 24, 26, 29, wit 15, 16, 20, 27, 32, 35, 37, 38; Vuurboom (24): zwart 4, 7. 10, 13, 17, 19, 21, 23, 26/28, 35, wit 15, 20, 32, 34. 37, 39, 42/45, 47, 48. VUURBOOM (24) Oplossingen vijfde ronde Brink (17): 16-11 6x17 17x26 27-22 18x29 40-35 35x4 26x37 4x42! 19-23 42 10 33-15 10-14 15-22 14 15 23-28 15-10 19-23 10-5 5x32; Hauschild (18): 10x19 15-10-5x14 49-44 29-23 49x46 36-31 23x43 46x23 30-24 19x30 2x26; (19): 16-11 7x16 gedwonge 39 34x43 38x49 27x38 16x27 20x9 4x13 15x4 27- dwongen 4x36 38-42 48 47-41 48-25 49-43 25x( 37 48x31 26x37; Vuuri (20): 32-27 36x47 38-32 32-28 49x21 28-23 19x28 24x44 35x4 44x35 gedwo 4x1 16x7 1x26 3-8 26x20 50-44 enzovoort.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 22