erkweek van 50 uur
naakt eind aan
pecialisten-overschot
Bondsrepubliek aan
vooravond van harde
verkiezingsstrijd
Voor Reagan
is het jaar van
de waarheid
aangebroken
JEUWE LSV-VOORZITTER DR. J. IMHOF
JITENLAND
fieidacSoutotit
VRIJDAG 7 JANUARI 1983 PAGINA 13
ERSFOORT Voor-
er zijn van de Lande-
se Specialistenvereni-
g (LSV) heeft zijn aar-
p kanten, zolang de
rheid rijkelijk geld
regenen op medicij-
iland, maar als de stui-
s op zijn wordt het
eilijk.
li heeft de Amersfoortse
mist dr. J. W. Imhof (54),
in tal van bestuursfunkties
sporen al heeft verdiend,
voor de eer bedankt. Inte-
jeel, het opknappen van
serie moeilijke klussen ten
jeve van de 6100 leden tel
le vereniging trekt hem
aan. In de eerste plaats wil
binnen twee jaar het le-
»grote probleem van het
ialistenoverschot hebben
ilost en voorts een flinke
jeven aan de herstructure-
van de specialistenhono-
a. Maar vooral wil dr.Im-
sleutelen aan het beeld,
„men" heeft van de specia-
„Als er vakbroeders zijn,
verkeerd hebben gehan-
I, dan verdienen ze straf,
t uit. Maar het is te gek om
specialisten over een kam
;heren. De meesten zijn ui-
t geconcentreerd met hun
bezig en verdienen het
om voor geldwolven te
den uitgemaakt. Ze staan
t bloot aan volstrekt onte-
ite kritiek. Dat ben ik
agzat".
publiek heeft de indruk,
de gevestigde specialisten
hechte groep vormen, die
belangen scherp verdedi-
Het verschijnsel, dat hon-
len aankomende vakgeno-
niet aan de bak kunnen
ten heeft het begrip niet
jroot. Niet alleen blijven
rdoor miljoenen guldens
eenschapsgeld, die in hun
'iding zijn geïnvesteerd,
zbruikt, maar ook is de
•oonlijke tragedie voor de
betrokkenen bijzonder groot.
Als ze vijf jaar werkloos blij
ven worden ze uit het register
van specialisten geschrapt.
„Het is nog erger dan u denkt.
Als ze een jaar na hun afstude
ren nog niets hebben gevon
den is hun waarde weg. De
LSV is dan ook van mening,
dat dit een zeer ernstige zaak
is waar we zo snel mogelijk
van af moeten. In het overleg
met de overheid over de oplos
sing van tal van problemen in
onze sektor heeft de LSV dui
delijk gesteld, dat de specialis
ten best hun „restpost"1 (het
verschil tussen het norminko
men en hetgeen feitelijk wordt
verdiend) willen afbouwen als
daartegenover een normale
werkbelasting komt te staan.
Specialisten zijn nu gemiddeld
zeventig uur in de weer. Als
„de werktijd terugloopt tot vijf
tig uur, ontstaan voldoende ar
beidsplaatsen om de aanko
mende collega's en degenen,
die net klaar zijn, op te van
gen".
Dat zal een hele toer zijn ge
zien het feit, dat de normale
instroom van specialisten al
door de vorige regering onder
zware druk is gezet
„Ja, dat klopt. De instroom is
van vier tot twee procent te
ruggebracht, waardoor de nor
male vervanging al in gevaar
is gekomen, laat staan dat je
iets extra's kunt doen. Van
daar de absolute prioriteit van
de LSV om met de overheid
tot een betere regeling te ko
men. Dat wil zeggen, de in
stroom weer verhogen tot vier
procent. Ik ben ervan over
tuigd, dat het lukt, inclusief
het wegwerken van het over
schot. Ik begrijp overigens best
waarom de overheid zo fors
heeft gehakt in het instroom-
percentage. Het is altijd zo ge
weest, dat elke nieuwe specia
list iets toevoegde aan het be
staande geheel. Ook als het de
bedoeling was dm in een be
paald specialisme een man ex
tra te stoppen vanwege het
vele werk, dan demonstreerde
de praktijk een uitbreiding
van het arbeidsveld. Hij cre
ëerde een eigen kring patiën
ten en behoefte aan nieuwe
apparatuur. Het resultaat was
telkens een verhoging van het
kostenpakket voor de zieken
huizen".
Is dat nu ineens afgelopen?
„Ik denk, dat de invoering
van het budgetsysteem aan die
ontwikkeling een eind maakt.
Het gaat nu zo worden, dat elk
ziekenhuis van de overheid
een portie geld krijgt met de
boodschap erbij, dat de direk-
tie het daarmee moet doen.
Het maakt dus niet uit of een
specialisme door vier of acht
man wordt gerund, zolang de
totale kosten maar niet boven
het budget uitsteken".
Wordt het financieringspro
bleem daardoor niet moeilijker
dan het al is? De verdeling
van het geld, dat aan het zie
kenhuis is toebedeeld, wordt
immers een interne aangele
genheid. Dat zal me een span
ning geven op het direktiebe-
leid. Uw voorganger, dr.Kaste
lein, heeft de mogelijkheid
van een budgetsysteem per
specialisme geopperd.
„Natuurlijk wordt de beslis
sing wie wat moet krijgen erg
zwaar. Als dat niet haarzuiver
gebeurt, heb je direkt voer
voor problemen in huis. Maar
het vraagstuk moet ook niet
worden overschat. Ik kan u
zeggen, dat het overleg tussen
de LSV en de Nationale Zie
kenhuisraad (NZR) ook over
dit punt uitermate plezierig
verloopt. Ik denk, dat het bud
getsysteem zal uitdraaien op
een financieringsregeling per
afdeling. Daardoor wordt veel
stoom van de ketel gehaald".
U hebt nu wel de verwachting
uitgesproken, dat specialisten
uren zullen inleveren om
ruimte vrij te maken voor jon
ge collega's, maar is een be
roep op solidariteit voldoende?
„Dat zou niet reëel zijn. Nee,
mijn optimisme is gebaseerd
op een zeer effectief middel.
Door de introductie van het
degressief systeem loopt de
verdienste van de specialist zo
terug, dat hij vanzelf zijn
werktijd gaat aanpassen aan
de hoogte van het honorarium.
Het degressief systeem is al ja
ren van toepassing op de ra
diologen. Als die met hun ver
richtingen boven een vastge
steld aantal ujitkomen, zakt
hun profijt aanzienlijk en
daarmee de neiging om lang
door te werken. We twijfelen
er niet aan, dat het systeem,
eenmaal in gebruik voor alle
specialismen, voldoende nieu
we arbeidsplaatsen zal creë
ren. Bovendien zal door het
budgetsysteem het kostento-
taal van het ziekenhuis niet
toenemen".
Binnen welke termijn is het
overschot weggewerkt?
„Ik schat binnen een a twee
jaar. Maar er moet wel meer
gebeuren om ongewenste ont
wikkelingen ook op langere
termijn te voorkomen. Het is
hard nodig, dat vraag en aan
bod nauwkeurig op elkaar
worden afgestemd. Dus we
moeten voor de zesentwintig
specialismen, die we in dit
land hebben, niet méér men
sen opleiden dan er voor de
praktijkvoering nodig zijn. Ge
lukkig wordt daaraan hard ge
werkt. De chirurgen bijvoor
beeld hebben het aantal oplei
dingsplaatsen gehalveerd en
de internisten functioneren nu
in een situatie van één op één.
Iedere opleider heeft maar één
assistent. Daarnaast moet de
overheid ook een forse duit in
het zakje doen. Ik denk aan de
veel te grote toevloed van me
dische studenten. Het maxi
mum is op dit moment 1950
Dr. Imhof: „Als er vakbroeders zijn die verkeerd hebben
gehandeld, dan verdienen ze straf. Punt uit. Maar het is
te gek om alle specialisten oveer een kam te scheren".
per jaar. Dat is zevenhonderd
teveel als de commissie, die
een onderzoek heeft gedaan
naar de werkelijke behoefte,
gehoor krijgt".
Specialisten hebben het imago
van veelverdieners, die verge
leken met minder bedeelde
groepen, nauwelijks hoeven in
te leveren.
„Ja, er wordt hard geroepen,
ofschoon de kennis van zaken
lang niet altijd navenant is.
Om te beginnen hebben de
specialisten al op drie fronten
ingeleverd. Verder gaan ze er
nog meer op achteruit als de
maatregelen, die hierboven
zijn opgesomd hun vruchten
afwerpen en tenslotte staat
een regeling op stapel, die alle
franje weghaalt. Ik bedoel de
herstructurering van de speci
alistenhonoraria. Die is hoog
nodig omdat de aanpassingen
van het ziekenfondsstelsel aan
de snelle ontwikkelingen van
de laatste dertig jaar hebben
gresulteerd in een bonte lap
pendeken. Om er weer een de
gelijk weefsel van te maken, is
de commissie Van Mansveld
opgericht, die heeft zojuist
haar eindrapport geprodu
ceerd, waarin ter ondersteu
ning van hetgeen de LSV al
eerder heeft geopperd, een
aantal zeer markante dingen
wordt opgesomd. Punt een: het
huidige stelsel moet gezuiverd
worden van een aantal onjuis
te praktijken. Zo was het bij
voorbeeld financieel gunstig
zowel voor het ziekenhuis als
voor de specialist om een pa
tiënt op te nemen. Wij zeggen
nu, dat de toestand van de zie
ke bepalend moet zijn voor de
opname. Als het medisch be
keken goed voor hem is moet
je het doen, anders niet. Ten
einde elke verkeerde stimu
lans weg te nemen wordt er
wat vergoeding betreft, geen
verschil meer gemaakt tussen
een poliklinische en klinische
(patiënt in een ziekenhuisbed)
behandeling. Punt twee: huis
artsen moeten meer verant
woordelijkheid krijgen. De
dokter zal zich allereerst moe
ten afvragen wat hij met de
patiënt wil. De situatie is nu
zo, dat een cliënt, eenmaal
doorgeschoven naar de specia
list, vaak in de tweede lijn
blijft hangen. De specialist kan
immers een herhalingskaart
uitschrijven, zodat de huisarts
zijn patiënt een lange poos niet
meer ziet. Dat gaat verande
ren. De huisarts krijgt ver
schillende typen verwijzings-
kaarten, waardoor hij de greep
op zijn cliënt behoudt. Voor
beeld: geeft de huisarts een ad-
vieskaart, dan komt de betrok
ken patiënt in aanmerking
voor een eenmalig consult bij
de specialist. Krijgt hij een be-
handelkaart (er zijn drie soor
ten kaarten voor respectieve
lijk een drie, zes en negen
maanden durende behande
ling) dan geeft de huisarts zijn
zieke voor een poosje af aan de
specialist. Ik meen, dat met al
deze maatregelen de specialis
ten hard meewerken aan een
betere structuur van de ge
zondheidszorg".
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
BONN De Duitse
hoofdstad komt weer tot
leven. Politici, terug van
de wintersport, halen de
lange latten van de auto.
De nieuwe energie, opge
daan op de besneeuwde
berghellingen, zullen zij
de komende weken hard
nodig hebben. Want de
Bondsrepubliek staat aan
de vooravond van een
verkiezingsstrijd, die kei
hard belooft te worden.
ordelijk voor de val de liberaal-sociaal-democrati- van de Bondsdag, Richard
ie coalitie van Helmuth Schmidt. Stüklen, alle partijen op om in
JSKE EN WISKE HET BRETOENSE BROERTJE
de campagne voor de zesde
maart af te zien van persoon
lijke aanvallen en beledigin
gen. Maar de kerstgedachte zal
wel niet lang standhouden. Er
staat te veel op het spel. Alle
tekenen wijzen er immers op,
dat het een nek-aan-nek-race
wordt tussen de sociaal-demo
cratische SPD en de christen-
-democratische CDU-CSU. De
liberale FDP zal zich ongetwij
feld ook duchtig roeren. De
partij van vice-kanselier en
minister van Buitenlandse Za
ken Hans-Dietrich Genscher,
die in de laatste deelstaatver
kiezingen compleet is wegge
vaagd, vecht immers voor
haar politieke overleven. Het
wordt zijn partij immers aan
gewreven verantwoordelijk te
zijn voor de val van de libe-
raal-sociaal-democratische
coalitie van Helmut Schmidt
in het afgelopen najaar. Ten
slotte zijn daar nog de „Groe
nen", een bont samenraapsel
van milieu-beschermers en
atoompacifisten. Zij ruiken
hun kans om voor het eerst de
vijf-procentsdrempel te over
schrijden en daarmee hun in
trede te doen in de Bondsdag,
het Duitse parlement.
Het is nog te vroeg om Gen
scher en zijn FDP nu al af te
schrijven. Behalve een tomelo
ze ambitie, heeft de man ook
een instinct tot overleven. Aan
de neerwaartse trend van de
FDP in de opiniepeilingen
lijkt voor het moment een ein
de gekomen. Aanzetten voor
enig herstel worden zichtbaar.
Maar of de FDP in de Bonds
dag terugkomt, het blijft een
dubbeltje op zijn kant. Zowel
de door Genscher gewipte
Helmut Schmidt als CSU-
voorman Franz-Jozef Strauss
richten in hun campagne hun
giftigste pijlen op de FDP. Bij
Schmidt is dat het geval omdat
hij zich door Genscher verra
den voelt. Strauss die graag
vice-kanselier en minister van
Buitenlandse Zaken wil wor
den, kan zijn doel alleen berei
ken als de CDU-CSU de abso
lute meerderheid behalen en
de FDP buiten de regering
blijft.
Werkloosheid
Bij de SPD is precies het te
genovergestelde gebeurd als
bij de FDP. De sterke stijging
van de werkloosheid en de
striid tussen de linker- en
rechtervleugel maakten de
SPD in de ogen van veel Duit
sers tot een partij die de pro
blemen niet aankon. De per
soonlijke populariteit van
Schmidt behoedde de partij
echter voor verder afglijden.
Maar sinds de FPD naar de
oppositiebanken verbannen is,
opereren de sociaal-democra
ten weer als een gesloten blok.
En hoewel zijn ster langzaam
verbleekt, beschouwen de
Duitsers Helmut Schmidt nog
steeds als hun bekwaamste po
liticus. Mede dankzij Schmidts
onvermoeibare optreden in
Hamburg, zijn woonplaats, be
haalde de SPD er weer de ab
solute meerderheid. Maar ook
bij de andere deelstaatverkie
zingen na de machtswisseling
in Hessen en Beieren, kwam
de SPD beter voor de dag dan
vriend en vijand hadden dur
ven hopen. Kortom de absolu
te meerderheid bij de bonds
dagverkiezingen waarvan
CDU-CSU kort geleden nog
vrij zeker scheen, is uiterst
twijfelachtig geworden.
Werkloosheid em atoom
raketten
De werkloosheid en de atoom
raketten zullen de verkie
zingsstrijd gaan beheersen. De
CDU is van plan na het échec
in Hamburg de kiezers nog
duidelijker onder de neus te
wrijven dat de twee miljoen
werklozen een erfenis van de
SPD zijn. Moeilijker krijgt de
CDU-CSU het met de plaat
sing van de nieuwe atoomra
ketten. De christen-democra
ten hebben zich steeds vier
kant achter de plaatsing ge
steld, indien de onderhande
lingen met de Russen in Genè-
ve niets opleveren. In een tot
nog toe geheim gehouden on
derzoek van het Sinus-insti
tuut in Mtinchen blijkt echter
dat maar liefst 54 procent van
de CDU-CSU-aanhang uitstel
van plaatsing wil als in de
herfst van 1983 in Genève
niets bereikt is. Precies de
helft van de CDU-kiezers wijst
de plaatsing zelfs helemaal
van de hand als zou blijken
dat de Amerikanen niet se
rieus zouden overhandelen.
Dat zijn cijfers die Kohl enige
hoofdbrekens zullen bezorgen.
De CDU heeft in de campagne
het voordeel van de kanse
liersbonus. Een zittend kanse
lier kan zich beter en gemak
kelijker in de schijnwerper
posteren dan zijn opponenten.
Zijn tegenkandidaat Hans-Jo-
chen Vogel heeft nog een ex
tra handicap. Hij zit niet in de
Bondsdag. Dat platform moet
hij dus missen om zich te ma
nifesteren. Hij zoekt daarom
compensatie in veel publiciteit
opleverende reizen, onder an
dere naar Washington, Mos
kou en het Vaticaan.
Kohl heeft het tot nu toe ver
rassend goed gedaan. De lange
CDU-topman, jarenlang afge
schilderd als een eenvoudige
provinciaal vergeleken met de
internationale staatsman Hel
mut Schmidt, is nog niet op
een ernstige fout betrapt. Af
gezien misschien van zijn op
vallende afwezigheid bij de te
levisiediscussie na de voor zijn
partij zo desastreus verlopen
verkiezingen in Hamburg.
Honderden kijkers belden de
studio met de vraag waar de
kanselier was. Kohl, die ge
dacht had dat het met de CDU
in de Hanzestad wel los zou lo
pen, was op een verjaardags
feestje.
Toch moet het de CDU te den
ken geven dat Kohl het in po
pulariteitstests minder goed
doet dan de nieuwbakken
kanselierskandidaat van de
SPD, Vogel. Maar voor 6
maart kan er nog veel veran
deren.
GERARD KESSELS
WASHINGTON Een vaste stelregel in de Ameri
kaanse politiek is dat het derde jaar van een president
schap van doorslaggevend belang is voor het eindoor
deel van de kiezers. Voor Ronald Reagan wordt 1983
dus het jaar van de waarheid en hij staat er niet al te
goed voor.
Reagan werd ruim twee jaar geleden verkozen boven
Carter omdat hij beloofde dat hij het gat op de begro
ting zou dichten, de Verenigde Staten weer sterk zou
maken, de verwarring bij de bondgenoten zou wegne
men en „de regering van de rug van de menseh zou
halen". De huidige malaise in aanmerking genomen
zou zelfs een optimist als hij nu waarschijnlijk wensen
dat hij dit belangrijke jaar onder wat gunstiger omstan
digheden had kunnen beginnen. Voor 1983 vertoont de
begroting een tekort van 190 miljard dollar, hetgeen in
houdt dat hij in één jaar meer tekort komt dan Carter
in vier jaar.
Reagan is een van de weinige presidenten die van het Congres
geen geld heeft gekregen voor de ontwikkeling van een belang
rijk strategisch wapen. Een van de meest in het oog springende
gevolgen van zijn defensiebeleid is verder dat hij zonder dat
overigens zelf te willen peetvader is geworden van de snel
opkomende Amerikaanse freeze-beweging, die pleit voor een
bevriezing van het bestaande wapenarsenaal.
Wat de bondgenoten betreft, Carters reputatie in West-Europa
was slecht, maar die van Reagan is nog slechter. De Europese
bondgenoten reageerden woedend toen de VS als reactie op de
noodtoestand in Polen een embargo afkondigde op in Ameri
kaanse licentie vervaardigde onderdelen voor de gaspijplijn in
Siberië. Hun woede was des te groter daar Reagan wel bereid
bleek tot opheffing van het graamembargo dat destijds door Car
ter was ingesteld wegens de Russische inval in Afghanistan. Ge
confronteerd met zoveel eensgezinde oppositie moest Reagan
uiteindelijk wel een stap terugdoen in de kwestie van de pijplijn.
President Reagan schudt hier de hand van Walter Mon-
dale, die na het terugtrekken van Edward Kennedy een
goede kans maakt bij de eerstvolgende verkiezingen
presidentskandidaat voor de Democraten te zullen wor
den.
Toen hij dat eenmaal had gedaan, sloeg het Kremlin ongenadig
terug door de Amerikaanse contracten voor graanleveranties
hoogmoedig van de hand te wijzen.
Overheidsbemoeienis
Reagans pogingen om de overheidsbemoeienis terug te dringen
tot het niveau dat het volgens hem hoort te hebben, leverden
hem smartelijke wanhoopskreten op van degenen die hij tot zijn
vrienden rekende. Want plotseling realiseerde de middenklasse
zich dat ze evenzeer van de federale schatkist profiteerde als de
armen, de zwarten, de ouden en allerlei andere minderheids
groeperingen. Terwijl steeds meer gezinnen failliet werden ver
klaard en een steeds groter aantal van de twaalf miljoen werklo
zen zijn aanspraak op een uitkering verloor, keerden de Ameri
kanen weer terug bij de politici die ze bij de verkiezingen voor
Reagan in de steek hadden gelaten.
Voor een samenleving die een voorkeur vertoont het hele men
selijke leven in cijfers te vertalen Time Magazine heeft zelfs
de computer uitgeroepen tot Man van het Jaar 1982 lijkt de
huidige Amerikaanse regering doof voor de simpele logica van
politieke rekensommetjes. Zelfs na de uitslag van de Congres-
verkiezingen eind vorig jaar waarbij de Republikeinen 26 zetels
in het Huis van Afgevaardigden moesten afstaan aan de Demo
craten, zijn er nog steeds vele Amerikanen die menen dat Rea
gans verkiezing in 1980 het gevolg was van een fundamentele
verschuiving naar rechts bij de Amerikaanse kiezers. Van meet
af aan is dit een illusie geweest, maar zelfs nu lijken Reagans
adviseurs dat nog niet te beseffen en dat zou wel eens gevaarlijk
kunnen uitpakken voor Reagans verkiezingscampagne van 1984.
De president zal constant in gedachten moeten houden dat hij
zijn huidige positie niet zozeer te danken heeft aan liefde voor
zijn persoon alswel aan afkeer van Jimmy Carter. Al met al is
dit nauwelijks een stevige basis voor een nieuwe gooi naar de
macht. Als Reagan inderdaad de oudste Amerikaanse president
aller tijden wil worden, zal hij zich toch 'van meer en oprechter
steun moeten verzekeren.
Maar daar zal hij een harde dobber aan hebben. Het Leger der
Heils zegt dat het bij zijn soepkeukens sinds de Depressie van de
jaren dertig niet meer zo druk is geweest. Gebieden met een
grote werkloosheid maken melding van een stijgend aantal ge
vallen van kindermishandeling en zelfmoord. Ondertussen heeft
Reagan meer tijd buiten het Witte Huis doorgebracht dan zijn
meeste voorgangers. Van de 700 dagen heeft hij er 175 elders
doorgebracht, hetgeen betekent dat hij een op de vier dagen niet
aanwezig was.
Geen oorspronkelijk denker
De persconferenties van de president op televisie hebben het
Amerikaanse publiek laten zien wat de verslaggevers, die hem
op zijn reizen vergezellen al lang wisten, namelijk dat Reagan
geen oorspronkelijk denker is. Daar komt bij dat een groot deel
van het beleid van de president gewoon niet logisch is. Wat
heeft het voor zin om een fundamentalistische campagne tegen
de uitbreidingsdrang en het militarisme van de Sovjet-Unie aan
te kondigen en vervolgens je uiterste best te doen om de betrek
kingen met China, de Sovjet-Unie's gevaarlijkste vijand, te ver
zieken. De prijs voor de verkoop van een paar wapens aan Tai
wan en èen wat welwillender houding van extreem-rechtse
Republikeinen zou wel eens een totaal ongewenste verzoe
ning van de twee communistische grootmachten kunnen zijn.
De extreme kanten van Reagans ideologie hebben hem een ne
derlaag bij de Congresverkiezingen van vorig jaar opgeleverd en
de plotseling opkomst van een anti-kernwapenbeweging, die in
Europa al dertig jaar bestaat. Daarnaast roept het door Reagan
gevoerde sociaal-economische beleid steeds meer weerstand op
Groeperingen, die voorheen weinig van zich lieten horen, zijn
wakker geschud en kunnen een enorme politieke invloed uitoe
fenen. Als al die groeperingen en bewegingen, die de regering-
Reagan bekritiseren, zich zouden weten te bundelen dan lijkt de
positie van de huidige Amerikaanse president onhoudbaar te
worden.
HAROLD JACKSON The Guardian
