De „andere" Spelen
van Los Angeles
VRIÏDAG 31 DECEMBER P
Hoewel de Olympische Spelen van
1980 in Moskou nog tamelijk vers in
het geheugen liggen zijn de komende
Spelen nog slechts ruim anderhalf
jaar van ons verwijderd. Op 28 juli
1984 zal in het Memorial Coliseum
van Los Angeles de door Walt Dis
ney Productions geënsceneerde ope
ningsceremonie voor de 23e Olympi
ade worden gehouden. Een sporteve
nement dat voor het eerst in de ge
schiedenis zal worden afgewikkeld
zonder bemoeienis van de overheid.
Het organisatiecomité, The Los An
geles Olympic Organizing Committee
(LAOOC), had zich tot doel gesteld
met gebruikmaking van bestaande
accommodaties en financiële steun
uitsluitend uit de particuliere sector
de Amerikaanse belastingbetaler van
onvrijwillige bijdragen te vrijwaren.
Een revolutionair idee uit nood
geboren omdat de stad Los Angeles
niet bereid bleek zich hiervoor in de
schulden te steken dat aanvanke
lijk met een fikse dosis scepsis werd
begroet. Het Internationale Olympi
sche Comité (IOC) had na de aanwij
zing van Los Angeles voor de Spelen
van 1984 zeven maanden nodig om
zich te laten overtuigen van de kans
van slagen. Het ging uiteindelijk
overstag, veel keus had het IOC ook
niet, omdat de enige tegenkandidaat
van de Californische metropool, Te
heran, zijn kandidatuur had inge
trokken. Nu, op ruim anderhalf jaar
van de opening, zijn de twijfels rond
de „spelen van de commercie" gro
tendeels weggenomen. Hoe een
groep gewiekste zakenlieden er in is
geslaagd dit te verwezenlijken wordt
in bijgaand verhaal uit de doeken ge
daan.
LOS ANGELES Enkele maan
den heeft het Los Angeles Olympic
Organizing Committee (LAOOC)
een nieuw kantoor betrokken aan
de rand van het terrein van de uni
versiteit van Californië in Los An
geles (UCLA). Het sobere drie ver
diepingen hoge gebouw wordt di
rect na het beëindigen van de
Olympiade overgedragen aan de gi
gantische. meer dan 30.000 studen
ten tellende „studiefabriek". Een
geschenk van het organisatiecomi
té, maar ook weer niet helemaal,
want de universiteit heeft zelf een
kwart van de bouwkosten voor
haar rekening moeten nemen. Het
symboliseert een beetje de handel
wijze van het LAOOC, het preten
deert de gemeenschap een grote
dienst te bewijzen met gelden af
komstig uit het bedrijfsleven.
De grote man achter het LAOOC is
Peter V. Ueberroth, die sinds 1979
de titel van president voert. De 43-
jarige Amerikaan is het schoolvoor
beeld van de man die de „Ameri
kaanse droom" heeft verwezenlijkt.
Goed voorkomen, sportief, geluk
kig getrouwd en miljonair. Hij
startte twintig jaar geleden met een
reisbureau dat inmiddels is uitge
groeid tot het op één na grootste
van de V.S. (First Travel Corpora
tion). Zijn rechterhand is Harry L.
Usher, vice-president en general-
manager. Deze jurist, met als spe
cialiteit de wetgeving betreffende
zaken op het gebied van de amuse
mentssector, werkte tot voor kort
in het walhalla voor advocaten, Be
verly Hills. De in het domein van
de filmsterren opgedane ervaring
maakte hem bij uitstek geschikt
contracten af te sluiten met spon
sors en eigenaren van de te gebrui
ken sportaccommodaties. Twee
handige heren die de olympische
zaken behoorlijk onder controle
hebben.
Hoewel van diverse kanten het
predikaat „Spelen van de commer
cie" op de komende grote gebeurte
nissen in 1984 is geplakt, draait Ue
berroth de zaak helemaal om. „Ik
durf rustig te stellen, dat het de
minst commerciële Spelen uit de
geschiedenis zullen worden. Er
worden bijvoorbeeld hooguit vijf
tig, maar waarschijnlijk veel min
der officiële sponsors toegelaten.
Ter vergelijking, de winterspelen
in Lake Placid werkten met maar
liefst 381 sponsors. Bovendien wor
den ze zorgvuldig geselecteerd
waarbij reputatie en toewijding met
betrekking tot de jeugd en de sport
in het algemeen een grote rol
speelt. Iedere sponsor krijgt de ge:
legenheid meer te doen in het be
lang van de Olympische Spelen
dan alleen maar een financiële toe
zegging. Zij kunnen op verschillen
de manieren bijdragen, bijvoor
beeld door verbetering en uitbrei
ding van accommodaties te finan
cieren. De grote ondernemingen,
die in het verleden altijd hebben
geprofiteerd van door sportlieden
op de spelen vergaarde populari
teit, zullen hierdoor voor het eerst
het merendeel van de kosten voor
hun rekening nemen. Een goed
voorbeeld van hoe een onafhanke
lijk zakelijk systeem kan werken.
Wij kunnen zelfs garanderen dat
1984 winst zal opleveren. Dit over
schot komt geheel ten goede aan de
amateursportbonden in de V.S. om
dat de LAOOC een organisatie is
zonder winstoogmerk".
Drie bronnen
De totale organisatiekosten belopen
een bedrag van ongeveer 450 mil
joen dollar. Ter dekking hiervan
staan het LAOOC drie bronnen ter
beschikking, waarvan niet de te
verwachten sponsorgelden de voor
naamste zijn, maar de verkoop van
radio- en televisierechten. De der
de zuil is de kaartverkoop die pas
het komende voorjaar van start zal
gaan. Aan televisiecontracten is tot
op dit moment voor zo'n kwart
miljard dollar afgesloten. De Ame
rikaanse maatschappij ABC teken
de voor 225 miljoen, West-Europa
voor 16 miljoen, terwijl kleinere
contracten zijn aangegaan met Au
stralië, Nieuw-Zeeland en de Filip
pijnen. Grote brokken als Japan,
Oost-Europa en Zuid-Amerika
moeten nog komen. Omdat het
geld vooruit betaald wordt heeft
het LAOOC inmiddels een aardig
rente opleverend werkkapitaal
verzameld. Aan de andere kant eist
het IOC ongeveer een kwart van
de tv-opbrengsten voor zich op.
Aan de kaartverkoop denkt het
LAOOC 80 miljoen dollar over te
houden, terwijl op de souvenirpro-
duktie een winst van naar schat
ting tien miljoen kan worden ge
maakt waarvan de helft inmiddels
in de schatkist van het comité is
gevloeid. De derde, „zekere" bron
van inkomsten waarop de organisa
toren bouwen, de sponsors, moet
116 miljoen dollar opleveren. Ze
ventig procent van dat bedrag is
reeds aan het comité overgemaakt,
naar nog acht kandidaat-sponsors
wordt nog gezocht. Een traditionele
Europese mogelijkheid om het bud
get aan te vullen, het houden van
loterijen, stond niet ter discussie,
omdat de staat Californië dergelijke
bezigheden verbiedt. Ook giften
aan het comité zijn niet mogelijk
door de bijzondere ondernemings
vorm die het LAOOC heeft geko-
Met verve
De sponsors doen inmiddels hun
best aan de eisen van het LAOOC,
niet te verwarren overigens met
het Amerikaanse Olympische Co
mité USOC, te voldoen. Zij mogen
zich in de reclamecampagnes met
het predikaat „Official Sponsor"
tooien en doen dat met verve.
Southland Corporation, die levens
middelenzaken bezit onder de
naam „Seven-Eletfen" en een wie
lerploeg sponsort met o.a. Eric Hei
den en zijn Nederlandse manager
George Taylor, roept uitbundig uit:
„Wij hebben ons tot doel gesteld al
onze klanten en medewerkers vol
ledig te interesseren voor de Olym
pische Spelen". De luchtvaartmaat
schappij United Airlines: „Wij vin
den het buitengewoon plezierig de
Spelen te ondersteunen, omdat wij
zo in de jeugd geïnteresseerd zijn".
Dat zijn ongetwijfeld ook Anheu
ser-Busch, een van de grotere bier
brouwerijen ter wereld en het wat
onschadelijker merk Arrowhead
Puritas, dat officieel de spelen van
drinkwater mag voorzien. Verder
zijn onder meer Coca Cola, Canon,
America Express, Levi Strauss en
McDonalds van de partij.
Arco (Atlantic Richfield Corpora
tion) volstaat niet met de kosten
van de atletiekbaan in het olym
pisch stadion voor haar rekening te
nemen, maar financiert tevens zes
andere banen van olympisch for
maat in het stedelijk gebied van
Los Angeles. Southland geeft een
indirecte bijdrage door het Velo
drome te laten bouwen ter waarde
van vier miljoen dollar. General
Motors laat 500 Buicks rijden om
officials te verplaatsen. First Inter
state Bank opent vijf tijdelijke kan
toren als service aan de deelnemers
en begeleiders, terwijl Levi Strauss
14.500 uniformen voor de officials
zal maken. McDonalds legt drie
miljoen op tafel voor het olympisch
zwembad dat in aanbouw is op de
campus van de pal ten noorden van
het Coliseum liggende Universiteit
van Zuid-Californië (USC). Van al
deze commerciële activiteiten zal
de Europese televisiekijker overi
gens geen weet hebben, de regels
van het IOC laten reclame, in 'wel
ke vorm dan ook, niet toe.
Niet zo slecht
slecht te hebben gedaan. Er zullen
geen problemen met de accommo
daties zijn, op twee na waren deze
alle reeds voorhanden en de orga
nisatie lijkt te voldoen aan de opzet
alleen gelden uit de zakelijke sfeer
te betrekken. Desondanks is het
image van het LAOOC niet be
paald gunstig. Ueberroth is daar
over teleurgesteld: „Vooral van de
Amerikaanse pers hadden wij wat
meer steun verwacht. Als ons idee
om geheel los van de overheid een
dergelijk evenement te organiseren
in de praktijk werkt, en dat zal het,
hebben wij toch iets gepresteerd
waardoor men met meer vertrou
wen in de olympische toekomst
kan kijken. Na Montreal en Lake
Placid is gezegd dat de almaar stij
gende kosten de doodsteek voor de
Spelen zullen betekenen, maar wij
bewijzen dat bet ook anders kan.
Daarnaast wordt verwacht, dat
1984 ons land drie en een half mil
jard dollar aan extra inkomsten zal
opleveren. Ik moet nog zien wie
dat zou kunnen evenaren".
Dat het Los Angeles Olympic Or
ganizing Committee niet altijd
rooskleurig in beeld is gekomen
dankt het bijvoorbeeld aan zaken
als „wie draagt de kosten voor de
veiligheid van de deelnemers". Al
vier jaar lang onderhandelt de stad
Los Angeles met het comité over
een grotere bijdrage van het
LAOOC dat slechts drie van de
twintig miljoen dollar wil fourne
ren, het restant behoort tot de ver
antwoordelijkheid van de stad
vindt het comité. Een reactie die
vragen heeft opgeroepen want op
deze wijze kan moeilijk volgehou
den worden, dat de Spelen de be
lastingbetaler geen geld kosten.
Munten
Een andere bron van zorg voor Ue
berroth en de zijnen is de uitgave
van herdenkingsmunten. Hoewel
de te verwachten opbrengst hieruit
niet in de begroting van de Spelen
is opgenomen is het niet te versma
den als appeltje voor de dorst. Bij
vorige Olympische Spelen heeft
het uitgeven van munten tot enor
me winsten geleid. „München
1972" bracht de Westduitsers ruim
zeshonderd miljoen gulden extra in
kas. „Montreal 1976" nog altijd de
helft, terwijl „Moskou 1980" meer
dan tweehonderd miljoen gulden
opbracht. Niet zo verwonderlijk dat
de Amerikanen dromen hadden
van inkomsten van tegen de twee
honderd miljoen dollar, waarvan
de helft naar het Amerikaanse
Olympische Comité zou gaan.
De opzet van het LAOOC was als
volgt: „Er zouden door de Ameri
kaanse Munt zeventien verschillen
de herdenkingsmunten worden ge--
fabriceerd die vervolgens tegen een
bescheiden prijsje aan twee com
merciële ondernemingen zouden
worden doorverkocht om over de
hele wereld aan de man te worden
gebracht. Het plan leek aanvanke
lijk op weinig weerstand te stuiten.
Het wetsvoorstel kreeg de steun
van, uiteraard, het LAOOC, het
Witte Huis en een senaatscommis
sie om daarna de Senaat te passe
ren zonder een enkele wanklank.
De problemen ontstonden in het
Huis van Afgevaardigden, waar het
naar een subcommissie was verwe
zen onder voorzitterschap van ene
Frank Annunzio. Deze afgevaar
digde van de staat Illinois was gea
larmeerd, omdat het wetsvoorstel
onder meer gelegenheid bood aan
kopers om de aankoop aftrekbaar
te maken van de belasting. In het
uiterste geval zou de Amerikaanse
staat daardoor wel honderd miljoen
dollar aan belastingopbrengst kun
nen ontgaan. De openlijke steun
van het LAOOC aan dit wetsvoor
stel kwam daardoor in een merk
waardig daglicht te staan, het
steunde immers een wet, die de
staat veel geld zou kunnen kosten
wat tegenstrijdig was met de slo
gan: „De Olympische Spelen zullen
de belastingbetaler niets kosten".
Annunzio vond de uitgave van één
munt meer dan genoeg, terwijl bij
de verkoop de tussenhandel moest
worden geëlimineerd. Het LAOOC
gaf de strijd echter niet op. Het
vond een bevriend congreslid, Fer-
nand St. Germain, bereid een
nieuw wetsvoorstel in te dienen dat
als twee druppels water op het
eerste leek. Het scheen deze keer
voorspoediger te gaan, maar bij de
stemming in het Huis van Afge
vaardigden kregen Annunzio en
zijn medestanders opnieuw de
overhand. Er kwam uiteindelijk
toch iets uit de bus, een compromis
voorstel van Annunzio haalde het.
De Amerikaanse munt gaat nu 50
miljoen zilveren dollar- en twee
miljoen gouden tiendollarstukken
produceren en zelf verkopen, die
respectievelijk tien en vijftig dollar
zullen kosten. Het LAOOC leeft nu
tussen hoop en vrees. Het kan
maximaal honderd miljoen opleve
ren, maar enige garantie biedt het
niet.
Eigen weg
Onafhankelijk als het is van de
overheid profileert het LAOOC
zich volgens de critici ook als in
stantie die haar eigen weg volgt
zonder zich veel van anderen aan
te trekken. Dat blijkt onder meer
uit de keuze van de accommodaties.
Ondanks dat het „de Spelen van
Los Angeles" heten te zijn, bevin
den zich slechts zeven van de twin
tig te gebruiken sportcomplexen
binnen de feitelijke stadsgrenzen.
Voor de hand liggende mogelijkhe
den werden soms simpelweg gene
geerd zoals in het geval van de mi
litary. Dit driedaagse ruitersporte
venement speelt zich af op de be
roemde Santa Anita-baan in het
dertig, kilometer van het centrum
gelegen voorstadje Arcadia. Voor
de tweede dag van de military,
waarop de duurloop wordt afge
werkt, moet echter worden uitge
weken naar een andere omgeving.
Een logische keuze zou het gloed
nieuwe paardesportcentrum in
Griffithpark zijn geweest. Dit in de
heuvels van Hollywood gelegen
complex, dat enkele jaren geleden
in gebruik werd genomen na dertig
miljoen gulden te hebben gekost,
werd evenwel niet in de bezichti-
gingstoer van prins Philip, de
hoogste ruitersportbaas, opgenomen
toen deze onlangs de banen kwam
inspecteren. In plaats daarvan
werd hij naar de 190 kilometer zui
delijker gelegen Fairbanks ranch
in San Diego County geloodst. Hij
keurde dat nog braak liggende ter
rein goed, ook al omdat hem was
verteld, dat de smog van Los Ange
les te hinderlijk voor de edele vier
voeters zou zijn. De woordvoerder
van de bezitter van Griffithpark,
de park- en recreatieafdeling van
de stad Los Angeles, was in alle
staten. „De mist is nog nooit eerder
ter sprake gekomen sinds wij onze
kandidatuur indienden. Bovendien
als de lucht voor de paarden al niet
goed genoeg is, wat moet het voor
de atleten dan wel niet zijn?".
Het LAOOC heeft nooit serieus
overwogen het gemakkelijk bereik
bare Griffithpark in zijn plannen
op te nemen.
Wellicht dat het nog op zijn schre
den moet terugkeren, omdat het
verre van zeker is, dat de raad van
San Diego County met de plannen
akkoord zal gaan, maar natuurlijk
struikelt ook het beste paard wel
eens. Duidelijk maakt dit voorval
wel dat de geringe populariteit van
het LAOOC niet zo maar uit de
lucht komt vallen, wat echter de
conclusie dat de Spelen van 1984
zonder grote problemen worden af
gewerkt, niet in de weg staat. Al
leen de politiek kan dit nog verhin
deren.
DIRK VAN DER KAAP
Ardiles,
de pierrot f
van het voetbi
Het gebeurt niet vaak, maar
week schoot mijn gemoed j
vol. De oorzaak was een bel,
kelijk klein berichtje in de i L
bladen over Osvaldo Ardiles
terug wil naar de Spurs.
Nog helder staan op mijn zjeti
geprojecteerd de close- ups
die kleine Argentijn, die hot
hij een bekende voetballer is v
worden of aardig rechten sc(
te kunnen studeren, slechts
één beeld beantwoorden: dat
clown in een derderangs cir<\
Ardiles heeft van nature al
onmetelijk sombere gelaat^ I
drukking, zijn donkere ogen\ I
zulke diepe poelen van treut I
dat er nauwelijks enig schm
werk nodig zou zijn om hei.
veranderen in de meest pep
pierrot die er in 's werelds p,
heeft rondgelopen. Zelfs bi}
fraaiste doelpunten van Argi
nië tijdens dat zo veelbew,
WK in '78 kon Ardiles sh
met de grootst mogelijke
wat blijheid op zijn gezicht
duceren. Zelfs dan hingen
toch al niet zo imponen
schouders af alsof hij al het,
van deze aardbol met zich r,
droeg. Ardiles, de schlemiel
toevallig aardig tegen een bal
trappen. Cru ij ff oogde ook
zo. Ook een weinig indruk\
kende gestalte, maar hoe
niet terecht gekomen! j
Als Osvaldo Ardiles niet zo'n?.
ke loopbaan zou hebben ge\f j(
als voetballer zou je hem mo 0x
loos tot een eeuwige verli
kunnen bestempelen. Maat
druilerige dreumes had het
boven op de golf te zitten, die qq
gentinië ruim vier jaar gelt j
naar het wereldgoud deed ra
men. V(
publiciteit opdook heeft dat Srij
go nog eens van een extra diian
sie voorzien. Ardiles heeft 1\
wee naar de Spurs, naar;,
vriendje Ricardo Villa en zy/ijkt
dere teamgenoten. Ardiles »jse
pietert in Parijs, voor
een bruisende stad, maar
voor Osvaldo. Die verlangt #d.
naar het sompige Londen, lf
ze de onzalige gewoonte heierm
de kroegen om elf uur dicleika
doen en daarmee het gebruikt d«
alcoholische versnaperingen on
de huiselijke sfeer sterk aamch r
digen. Osvaldo wil terug naaerve
Albion, dat een half jaar geh Jai
zijn geboorteland nog te vutfeft
zwaard bestreed. )ent
Ik ben er niet bij geweest r. ari
Ardiles zijn heimwee naar P.e v
den verwoordde, maar hetïïn
me niet verbazen als bij hei^
ak l
mijr.
w
waterlanders in de ooghd
hebben gestaan tijdens zijn Pfn
klaring terug te willen naaiL
vrienden in Engeland. Van
mand had ik me zo'n sentiiaL
teel verhaal kunnen voorsteWl
behalve dan van Osvaldo An
De advocaat in spe, die eenjk b
jaar geleden nog zo ferm riehe h
de Malvinas bij Argentinië fEr i
ren. Die daarmee een bepian
niet te onderschatten deel vi
Britse natie, door alle krijgt
kletter en vrijwel voltallige n
asteun aaneengesmeed, noga,
vig tegen zich in het harnas
Inmiddels ligt zowel de Falki
oorlog als Ardiles' zeker niet f
debevorderende oproep al
enige tijd achter ons. Was zét
weer grotendeels in het gehe
opgeborgen, tot de strijd oir
paar rotsklompen door niei
minder dan koningin Elizfcy
weer uit de herinnering werff,
gediept. En dan kwam Os»
Ardiles, de weekhartige, me
verklaring terug te willen I
de Spurs.
Natuurlijk, Osvaldo Ardilè
best een leuke voetballer, I
heus wel een paar aardige l
gingen in huis, maar een tof.
Nou nee! Een noest werkertf
het middenveld, dat het i
meegezeten en dat als gt
daarvan een niet on verdiens\
contract in Engeland kon vè
ren. Bij Paris St. Germain il
niet zo goed gegaan met Os»'
WaaromHij miste zijn vrie!
van de Spurs zo erg. Bij
schrijven van deze woC
schiet mijn gemoed weer voi
Osvaldo wil zo graag nog
jaar in Engeland voetballen,
wat ponden meepakken en
zijn rechtenstudie in Bueno.
res voortzetten. En straks al
vocaat? Dan geen pierrot n
Neen! Dan waarschijnlijk I
huilen met de wolven in fieJijer I
Eens een clown altijd een cJewo
Ooit een huilebalk, immer,aP",
huilebalk. Osvaldo Ardiles)Q£n
me niet lachen. 'e_he
TINUS L. A ver;
ir-t
'Ml
