Tranen bij afscheid van IRA?
„Met dromen
kom je er niet
1
h
fieidoe Sou^mit
PAG1Nhj
LADING DOET EXACT WAT HAAR DE AFGELOPEN JAREN GELEERD IS'
NEDERLANDS MEISJE KRIJGT HOOFDROL IN FILM VAN GODARD
99
Koos Groot uit rü!
Andijk gewestelijk"
kampioen bil jarte%
De Zijl/LGB terug naar B-afdeling
>dagpuzze
san
BINNENLAND/BUITENLAND
MAANDAG 7 FEBRUARI 1983
PASADENA In Cali-
fornië en met name in
Pasadena en op de basis
Vandenberg raakt men
maar moeilijk uitgepraat
over de lancering van de
Nederlands-Amerikaanse
kunstmaan IRAS. Zelfs
oude rotten in het vak,
voor wie een lancerinkje
meer of minder nauwe
lijks verschil maakt, heb
ben de neiging een tikkel
tje lyrisch te worden over
het gebeuren rond de
start van IRAS. „Schitte
rend", was een van de
vele superlatieven die de
perfecte lancering ople
verde. En het wós schitte
rend, ook in de meest let
terlijke betekenis van het
woord, toen de ruim 35
meter lange Delta-raket
vuurspuwend het nachte
lijke duister van Vanden
berg openbrak en zelfs
het donkere, dreigende
wolkendek in een bijna
onwezenlijke glans zette.
Op de speciale tribune voor de
genodigden dure lieden,
wetenschappers en technici
waren er een paar die hun tra
nen rustig de vrije loop lieten.
Onder hen enkele mensen van
Fokker, die hun schepping
waaraan ze meer dan tien jaar
hadden gewerkt in de on
eindige ruimte zagen verdwij
nen, gedragen door de indruk
wekkende stuwkracht van
Amerika's betrouwbaarste
vuurpijl, de (166e) Delta-raket.
„Het is gek", zei een van hen
later, toen de emoties weer on
der controle waren, „maar je
zit toch wel met heel gemeng
de en tegenstrijdige gevoelens
naar zo'n lancering te kijken.
In feite is die lancering de be
kroning van je werk, maar te
gelijkertijd besef je ook dat je
troetelkind definitief weg is.
Je zult hem nooit meer terug
zien. Je neemt, om zo te zeg
gen, voorgoed afscheid
Ratelslangen
Het was in elk geval een spec
taculair en luidruchtig af
scheid. De lancering vond
plaats kort na zonsondergang,
toen de meeste genodigden
zich al zo'n anderhalf uur op
de uitgestrekte basis bevon
den, met in hun achterhoofd
nog steeds de waarschuwing:
„Ga niet te ver van uw plaats,
want het wemelt hier van de
ratelslangen
Het is best mogelijk dat die
slangen inderdaad „gerateld"
hebben, maar dat ging dan wel
volledig verloren in het geraas
van de opstijgende raket, die
als een straaljager-met-inge-
schakelde-naverbrander van
uit het hoge wolkendek letter
lijk naar de sterren klom. Die
wolkendeken verhinderde de
mensen op Vandenberg en in
Lom poe overigens wel om ook
nog het afwerpen van de klei
ne, op vaste brandstof werken
de steunraketjes van de Delta
te zien. Nee, dan trof men het
is Los Angeles beslist béter,
want daar op toch zo'n 350
km afstand was de hemel
op dat moment sterhelder en
kon het schouwspel aanzien
lijk langer worden gevolgd.
Maar goed, je kunt niet alles
hebben. En op zichzelf was het
al heel móói, dat men kans zag
de lancering tijdig doorgang te
laten vinden, min of meer tus
sen twee gigantische stormde-
Pas een paar uur na de lance
ring bleek dat niet alleen de
raket foutloos had gewerkt
(ondanks fikse windstoten op
grote hoogte maar dat ook
zijn kostbare lading vrijwel
exact deed „wat haar de afge
lopen jaren geleerd is", om
technisch projectleider ir. Jan
de Koomen van Fokker nog
maar weer eens te citeren.
Spanning
De lancering van de Deltaraket met in zijn neuskegel de
IRAS.
Jan de Koomen werd die dag
weer een totaal ander mens.
De dag vóór de lancering was
hij duidelijk gespannen, het
was hem van het gezicht af te
lezen. Hij leek heel begrij
pelijk overigens nog maar
door één ding beheerst te wor
den: zijn satelliet, IRAS, waar
aan hij tien jaar lang zijn beste
krachten had gegeven onder
omstandigheden die lang niet
altijd even gemakkelijk wa-
Enkele uren na de lancering
was hij weer de oude. Hij
straalde en toen hem gevraagd
werd hoe hij zich voelde, zei
hij: „Geweldig! Het was toch
zeker ongelooflijkAlleen,
toen Jurrie van der Woude
de twintig jaar geleden uit Ne
derland naar Amerika geëmi
greerde voorlichter van het
befaamde Jet Propulsion La
boratory in Pasadena een
soort oer-Nederlandse polonai
se op gang dreigde te brengen
tijdens een fuif in de „Royal
Coach" te Lompoc („Zeg Jan,
één ding heb ik nu nog gemist:
En datte me toffe jon
gens zei De Koomen:
„Dat flik je me niet hoor
Een andere Fokker-official,
dr. Reinder van Duinen, had
ook duidelijk gemengde ge
voelens. Ruim tien jaar gele
den was hij als hoofd van
het Laboratorium voor Ruim
teonderzoek aan de Rijksuni
versiteit te Groningen zo
ongeveer de „geestelijke va
der" van het IRAS-program-
ma, maar enkele jaren geleden
stapte hij over naar Fokker,
waar hij hoofd van de ruimte-
Kijkje in het Engelse vluchtleidings- en controlecentrum
te Chilton (Oxfordshire), waar alle IRAS-gegevens wor
den ontvangen en vanwaar de satelliet ook nieuwe op
drachten krijgt toegezonden.
vaartdivisie werd. Op de vraag
wat hij nu belangrijker zou
vinden goede meetresulta-
ten of een perfect werkende Toekomst
satelliet kon hij overigens
met een gerust hart antwoor
den: „De resultaten". Immers,
als de resultaten goed zijn, be
tekent dat automatisch dat de
satelliet waarin Fokker én
Hollandse Signaal (Philips)
zo'n belangrijk aandeel lever
den óók uitstekend werkt.
i eenmaal onlos-
Bij Van Duinen tijdens de lan
cering géén tranen; waar
schijnlijk toch te veel een
noorderling. Van Duinen is
trouwens een bijzonder prak
tisch denkende man en nu
IRAS alweer zo'n anderhalve
week in zijn veilige baan om
de polen cirkelt, houdt hij zich
bezig met de toekomst.
„Jammer", zegt hij, bepaald
niet voor de eerste keer, „dat
Nederland voorlopig geen na
tionaal ruimtevaartprogramma
meer zal hebben of een nieuw
project in samenwerking met
de Amerikanen. Met onze eer
ste kunstmaan, ANS, leerden
we destijds de eerste stappen
te zetten, met IRAS hebben
we zelfs goed leren lopen,
maar wat ons ontbreekt is een
derde project dat had de
Tixte kunnen zijn dat ons
de kans zou hebben geboden te
leren ongeschonden door het
steeds drukker wordende ver
keer te komen".
Van Duinen is bepaald niet de
enige die er zo over denkt. Ir.
Piet van Otterloo (Hollandse
Signaal) houdt eenzelfde soort
betoog, al voegt hij daar wel
meteen aan toe dat de ontwik
keling van belangrijke onder
delen voor de grote Westeuro-
pese communicatiesatelliet L-
Sat natuurlijk ook niet hele
maal niks is. Bovendien blijkt
hij mogelijkheden te zien in de
bouw van een (eigen) commu
nicatiekunstmaan; een mening
die niet door iedereen wordt
gedeeld.
Geld
Bij de lancering op Vanden
berg waren mensen aanwezig
die bij de beleidsbepaling een
rol van betekenis zouden kun
nen spelen. Ze bleken toch wel
onder de indruk van het hele
gebeuren en zeker van de uit
bundige Amerikaanse lof voor
de Nederlandse prestaties. Zo
iets zou eigenlijk toch geconti
nueerd moeten worden. Ja,
dat wél, maar de cénten
Prof. dr. Harm J. Habing van
het Leidse Huygens Laborato
rium leider van het Neder
landse IRAS-wetenschappers-
gilde liet met de (uiterlijke)
rust die hem eigen is. alles
over zich heen komen. Maar
tochIk denk dat ik de
eerste tijd niet te genieten zou
zijn geweest als het was misge
gaan", geeft hij achteraf eer
lijk toe. „Voor het gezinsleven
is het wel zo goed, dat het een
succes werd". Daar staat dan
wel weer tegenover dat Ha
bing de komende maanden
aanzienlijk meer in het Engel
se Chilton zal zijn dan thuis.
Daar, in Chilton waar het
vluchtleidings- en conti
centrum staat zal Ha
zich intensief bezighouden
de eerste, voorlopige an«
van de door IRAS naar de
de overgeseinde meetresi
ten.
Teleurstelling
Mensen als Habing werde 9)
Pasadena en Lompoc
vreemd, bijna ongelovig j
bekeken door de meeste
rikaanse journalisten, die „De
slotte maar eens bij hun moo
derlandse collega's ginger pas
formeren of Nederland L.
vaker wat aan astronorr i
onderzoek doet"(!). Daar s P„
dan toch wel even van te mijr
ken. Eerst een tikkeltje schr
baasd (verkeerd verstaan dus
schien?), daarna eigenlijk rjjm
bitter en in elk geval telex
steld. „Hebben jullie wel
gehoord van astronomen
Kuyper, Schmidt, Van mijn
Kamp en Bok? Stuk voor rug:
mensen die hier bij jullie besc
Amerika naam hebber
maakt op hun werkterreit
sterrenkunde. Stuk voor &aar
ook Néderlanders". „re
De namen blijken over he rijm
gemeen redelijk bekend thui:
zijn. Dat wél. fjad
Iemand mompelt (bek bare
heidshalve overigens in
Nederlands) wat pinnig:
jullie nog jacht maakten oj men
dianen, waren wij al eet
bezig met de bestudering Zo 1<
sterren en planeten met
Op Vandenberg hebben di de V
telslangen zich intussen lÜd"
steld van de schrik dit dit II
nachtelijke lancering reeks
IRAS teweegbracht. Nu 2 ren 1
pen zware stormen de brenj
groene watermassa's vai voor
Stille Oceaan (wat héét „s voor
in huizenhoge golven of^AR
kust, op slechts een paar doen
derd meter van de plek en 0
waar de Nederlands-Ar liedje
kaanse kunstmaan zijn ke"
naar de ruimte aanving; ti degel
twee lang niet kinderac zal a'
stormdepressies door. met
„Ik denk", zegt een astron bedje
„dat over een jaar of wat 'ets li
mige sterrenkundeboeker comn
lemaal zullen moeten wc kind<
herschrevenKoos
De verwachtingen ten aa> de or
van de IRAS-observaties nu 8-
inderdaad zeer hoog gei dels 1
nen. /IKOï
PARIJS Marouschka
Detmers, een 20-jarig
meisje uit Schoonenbeek,
krijgt een hoofdrol in de
Franse speelfilm „Prenom
Carmen". De bekende
Frans regisseur Jean-Luc
Godard koos Marouschka
uit een groep van 650 ge
gadigden. Een meisjes
droom lijkt te zijn uitge
komen. Marouschka Det
mers weet na twee dagen
film echter wel beter.
„Met dromen kom je er
niet. Je hebt zelfdiscipli
ne, talent, ambitie en
nuchterheid nodig. Als je
met die kwaliteiten en
thousiast en vol inzet aan
het werk gaat, kun je met
een beetje geluk meedoen
in het wereldje van toneel
en show", zegt ze.
.Op tienjarige leeftijd begon
Marouschka al te denken aan
bij het toneel.
als leerlinge bij een particulie
re toneelschool.
ijfhonderd gegadigden
Ze haalde haar gymnasiumdi- aangenomen,
ploma en wist toen eigenlijk Ze zit een punt achter haar
niet precies wat ze verder wil
de. „Ik had het gevoel dat ik
in Nederland niets meer had
te zoeken en vertrok daarom
pair naar Parijs.
baan als au pair-meisje
stortte zich vol goede moed in
het wereldje van het toneel.
Het is nu ruim een jaar gele
den dat Marouschka met haar
kwam daar aan zonder dat ik toneelopleiding begon. Sinds
dien is haar leven totaal ver
anderd.
„Ik tekende een driejarig con
tract bij een impressario en die
sleepte me mee naar alle mo
gelijke audities en proefopna-
men. Het enige resultaat daar
van was in het begin, dat ik
voor modefoto's mocht pose
ren en dat ik mee mocht doen
in een reclamefilmpje", zegt
Marouschka.
Een paar weken geleden dien
de Franse taal
kende en was dus gedwongen
zelf contact te zoeken", zegt
Dansles
Ze dacht dat dansles een goed
idee was, maar ook de wens
om bij toneel of film iets te
gaan doen, kwam weer bij
haar op. Ze trok de stoute
schoenen aan en gaf zich op
SUSKE EN WISKE HET BRETOENSE BROERTJE
Marouschka
Detmers:
„Met dromen)
kom je er
niet. Je hebt
zelfdiscipline,
talent, ambi
tie en nuch
terheid no
dig".
de het grote werk zich aan. Ze
kreeg een aanbieding om in
een tv-film mee te spelen. En
kort daarna werd ze uitverko
ren om Carmen te spelen in de
film van Jean-Luc Godard.
Opnamen
De opnamen var> de film zijn
al begonnen en direkt daarna
gaat Marouschka beginnen
met haar rol in de tv-film.
Marouschka is de tweede van
de in totaal vier dochters van
het echtpaar Detmers. Vader
Detmers is veearts in Schoon
enbeek en moeder Detmers
werkt mee aan de Open
School in Emmen.
Marouschka heeft haar toneel
plannen niet van een vreem
de. Haar moeder heeft vele ja
ren geleden op een Nederland
se toneelschool gezeten. Daar
oordeelde de schoolleiding na
een half jaar dat mevrouw
Detmers niet over voldoende
talent beschikte, zodat ze van
haar plannen moest afzien.
Het jongste zusje van Marousc
hka heeft ook plannen voor
het toneel. De familie Detmers
was natuurlijk zeer trots toen
het bericht dat Marouschka
een hoofdrol mocht spelen,
hen bereikte.
slevi
ËDÜ
Le
NOORDWIJK/WARMOND
Tijdens een zeer geslaagd
toernooi is het afgelopen
weekeinde Koos Groot uit An
dijk gewestelijk kampioen bil
jarten 2e klasse libre-klein ge
worden. Onze vertegenwoor
diger uit de Bollenstreek, de
Warmonder Jos Kerkman,
eindigde op de zevende plaats.
K. Groot van biljartvereniging
„De Hoop" startte vrijdaga
vond met twee verliespunten
tegen C. Bunschoten uit Pur-
merend en J. v.d. Net uit Den
Helder. Hij stond daardoor na
2 ronden op de laatste plaats.
Zaterdag volgde echter herstel
en won hij de volgende vier
partijen tegen J. Kerkman, E.
Kaufmann uit Haarlem, G.
Lenting uit Schagen en Th.
Sneek uit Opmeer. Op de
ranglijst steeg hij hierdoor
naar de tweede plaats. Bij het
ingaan van de finale-ronde
waren er nog 4 kanshebbers:
Jan v.d. Net (10 punten), Koos
Groot, Dirk Sneek en Louis
Rockens (alle 8 punten). Door
winst van Groot en Sneek op
respectievelijk Rockens en
V.d. Net werd de eindstand: 1.
K. Groot 10 punten moyenne
4.89, 2. Th. Sneek 10 punten
moyenne 3.97, 3. J. v.d. Net 8
punten moyenne 3.89, 4. A.
Rockens 8 punten moyenne
3.38, 5. C. Bunschoten 6 pun
ten moyenne 4.56, 6. G. Len
ting 6 punten moyenne 4.08, 7.
J. Kerkman 4 punten moyen-
(Van onze zwemmedewerker)
ALPHEN AAN DEN RIJN
De zwemploeg van de
Zijl/LGB is er na een eenjarig
verblijf in de C-afdeling in ge
slaagd terug te keren in de B-
afdeling. Deze promotie werd
bewerkstelligd zonder trainer
Dirk Werter die door ziekte
voorlopig is uitgeschakeld.
Zondagmiddag in Alphen
moesten de Leidenaren boven
dien topper Edward Maasdijk,
vanwege een wintersportstage
voor zijn sportacademie oplei
ding, missen.
Overwinningen waren er men zij de zwemmers graag te
Yvonne Laterveer, Lau- hulp. Vooral de goede tijd en
Kampen (2x), Patri- klassering die Hassefras op de
Distelveld
Bob
100 vlinder
realiseer-
Staak. Ook de tijd van René de was opmerkelijk (tweede i
1.10.3), Mark van Belkum
werd derde op de 400-vrij in
een zeer goede 4.26.8. De ove-
resultaten: 200-school
Annelies Maas
beide scoorden met (AZC/Microlife) 2.47.2 (kring-
21.12.2 erg goed. De record), 2. Mireille Correljé
(Zijl/LGB) 2.55,"
Correljé op de 10Ö-school
jongens onder 16 jaar was uit
stekend. Weliswaar moest Co-
reljé zijn streekgenoot Jimmy rige
Lassooy (AZC)
laten
froort
1-11-4
Zijl/LGB ploeg werd boven
dien ondeursteund door de
oudgedienden Mark
kum
100-school
Hans Lalau
(Zijl/LGB) 1.11.2. 200-wissel
Ria Hassefras. Beide meisjes onder 16: 2. Jolanda
„.„♦„rrini0_ T.ntPrvPor f7ül/T.GW 40 R
100-vlinder meisjen: 0.10: 1.
Yvonne Laterveer (Zijl/LGB)
1.30.2. Idem jongens: 1. Lau
rens van Kampen (Zijl/LGB)
1.33.8. 100-vlinder meisjes 0.14:
1. Patricia Distelveld
(Zijl/LGB) 1.17.3. 100-schoo
jongens 0.14: 1. Bob v.d. Staak
1.23.0, 2. Edo den Boef (Beide
Zijl/LGB) 1.26.9. 100-vlinder
vrouwen: 1. Annelies Maas
1.06.4 (kringrecord), 100-school
jongens 0.16: 3. Hans Bouw
meester (Zijl/LGB) 1.18.1. 100-
rug jongens 0.10: 1. Laurens
van Kampen (Zijl/LGB) 1.31.4.
4x100 vrij vrouwen: 3.
Zijl/LGB 4.24.8. 4x10 wissel
LEAC
25 M<
(11
ke
ne 3.01, 8. E. Kaufmann 225 De
ten moyenne 3.26. Au
„Onze" Jos Kerkman begi Ne
de openingsavond zeer me
varend: de 120 caram ter
werden in 25 beurten bj kei
gestoten. Jammer gt Se
bleek dit eerste gewin sl eei
kattegespin: er volgden 5 ms
liespartijen en alleen de IjS
partij werd nog zeer moeiOO Joi
in 45 beurten gewonnen. O
kon ook Jos terugzien o|28 De
sportief en sfeervol toei de!
Hoogtepunt hierbij was i me
dagavond de binnenkoms: sie
de Carnavalsvereniging He
Noortukkers", die de j kei
Louis Rockens en de o{ Vij'
moment op de laatste da
staande Jos Kerkman vai zijr
eervolle onderscheiding be'
■■ii
M
■II
■1!
■I
■I
jjj y||jj jj| gj ju jj|
2-25 in de war (van personen)^
3-4 leer v.h. Juiste stemgebruiÜO Jot
4-24 grote vlerkprauw in de Q5 fsf je
sle
:DEF
10-21 besef;
11-12 voorbeeld;
12-20 zwemvogel;
15-16 namelijk (afk.);
16-18 muzieknoot;
30 Set
45-18.f
00 Jou
df°
eJ2
i laatste horizontale rij t
si deo.ieq iaH g n 'e\ 8t-9l-n
*91 :uy 6i-n :jia n-ei :pua/»u AVI
:edAj zi-ii :eiiou ig-oi :u«o Spc
pedels zz-8 :sie6u3 8-/ :e|du der
-9 :|ee«nu 9-g :éjo^ejo>i fZ-fr -rro
