TAFEL
Fraude en beunhazerij in
tandtechnische laboratoria
Paus begin maart naar acht landen in
riskant gebied van Centraal-Amerika
81:!:! i1!
Eind oktober demonstratie in
Den Haag tegen kruisraketten
brieuen
van
lezers
weer
ACHTERGROND
CeidaeSomont
MAANDAG 7 FEBRUARI 1983 PAGIN^E]
Paus eert katholieken
in de Sovjet-Unie
Met het verheffen tot kar
dinaal van de apostolisch
administrator van Riga en
Liepaja in Letland, mgr.
Julijans Vaivods, heeft
paus Johannes Paulus ii
zijn waardering tot uit
drukking willen brengen
voor het geloofsgetuigenis
van alle katholieken in de
Sovjet-Unie. Dit is duide
lijk geworden op de zater
dag gehouden bijzondere
audiëntie
de
benoemde kardinaal en
twintig Letten, die uit de;
verstrooiing naar Rome
waren gekomen.
Volgens de paus onder-*
scheiden de rooms-katho-
lieken in Letland zich
door een onwrikbaar ge
loof en een levendige ver
ering van de Moeder
Gods. Diezelfde eigen
schappen kunnen ook
worden aangetroffen bij
de gelovigen, die zich in
de USSR in de verstrooi
ing bevinden. De 87-jarige
kardinaal verzekerde de
paus, dat die wijd ver
spreide rooms-katholieken
en dat zijn er niet wei
nig, zo voegde hij hieraan
toe in de paus de steun
pilaar van hun geloof zien.
Volgens de jongste schat
tingen kan het aantal
rooms-katholieken in de
USSR worden gesteld op
ruim tien miljoen. Van
hen wonen er vier miljoen
in de Oekraine, 3,5 miljoen
in Litouwen, twee miljoen
in Witrusland alsmede
250.000 in Letland en de
overige gebieden van de
Sovjet-Unie.
Joodse gemeenschap wil geen
contacten PLO/Van den Broek
De drie joodse kerkgenootschappen in ons land en de Ne
derlandse Zionistenbond hebben gisteren in een telegram
aan minister Van den Broek van buitenlandse zaken ge
waarschuwd voor mogelijke contacten met de PLO tijdens
zijn reis in het Midden-Oosten. Minister Van den Broek is
vanochtend naar Jordanië vertrokken.
„Wij beschouwen eventuele besprekingen van u met PLO-
-vertegenwoordigers, ook indien ze ongezocht zijn of met
een gemengde delegatie plaatsvinden, als een buitenge
woon onwenselijke koerswijziging van de Nederlandse po
litiek", aldus de organisaties. Zij stellen bovendien, dat Ne
derland op geen enkele wijze vooruit dient te lopen op het
beleid van landen als de Verenigde Staten, Engeland,
West-Duitsland en Denemarken. „Elke opwaardering van
de PLO zal op groot verzet van de joodse gemeenschap in
Nederland stuiten", zo besluit het telegram.
Protest bisschop San
Salvador tegenblind
bombarderen'
De aartsbisschop van San Salvador, mgr.
Arturo Rivera y Damas, heeft gisteren
openlijk protest aangetekend tegen het
„blind bombarderen" door het leger van
dorpen, die in handen van verzetsstrij
ders zijn. De bisschop riep in zijn preek
beide partijen op de weerloze burgerbe
volking te ontzien en geen represailles
uit te voeren. Als gevolg van hun acties
kwamen in de afgelopen dagen in totaal
bijna 260 burgers om, zo zei hij. In de af
gelopen week waren er 37 moorden
waarvoor „eskaders des doods" verant
woordelijk worden geacht.
Vlak voor het Angelus-
-gebed gistermiddag op
het Sint-Pietersplein in
Rome, heeft paus Johan
nes Paulus II de officiële
aankondiging gedaan van
zijn reis naar Midden-A-
merika. „Als het God be
haagt", zal hij van twee
tot en met negen maart
acht landen bezoeken in
deze volgorde; Costa Rica,
Nicaragua, Panama, El
Salvador, Guatemala,
Honduras, Belize (het
vroegere Brits-Honduras)
en tenslotte Haïti.
Dit vierde bezoek aan Latijns-
-Amerika wordt begonnen en
afgesloten met een episcopale
conferentie: op twee maart
neemt de paus deel aan een
Middenamerikaanse bisschop-
pensymposium in San José, de
hoofdstad van Costa Rica en
op negen maart, kort voor zijn
terugvlucht naar Rome, zal de
paus de Latijnsamerikaanse
bisschoppenconferentie in
Port au Prince, de hoofdstad
van Haïti, bijwonen.
De paus gaat op uitnodiging
van de bisschoppen en van de
burgerlijke autoriteiten van
de acht Middenamerikaanse
landen. Door deze aankondi
ging is de onzekerheid, die
lange tijd heeft bestaan over
althans een deel van het rei
sprogramma weggenomen. De
paus gaat dus toch naar El
Salvador, Guatemala, Nicara
gua en Honduras, ondanks de
oorlogstoestand waarin deze
landen zich bevinden.
De reis, de zeventiende in zijn
4,5 jarig pontificaat en de
meest riskante tot nog toe,
draagt Johannes Paulus II op
aan de bescherming van de
Heilige Maagd Maria „die in
die gebieden zozeer vereerd
wordt".
Nigeria
Terzelfder tijd heeft de paus
gisteren de wereld opgeroe- inmiddels^ uit het „Solidari-
pen de Nigeriaanse vluchte- teitsfonds van de kerk
lingen nog meer te helpen. 250.000 gulden ter beschik-
Volgens de paus is een trage- king gesteld om de ergste
die van deze omvang nog niet nood te helpen lenigen,
eerder deze eeuw voorgeko- I^e Wereldraad van Kerken
men. „Zij beroert het geweten heeft een miljoen dollar (on-
van iedereen". Vele nationale geveer 2,7 miljoen gulden) be
en internationale instanties schikbaar gesteld voor de lid
zijn al te hulp gekomen, zo kerken in de landen waarvan
constateerde de paus. „Maar staatsburgers uit Nigeria zijn
er moet nog veel meer gebeu- uitgewezen. Het merendeel
ren om de grootste nood on- van het geld gaat naar Ghana,
der de vluchtelingen daar te dat de meeste vluchtelingen
lenigen". Het Vaticaan heeft beeft te herbergen.
SPAANSE BISSCHOPPEN:
Verzachting abortuswet
totaal onaanvaardbaar
De Spaanse bisschoppen hebben zaterdag de door de socialistische regering voor
gestelde verzachting van de abortuswet als „onjuist en volstrekt onaanvaard
baar" van de hand gewezen.
De regering wil abortus in drie specifieke gevallen toestaan, namelijk wanneer
het leven van de moeder gevaar loopt, de zwangerschap het gevolg is van ver
krachting en wanneer een ernstig misvormd kind dreigt te worden geboren. Het
is waarschijnlijk, dat de wetswijziging zal worden aanvaard door het parlement,
waarin de socialisten de absolute meerderheid bezitten.
Momenteel is in Spanje abortus onder alle omstandigheden verboden en kan zo
wel de vrouw die de ingreep ondergaat, als degene die deze verricht, met zes
jaar gevangenis worden bestraft.
Het permanent comité van de Spaanse bisschoppenconferentie wijst de rege
ringsvoorstellen eenstemmig van de hand en zegt op te komen voor „het heilige
geschenk van het leven, om onze stem te lenen aan degenen die nog geen eigen
stem hebben en het eerste en meest elementaire van hun rechten nog niet kun
nen verdedigen".
Zelfs als het leven van de moeder in gevaar is, heeft het kind het recht om te
leven, aldus de bisschoppen. Wat verkrachting betreft, noemen de bisschoppen
het „niet rechtvaardig een weerloos, onschuldig leven te verspillen om de gevol
gen van een onrechtvaardige agressie te niet te doen. Een oplossing van de pro
blemen waarmee de moeder te maken kan krijgen moet worden gezocht in per
soonlijke en sociale maatregelen". Tegen het argument van misvorming, stellen
de bisschoppen, dat „de mens zijn waardigheid of recht om te leven niet verliest
vanwege het feit, dat hij zwak of misvormd is".
Op 29 oktober zal in Den Haag een grote landelijke
demonstratie tegen de kruisraketten worden georga
niseerd. Deze demonstratie volgt dan op tal van lo
kale en regionale manifestaties voor en tijdens de
vredesweek in september. Dit is zaterdag bekend ge
maakt in Utrecht tijdens een actieconferentie van de
vredesbewegingen, verenigd in het Landelijk Over
leg van Vredes Organisaties (LOVO). De demonstra
tie in Den Haag wordt het hoogtepunt van een jaar
van activiteiten, die moeten leiden tot een besluit
van de Nederlandse regering en parlement om in
Nederland geen kruisraketten te plaatsen.
De vredesbewegingen in het LOVO zijn het Inter-
kerkelijk Vredesberaad, Pax Christi, het samenwer
kingsverband Stop de N-bom - stop de kernwapen-
wedloop, Vrouwen voor Vrede, Vrouwen tegen
Kernwapens, het platform van radikale vredesgroe
pen en het Humanistisch Vredesberaad.
Het LOVO probeert dit jaar aan te tonen, dat er in
de Nederlandse samenleving onvoldoende steun voor
plaatsing van kruisraketten is. Daartoe wil de vre
desbeweging zoveel mogelijk organisaties en mensen
voor haar standpunt werven. Aan de politieke partij
en, de Federatie Nederlandse Vakbeweging en de
Vereniging van Dienstplichtige Militairen (VVDM)
is gevraagd binnen een maand aan te geven of men
actief wil meewerken aan de plannen van de vredes
beweging.
Tijdens de actieconferentie in Utrecht werd aan
dacht besteed aan typen van acties. Het LOVO kiest
principieel voor geweldloze actiemiddelen. De kwes
tie van eventuele toepassing van acties van burgerlij
ke ongehoorzaamheid wordt binnen het LOVO pas
aan de orde gesteld, nadat de regering besloten heeft
tot plaatsing van de kruisraketten. Volgens IKV-
-voorzitter B. ter Veer staan nu meer grote maat
schappelijke organisaties achter de ideeën van de
vredesbeweging dan in 1981, toen op 21 november in
Amsterdam een grote demonstratie tegen de moder
nisering van de kernbewapening werd gehouden. Hij
wees in dit verband op de PvdA, de vakbeweging en
de Raad van Kerken.
Al in de eerste helft van 1983, zo zei Ter Veer, moet
de vredesbeweging duidelijk maken, dat haar stand
punt alom in den lande aanhang vindt. Dan vindt in
de kern de besluitvorming in de Nederlandse bu
reaucratie plaats, aldus Ter Veer. Het LOVO wil 4
april, tweede Paasdag, door plaatselijke manifestaties
duidelijk maken, hoe wijd verspreid het aantal men
sen is, dat in de daarop volgende tijd wil ijveren voor
het standpunt van de vredesbeweging. Het is dan
vooral de bedoeling dat plaatselijke groepen zich aan
de bevolking presenteren.
Actie waartegen?
Ik denk dat de opmerking
„We zijn het zo langzamer
hand zat", gemaakt in de „Al
les is anders show", ook van
toepassing kan zijn op hetgeen
we zondagavond een week ge
leden te zien kregen in het tv-
programma „Buitenspel". In
elk geval ben IK het publiek
(uitzonderingen daargelaten!)
meer dan zat. De meerderheid
van het publiek gedroeg zich
op zo'n kinderachtige manier
door gebruik te maken van
uitjouwen, zingen, ja zelfs
schelden, dat een ordelijke dis
cussie (waar de meerderheid
blijkbaar niet voor kwam) niet
mogelijk was. De mensen wil
len werk en vinden bovendien
dat de uitkeringen omhoog
moeten. Vergeet niet: het is
een van de twee, daar kan nie
mand omheen. Men wil wel
werk, maar hiervoor niets in
leveren. Wat heeft het actie
voeren tegen inleveren voor
zin? Steeds sterker dringt de
mening zich op dat er actie ge
voerd wordt om het actievoe
ren zelf en nergens anders om.
Maar knokken al die „anti-
werkloosheidactievoerders"
wel daadwerkelijk om banen
te krijgen? Meer en meer (zo
als ook die zondagavond
bleek)4 komt het antwoord:
„Werken hoeft niet zo voor
mij, zo'n basisuitkering vind ik
best". Natuurlijk zijn er wel
degelijk mensen die knokken
om een baan te krijgen en de
arbeidsbureaus aflopen, waar
voor ik alle respect heb.
Jammer dat de jeugd die daad
werkelijk aan de slag wil, geï
dentificeerd wordt met het
beeld dat via de televisie naar
voren kwam. Als er morgen
weer volop werk zou zijn, zou
ik wel eens willen weten hoe
veel er daadwerkelijk aan de
slag zouden gaan. Als het ge
toonde beeld representatief
wordt geacht voor de jeugd,
zou ik me bijna schamen dat
ik tot de jeugd behoor.
E. Boers, DEN HAAG
Het USO
De regering is voornemens het
Utrechts Symfonie Orkest
(vroeger genaamd: Utrechts
Stedelijk Orkest) te laten sa
mensmelten met een ander or
kest. Dit is een onzalig plan.
Eventueel zou „samenwer
king" met een ander orkest tot
een beter en zuiniger orkest-
beleid kunnen leiden. Het
USO zelf mag echter nooit
verloren gaan. Wouter Paap
liet in zijn uit 1972 daterend
boek „Muziekleven in
Utrecht" uitkomen, dat
Utrecht al lang geleden
muziekstad bij uitstek was. F/"'
vanwege het eigene karals
het „oude broeinest van n
ziek" werd genoemd. Voc#
het USO was steeds een
van inspiratie voor andere"
kesten en voor het geh
muziekleven in ons land. (J
te figuren, onder wie
Wagenaar, drukten op IMj
Utrechtse muziekaard i
diep en blijvend stempel.
kerkmuziek en klokkespel j£ID
in Utrecht van beslissende jgsta.
tekenis gebleken in het rn i
spectaculaire concertlef®.
Van Otterloo voerde het
kest naar een voorname infOdl
nationale klasse; o.a. Béla fraai" 1
tok roemde het USO met Ijjste
Otterloo. Veel dirigenten sOg
den graag voor dit orkest
als Eduard van Beinum rj
vooraanstaande buitenland"61"5
Willem Mengelberg,
„Utrechtse jongen", vond1 de
zijn eigen orkest het USOaam
beste. Tot nu toe is dat orP ^0I
roemrijk gebleven. Wie <P V?
het mes in wil zetten haalf"nJv
ziel uit ons nationale muzP1 st
leven. !8en
J.R. Fuchs, DEN HAirf,d
i Lei
Catechese (2) "Pjjj
Wij zijn het eens met de kumst
sche kanttekeningen eerddgisse
deze rubriek bij het intenfim,
met pastoor Zuidgeest ineidn
bijlage Wijzer Worden. Oufk b<
verwachten van een kathi* dat
ke school catechese naai?- Er
leer en geloofsoverdracht er
hun Kerk. Is het niet de ieve<
dat catechese wordt gegéeren
naar de adviezen van de Bids
schoppen om de kathol?1 M
kerk in de huidige maatscï D<
pij als eenheid te profilers v
Of is het interview met paen p
Zuidgeest bedoeld als lee^araa
gen-werving voor katholfrsoo
scholen? it vj
Bij signalen van een aaan
verontruste ouders naar d^rmd
techeet toe zegt deze: ik pn bc
niet met ouders, alleen tot,
mensen van mijn niveau. ier t
kan men dan met kind^ens
praten? Pastor Zuidgeest »n W
van een verwijt aan onafé
wijsgevenden niets horenttobe
zijn situaties dat hij zich bar, 1
geeft, in deze situatie staartfning
ders in hun hemd. De „Êgere
traties" van ouders verwijsjn g
naar elders. Waar haalt paet
Zuidgeest het recht vanchildt
goedwillende katholieke ajooi
frustreerd te noemen? Deeils,
samen-klas-zijn hoort doof BI
hele school te lopen. In ionic;
vorm zijn dit communie?1 Sc
gesprekken. Onze ervafdien
heeft niets met geloofsoKxlse
dracht te maken. Een letteiond
citaat van de betreffen in
jeugd: „Wat ik van de cate'illen
se oppik heeft niet met gnde
dienst te maken, ik ervaaport i
als een soort praatuurtje"m h<
situatie is niet zo gunstig» de
pastor Zuidgeest zegt! W» noj
Nederland een missielandfcrwil
A. v.d. Wissel, RIJNSBUt hc
Al
Tartaar, koolraap
met kaas en
aardappelen vla
met rozijnen
Nodig voor twee personen: 2
tartaartjes a 70 g, 35 g mar
garine, zout, peper, paprika
poeder:
500 g schoongemaakte of
650 g hele koolraap, zout, 1
theelepel suiker, 1 volle le
pel geraspte kaas, peper,
0,5 tot 1 kg aardappelen:
0,5 liter melk, 25 g custard,
30 g suiker, 1 lepel rozijnen,
1 lepel citroensap.
Bak de tartaartjes in warm-
hete margarine al schuivend
en optillend bruin. Ongeveer
vier minuten bakken is vol
doende, dit vlees mag niet
door en door gaar worden
want dat maakt het droog.
Leg de tartaartjes op een
warm bord en strooi er een
mengseltje over van zout, pe
per en paprikapoeder. Maak
de jus met weinig water af en
doe daar ook wat van het zout-
mengsel bij.
Maak zo mogelijk zelf de kool
raap schoon, dat kost even tijd
en moeite, maar heeft het
voordeel dat de groente zo
vers mogelijk is. Snijd de hele
knol eerst in plakken, schil
die, spoel ze schoon en verdeel
ze in reepjes. Kook de koop-
raap in weinig water met zout
„beet "-gaar in circa vijftien
minuten. Giet de groente af,
schud er de suiker door en doe
haar in een schaal. Strooi er
eerst de kaas over en dan de
peper.
Breng de helft van de melk
aan de kook, meng de custard
met de suiker en weinig koude
melk, schenk daar wat hete
melk bij, doe het mengsel in
de pan en laat het al roerende
even doorkoken. Voeg van het
vuur de overige koude melk
toe en laat de vla onder af ten
toe roeren koud worden. Wel
(dit is: zacht koken in weinig
water) de rozijnen tot ze opge
zwollen zijn dat duurt onge
veer tien minuten laat ze
koud worden, daarna uitlek
ken en meng ze met het ci
troensap door de vla.
JEANNE
it wordt nog dezelt-
Hoe gezond is de bedrijfstak tandtechniek? Nog niet zo
lang geleden verscheen er een luxe uitgevoerde brochure
van de VHLT, de overkoepelende organisatie van tand
technische laboratoria in ons land. „De schijnwerper op
een gezonde bedrijfstak", heette het toen. Maar de tijden
veranderen. Het gaat in ons land economisch slechter en
onmiddellijk blijkt hoe kwetsbaar de gezondheid van de
tandtechniek is. Illegale praktijken nemen hand over hand
toe. Voorbeelden: Beunhazerij, het frauderen met zieken
fondsnota's, ontduiken van tarieven en een slechte onder
linge samenwerking.
Maar volgens insiders mag niet alleen de schuld gegeven
worden aan de economische teruggang. Al vele jaren zou
zich binnen het tandtechnische wereldje een rottingsproces
voltrekken. Aan de goede periode is dus (tijdelijk?) een
einde gekomen. Er moeten kiezen getrokken worden om
dat ze niet meer gezond te maken zijn. Eén van de tand
technische laboratoria in Nederland stelde een soort
„zwartboek" samen. Dit rapport, dat tandartsen uit de pu
bliciteit wilden houden, legt een vinger op een groot aantal
pijnlijke plekken. Met de op schrift gestelde feiten en me
ningen willen de opstellers bereiken dat er blijvend iets
verandert binnen de nationale tandtechnische werelu
Want dat er iets scheef gegroeid is, daarover bestaat geen
verschil van mening. Een verhaal over het wereldje achter
de kunstgebitten, inlays, bruggen en kronen.
(Door Jan van Dalen)
De Nederlander vindt dat
uitgaven voor tandheel
kundige hulp thuishoren
in de categorie „luxe".
Auto, vakantie, elektri
sche apparaten scoren wat
belangrijkheid betreft een
stuk hoger dan het gebit.
Het ligt dus voor de hand
dat, nu het geld minder
massaal rolt, er geknepen
wordt op uitgaven in de
tanden- en kiezensfeer.
Gebitscorrecties worden
uitgesteld en als men wel
wat laat doen dan wordt
meestal gekozen voor de
goedkoopste oplossing. De
tandarts speelt daarop in
door te proberen de prijs
te drukken die hij moet
betalen voor het werk
stuk, dat hem geleverd
wordt door een laborato
rium. Het is zaak om de
laboratoria tegen elkaar
uit te spelen. Niet zo
moeilijk want de onder
linge naijver is groot.
V
Gevolg is dat veel tandtechni
sche bedrijven bereid zijn for
se kortingen te geven en zwart
te werken. Vooral de kleine
laboratoria voeren ondoorzich
tige administraties. Een zwarte
omzet maken is dan ook geen
punt. Om de tandarts terwille
te zijn. Hoe dat ook kan en
niet zelden ook gebeurt illus
treert het volgende voorbeeld
dat in 1979 aan het licht kwam
tijdens een onderzoek van de
rijksaccountantsdienst in de
tandheelkundige sector:
Een tandarts plaatst een be
stelling, waarin drie gram
goud verwerkt zit. Met een la
boratorium spreekt hij af dat
er twee gram verwerkt moet
worden en dat de resterende
gram goud los bijgeleverd
moet worden. Waarom zou
een laboratorium daartegen
bezwaar maken? Er kan een
nota worden gemaakt waarop
drie gram goud vermeld staat,
terwijl er maar twee gram
verwerkt is. De tandarts kan
zijn cliënt drie gram goud be
rekenen (wie weet nu wat hij
in zijn mond gestopt krijgt) Op
die manier kan de tandarts
dus extra geld en goud incasse-
Korting
Facturering is trouwens toch
een lucratieve bezigheid, ook
„Vragen naar werk buiten
de boeken om neemt toe"
Een fragment uit de rede van mr. J.E.L. de Planque,
voorzitter, secretaris en penningmeester van de VHLT
tijdens de in november gehouden algemene ledenvei^
gadering:
„In de agenda wordt heel voorzichtig over het „grijze
circuit" gesproken. Het is duidelijk, dat hiermee het
zwart werken bedoeld wordt. Wij kunnen ons niet aan
de indruk onttrekken, dat het vragen naar werk bui
ten de boeken om toeneemt. Het is misschien wel te
begrijpen, dat iemand, die veel moet inleveren, dit
tracht te verhalen op zijn leveranciers, maar het blijft
fout en gevaarlijk. Wij hebben er een ogenblik over ge
dacht om contact op te nemen met het ministerie van
financiën, doch wij zijn daar na raadpleging van ex
terne adviseurs van teruggekomen. Het zou alleen
maar tot gevolg hebben, dat deze bedrijfstak weer in
een kwaad daglicht komt te staan. Ons bereiken verha
len, dat er tandartsen bij bonafide laboratoria weggin
gen, omdat zij elders buiten de boeken om konden wor
den geplaatst. Ook werden daar kortingen van 10% ge
geven".
De Nederlander vindt tandtechnische hulp „luxe". En
bezuinigt (meer) op de uitgaven daarvoor.
in de tandheelkunde en tand
techniek. Voorbeeld: een tand
arts bestelt een kunstgebit
voor een patiënt bij een labo
ratorium. Dat wordt geleverd
met een nota waarop de prijs
staat. Die nota declareert de
tandarts bij het ziekenfonds.
Maar die nota betaalt de tand
arts (nog) niet aan het labora
torium. Dat doet hij pas als er
bijvoorbeeld een maandnota of
kwartaalnota komt. Daarop
staan alle geleverde werkstuk
ken in die periode, maar ook
een forse korting op het totaal
bedrag.
Een ander aspect is het gege
ven dat regelmatig door tand
artsen en handelaren opdrach
ten voor protheses of andere
constructies aan lagelonen
landen worden verstrekt. Het
kunstgebit wordt daar ge
maakt, vaak van hoogstaande
kwaliteit en vervolgens ver
beneden Nederlandse kostprijs
ingevoerd. Het zou nu al om
vele miljoenen guldens omzet
gaan dat naar het buitenland
verdwijnt.
En dan natuurlijk de beunha
zerij, wat overigens natuurlijk
geen alleenvertoning voor de
tandtechnische wereld is.
Maar het werkt ook daar zeer
nadelig door als het gaat om
werkgelegenheid. Want een
tandtechnicus die in de ww
loopt kan met wat connecties
met tandartsen in zeer korte
tijd een bloeiend tandtech
nisch laboratorium uit de
grond stampen. Eventueel le
vert hij rechtstreeks aan pa
tiënten, dus zonder tussen
komst van een tandarts.
Toch lijken de oplossingen
voor dit soort problemen niet
zo moeilijk. In Duitsland bij
voorbeeld heeft men de prak
tijken met betrekking tot de
facturering erg simpel opge
lost. Daar sturen de tandtech
nische laboratoria de rekening
rechtstreeks naar het zieken
fonds voor het aan patiënten
geleverde werk. Daar kan een
tandarts door bepaalde hande
lingen geen extra voordeel
mee behalen.
In het „zwartboek" staat nog
eens duidelijk hoe verdeeld de
drie poten onder het tandtech
nische lichaam zijn. Tandart
sen, laboratoria en ziekenfond
sen, ze vechten alleen maar
voor hun eigen winkel. En
daardoor wordt de gelegen
heid gecreëerd ontoelaatbare
handelingen te verrichten. Or
ganisatorisch hangt het geheel
dan ook niet aan elkaar. De
overkoepelende organisatie,
officieel de Vereniging van
Laboratorium Houdende
Tandtechnici, doet nauwelijks
meer dan het beheren van een
secretariaat. Bovendien zijn
meerdere tandheelkundige be
langen verenigd in één per
soon, die zowel de VHLT als
de Dental-depots (groothan
dels in tandtechnische appara
tuur) belangen behartigt.
Achterhaald
De belangen van de in Neder
land werkzame tandtechnische
laboratoria lopen erg uiteen.
Er zijn slechts enkele grote.
Het gros van de bij de VHLT
aangesloten leden heeft 1 tot
10 werknemers in dienst. De
belangen daar zijn niet te ver
gelijken met de belangen die
de grote laboratoria hebben.
De branche lijkt nog lang niet
toe te zijn aan het sluiten van
de rijen. Het heeft wel tot ge
volg dat de cao, die zowel voor
de kleintjes als voor de groten
geldt voor de laatste groep ei
genlijk al vele jaren achter
haald is. Maar er verandert
voorlopig niets, want van de
270 tandtechnische bedrijven
die bij de VHLT zijn aangeslo
ten is de overgrote meerder
heid kleiner dan 10 werkne
mers. En omdat elk bedrijf één
stem krijgt in de vergadering,
worden de groten constant on
der de duim gehouden door de
„verenigde kleinen".
Het lijkt erg democratisch
maar het heeft tot gevolg dat
daardoor een adequaat loon-
en prijsbeleid niet bestaat. En
juist dat is de enige mogelijk
heid voor de groten om te
kunnen blijven voortbestaan
in de gebittenindustrie. Als dat
gebeurt zullen vele werkloze
tandtechnici zich op de (illega
le) markt storten. De volksge
zondheid is daarmee niet ge
diend. Het zal in ieder geval
niet bijdragen tot verbetering
van de positie van de man of
vrouw in de tandartsstoel.
JAN VAN DALEN
orst<
odul
schi
kJiji het vriespunterkv,
tstek
DE BILT (KNMI) - Bove*n b<
Alpen bevindt zich een m d«
vangrijk lagedrukgebied, .repe
wijl er boven Scandinavië <ja
ten westen van Ierland h»t scl
drukgebieden aanwezig >n, e
Deze drukverdeling geefcelers
ons land aanleiding tot et re
noordoostelijke stroming,,
lucht uit Noord-Duitslancn ht
het zeegebied van de Dva]it,
Bocht aanvoert. In deze 1 leze
drijft veel bewolking ing
waaruit af en toe wat liziesc
sneeuw valt. De temperatgtuui
blijven de komende dagefei ie
het vriespunt schomn%de 1
Hoewel het temperatui^ het
veau nu aanmerkelijk lagdjes
geworden, lijken de kanst^g vi
een echte vorstperiode >heel
alsnog niet groot. h0uv
uk i
'ond.
5 3 cAdrc
s Patmas zw.bew. 20 15 <L
Iroel regenb. - 10 COSt(
GRATIS ELKE WOENSDAG DEpQst(
fTelei
BIJLAGE Bil UW KRANT ME1
INFORMATIE OVER FILMS,MUI JQ
THEATER, RECREATIE, EXPOSrWj
EN EEN COMPLETE AGENDAS
