Milieubescherming hield
industrie hand boven hoofd
mmm
Strijd om behoud
historische toren
op Cape Canaveral
op PLO- jj
V redesplannei|
onder vuur f
conferentie i
Onderzoekers ontwaren
mysterieus leven in Loch Ness
BUITENLAND
Westduitsers
arresteren
KGB-agent
KEULEN De westduit-
se recherche heeft donder
dag in Keulen een Rus ge
arresteerd, die wordt ver
dacht van spionage voor
de Sowjet-Unie. De Rus,
Batasjev, is als computer
specialist verbonden aan
de Sovjet-handelsmissie in
Keulen en heeft geen di
plomatieke status. De man,
volgens sommige bronnen
een belangrijke KGB-
agent, zou al lange tijd zijn
gevolgd door de Westduit-
se contraspionage.
£etdóc@otuont
VRIJDAG 18 FEBRUARI 1983 PAGINA 1*
LIET PRESIDENT REAGAN BELASTENDE DOCUMENTEN VERSCHEUREN?
(Van onze correspondent Mare
de Koninck)
WASHINGTON Met
wisselende hevigheid stor
ten de Amerikaanse
nieuwsmedia zich al we
kenlang op een milieu
schandaal, dat vanwege
betrokkenheid van het
Witte Huis trekjes van de
Watergate-affaire ver
toont, maar nog lang geen
voortijdig aftreden van
president Reagan in petto
lijkt te hebben.
Het gaat om het heel of half
corrupte handelen van Ameri-
ka's nationale milieubescher
mingsbureau EPA, een dienst
van het ministerie van open
bare werken. Het EPA (Envi
ronmental Protection Agency)
heeft in 1981 van president
Reagan een bedrag van 4.5
miljard gulden gekregen om
daarmee binnen vijf jaar de
Verenigde Staten te verlossen
van alle gevaarlijk geachte
dumpplaatsen van chemisch
afval.
Het miljarden fonds was be
doeld als bijdrage van de over
heid in het veel duurdere op-
ruimprogramma. De rest van
de benodigde gelden zo'n
5,5 miljard gulden zou door
de afvalproducerende indus
trieën zelf moeten worden op
gebracht en er kwam een spe
ciale milieuwet om het EPA
tegenover de bedrijven een
stok in handen te geven.
Twee jaar later is er nog bijna
niets terechtgekomen van
Amerika's grote schoonmaak.
Het EPA heeft nauwelijks
meer gedaan dan lijsten ge
maakt van 's lands 160 „aller
gevaarlijkste" en 418 „erg ge
vaarlijke" van de totaal 14.000
„potentieel gevaarlijke" che
mische stortplaatsen. Het on
schadelijk maken zelf is niet
alleen blijven hangen op ontel
bare juridische en wetenschap
pelijke touwtrekkerijen over
wie precies de vervuilers zijn
en over giftigheid van uiteen
lopende stoffen, maar vooral
op het vele begrip, dat het
EPA toonde voor onderne
mers, die zich in moeilijke eco
nomische dagen meer bekom
meren om het openhouden
van hun fabriek dan om het
opruimen van hun al dan niet
kanker verwekkende smerig
heid.
Afvalvriendelijk
Eerst verantwoordelijken voor
het lankmoedige beleid van
het milieubeschermingsbureau
zijn EPA-directrice Anne Gor-
such en de vorige week door
president Reagan ontslagen
leidster van het speciale
schoonmaakprogramma. Rita
Lavelle. Beide vrouwen kwa
men eind vorig jaar in op
spraak door onthullingen van
een EPA-medewerker, Hugh
Kaufman, dat zijn bazinnen
uit politieke overwegingen de
milieuwet-overtredende indus
trieën de hand boven het
hoofd hielden. In plaats van
het belang van de volksge
zondheid als enige maatstaf te
nemen, zouden Gorsuch en
Lavelle beiden nog geen 40
jaar en fraai ogend het slui
ten van „sweatheart-deals"
met ondernemers tot gewoonte
hebben gemaakt.
Sedert die aantijging versche
nen Amerika's twee top-
-schoonmaaksters regelmatig
in kranten en op tv om hun
zachte aanpak te ontkennen
en met krachtige uitspraken
en felle blikken een zo door
tastend mogelijke indruk te
maken. Maar tegelijk namen
de berichten toe over wanbe
heer van het miljardenfonds
en de omkoopbaarheid van de
EPA-leiding. Tenslotte was
het Rita Lavelle zelf, die voed
sel gaf aan de verdenking dat
het „afvalvriendelijke" en
mogelijk onwettige optre
den van het milieubureau
werd voorgeschreven door het
Witte Huis, c.q. president Ro
nald Reagan zelf...
Lavelle pochte, dat ze inten
sief samenwerkte met de pre
sident, voor wie ze jaren lang
in Californië had gewerkt,
toen Reagan daar nog gouver
neur was. Uit die tijd kende ze
ook Edwin Meese, die met
Reagan mee naar het Witte
Huis kwam en daar nu een
presidentieel topadviseur is.
Bovendien bleek Rita Lavelle
een van haar fameuze swee-
theart-deals te hebben ge
maakt met een groep Califor-
nische groot-industriëlen, goe
de vrienden van „hun" repu
blikeinse president Reagan,
die illegaal gebruik maken
van de zowat grootste vuil
stortplaats van het land: de
Stringfellow Pits. Als deze fa
brieken, waaronder Lavelle's
vroegere werkgever „Aerojet",
wat extra geld in het milieu
fonds wilden storten, zou het
EPA afzien van formeel on
ontkoombare juridische ver
volging.
Crisis
Toen een brief bekend werd
van Lavelle aan het Witte
Huis, waarin zij klaagde dat de
raadsman van het EPA Robert
Perry, de taak van milieubu
reau al te rechtlijnig opvatte
en „systematisch de belang
rijkste ondersteuners van deze
regering, de ondernemers, in
het harnas jaagt, besloot presi
dent Reagan Lavelle te ont
slaan.
Formeel gebeurde dat op voor
spraak van EPA-directrice
Anne Gorsuch, die verklaarde
het vertrouwen in haar mede
werker te hebben verloren.
Maar dat kon veler vermoe
den niet meer wegnemen dat
Lavelle was geslachtofferd in
een poging de rest van het bu
reau en niet te vergeten het
Witte Huis schoon te wassen.
De zaak begon grote proporties
aan te nemen door paniekeri
ge reacties van het Witte Huis
op pogingen van het Congres
het hele EPA eens grondig
door te lichten. Directrice
Gorsuch werd voor diverse
congrescommissies geroepen
en gevraagd documenten over
afspraken met industrieën te
overhandigen. Toen Gorsuch
meedeelde dat ze zulks op per
soonlijk bevel van president
Reagan moest weigeren, wa
ren de poppen aan het dansen.
Het congres stelde Gorsuch in
staat van beschuldiging we
gens „minachting van de
volksvertegenwoordiging" en
Reagans minister van justitie
weigerde daarop de bijbeho
rende vervolging in te stellen.
•Er was plotseling sprake van
een diepe grondwettelijke cri
sis tussen wetgevende en uit
voerende macht, die afgelopen
week voor hoelang
werd bezworen door een com
promis waarin Reagan toe
stond dat alleen de voorzitter
van de betrokken congrescom
missie vertrouwelijk in de op
gevraagde EPA-documenten
zou mogen kijken.
De geest van Watergate wierp
zich compleet over het gebeu-
.ren toen een Congreslid, dat
persoonlijk op onderzoek was
uitgegaan in het EPA-kantoor,
daar twee medewerkers aan
trof die ijverig grote stapels
documenten aan het verscheu
ren waren.
Of er heimwee naar Watergate
aan ten grondslag ligt is nog
moeilijk te zeggen, maar de
Washington Post, de krant die
president Nixon destijds ten
val bracht, legde deze week
zijn lezers de vraag voor waar
om het verscheuren van de
documenten niet door dezelfde
man, de president, zou zijn be
volen als die welke ze niet aan
het Congres wilde geven.
Vergissing
Anne Gorsuch verklaarde
deze week in een hoorzitting
van het congres dat er geen
enkel EPA-document van be
lang is vernietigd en dat het
verscheuren van oud papier
een routine aangelegenheid is
op elk bureau van enige om
vang. De CIA onderzoekt in
middels wat wel en niet ver
scheurd' is.
Blijft in elk geval de vraag
waarom Reagan geen open
baarmaking wilde van de
EPA-administratie. Gewoon,
zoals Witte Huis-woordvoer
ders suggereren, omdat er veel
„persoonlijke memo's" tussen
zitten, waaronder kribbige
kattebellen tussen Anne en
Rita, die privé slecht met el
kaar overweg konden?
Zo blijft de EPA-belt hardnek
kig een prikkelende geur ver
spreiden, maar wil ze tot ver
driet van de democraten-oppo
sitie in de VS, nog niet echt
gaan stinken en een „waste-
-(afval-)gate" worden. Het re
publikeinse Reagan-kamp ver
trouwt erop dat de hele ophef
een strategische vergissing van
de Democraten zal blijken. Zo
als de voorzitter van genoem
de Congrescommissie zich ver
giste toen hij deze week bij het
begin van het verhoor van
Anne Gorsuch zei: „Ik hecht
eraan U te feliciteren. Ik hoor
de dat U afgelopen zaterdag
getrouwd ber4". Waarop Gor
such: „Dank U wel meneer de
voorzitter, maar, het is als met
zoveel in deze affaire. U bent
verkeerd ingelicht. Ik trouw
pas komende zatèrdag".
Weer doden in Assam
NEW DELHI Bij botsingen tussen Islamieten en Hindoes zijn
gisteren in de Indiase deelstaat Assam acht doden gevallen.
Daarmee is het dodental bij de ongeregeldheden rond de verkie
zingen, die eerder al leidden tot de onthoofding van een afge
vaardigde. tot 307 gestegen. De politie opende bij verschillende
gelegenheden het vuur op groepen mensen die stembureaus aan
vielen.
Voorman radio Solidariteit krijgt 4,5 jaar
WARSCHAU De voornaamste beschuldigde in het proces te
gen medewerkers van de illegale radiozender van de verboden
Poolse vakbond Solidariteit, Zbigniew Romaszewski, is gisteren
veroordeeld tot 4,5 jaar gevangenistraf. Er was tegen hem acht
jaar geëist. Zeven andere medewerkers van het radiostation, on
der wie Romaszewski's vrouw Zofia die drie jaar kreeg, kregen
straffen variërend van zeven maanden tot drie jaar.
Hardhandige Israëliërs veroordeeld
JERUZALEM Drie Israëlische militairen zijn gisteren we
gens ernstige mishandeling van Palestijnse demonstranten op de
westelijke Jordaanoever door de krijgsraad veroordeeld tot ge
vangenisstraffen van vijf tot twaalf maanden.
De krijgsraad stelde, dat de drie militairen maart vorig jaar de
instructies voor het verspreiden van betogers hadden overschre
den. Zij beriepen er zich op gehandeld te hebben in opdracht
van stafchef Eitan, die bekend staat als voorstander van hard
optreden tegen de Palestijnen.
ADVERTENTIE
Khadaffi
dreigt VS
met acties
TRIPOLI De Libische
leider kolonel Khaddafi
heeft gisteren verklaard,
dat hij de Verenigde Sta
ten noch elk ander land
tot de Golf van Syrte zal
toelaten.
In dit gebied voor de Libische
kust, dat volgens de VS tot de
internationale wateren be
hoort, zouden in het kader van
gemeenschappelijke oefenin
gen van de VS en Egypte het
Amerikaanse vliegdekschip
„Nimitz" en andere marine
schepen zijn gesignaleerd.
President Reagan zei eerder,
dat de VS alleen de gebruike
lijke manoeuvres met Egypte
hielden en zei niets te weten
van vlootoefeningen in de
Golf van Syrte. Het Ameri
kaanse ministerie van defensie
heeft bevestigd, dat ook vier
AWAC-radarvliegtuigen naar
Egypte waren gestuurd als re
actie op de versterking van de
Libische troepen langs de
grens met Soedan.
(Van onze correspondent Mare
'de Koninck)
FLORIDA Een 116 me
ter hoge roestende ijzeren
toren is inzet geworden
van een felle strijd tussen
puur toekomst gerichte
Amerikaanse ruimtevaart
deskundigen en hun col
lega's met meer gevoel
voor geschiedenis. Het
reusachtige gevaarte ver
heft zich reeds veertien
jaar boven het NASA-
-ruimtevaartcentrum op
Cape Canaveral in Florida
en diende in 1969 als lan-
ceertoren voor de reis van
de eerste mensen naar de
maan.
Het is hoog tijd om de aftandse
constructie te slopen, vinden
met name de technici die wer
ken aan het huidige Space
Shuttle programma dat met
ernstig ruimtegebrek op het
NASA-terrein kampt. Maar
andere NASA-werknemers
willen de lanceertoren op
knappen en tot beschermd his
torisch gebouw laten verkla
ren.
De initiatiefnemers tot de red
dingsactie, de luchtmachtinge
nieur Joseph Fury en John
Londen, stellen voor om naast
de toren ook weer een soortge
lijke Saturnusraket te plaatsen
als welke in juli 1969 de Apol-
lo-ll capsule met daarin de
eerste maanreizigers Neil
Armstrong en Edwin Aldrin
plus hun 'maansloep' het
heelal in tilde. „Ik weet zeker
dat ontelbare toeristen het
fantastisch zouden om naar
boven te gaan in dezelfde lift
die de astronauten gebruikten
om hun tocht naar de maan te
beginnen", zegt Fury. Hij weet
zich intussen gesteund door de
plaatselijke afdeling van 'mo
numentenzorg' en door het
congreslid Bill Nelson Deze is
het behoujd van de Apollo-lan-
ceertoren bij president Reagan
in Washington gaan bepleiten.-
De Nasa-directie echter blijft
erbij dat de sta-in-de-weg
moet verdwijnen. Ze wil hoog
uit overwegen om het geval na
afbraak een eind verderop
weer overeind te zetten, maar
daar zou liefst tien miljoen
gulden voor nodig zijn, mede
omdat toren en raket een anti-
-roestbehandeling zouden
moeten ondergaan en speciaal
tegen orkanen moeten worden
verankerd. De NASA is nu be
reid de sloop die volgende
week zou moeten beginnen
twee maanden uit te stellen in
de hoop dat er geld komt voor
een compromis met de 'ruim
tevaartarcheologen'
jSSOBl
Senator Hart, geflankeerd door zijn vrouw Lee (rechts) en zijn doch
ter Andrea (links) wuift na de bekendmaking van zijn kandidatuur
naar zijn aanhangers.
Gary Hart
kandidaat
VS-president
DENVER Senator
Gary Hart uit Colora
do heeft zich donder
dag beschikbaar ge
steld voor de verkie
zing van de kandi
daat van de Democra
tische Partij bij de
presidentsverkiezin
gen in 1984. Naast de
Californische senator
Alan Cranston is hij
de tweede officiële
kandidaat bij de De
mocraten.
Opiniepeiling: Groenen én
FDP komen in Bondsdag
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
BONN Zowel de liberale FDP van minister van buitenlandse
zaken Genscher als de alternatieve „Groenen" zullen in de nieu
we Duitse Bondsdag vertegenwoordigd zijn. Volgens de laatste
opiniepeilingen zullen beide partijen de vijf-procentshorde voor
het parlement nemen. Duitsland gaat 6 maart naar de stembus.
Het onderzoeksinstituut Allensbach geeft de FDP 6.4 procent,
het Sample-instituut uit Hamburg plaatst de liberalen op 6 pro
cent. Dat is aanmerkelijk meer dan in december, toen de FDP
niet meer dan 3 procent kreeg. De Groenen krijgen van Allens
bach 6,2 en van Sample 6 procent.
Bij de grote partijen blijft de christen-democratische CDU-CSU
een voorsprong houden op de SPD. Allensbach geeft de chris
ten-democratische combinatie 46,7 procent en de SPD 40,2. Sam
ple ziet de beide groten dichter bijeen. Volgens het Hamburgse
instituut ligt de CDU-CSU momenteel op 44 procent tegenover
41 procent voor de SPD.
Vergoeding na
mislukte sterilisatie
LONDEN „Ieder kind is
een zegen en een vreugde voor
zijn moeder, of ze het wil of
niet". Zo luidde de motivering
van een Britse rechter gisteren
in een rechtzaak die de 37-jari-
ge Muriel Udale had aange
spannen, omdat ze ondanks
sterilisatie een kind kreeg. Ze
had geëist, dat de chirurg die
haar had geopereerd, voor de
kosten van het opvoeden van
het kind verwantwoordelijk
zou worden gesteld. De rech
ter wees die eis af maar kende
de vrouw wel een schadeloos
stelling van ongeveer 45.000
gulden toe in verband met de
ongewenste zwangerschap.
LONDEN Een
wetenschappelijk
team dat zich bezig
houdt met het oude
gerucht dat zich in
het Loch Ness in
Schotland een dier
óphoudt van enor
me, aalachtige af
metingen, heeft
mysterieus leven in
het diepe, modderi
ge water geconsta
teerd.
„Alles wijst er op
dat het om een dier
gaat. Het is voor
geen tweeërlei uit
leg vatbaar", zei de
leider van het team,
Adrian Shine, in
een interview op de
televisie over de op
namen die zijn ge
maakt. Het team
heeft meer dan 40
keer contact gehad
met iets groots dat
zich beweegt op een
diepte waar gewone
vissen niet meer
kunnen leven en
heeft boomstam
men, gasbellen en
defecte instrumen
ten naar het land
der fabelen verwe
zen. Dat het niette
min toch iets anders
dan een „monster"
zou kunnen zijn,
wordt niet uitgeslo
ten. Tot nu toe heb
ben ongeveer 150
geleerden, experts
en technici 1.500
uur van hun tijd be
steed aan het „Mon
ster van Loch
Ness", of „Nessie",
in de volksmond.
Het resultaat is niet
veel anders geweest
dan wat wazige fo
to's van een boven
water uitstekende
lange nek met klei
ne kop zoals voor
historische reptie
len hadden.
Een van de vaartuigen waarmee de onderzoekers op zoek zijn naar het monster van Loch Ness.
Westduitse justitie
onderzoekt nog
1.671 nazi-misdader
(Van onze correspondent GerdAi
Kessels)
BONN In de Bondsrepubli^l
Duitsland lopen nog 1.671 ree"
zaken en onderzoeken in verb
met nazi-misdaden. Dat heeft i
nister van justitie Hans Engi
hard meegedeeld. Verder
zoekt het centrale bureau,
Ludwigsburg is opgezet voor I
aanpakken van nazi-misdaden, i
in een aantal andere gevallen
vervolging moet worden overgji
gaan. Moord en poging tot i
verjaren niet in West-Duitslandl
De radicale George Habasj tijdens zijn toespraak tot
Palestijnse afgevaardigden.
rp
(Van onze speciale verslaggever Rick Kersjes) t
ALGIERS De spanningen binnen de PLO zijn gisjde
ren, op de vierde dag van de Palestijnse Nation#^
Raad in Algiers, verscherpt na een toespraak van F
radicale Palestijnse leider George Habasj. Hij nam
vredesinitiatieven voor het Midden-Oosten onder vuL
en verkleinde daarmee de kans dat de PLO een eeflap
gezind standpunt inneemt ten opzichte van de bestaajbl
de vredesvoorstellen.
plo
De zaal waarin de PLO vergadert was doodstil toen Habasj, i
der van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFlJ
en de belangrijkste man van de radicale vleugel binnen de Pil1
zich naar het spreekgestoelte begaf.
Terwijl de aanwezigen ongeduldig wachtten op zijn verklarf^
over zowel het vredesplan van president Reagan als dat varif®
Arabische leiders uit Fez, sprak Habasj uitvoerig over de oorl*
in Libanon. Volgens hem kan alleen een standvastige houd#
tegen Israël en de Verenigde Staten, die hij mede verantwoorl
lijk stelde voor de Israëlische invasie in Libanon, leiden totj'k
bevrijding van Palestina
Daarna begon Habasj een felle aanval op de vredesplannen
president Reagan, die door PLO-leider Arafat wel zijn bekH
seerd maar nooit geheel verworpen.
„Dit schaamteloze Reagan-plan zegt nee tegen een Palestij^e*
staat en nee tegen de PLO Wij zeggen nee tegen het Reag#
plan. Wij hebben de prijs van bloed in Beiroet niet betaald fP;
de VS diplomatieke winst te laten boeken. Iedere regeling
ons is voorgesteld bet^cent overgave. Wij moeten het maclf n*
evenwicht na de tegenslag in Beiroet overdenken en na g»e'
hoe wij dat kunnen veranderen. Een dergelijke verandering tö
vooral worden bereikt door gewapende strijd in gebieden aïs M
door Israel bezette deel van Libanon" pT
Deze krachtige verwerping van de Amerikaanse vredesvoorstt or
len werd met groot applaus ontvangen. Maar PLO-voorzitL
Arafat weigerde elke bijval en hield zijn blik strak op de grcG
gericht. lij
Habasj riep vervolgens op tot de mobilisatie van alle Palestijij
in de gehele wereld. Hij wees op de noodzaak van samenwt
king met nationale bevrijdingsbewegingen en benadrukte|C
band met Syrië. Voor Arafat, die in een uiterst vijandige vjp
houding tot de Syrische president Assad staat, was dit te v#^
Even later riep hij door de zaal dat Habasj, die toen al zo'n tv t
uur aan het woord was geweest, voort moest maken met 3
toespraak. ft.
Die toespraak was overigens symbolisch voor de uitzichtloze
sitie. waarin met name de Palestijnse radicalen zich momenl m
bevinden. Met veel demagogie probeerde hij de parlementaril ff
in-ballingschap ervan te overtuigen, dat de gewapende strijd
enige weg is. die tot verwezenlijking van de PLO-doelstellinJ
leidt. Opmerkelijk was ook dat Habasj de vorming van een P<
stijnse staat op de westelijke Jordaanoever en in de Gazastr^"
wenst te zien als een tussen-oplossing. Voor hem blijft de
tiging van de staat Israël het uiteindelijke doel.
De kans dat de standpunten van de Palestijnse radicalen
een meerderheid in de Nationale Raad overgenomen zu
worden lijkt, ook al is er nogal wat kritiek op Arafat, niet grj
De algemene indruk is dat de radicale stroming een minderhj
zal blijven vertegenwoordigen.
Deze indruk werd versterkt door het financiële rapport t
Palestijnse Bevrijdings Organisatie. Hierin staat dat tot nogt
alleen Saoedi-Arabië, Koeweit, Qatar, de Verenigde Arabisf
Emiraten de PLO het geld hebben gegeven, dat zij beloofd h|
den. De radicale landen Syrië, Irak en Libië zullen I
komende jaar geen bijdrage leveren aan het PLO-budget, I
door sommigen op twee a drie miljard dollar wordt geschat. 1
betekent, zo wordt verwacht, dat de gematigde Arabische o
landen hun invloed op de PLO zullen versterken en dat Pi
Palestijnse radicalen terrein zullen moeten prijsgeven.
