HONDERDEN
RESTANTEN
lïfiïMB
„Hoe laat begint het schilderij?"
komt voor kinderen goed uit de verf
I 0011*11
Chris de Burgh
componeert
vanuit het
onderbewustzijn
LadySemce
LadyService
CeidócSoiwarit
I
MATRASSEN
GORDIJNSTOFFEN
UITVERKOOP
Flanellen en Tricot
Nachthemden en pyama's x og
B.H.: 5.- Dusters vanaf 50.-
Badstof slipjes 10.-
Naaste medewerker G
Mitterrand verwikkel
in literair schandaal
q
AVONDJE
UIT?
KUK
INDE
KRANT.
„Eén op de nege^
mannen sterft
aan longkanker
bübbbb™
'M.O.van1923'
praktijkdiploma boekhouden
m.b.a.-s.p.d.-boekhouden m.o.
accountant administratie consulent
KUNST
VRIJDAG 14 JANUARI 1983 PAGINj
HILVERSUM De klus
die samenstellers Jan Kel
der en Henk Renou voor
de AVRO op hun schou
ders hebben genomen om
kinderen via het televisie
scherm met de (schilder
kunst vertrouwd te ma
ken, is goed uitgepakt.
Komende zondagmiddag
om vijf over vier is op
Ned. I de eerste aflevering
te zien van hun werkstuk,
dat in zes delen wordt uit
gezonden onder het raad
selachtige kopje „Hoe laat
begint het schilderij?"
Wie met deze aankondiging
geen moeite heeft, kan verder
veel schoons genieten, onder
leiding van Burny Bos, die de
rondleiding verzorgt. Hij
neemt kinderen mee naar de
omroepstudio waar hij aan
toont op hoeveel manieren ie
mand een boodschap kan
overbrengen, via plaatjes, boe
ken, grammofoonplaten en
strips^ Vervolgens komt hij bij
de Franse grotschilderingen
terecht en daarmee raakt hij
de kern van zijn zaak.
„De grotschilders wilden zo'n
twintigduizend jaar geleden
macht over de dieren die ze
wilden doden en daarom
maakten ze er tekeningen van.
Zoals ik een hartje teken met
mijn naam erbij, die van m'n
geliefde. En een pijl er door".
Bos doet het ook nog en de
kinderen zullen wel denken.
Maar Burny heeft zijn doel
wel bereikt: hij tekende iets en
met een bewust doel.
In nogal rap tempo jaagt Bos
vervolgens door de eeuwen.
Hij raakt de bijbelse voorstel
lingen waarop Jezus een
steeds minder belangrijke
plaats inneemt, tot hij terecht
komt bij zeeslagen, portretten
en dingen, (winter)taterelen
en de Nachtwacht in bonte sa
menstellingen. Maar de draad
van zijn betoog laat hij net niet
•los. Duidelijk blijft dat iedere
schilder de bedoeling had iets
mee te delen: zijn visie op de
dingen die hij zag. Tot Bos in
deze eeuw verzeild raakt, met
de fotografie als hulpmiddel
voor sommige schilders, die de
dingen wel zo echt mogelijk
wilden schilderen. maar
steeds: in een persoonlijke vi
sie. En graag thuis.
Impressionisme
Een zondagmiddag later (16 ja
nuari) vat Burny Bos de draad
weer op, wat minder brokke
ling dan wat de kinderen ko
mende zondag te zien krijgen.
Bos houdt zich bij het impres
sionisme en gaat daarbij uit
van een kleurige zonsonder
gang én van het feit dat kleu
ren sterk afhankelijk zijn van
het wisselende daglicht. Bos
zet zich een beetje af tegen
schoolse opleidingen van
toen en hij neemt het op
voor de schilders die rond de
eeuwwisseling lak hadden aan'
regels.
Nergens vertelt Bos met hoe
veel moeite sommige schilders
met ogenschijnlijk gemak hun
impressies op het doek kregen.
Wel maakt hij erg goed duide
lijk waarom schilders werk
maakten die meer weergeven
dan de werkelijkheid van het
moment alleen. Het uitgangs
punt: de lucht is blauw, een
kerk is wit met een rood dak,
vecht Bos met succes aan en
deze visie brengt hij moeite
loos op kinderen over.
Later, in de derde uitzending,
gaat Bos in op regels en af
spraken, op grond van het ge
geven „hoe het hoort". Op het
strand mag je >n zwemgoed
verschijnen. Maar doe je dat
ook in een winkel? Hoor je
met vork en mes te eten?
Hoort oorlog? Hoor je precies
te schilderen zoals je dat op de
kunstacademie leert?
Bos maakt de kijkende kinde
ren duidelijk, waarom schil
ders regels overboord gooiden,
ze de dingen schilderden zoals
ze die voelden. Om iets te ma
ken dat er nog niet was. Hij
doet dat op speelse wijze, met
tal van huishoudelijke om
zwervingen, zonder in te gaan
op verwarrende termen die
kinderen nog niet kennen.
Hoe hoog de kijkdichtheid is
van kinderen, die uit vrije wil
op zondagmiddag naar een
kunstprogramma kijken, is
niet te schatten. Maar de kin
deren die kijken, zullen na af
loop van elke uitzending iets
minder vreemd opkijken te
gen schilderijen die zij ge
woonlijk als bizar ervaren. Bo
vendien moedigt Bos de kin
deren aan werkstukken te ma
ken en die naar zijn omroep
op te sturen. „Het is niet de
bedoeling om door deze uit
zendingen kleine schildertjes
te maken", aldus Bos. „We
willen ze alleen maar wat ver
trouwder maken met de schil
derkunst".
In dat laatste zijn de samen
stellers zeker geslaagd, gesteld
dat kinderen naar „Hoe laat
begint het schilderij?" willen
kijken. En als er dan nog kin
deren zijn die begeesterd aan
het werk slaan, dan is dat
meegenomen. In de zevende
en laatste uitzending worden
die werkstukken uitgezonden
en besproken.
FRITS BROMBERG
AMSTERDAM Voor
de Ier Chris de Burgh is
het schrijven van een
liedje net zo natuurlijk als
het 's morgens opstaan.
Dat komt volgens de zan
ger/gitarist omdat het on
derwerp van de composi
tie zichzelf vanuit Chris'
onderbewustzijn aan
dient. „Ik ga nooit achter
mijn bureau zitten met
het idee: waar zal ik nu
eens een liedje over
schrijven. Ik zit daar
hoogstens om mijn ge
dachten te ordenen en
het resultaat daarvan op
papier te zetten".
Op de inmiddels zes elpees,
die in zeven jaar verschenen,
brengt Chris heel knap onder
woorden wat hem wordt inge
geven. De harde werkelijk
heid van zijn songs verpakt
hij daarbij in romantische tek
sten en muziek. Zo onstaan
zijn prachtige, sentimentele
ballads en geïnspireerde roek-
songs. „Ik verpak mijn tek
sten in een romantisch jasje
omdat ik graag zo werk, maar
ook omdat gebleken is dat het
publiek er dan met plezier
naar luistert".
De schare fans van Chris de
Burgh groeit nog steeds. Ver
kocht de zanger tot voor kort
bijvoorbeeld in Zweden nog
geen tweeduizend elpees,
sinds hij daar voor de televisie
verscheen, is hij er bijna net
zo populair als in Noorwegen
waar zo'n 250.000 exemplaren
van zijn laatste album „The
Getaway" over de toonbank
gingen. De Ier is een graag
geziene gast in eigen land en
in Zuid-Amerika, Canada,
Duitsland en Engeland. Ook
in Nederland wordt hij steeds
bekender. Twee jaar geleden
trok hij een volle jongeren-
club Paradiso in Amsterdam.
Voor het eenmalige optreden
op maandag is het hoofdstede
lijke Carré afgehuurd, dat in
middels is uitverkocht.
Chris de Burgh, die opgroeide
op een kasteel aan de Ierse
oostkust, heeft van kinds af
heel wat van de wereld ge
zien. Hij werd in 1948 geboren
in Argentinië. Omdat zijn va
der in diplomatieke dienst
werkte, verhuisde hij regel
matig. De jonge Chris woonde,
in Nigeria, in Zaïre en in Mal
ta totdat de De Burghs zich
tenslotte in 1960 voorgoed in
Ierland vestigde. De steden en
landen die hij bezocht en de
nieuwe plaatsen waar hij
komt dankzij uitgebreide en
langdurige tournees, zijn een
inspiratiebron voor nieuwe
composities.
„Je leert dat iedereen gelijk
is. De kleur van de huid of de
taal mag misschien anders
zijn, iedereen heeft echter
hetzelfde doel voor ogen, de
zelfde verlangens en dezelfde
behoeften. Het is goed om an
der landen te bezoeken. Op
die manier kijk je ook eens
met andere ogen naar je eigen
land en naar jezelf".
Thuis
Nieuwe nummers schrijven
doet Chris de Burgh alleen als
hij thuis is. „Ik ben een van
die mensen, die niet in staat is
om een liedje te schrijven ter
wijl de reis van het ene naar
het andere concert gaat. Ik
moet thuis zijn in Ierland. Al
leen daar kan ik mijn gedach
ten ordenen".
Chris woont even ten zuiden
van Dublin bij de zee. Het wa
ter is net als Ierland een in
spiratiebron waar hij niet bui
ten kan. De werkwijze, die de
Chris de
Burgh: „Ik wil
muziek com
poneren die
bij luisteraars
heel visueel'
werkt".
componist er op na houdt,
vergelijkt hij zelf met die van
een journalist. „Als uit het on
derbewustzijn een idee komt
opborrelen waar ik over wil
schrijven, dan lees ik er eerst
het nodige over, voordat de
tekst op papier komt. Ik wil
namelijk feitelijk onjuisthe
den voorkomen".
Filmmuziek
Wat Chris de Burgh erg inte
resseert, is het componeren
van filmmuziek. Hij hoopt
ooit nog eens het hoofdthema
van een belangrijke film te
mogen schrijven. „Er moet
geen actie in het verhaal zit
ten. Mijn muziek past beter
bij een verhaal als „A man
and a woman" of de tv-serie
„Brideshead Revisited".
Op zijn nieuwe elpee wil hij
met het filmmuziek-gegeven
wat meer gaan doen. Hij deed
al een geslaagde poging met,
zoals Chris het noemt „The
film of the revolution": .ofwel
het drietal nummers: „The
Revolution", „Light A Fire"
en „Liberty", die als eèn klei
ne symfonie de tweede plaat
kant van „The Getaway" af
sluiten. „Op mijn nieuwe el
pee hoop ik muziek te compo
neren die bij de luisteraar
heel visueel werkt. Ik probeer
die beelden onder meer op te
roepen door een hevig beroep
te doen op synthesizers en rit
me. Producer Rupert Hine zal
mij daarbij weer ter zijde
staan. Als er iemand is, die in
staat is om er een geslaagd
project van te maken, dan is
hij het wel".
HANS PIËT
De opruiming begint 13 januari a.S;
V.
Haarlemmerstraat 111, Leiden, tel. 123867
Foundation
'Boetiek
nu vanaf J
Foundation
"Boetiek
Doezastraat 19 - Leiden Telefoon 071 - 140728
Dinsdag t/m vrijdag van 9.00 t/m 18.00 uur
zaterdag van 9.00 - 17.00 uur
donderdag koopavond
Premie
betaling voor
pensioenen
ambtenaren
kan later
beginnen
(Vervolg van de voorpagina)
Eén van die mogelijkheden is
de leeftijd waarop een ambte
naar met de opbouw van pen
sioenrechten begint, te verho
gen. Nu begint die opbouw en
premiebetaling op het moment
van indiensttreding (op zijn
vroegst op 16-jarige leeftijd).
Analoog aan de meeste pen
sioenregelingen in het be
drijfsleven zou men bij de
overheid de pensioenopbouw
willen laten beginnen op 25-ja-
rige leeftijd. Dit scheelt aan
zienlijk in de premie-afdracht,
maar aan de andere kant zul
len er meer ambtenaren zijn,
die het maximaal bereikbaar
pensioen (40 dienstjaren) niet
De werkgroep is voor deze re
geling wel te vinden omdat er
dan een nóg grotere gelijkvor
migheid ontstaat met het be
drijfsleven. Men wil wel eens
af van de opvatting, dat de
ambtelijke pensioenen zoveel
beter zijn dan die van ande
ren. De commissie-Bosman
heeft al uitgesproken, dat het
overheidspensioen geen uit
springer is, maar een goede
middenmoter.
In dezelfde sfeer ligt de ge
dachte om het overheidsperso
neel sociale premies te laten
betalen, die nu die overheid
nog voor haar rekening
neemt. Bij de vaststelling van
de salarishoogte is met die pre
mievrijdom rekening gehou
den, zo stellen de bonden, zo
dat bij een andere aanpak de-
bruto-salarissen zouden moe
ten worden verhoogd om tot
dezelfde netto-uitkomst te ge
raken. Dit heeft echter weer
tot gevolg, dat de pensioen
grondslag ook hoger moet
worden. Als voordeel wordt
gezien, dat door deze correctie
in het bruto-netto-traject de
salarissen bij overheid en be
drijfsleven zuiverder verge
lijkbaar zouden worden.
:isci
PARIJS Een van de naaste
medewerkers van de Franse
president Mitterrand, Jacques
Attali, is sinds enige tijd ver
wikkeld in een literair schan
daal. De man die optreedt als
de voornaamste woordvoerder
van het socialistische staats
hoofd, wordt beschuldigd van
plagiaat in zijn recente werk
over klokken en tijd, .Histoires
du temps'. De 39-jarige Attali
is één van de vooraanstaande
figuren uit de letterkundige
wereld die na het aan de
macht komen van links in het
centrum van de macht zijn ko
men te staan.
Ondanks zijn werk in het Ely-
sée is hij nog steeds hoogleraar
in de geschiedenis. Hij heeft
acht boeken geschreven. Daar
naast is hij een enthousiast
musicus en sportbeoefenaar.
Een van zijn hobby's is het
verzamelen van klokken en
horloges.
Die liefhebberij heeft hem,
naar zijn zeggen, geïnspireerd
tot zijn omstreden werk, dat is
geprezen als een briljant boek.
In een vraaggesprek verklaar
de hij onlangs dat hij zich 's
ochtends van vier tot zeven
aan zijn letterkundige werk
wijdt, voordat hij naar het
Elysée gaat. Daar houdt hij
zich met uiteenlopende zaken
bezig als economische en socia
le hervormingen en het voor
bereiden van internationale
topconferenties.
Volgens critici heeft Attali
zonder bronvermelding passa
ges overgenomen uit een werk
van de Westduitser Ernst Jün-
ger, terwijl hij ook drie pagi
na's zou hebben ontleend aan
het beroemde werk van de
die»>
?n a
leid
Duitse historicus Jacob Bprd
hhardt ,Die Kulturgesche S
der Renaissance in Ita^kei
Tevens zou hij aanhaliènb
van Marx en Voltaire jerl
keerd hebben toegeschrevpt I
De controverse is voor putt
groot deel toe te schrijvenjaar
afgunst. Deze week scm e
namelijk de socialistifint
schrijver Jean Edern H3 gi
in ,Le Quotidien de Paris-
hij uit de wraak tegen dew
alisten de campagne tegenl(
tali op touw had gezet.
46-jarige journalist, uitgji
en auteur zou tevergeefs
ben gepoogd een hoge poj
krijgen na het aan de nj
komen van links in mei
„De vervalsers zijn
macht", aldus Hallier die)
de dat Attali zou moeten
den en dat hij diens plaat!
moeten innemen.Tot zijnP*
dediging voerde Attali aar,
hij Jünger wel in zijn biiJ
grafie had genoemd.
gens verzorgde hij direct!
tweede en derde verbe»
druk van het boek dat uj
kend wordt verkocht. Het:
schijnen van de nieuwe ea
deed echter de kritiek JS
verstommen. Het socialist^
dagblad ,Le Matin' nam A
in bescherming door te st
dat de uitgeverij Fayard z< s
loos zou zijn geweest. h|
wees de beschuldiging e<
van de hand. Volgens Fa;c<
waren de fouten een gejei
van technische moeilijkhu
en de overbezette agenda'
de auteur. Hoewel Attali!^
niet lid is van de socialist!
partij, is hij al sinds 1974
bevriend met Mitterrand
zelf ook letterkundig
heeft gepubliceerd.
PROF.DR. Th.G. VAN RIJSSEL
IN AFSCHEIDSREDE: p
LEIDEN „Eén op de
negen Nederlandse man
nen sterft aan longkan
ker. Dit is een catastrofe
in de Volksgezondheid.
De laatste tijd worden ook
steeds meer vrouwen het
slachtoffer van longkan
ker. In het begin van deze
eeuw was longkanker een
zeer zeldzame ziekte. Tus
sen 1930 en 1970 verdub
belde het aantal slachtof
fers per decennium. Ro
ken heeft wel degelijk in
vloed op het onstaan van
deze ziekte."
Dit stelt de Leidse hoogleraar
in de ziektekundige ontleed
kunde, algemene ziektekunde
en gerechtelijke ontleedkunde,
prof. dr. Th.G. van Rijssel in
zijn afscheidscollege. Dit colle
ge met de naam „Ziektekunde
en de tijd" werd vandaag door
de hoogleraar gehouden in het
Gorleuslaboratorium in Lei
den. Zoals onze krant reeds
eerder meldde heeft de hoog
leraar vandaag tevens de prof.
Muntendamprijs ontvangen
voor zijn werk op het gebied
van de kankerbestrijding. Hij
werkte onder andere van 1955
tot december '82 in het Patho
logische laboratorium van de
Rijksuniversiteit van Leiden.
In zijn afscheidscollege stelde
de hoogleraar dat reeds in 1950
werd aangetoond dat longkan
ker veel vaker voorkwam bij
die (veel) roofe
vooral sigaretten. „Bij nit™
kers was deze ziekte sclvv
Ook later is deze corref]
tussen en roken en ki
steeds weer bevestigd,
sterfte bij mannen door
kanker is de laatste tijd!
trager geworden, maar nu;
weer een duidelijke stijgiq
vrouwen waarneembaar.,
heren Korteweg en
Meinsma hebben er steei
gewezen dat deze vorm
kanker vermijdbaar was.;
heeft desondanks wel 25j
geduurd voordat er in onsi
aandacht aan werd geg«
Terugziend is het verwoJ
lijk dat er zoveel tijd verlr
ging voor er enige rei
kwam, waaruit bleek dat l
zich bewust werd dat rj
schadelijk is voor de gezix
heid", aldus de hooglera*
zijn afscheidsrede. i
Verder stelde prof. dr.
Rijssel nog dat het woord i
te een ruimere betekenis
gekregen, omdat veel ziekt
lachten geen lichame i
maar psychische oorzaak ?r
ben. Na uitvoerig onderz
gebleken dat dit voortkoi
onlust, onvrede en önvi
gen en dat men zich
ziek voelt, dat wil zi
maatschappij ziek is
noemde de hoogleraar dej
dekking van de DNA-sn
tuur voor erfelijkheid, eb
synthese, immunologie, d
drag en oncologie van je
betekenis voor de med|v
biologische inzichten. !t
HAPPY DAY CLUB
aanstaande vrijdag en zaterdag
een grandioze dansavond
met de Happy Day Band „free-lance"
IN DE LEIDSE SCHOUW
Lange Scheistraat 5, Leiden.
Aanvang 19.00 uur, tel. 010-22.76.58
in januari/februari 1983 h
aanvang nieuwe en
herhalingscursussen voor
prospectus en inlichtingen bij: j
K.J.A. v.d. Broek, Vondelweg 123,3031 PV Rotterdam. Tel. 010-137526/13811^
b.g.g. 01807-12930.,
Mevr. H.T.M. v.d. Maarel, Karperdaal 53,2553 PB Den Haag. Tel. 070-234459.
Mevr. W.M. van Berkel, Bosscheweg 125,5015 AB Tilburg. Tel. 013-421719.
Mevr. M.P.D. de Reyer, Delbergen 24,4834 AE Breda. Tel. 076-651774.
Mevr. C. van Noppen, Hulstbosakker 33,5625 VR Eindhoven. Tel. 040-419157.
