Landschap van
FRANKRIJK
vraagt om
eigen initiatief
SPANJE rekent
weer op meer
dan 40 miljoen
toeristen
£etdóC SoiUCMlt ZATERDAG 29 JANUARI 1983
Het Indrukwekkende
raadhuis, veel te groot nu
voor een plaatsje van 3600
inwoners.
Frankrijk
in het kort
Koers: 1 Franse franc is
0,40;
Prijsstijging 1983: 7,5
procent, een verhoging die
naar alle
waarschijnlijkheid door
een nieuwe devaluatie van
de Franse franc lager uit
zal vallen;
Prijzen: superbenzine 4,76
franc, espresso aan bar 3
fr., aan tafel 5 franc, glas
bier aan bar 3.50 fr. aan
tafel 7 fr.
Vakantiegangers 1982:
1.350.000 Nederlanders (10
procent van alle
buitenlandse toeristen in
Frankrijk);
Verwachtingen 1983:
Ongeveer hetzelfde aantal;
Favoriete gewesten:
Dordogne, Ardeche,
stranden van Rivièra,
Bretagne, Normandië en
Parijs;
Minder druk bezocht:
Auvergne, Franche Comté,
Limousin, Picardië, Poitou-
Charentes, Midi-Pyrenées;
Reisgidsen: in de
Nederlandse taal ANWB-
reisgisen (f 17,-), Kosmos-
reisgidsen (f 17,-). In het
Frans Guide Bleu van
uitgeverij Hachette (f 50,-
tot 60,-) en Guide Didot
Bottin van uitgeverij
Bottin Gourmand (120.-
fr.). In het Frans, Duits of
Engels: Guides Michelin
(groen) van Pneu Michelin
17,50);
Adres voor informatie:
Frans Verkeersbureau,
Prinsengracht 670, 1017
KX Amsterdam. N.B.: Het
is wenselijk zoveel
mogelijk door middel van
een brief met bijsluiting
van 2,30 aan
ongestempelde postzegels
(voor portokosten)
documentatie over een van
de Franse streken aan te
vragen. Zo kan de telefoon
ten dienste staan van hen
die dringend inlichtingen
wensen.
Hondschoote noemt deze
wrakke standaardmolen de
oudste van West-Europa. De
dochter van een vroegere
molenaar ontvangt toeristen,
die hogerop willen.
Goede wijn behoeft van
buitenstaanders waarlijk
geen krans voor de
mensen, die Frankrijk
als vakantieland boven
alle andere beminnen.
Ze zijn zelf uitbundig
genoeg in hun lof. Er
bevinden zich onder hen
nogal wat verstokte
francofielen.
De heer Michel J. G. Hollan-
de zo heet de directeur
van het Frans Verkeersbu
reau in ons land toevallig
kan tevreden zijn over zijn
portie van circa 1,5 miljoen
toeristen uit ons land. Eén
op de vijf buitenlandse va
kanties gaat naar zijn la dou
ce France, de populairste be
stemming, meestal verwik
keld in een nek-aan-nek-
race met West-Duitsland.
De consumentenreisgids van
november 1982, waarin alle
bestemmingen op een rijtje
worden gezet, moet voor ve
len even spannende lectuur
zijn als de brochure „Frank
rijk, vakantieland voor elk
seizoen" van genoemd ver
keersbureau. Hoe groot dit
legioen ook is, het onttrekt
zich grotendeels aan de be
middeling van reisorganisa
toren. Het getuigt van goede
smaak om in Frankrijk zelf
standig op onderzoek uit te
gaan.
Met het stokbrood onder de
arm en een mals camember-
tje in de hand komt men
door het ganse land. „Ty
pisch Frans" gedrag is het
doel waar veel Nederlandse
vakantiegangers naar stre
ven. Verreweg de meesten
van hen zijn te vinden op
een van de vijfduizend cam
pings, maar liever nog strijkt
men neer op een eigen ter-
reintje en koopt men zijn
landwijn bij de boer.
Mede dank zij het gunstige
prijspeil en het duurder
worden van georganiseerde
(verre) reizen, zal Frankrijk
in 1983 ook weer kunnen re
kenen op veel slapers in de
Logis de France-herbergen
en de Gites Pureaux. Voor
het eerst kan men dit jaar
„Gites" reserveren bij de
ANWB en Air France met
of zonder vliegreis, dicht bij
de Middellandse Zee. Mis
schien zullen weer enkele
reizigers tot de ontdekking
komen, dat men de gezochte
sfeer niet pas aantreft in de
Provence, Dordogne en Gi
roode of aan de voet van de
Pyreneeën.
Tweepeerd
Frankrijk begint al dichter
bij huis en dat niet alleen in
Normandië en Bretagne of
de Elzas. De ware francofiel
gaat meestal op weg naar
een departement ver genoeg
verwijderd van de grens om
zich verlost te weten van
alle vaderlandse druilerig
heid. Hij zou zich misschien
niet zo goed thuis voelen in
de omgeving van Lille en
Duinkerken, waar nog een
dialect wordt gesproken dat
van onze taal is afgeleid en
waar men een deux-che-
vaux'tje als tweepeerd om
schrijft.
Dit deel van Noord-Frank
rijk mag zich niet verheugen
in een drukke toeloop van
landgenoten. Zij verkijken
zich op de grauwheid van
het industriegebied en het
feit dat de schepper hier
verzuimd heeft het land
schap van gebergte te voor
zien. Het is deels plat en
soms uitgesproken lelijk,
Frans Vlaanderen, hoewel
Lille (Rijssel) bijvoorbeeld
best meevalt en dat niet al
leen omdat daar het wiegje,
de wieg mag men wel zeg
gen, van Charles de Gaulle
heeft gestaan.
Zijn familienaam zou oor
spronkelijk „De Walle" zijn
geweest. Daar heb je het dus
al weer. Wie echt Frans wil
zijn met de Fransen komt
hier drogisten tegen die
Cappelare heten (Koppelaar
dus) en richtingborden ver
wijzend naar Coudekerque,
Houtkerque, Noordpeene,
Ploegsteert enzovoort, die
met hun verbasteringen het
hele sfeertje bederven.
Hondschoote
De doortrekkers weten niet
wat zij missen. Bij nader in
zien valt het best mee met 't
landschap, dat al snel begint
te heuvelen en in deze
noordwesthoek ook bossen
te zien geeft. En wie zich in
de historie verdiept heeft er
al gauw vrede mee, dat het
dorpje Fauquenbergues ooit
als Valkenburg op de kaart
heeft gestaan.
Een boeiend stadje in de
grensdepartementen Pas de
Calais en Nord is Hond
schoote, waar veel mensen
nog dat mondje Vlaams van
eigen makelei spreken. De
doodsheid vah deze woon
plaats voor 3600 zielen wordt
vandaag geaccentueerd door
een kermis, verborgen onder
dekzeilen.
De orgels zwijgen, omdat va
der en zoon Faes bij een ver
keersongeluk om het leven
zijn gekomen en heden ter
aarde besteld worden.
Een begrafenis dus. Lijkkis
ten die schuil gaan onder
bloemen op het plein, tussen
het oorspronkelijk uit 1558
daterende raadhuis en de
St.-Vaastkerk met zijn reus
achtige, 82 meter hoge toren.
Het is niet de eerste keer,
dat Hondschoote treurt om
te vroeg uit het leven weg
gerukte burgers. De stad
kijkt op een geschiedenis vol
bloed, zweet en tranen. Hier
is in 1566 het sein gegeven
tot de Beeldenstorm door het
eerste industrieproletariaat
van Europa. Toen Den Haag
nog maar 8000 inwoners tel
de woonden er in deze stad
drie maal zoveel, voorname
lijk wevers, wolkaarders en
spinsters. Zij veroorzaakten
met hun werktuigen het ge
druis als van een reusachtige
fabriek en dat was het dan
ook, Als internationaal cen
trum, voor de produktie van
„saaien", dunne en soepele
wollen stoffen, was Hond
schoote een begrip tot in
verre gewesten.
Een bocht in de weg. Richtingwijzers spreken vaak twee talen in Noord-Frankrijk.
Geschiedvorsers en roman
ciers (Louis Paul Boon in
zijn „Geuzenboek") hebben
beschreven, hoe hemelter
gend de omstandigheden
waren, waaronder deze ar
beiders hun topproduktie
behaalden van soms 100.000
stuks sajet (40 el lang en 65
pond zwaar elk). Zij leefden
als dieren in het soort neger
hutten, waarin Oom Tom en
de zijnen waren onderge
bracht.
Wrakke molen
Niet alleen godsdienstige
maar ook sociale motieven
zouden geleid hebben tot de
woede-uitbarsting van de
Beeldenstorm. De oprechte
calvinist zal met droefenis
vaststellen, dat het zaad hier
op de rotsen gevallen is. Er
wonen geen aanhangers van
de nieuwe leer in het tegen
woordige Hondschoote.
Geteisterd door godsdienst
twisten, oorlogen en pesti
lentiën, branden, plunderin
gen en watervloeden bespie
gelt het de ongunst der tij
den. Van de eens 3000 werk
plaatsen rest slechts het' be
drijf van de gebroeders De-
cock, een vlasserij waar in
het seizoen 38 mensen wer
ken.
Burgemeester Claude Gosset
is trots op de aarzelende
aanzet tot een museum. Veel
méér is het niet, op de stad
huiszolder: wat oude helle
baarden en ander wapen
tuig, perkamenten met lak
zegels in een vitrine, waar
onder een vergunning van
Louis de Male, graaf van
Vlaanderen, om saai te pro
duceren.
Hoe kan een stad met zo'n
schokkend verleden zich zo
uit de markt hebben ge
prijsd, ook wat het historisch
erfgoed betreft? Men lokt
toeristen met goed bevisbare
beken, genoemde historische
gebouwen, een monumenta
le fontein en de oudste stan
daardmolen van West-Euro
pa, waarvan de beklimming
is toegestaan. Het gevaarte
ontleent de glorie aan een
balk uit het jaar 1127 en is
wrak genoeg om door een
flinke bries omver te wor
den geblazen.
Hitiers bunker
Hondschoote moet het dus
hebben van een geschiede
nis, die sterk tot de verbeel
ding spreekt en leent zich
niet voor een langdurig ver
blijf. Er is geen hotel en be
hoorlijk eten kan men er al
leen maar in de „Auberge de
l'Hotel de Ville", zoals de
naam reeds doet vermoeden
pal naast het stadhuis. Maar
er is meer te zien in dit
grensgebied, 's Winters ro
ken er nog de asten waarin
cichorei wordt gedroogd, zo
als beschreven in Stijn
Streuvels meesterlijke no
velle „Leven en dood in de
ast".
Overal in de omgeving heb
ben dood en verderf hun
sporen nagelaten, daar ont
komt men niet aan. Zowel
1914-1918 als 1940-1945 le-
Spanje blijft, met alle
ups en downs, de gigan
tische speeltuin annex
strandbad voor het Eu
ropese toerisme, met
meer dan 40 miljoen be
zoekers in 1981. Vorig
jaar leverden de Neder
landers geen bijdrage in
de verdere stijging. Over
de eerste tien maanden
liep hun aantal terug
met 1,6 procent tot
1.287.607, zeggen de sta
tistieken.
Niettemin nog een verbluf
fende score. Dank zij een de
valuatie van de peseta ziet
het er voor 1983 weer ge
zond uit. Een ware explosie
van bus(pendel)reizen geeft
dit land het volle pond, nu
de vliegvakanties voor veel
mensen toch onbetaalbaar
zijn geworden. En boven
dien herontdekken de ook
zuiniger geworden automo
bilisten het „Spanje-dicht-
bij", de Costa Brava. waar
het lang geleden allemaal
begonnen is. Toch ontkomt
men niet aan prijsverhogin
gen. De benzine kost er nu
per liter 79 pesetas en super
Juli en augustus blijven de
topmaanden, met bijna
700.000 Nederlanders in
Spanje, die er voornamelijk
genieten van zon, zand en
zee. De bekende pelgrims
stad Santiago de Compostela
was meer dan ooit in trek
omdat het feest voor de hei
lige Jacobus op een zondag
werd gevierd. Dan is er
sprake van een heilig jaar in
deze stad, die met Rome en
Jeruzalem tot de meest gebe
nedijde oorden ter wereld
behoort.
Veel reisorganisatoren bie
den dermate scherp gecalcu
leerde arrangementen voor
Spanje aan, dat vol-pension
voor een gulden of negenen
twintig soms al tot de moge
lijkheden behoort, inclusief
de busreis. Naar bepaalde
gewesten zijn vliegvakanties
goedkoper dan in 1982. De
veel duurdere Canarische
Eilanden handhaven hun
aantrekkingskracht als zon-
bestemmingen in de winter.
Tenerife zou trouwens 20
procent goedkoper zijn ge
worden. Het nog vrij onbe
kende eiland Fuerteventura,
behorende tot deze archipel,
is nu ook al door meerdere
Nederlandse touroperators
in de vliegprogramma's op
genomen. Niettemin zal
Spanje als vakantieland in
1983 meer dan ooit afhanke
lijk zijn van de reizigers per
bus en eigen auto, vorig jaar
een internationaal legioen
van rond de 25 miljoen per
sonen.
in het kort
Koers: plm. 48 peseta's
voor een gulden
(devaluatie van 8 procent
op 4 december j.l.).
Prijsstijging 1983:
ongeveer 12 procent.
Prijzen: superbenzine 86
peseta's, espresso 40
peseta's, flesje bier 40
peseta's.
Vakantiegangers 1982: 42
miljoen; aantal
Nederlanders ca. 1.370.000
(3,26 procent).
Verwachtingen 1983: 43
miljoen; aantal
Nederlanders 1.300.000
(3,02. procent).
Favoriete gewesten:
's zomers: Costa Brava,
Costa Dorado, Costa
Blanco, Costa Almeria,
Costa del Sol, Balearen;
's winters: Costa Blanca,
Costa del Sol, Canarische
Eilanden.
Minder druk bezocht:
Costa del Azur, Galicia,
Costa de la Lux, het
binnenland van Spanje.
Reisgidsen: keus uit veel
goede gidsen: Lannoo,
ANWB, Kosmos, Elsevier,
Michelin, Dominicus,
enzovoort.
Adres voor informatie:
Spaans Nationaal Bureau
voor
Vreemdelingenverkeer,
Laan van Meerdervoort 8,
2517 AJ Den Haag,
telefoon 070 - 465900.
Zon, zee, strand
en palmen voor de deur.
verden weer een onthutsen
de bijdrage aan deze gruwe
len. In Eperlecques is de
grootste bunker die Hitier
ooit gebouwd heeft (voor het
afvuren van zijn V 2's) een
bezienswaardigheid gewor
den. Duizenden mensen
drentelen er rondom de gi
gantische, betonnen doodkist
en beluisteren de cassettes
waarop een toelichting
wordt gegeven. Het stadje
Bergues (St. Winoksbergen)
pronkt met indrukwekken
de poorten en fortificaties en
Place St. Victor, waar oude
mannen jeu de boules spelen
tussen de platanen. Vrijwel
alles wat er aan monumen
ten te zien is dankt men aan
reconstructies, want keer op
keer is de hele stad aan flar
den geschoten.
Wie genoeg krijgt van zo
veel misère kan een frisse
neus gaan halen aan de kust,
hoewel daar de oprukkende
industrieterreinen van
Duinkerken en Calais wedij
veren met die van Lille.
Maar ook Flandre Interieur
blijft boeien, voor wie de
Fransen hun Vlaamse in
vloeden gunt. Cassel laat
zien waar generaal Foch in
Wereldoorlog I zijn hoofd
kwartier had en bezit een
interessant museum. En de
speurtocht naar taalver
wantschap levert heel wat
op aan inscripties die kerken
en kapellen sieren en ge
sprekken met oudere bewo
ners van Hazebroucke of
Steenbecque.
