TAFEL 0:7:111! Duitse Evangelische Kerk:„Laat u geen nieuwe haat aanpraten" Ceidoc Soman •Wereldvoedselbank uitkomst voor arme én rijke landen" Theoloog Boff verbaasd over verklaring van Ratzinger kerk wereld weer ACHTERGROND £eidóe6otvumt DINSDAG 25 JANUARI 1983 PAGf Anglicaans theoloog weigert betaling defensiebelasting Paul Oestreicher, secretaris internationale zaken van de Britse raad van kerken, weigert sinds vorig jaar augustus dat deel van de belasting te betalen, dat voor de fensie is bestemd. Hij blijkt vorig jaar de Britse minister van financiën ervan op de hoogte te hebben gesteld, dat hij niet lan ger mee wil betalen aan produktie, bezit en mogelijk gebruik van kernwapens. Op grond van zijn geloof meent hij geen ver antwoordelijkheid te kunnen dragen voor politieke beslissingen die hij als onethisch beschouwt. Hij is bereid het geld onge veer 150 gulden per jaar te bestemmen voor ontwikkelingssamenwerking of het werelddiakonaat. Het ministerie van fi nanciën heeft juridische stappen tegen hem ondernomen. Zes geestelijken in Angola gedood bij aanval UNITA Een Zwitserse priester en vijf andere rooms-katholieke geestelijken wier nationaliteit niet bekendgemaakt is, zijn vorige week woensdag gedood bij een aanval door guerrillastrijders die behoren tot de UNITA, de nationale unie voor de totale onafhankelijkheid van Angola. Zes Portugese geestelij ken, die zich ook in het konvooi be vonden, dat op de weg tussen Belgue- la en Cubal in het westen van het land werd aangevallen, werden ge spaard. Zij mochten hun reis voortzet ten. Na de overval staken de leden van UNITA alle auto's van het kon vooi in brand, op drie voertuigen na waarin de zes Portugezen door moch ten rijden. Vlugschriften in Bratislava steunen jonge christenen In trams en op voor het publiek toeganke lijke plaatsen in de Slowaakse hoofdstad Bratislava hebben jonge katholieken vlug schriften verspreid met foto's van drie in woners, die wegens paragraaf 178 van het wetboek van strafrecht van de CSSR wor den beschuldigd van „tegenwerking van het staatstoezicht op de kerk". Het vlugschrift, dat het westen heeft be reikt draagt als kop „Gevangen wegens leven uit het geloof". Het gaat om de 33-jarige ambtenares Helena Gondova, de 30-jarige bibliothecaresse Emilia Kesegova en de meermalen niet tot het priesterse minarie van Bratislava toegelaten 26-jari- ge Frantisek Novajovsky. Afgedrukt zijn verder enige bijbelteksten, die oproepen tot zorg om gevangenen en mishandelden. Geen vooruitgang in VS na tien jaar abortus Tien jaar abortus in de Verenigde Staten met ruim 1,5 miljoen gevallen heeft de voorzitter van de Amerikaanse bisschoppenconferentie, aartsbisschop John R. Roach, van St.-Paul-Minneapolis, ertoe ge bracht zijn droefheid te uiten over de schade, die hierdoor is toegebracht aan het nationaal geweten. Naar overtuiging van Roach zijn de verwachtingen van de voorstanders van het vrijgeven van abortus niet uitgekomen. In het achter ons liggende decen nium is de kindermishandeling niet afgenomen, zijn niet minder minderjarige meisjes zwanger ge worden, is de illegale abortus niet uitgebannen en is geen verhoudingsgewijs grote teruggang in de wie- gedood te constateren geweest. De wetgever heeft slechts het principe volgens welk onschuldig leven uit persoonlijke en sociale overwegingen wordt ver nietigd, geïnstitutionaliseerd. In oktober dit jaar zal het vijf jaar geleden zijn, dat paus Jo hannes Paulus II tot paus werd gekozen. Ter gelegen heid daarvan zal een herden kingspenning worden uitgege ven, die is ontworpen door de Westduitse kunstenaar Ernst Gunther Hansing. De medaille toont enerzijds (afbeelding boven) de beeldenaar van de paus en anderzijds een af beelding van Onze Lieve Vrouw van Fatima, met onder aan de medaille de drie kinde ren aan wie zij in 1917 ver scheen. De Raad van de Evangelische Kerk van Duitsland EKD heeft in een verklaring die werd opgesteld ter gelegen heid van de herdenking van de machtsovername door de nazi's nu vijftig jaar geleden, opgeroepen tot een verant woorde confrontatie met de nieuwe geschiedenis. Geschie denisfeiten laten zich niet eenvoudig afsplitsen en ver geten, want wat wordt ver drongen keert met verdubbel de kracht terug, zo staat te le zen in de verklaring die is on dertekend door de voorzitter van de raad, bisschop Eduard Lohse. De politici worden in de ver klaring gevraagd zich bewust te zijn van hun verantwoor delijkheid voor de sociale vre de en de democratische rechtsstaat. „Onrecht en nood, een de samenleving in het nauw brengende werkloos heid en een onterecht vredes verdrag zijn de grondoorza ken geweest van het ontstaan van de nationaal-socialistische partij", aldus de verklaring. „Egoisme en onenigheid tus sen de democratische partijen onderling hebben Hitier aan de macht gebracht". De raad waarschuwt ertegen klakkeloos geschiedkundige feiten uit de tijd waarin het nationaal-socialisme zijn ge weld uitoefende te gebruiken als wapen in de politieke strijd van vandaag. Aan de burgerij richt de raad de op roep zich geen nieuwe haat te laten aanpraten. Er mag geen ruimte bestaan voor haat te gen buitenlandse tegenstan ders, buitenlanders in eigen land of andere klassen, groe pen en minderheden, „want Hitiers heerschappij heeft ook op haat berust". Zonder enige beperking sluit de raad zich aan bij de kort na het einde van de tweede wereldoorlog door de EKD uitgesproken schuldbekentenis. Daaruit wordt woordelijk geciteerd: „Door ons is oneindig leed over veel volken en landen gebracht" en „Wij klagen ons zelf aan. dat wij niet moediger hebben beleden, niet trouwer gebeden, niet vrolijker ge loofd en niet vuriger lief heb ben gehad".Tot de evangeli sche gemeenten richt de raad de oproep weerstand te bie den aan het valse geloof, dat er een wereldlijk heil te voor schijn zou kunnen worden ge roepen. De overwinning van Hitier op 30 januari 1933 is volgens de verklaring ook een overwinning van dat valse ge loof geweest. Hervormde nota in de maak met suggesties werkgelegenheid Suggesties voor plaatselijke gemeenten om de werkgele genheid te bevorderen wor den momenteel uitgewerkt door de Raad voor de zaken van Overheid en Samenle ving (ROS) van de Neder landse Hervormde Kerk. Het gaat om financiële ondersteu ning van zinvolle activiteiten die werk opleveren. Daarbij wordt gedacht aan kleinscha lige, milieuvriendelijke on dernemingen die een rentelo ze lening krijgen als beginka pitaal. De hervormde synode had de ROS om een werkplan ge vraagd bij de behandeling in 1980 van de nota „Ter ver kenning en peiling van de ar beidssituatie". Daarin werden de sociaal-economische ach tergronden van de groeiende werkloosheid geschetst, mede de bijbelse benadering van het begrip „arbeid". De komende nota, die „Mens en Arbeid" zal heten, bevat sug gesties voor plaatselijke ker keraden en diakonieën. Het is niet de bedoeling, dat in de nota een beleid op lan delijk niveau wordt geformu leerd, aldus de heer H. Noor- degraaf, die verbonden is aan de raad. Wel heeft de ROS aan de Generale Diakonale Raad gevraagd richtlijnen op te stellen voor diakonieën die werkgelegenheidsprojecten fi nancieel willen steunen. On derzocht wordt op welke wij ze landelijk dergelijke projec ten ondersteund kunnen wor den. Als voorbeeld dient de Stichting Werkgelegenheid en Democratisering. De Braziliaanse bevrijdings theoloog Leonardo Boff is „zeer verbaasd" over de me dedeling van het Vaticaan, dat het onderzoek van de con gregatie voor de geloofsleer tegen hem nog niet is beëin digd. „De laatste zes maanden heb ik niets meer vanuit Rome vernomen. Ik dacht dat de congregatie vorig jaar mijn uiteenzetting over de geschil punten in grote lijnen had ge accepteerd. Deze is daarna in Spanje en Brazilië gepubli ceerd", zo verklaarde hij des gevraagd tegenover een ANP- -correspondent te Sao Paulo. De franciscaan Boff had vorig jaar in een interview medege deeld, dat het onderzoek was beëindigd. Vorige week maandag werd dit officieel ontkend door kardinaal Rat zinger, prefect van de congre gatie die waakt over de zui verheid van de r. k. leer. Boff, die als een van de belangrijk ste bevrijdingstheologen in Brazilië geldt, moest zijn op vattingen omtrent de tegen woordigheid van Christus in de eucharistie en het aposto lisch karakter van de kerk verduidelijken. In religieuze kringen in La- tijns-Amerika vreest men nu, dat er een eind gekomen is aan het liberaler beleid van het Vaticaan gedurende de af gelopen twee jaar. Gewezen wordt daarbij niet alleen op de zaak Boff, maar ook op de recente kardinaalsbenoemin gen, waarmee in Latijns-A- merika alleen zeer twee con servatieve bisschoppen wer den geëerd. Filaret: Westerse kijk op kerk in Sovjet- Unie vaak verwrongen In het westen heeft men vaak een verwrongen beeld van de situatie van de christelijke kerk in de Sov jet-Unie. Intensievere con tacten tussen christenen in oost en west kunnen mis verstanden uit de weg rui men. Metropoliet Filaret Van Kiew zei dit bij een be zoek van een delegatie van de Russische kerken aan Groot-Brittannië en Ier land. Filaret zei, dat de christenen in de Sovjet-Unie eenzijdige stappen van ontwapening van de kant van Groot-Brit tannië zouden verwelkomen, daar de Sovjet-Unie daarop met passende maatregelen zou reageren. De Russische christenen menen, dat het huidige defensiebeleid van de Verenigde Staten de we reldvrede in groot gevaar brengt, aldus Filaret. Gatèn in de begroting Nü de rust binnen de VVD is weergekeerd na de „affi van eind vorig jaar begint deze partij zich politiek fdi roeren. Twee voorbeelden: het rumoer rond de belastirf rek voor onderhoud aan het eigen huis en rond extra ting voor „tweeverdieners". De eerste regeling is de VVD niet goed genoeg. Beterf regeling dan deze, zei VVD-leider Nijpels zelfs. Als erj veranderingen komen, dan stemt de VVD dus tegen. Ef wil de VVD veranderen? Méér mensen moeten in aaii king komen voor de regeling en méér onderhoudswerk^ heden moeten aftrekbaar worden. Kortom: er moet t geld uit de schatkist beschikbaar komen. Die extra belasting voor „tweeverdieners" wil het kéj per 1 april aanstaande invoeren. De opbrengst daarvan de schatkist hard nodig. De VVD vindt echter uitstel om nog wat verfijningen aan te brengen. Op zich kunne best goed zijn. Maar de tijd ontbreekt om ze nu nog a brengen. Elk uitstel kost tientallen miljoenen, die direi financieringstekort vergroten. j De VVD dreigt dus gaten te schieten in de degelijke f ciële opzet waar dit kabinet met veel daadkracht aan bl nen is. De partij wil ingrepen wijzigen die niet zo gemj lijk bij een deel van de bevolking liggen. En dat terwijl de VVD de partij is die almaar hamert op sanering vi overheidsfinanciën. We schreven het hier al eerder: coalitiepartners toegeven aan welke maatschappelijke! dan ook, zonder dat overtuigend duidelijk is te maken om juist daarvoor een uitzondering geldt, dan is het helj de dam. 'G- ,v «jJkjP f* Rampzalige ontwikkeling De recente vergadering van de opec in Genève had i de wereldeconomie nauwelijks een slechter resultaat kuii opleveren. Alleen een langzame, gelijkmatige verlaging de olieprijzen kan de stoot geven tot het lang verwachte nomische herstel. De snelle, hevige verlaging van de pr die nu dreigt, zal echter rampzalige gevolgen hebben. De economische malaise van dit moment is in belangl mate terug te voeren tot de ongekend sterke wijze wa tien jaar geleden en vooral in 1979 de olieprijzen stegen, zeer scherpe daling van de olieprijzen zal een soortge schok teweegbrengen en deskundigen vragen zich af financiële wereld, die net aan de hogere prijzen gewen geraakt, een dergelijke klap kan overleven. Tot de tall landen die door een snelle verlaging van de olieprijzej grote problemen zullen komen, behoort ook ons eigen I Omdat de gasprijs is gekoppeld aan die van de olie, d| een enorme vermindering van de inkomsten van 's li, schatkist met als gevolg een vergroting van het fina ringstekort. Voor vrijwel alle olie-producerende landen een zelfde verhaal. Nog veel dramatischer is de situal een land als Mexico, dat de afbetaling van zijn enorme tenlandse schuld uit de olie-opbrengsten moet financi Mexico zou bankroet gaan en eerst de internationale l{ wereld en vervolgens de totale wereldeconomie in zijij kunnen meeslepen. Gehaktballetjes met koolschotel en rijst vla-flip Voor twee personen hebt u nodig: 150 g gehakt, 1 lepel losgeklopt ei, 1 flinke ge kookte aardappel, 1 uitje, selderij, zout, peper, noot muskaat, paneermeel, paar lepels olie; 1 ui, (knoflook), kemiri- noot (of amandel), 2 lepels olie, 250 g witte kool, 2,5 dl water, 1 bouillonblokje, 1 kleine paprika, 100 g tau gé, djinten, ketoembar, ket jap, zout, selderij; 250 g droogkokende rijst, 4,5 dl water, zout; 2 dl yoghurt, 2 dl gele vla, 1 banaan, paar lepels limo nadesiroop. Bereid enige uren voor de maaltijd de gehaktballen voor. Meng het gehakt met ei, fijn- geprakte aardappel, heel fijn gesneden ui, fijngeknipte sel derij, zout, peper en nootmus kaat en vorm er per persoon twee of drie balletjes van. Rol die door paneermeel en zet ze koel weg. Bak de gehaktballe tjes kort voor ze nodig zijn in weinig warme olie bruin en gaar in ongeveer tien minuten. Probeer zo te bakken dat er geen olie overblijft. Begin voor de koolschotel met het fruiten van de fijngesne den ui, knoflook en kemiri- noot in de olie met iets djinten en ketoembar. Bak vervolgens al omscheppende even de fijn gesneden kool mee en doe er het water bij met het bouillon blokje. Laat de groenten tien minuten koken en leg er dan de in reepjes gesneden paprika op. Schep er na nog eens vijf minuten koken de gewassen en zo veel mogelijk van groe ne dopjes ontdane taugé door. Laat de taugé alleen maar warm worden en maak de schotel intussen af met ketjap, zout en fijngeknipte selderij. Snijd de banaan boven hoge glazen in plakjes, schenk er (weinig) limonadesiroop op. leg er de yoghurt op en als laatste de gele vla. Garneer met een enkel drupje limona desiroop. JEANNE DRS. SCHELHAAS VREEST LANDBOUWCRISIS RIJSWIJK Keer op keer wordt de westerse wereld geconfronteerd met nieuwe, hogere aan tallen mensen die door honger om het leven ko men. Zo berichtte deze krant een week geleden dat dagelijks 90.000 men sen de hongerdood ster ven: meer dan één per se conde. Tegen die achter grond is het onvoorstel baar dat tussen 's werelds grootste landbouwprodu centen, de Verenigde Sta ten en de Europese Ge meenschap, een heuse voedseloorlog dreigt en tegelijkertijd, door middel van produktiebeperking, wordt getracht de enorme voedseloverschotten te verminderen. Toch ge beurt dat. „Een bizarre zaak", vindt drs. H. Schel haas, in het dagelijks le ven voorzitter van het produktschap voor zuivel. Volgens hem zijn de be langen van zowel de voedselrijke als de -arme landen momenteel het beste gediend met de op richting van een Wereld- voedselbank. Tijdens het gesprek wijst drs. Schelhaas verschillende keren op het gevaar van een land bouwcrisis: een situatie van grote overproduktie en snel dalende landbouwprijzen. Van de chaos die als gevolg daar van op de wereldmarkt ont staat, omdat ook de prijzen van andere grondstoffen zul len inzakken, worden arm én rijk het slachtoffer. Verwaarloosd „Kijk, waar gaat het om. Voor 1950 kon de Derde Wereld in zijn eigen voedselbehoefte voorzien en exporteerde men zelfs. Door de trek naar de ste den in de arme landen en de lage prijzen voor voedsel is de landbouw daar jarenlang ver waarloosd. In de stad kon je immers meer verdienen dan op het platteland. De boeren verdwenen en de honger kwam. Tegenwoordig maken we in het Westen meer voed sel dan we kunnen opeten. Een deel van dat overschot wordt verkocht of geschonken aan de Derde Wereld. Maar dat is nog altijd veel minder dan men daar nodig heeft. In tussen slaan wij onze over i4 r1 "f >•»>'- f- >;*-"£*;■' 1 - i t -• p lêÉS Een bekend beeld In de Verenigde Staten: de graan oogst is zo groot, dat deze silo in de staat lowa niet genoeg plaats biedt om al het aangevoerde graan op te slaan. Het „lowa, land van overvloed" dat met grote let ters op de silo staat is hier op zijn plaats. vloed op in pakhuizen of ge bruiken het als veevoer. Als die overschotten blijven toene men, zal dat tot gevolg hebben dat de wereldvoedselmarkt in een stort". Het lijkt op het doordraaien van produkten aan de Nederlandse groenten- veilingen. De tuinders krijgen dan nog een bodemprijs, maar op de internationale markt be staat zo'n garantie niet. „Je merkt nu al dat de voed selprijzen dalen. Dat wordt nog veel erger als het werke lijk tot een landbouwoorlog zou tussen West-Europa en de Verenigde Staten komen. Een dergelijke neergaande prijsspi- raal is fataal voor de Derde Wereld, fataal voor onszelf. Een land als de Sovjet-Unie, dat dan goedkoop voedsel kan invoeren, wordt misschien de lachende derde". Te hulp schieten De Wereldvoedselbank kan volgens Schelhaas helpen de door hem geschetste ontwik kelingen te voorkomen. Hij denkt daarbij aan een instan tie, die wordt ondergebracht bij het zogenaamde Wereld voedselprogramma van de Verenigde Naties. De Wereld bank, zo vertelt hij, helpt lan den met financiële en ontwik kelingsproblemen. De Wereld voedselbank moet landen waar honger heerst te hulp schieten. „Elk land, ook in de Derde Wereld, kan tegenwoordig voorspellen hoe de voedselsi tuatie er over tien a twintig jaar ongeveer uit zal zien. Als een land heeft berekend dat het in die tijd, naast de eigen produktie en de nu gebruike lijke internationale voedsel hulp, toch nog tekorten heeft, kan het bij de Voedselbank aankloppen. De bank ver plicht zich voor een langere periode voedselhulp te geven. Het gaat daarbij vooral om Drs.Schelhaas: „Instorten wereldvoedselmarkt fataal voor Derde Wereld èn voor onszelf". graan. De zuivel, mijn eigen terrein, speelt hierbij een on dergeschikte rol. In principe moet de hulp gratis zijn, maar wel gekoppeld aan bijvoor beeld een plan om de eigen landbouw verder te ontwikke len. Want als het Derde We reldland op dat terrein geen actie onderneemt, zijn we over tien jaar nog geen steek opge schoten". Het idee van een Wereldvoed selbank mag nieuw zijn, de achterliggende gedachte is dat zeker niet. Schelhaas: „Er zijn overeenkomsten met het Marshallplan en met het Ame rikaanse voedselprogramma uit de jaren zestig. Maar een Wereldvoedselbank kan de za ken wereldwijd aanpakken". Stabiele prijzen Op de vraag of de westerse landen bereid zullen zijn hun overschotten voor niets aan de Wereldvoedselbank ter be schikking te stellen, volgt een kort zwijgen. Dan: „De opslag van al dat voedsel dat over is kost maar geld en levert de eerder genoemde gevaren op. Daar schiet niemand iets mee op. Als de overdracht van de overschotten aan zo'n Wereld voedselbank er nu eens voor zorgt dat de prijzen op de we reldmarkt stabiel blijven, dan vaart iedereen daar wel bij. Voorwaarde is wel dat over zaken als het prijspeil duidelij ke afspraken worden ge maakt". De vraag lijkt gerechtigd, of het Westen met een Wereld voedselbank niet de eigen (toekomstige) afzetmarkten om zeep helpt. Volgens drs. Schelhaas is daar geen sprake van. De bank zal alleen dat voedsel mogen leveren, dat de landen in de Derde Wereld niet zelf kunnen produceren, kopen of krijgen. „Bovendien zal de markt voorlopig nog niet verzadigd zijn. Volgens de laatste berekeningen blijft de vraag naar voedsel tot na het jaar 2.000 sneller stijgen dan het aanbod". Maar als die landen in Afrika, Azië of Latijns-Amerika over een aantal jaren meer dan nu in de eigen voedselbehoeften zouden kunnen voorzien, waar moet het Westen dan met zijn overtollige produkten naar toe? Schelhaas houdt er reke ning mee dat als de Derde We reld op den duur inderdaad meer eigen voedsel kan ver bouwen, de landbouwproduk- tie in West-Europa en de VS verminderd zal moeten wor den. „Maar voor het zo ver is, •zijn we een hele tijd verder. En ook in de toekomst hebben we voedselvoorraden nodig, om de gevolgen van misoog sten en rampen op te kunnen vangen. Verder moet je niet vergeten dat als de Derde We reld irt zijn eigen voedselbe hoefte kan voorzien, deze lan den in het Westen andere pro dukten komen kopen". Illusie opgegeven Schelhaas "heeft niet de illusie dat zijn plan in een klap een einde zal maken aan de hon ger in de wereld. „De hoop dat we in die situatie snel veran dering kunnen brengen heb ik al lang opgegeven. Maar als je enerzijds ziet dat er mensen sterven van de honger en an derzijds merkt dat landbou wers in Europa en de VS wor den aangespoord minder melk te leveren en akkers braak te laten liggen, dan zit er iets fout. We moeten iets onderne men en als een Wereldvoed selbank een bijdrage kan leve ren aan het oplossen van het honger-probleem, dan is dat al heel mooi". JOS TIMMERS Aanhoudend zacht Tussen een diepe depress IJsland en een krachtig g< van hoge luchtdruk bove Alpen wordt een zuidwei ke stroming in stand geho waarmee vrij zachte oc sche lucht wordt aangev De temperaturen die w< bereikt, liggen dan ook 3 graden boven de nor waarden. In de zuidwestf stroming komt ook een met bewolking en regen Het ziet er naar uit, dat zóne over het meest zuid< gedeelte van ons land naa oosten zal wegtrekken. Amsterdam regen Doelen Eelde Eindhoven Den Helder Lh. R'dam Vllsslngen Barcelona Bordeaux regen regen onbew. 17 10 0 onbew. -2 -8 i Las Palmas onbew. 20 17 0 gratis elke woensdag de 9 0| gde| bijlage bij uw krant met j informatie over films.mu, theater. recreatie,exposit en een complete agenda i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2