Jnale
jAnsar, Ansar!".
Jeugd stelt vrede centraal
Israëliërs twijfelen over „succes" in Libanon
VRIJDAG 31 DECEMBER 1982
de Afgelopen jaar sloeg de lont opnieuw in het kruitvat Midden-Oosten. Met
«"Jroot militair vertoon joeg Begin de PLO uit Zuid-Libanon en Beiroet om
jeieidrervolgens toe te laten, dat (christelijke) falangisten duizenden Palestijnen
ju"?|fslachtten in de kampen Sabra en Chatila. De wereld reageerde verbijs-
geenerd: De vraag is wat de onverzoenlijke Begin voor zijn land heeft bereikt.
de>!n elk geval een verdubbelde haat (en misschien ook moordzucht) van de
j^nlLO'ers die met des te meer ijver voor een Palestijns thuisland blijven
nti-wechten. Het zal nog lang duren voor de vredesduiven boven Jeruzalem
^liegen.
rden;
:ies dl
stag
ikker
■den
nstgi
g va
nen.i
imatl
verrl
erf wPN ^et deze kreet pro-
ndustP1 Palestijnse vrouwen be-
landfers in het Libanese vluch-
viteitègenkamp Ein Hilwe bij
rieën|n te bewegen iets te doen
moed vrijlating van hun
bi}nen- ^ie zitten al maan-
veeltlang geïnterneerd in het
ten lp Ansar, ten oosten van
•or eejs. Ze worden door de Is-
aanjërs nagevlooid op hun
'sbur®en met de PLO" Hoewel
ae laatste maanden een
duizend zijn vrijgelaten
e Ansar nog bijna zesdui-
gevangenen. Ze zijn min-
IrTrWeeht gehuisvest dan de
in dor611 en kinderen in Ein
'e, vijftig kilometer ver
in P Die moeten in alter
ing vfe kotjes en krotjes de kil-
in eiatte Libanese winter zien
kijkate komen.
kuml^acïltige P°ginëen van de Is-
t en de vluchtelingenorgani-
ikaTVan de VN om deze mensen
GemL onder dak te helpen,
vorim S'ukt- Toen de bewoners na
Lïouw trek ken over stenen hui-
3 lüfls doekje voor het bloeden
ürkt tenten kregen aangebo-
Jtoonden ze maar één massale
3e: Platbranden,
eideri We' nu al een m°dderpoel, is
1 van lsraël'sche juni-operatie
rWplit voor Galilea" vrijwel
aanvtl" puin 6eschoten-
fcraëlische legerwoordvoerder:
'ann«et 's er^ beschadigd,
het was dan ook een regio-
jen a£0°tdkwartier van de PLO én
0£>n?a'ninSskamp én een wapen-
Alle 24.000 mannen, vrou-
-n kinderen zijn vlak voor de
TTTiPvlucht naar naburige ste-
I. llPflorpen en kampen. De mees
ten zijn inmiddels al weer terug,
bezig hun plaats te herbouwen. De
vluchtelingenorganisatie van de
VN helpt ze daarbij. En Israël ook,
met het geven van cement bijvoor
beeld".
De Libanese regering verzet zich
tegen het bouwen van stenen hui
zen. Ze wil niet, dat de Palestijnen
zich definitief gaan vestigen. „Dat
is bekend, maar wij moedigen die
vestiging juist aan", zegt de leger
woordvoerder. „En we hebben de
mensen verzekerd: zo lang wij hier
nog zijn, zullen we een oplossing
voor jullie vinden in onderhande
lingen met Libanon". De Israëliërs
streven integratie na van de Pales
tijnen in de Libanese samenleving.
Voor 2.500 tot 12.000 dollar per stuk
kunnen de vluchtelingen prefab
huizen kopen. „Er is nog geen ani
mo voor. Ja, ze willen ze gratis. We
proberen daar via de VN een rede
lijke oplossing voor te vinden", al
dus de woordvoerder.
Uit welke motieven ook, de rege
ring Begin poogt daadwerkelijk de
ongeveer 30.000 dakloze Palestijnen
(de helft van het totaal in de vijf
Zuidlibanese vluchtelingenkam
pen) aan een nieuwe behuizing te
helpen. Het gekke is, dat de Israë
liërs daarbij optreden als bescherm
heren van de Palestijnen. Die zijn
daarvan gediend, omdat
nog
veel banger zijn voor de Falangis- (christelijke) klasse,
ten. PLO-terreur zat.
ders lip. Niet alleen in Israël waar
de media er bol van staan, maar
ook daarbuiten. Het imago van Da
vid tegenover Goliath, voorzover
dat nog geloofwaardig was, heeft
een geweldige optater gehad, zo
niet de definitieve nekslag. David
is in veler ogen medemoordenaar
geworden. Velen onder de miljoe
nen Amerikaanse joden ervaren
dat ook zo. Binnen de Jewish
Agency, tot Sabra en Shatila blin
delings supporter van Israël, steekt
een splijtzwam de kop op. Er gaan
steeds meer stemmen op tegen de
niets ontziende Begin-politiek.
Voor de noodzaak van operatie
„Vrede voor Galilea" zelf hebben
de meeste Israëliërs nog immer alle
begrip. Opiniepeilingen wijzen dat
uit. Militair gezien was de juni-in-
val opnieuw een briljant staaltje. In
één dag de complete Syrische
luchtmacht lam slaan blijft bijvoor
beeld knap. Niettemin zijn er twin
tigduizend doden gevallen.
Wel is het politieke doel bereikt: de
PLO verdreven uit Zuid-Libanon
en uit Beiroet. De Israëliërs zijn er
van overtuigd, dat ze daarmee be
halve zichzelf ook de Libanezen
een onschatbare dienst bewezen
hebben. Wat niet alleen tijdens de
opmars, maar ook nu nog door (jui
chende) Libanezen is en wordt be
vestigd. Velen, vooral de bezittende
waren de
Geweten
Wie over Falangisten rept, noemt
Sabra en Chatila in één adem. De
„christelijke" massamoord op Pa
lestijnen in beide kampen in Bei
roet drukt zwaar op het geweten
van talloze Israëliërs. Het onafhan
kelijke onderzoek naar de betrok
kenheid van Begin c.s. bij deze
middeleeuwse bloedwraak is op ie
Over de oorlogsverslaggeving in de
westerse pers kunnen veel Israë
liërs zich nu nog opwinden. „Beeld
vervalsend" is het commentaar van
PR-directeur Abraham Kotzer van
het ministerie van toerisme. Hij
vertelt hoe Amerikaanse tv-ver-
slaggevers een montage maakten
van de bombardementen op Bei
roet. „Negentien verschillende
shots van bomtreffers over een
hele dag, aan elkaar gemonteerd
alsof ze achter mekaar vielen en
ingesproken door een reporter die
deed alsof de bommen hem om de
oren vlogen".
Die vervalsing wordt beaamd door
de Amerikaanse kolonel Trevor
N. Dupuy, een befaamd militair
historicus met tachtig boeken op
zijn naam. Hij maakte de bombar
dementen in Beiroet mee om mate
riaal te verzamelen voor zijn
nieuwste boek over de oorlog in Li
banon. „Er is in de berichtgeving,
zelfs door kranten als de interna
tionale Herald Tribune en The
Washington Post, ongelooflijk
overdreven met cijfers over bom
men, grapaten en vernielde gebou
wen. Men ging zonder enig com
mentaar af op de opgaven van
PLO-vertegenwoordigers".
Successen
Dupuy weet ook geen oorlog te
noemen waarin zulke grote militai
re successen in dichtbevolkte ge
bieden gepaard gingen met zo wei
nig verlies aan mensenlevens en ei
gendommen. „En dat ondanks de
PLO-tactiek om wapens en muni
tiedepots temidden van de burger
bevolking te plaatsen, bij voorkeur
op en rond ziekenhuizen".
Naar zijn mening hebben de Liba
nezen de Israëliërs als redders bin
nengehaald. „In de steden en dor
pen waar ik rondgekeken heb, was
geen sprake van een bezettings
macht, die de mensen met wapens
domineerde. De enige tekenen van
hun militaire aanwezigheid was
een passerende truck of jeep, of een
paar soldaten die over de plaatselij
ke markt slenterden".
Overigens vindt Dupuy dat Israël
zich zo snel mogelijk uit Libanon
moet terugtrekken. „Maar dan te
gelijk met de Syriërs en de overge
bleven PLO'ers. Dan krijgt Israël
de kans om een sterk bondgenoot
schap met een vrij Libanon te vor
men".
Ondanks de militaire successen te
gen de PLO geloven veel Israëliërs
dat deze oorlog negatief voor hun
land zal uitpakken. Ze kijken dap
niet zozeer naar de torenhoog stij
gende kosten van levensonder
houd en de voorthollende inflatie
in eigen land, maar vooral over de
grens. Duidelijk is, dat de PLO niet
verslagen is. Ze hergroepeert zich
alleen met verdubbelde haat. En
met de sympathie van de wereldbe
volking aan haar zijde. Daarente
gen betaalt Israël de tol voor zijn
optreden in Libanon met een onge
kend internationaal isolement.
Dat zal zo blijven zolang Begin vol
hardt met het vestigen van steeds
meer nederzettingen op de westelij
ke Jordaanoever (dus gewoon Ara
bisch land inpikt) en met het torpe
deren van het vredesplan van
Reagan. Kortom, zolang hij de
rechten van het Palestijnse volk op
een eigen thuisland blijft negeren.
In eigen land voelt Begin zich nog
sterk. Recente opiniepeilingen ver
schaffen hem nog altijd een meer
derheid, ondanks massale protest
demonstraties op Israëls bodem.
Waarbij valt aan te tekenen, dat
het onderzoek naar zijn rol bij de
slachtingen in Sabra en Shatilla het
ges onder de titel „De
DDR tussen Luther en
Lenin", waarvan van
daag de laatste. Op 18
en 24 december wer
den de vorige afleve
ringen gepubliceerd.
Het politieke
doel werd wel
bereikt: de
PLO werd
verdreven uit
Zuid-Libanon
en uit Beiroet.
De Israëli's
zijn ervan
overtuigd dat
ze daarmee
behalve
zichzelf ook de
Libanezen een
onschatbare
dienst hebben
bewezen.
effect van een tijdbom kan hebben.
Valt het positief voor hem uit. dan
zal hij niet aarzelen om dat politiek
uit te buiten.
„Ik ben bang voor de uitslag van
de volgende verkiezingen", zegt
een taxichauffeur in Jeruzalem,
een uitgesproken aanhanger van de
Arbeiderspartij van Peres. „Ook al
wint Peres, dan denk ik niet, dat
onze buitenlandse politiek veel
minder onverzoenlijk zal zijn je
gens de PLO. De haat, ook aan
onze kant, is te groot. Het lukt ons
niet op eigen kracht. U kunt dat
niet begrijpen. U hebt niet in drie
oorlogen meegevochten zoals ik.
Daarom denk ik dat de Verenigde
Staten ons een hard handje moeten
helpen. Om een vredelievender
koers te varen, bedoel ik. Want dat
is van overlevingsbelang, ik besef
dat heel goed. En met mij veel Is
raëli's. Amerika heeft de pressie
middelen om ons de juiste kant op
te sturen. Eenvoudig, omdat
Reagan ons geld en wapens levert".
1983 is het vijfhon-
jd jaar geleden dat
het Oostduitse
|atsje Eisleben Maar-
i Luther werd gebo-
i. Dan is het ook
>cies honderd jaar
ieden dat de grote
rolutionair Karl
irx overleed. In de
)R wordt 1983 daar-
or zowel het Luther-
het Marxjaar. Onze
rslaggever Leo van
ijmen schreef naar
nleiding hiervan een
:ie van drie reporta-
DDR TUSSEN LUTHER EN LENIN
(3 EN SLOT)
PZIG De radicale pari
jn in de DDR hebben de
iriteiten van hun land een
bele poets gebakken. Het
to van hun vredesem-
»m, „Zwaarden (omsme-
tot ploegscharen" is im-
s ontleend aan de profeet
heas en in een land waarin
ii drie kwart van de bevol-
nog officieel als christen
>oek staat kun je een bij-
preuk niet straffeloos ver
ten. Nog erger zou het zijn
afbeelding op het vredes-
>leem tot verboden prent
rerklaren. Het beeld van
potige kerel die met een
;er een zwaard in een
igschaar probeert te veran-
»n is namelijk vervaardigd
r een verdienstelijke Sov-
issische kunstenaar die het
pdracht van de Verenigde
es heeft ontworpen.
»nderstaatssecretaris voor ker
ke zaken, Hermann Kalbe, zit
:hter niet mee in. „Natuurlijk
-jen wij niets tegen dat em-
i W, maar wij willen niet dat het
e 9' een kleine groep radicalen
rscnLuikt wordt. En het gaat inder-
®n om een zeer kleine groep,
Wl'al jongeren. Als ik het aan de
®s vt kant schat maximaal vijfdui-
fnS ^at z'jn degenen die eenzijdi-
n *°Titwapening wensen en totale
Itweigering. Het eerste is ir-
en het tweede is asociaal. Met
latejjdige ontwapening verstoor je
zeidevenwicht en dat is gevaarlijk",
de I
jaar
•ie. T
Tussenvraag: zegt u dat ook tegen
de vredesbeweging in het Westen?
Kalbe, zonder aarzelen: „Natuur
lijk. En verder, als in weinig ande
re landen ter wereld en als enige in
het socialistische kamp biedt de
DDR de mogelijkheid van een
dienstplicht zonder wapens, als
bouwsoldaat. Dat is al zeer verre
gaand. En daarom kunnen wij op
goede gronden het vredesembleem
van dit kleine groepje radicalen,
die overigens geen weerklank krij
gen in onze volksgemeenschap,
verbieden. Dat de kerk het voor
een binnenkerkelijke actie als de
vredesdecade gebruikt, dat vinden
we goed, maar buiten de kerk is
het verboden. De kerkelijke leiders
hebben daarmee ingestemd en zij
hebben dit op ons verzoek ook keu
rig geregeld".
Ook het katholieke christen-demo
cratische lid van de Volkskammer
Adolf Niggemeier oordeelt uiterst
negatief over de radicale beweging.
„Het vredesprobleem leeft zeer in
tens in de DDR, van het Politburo
tot en met de arbeiders. Maar die
paar radicale jongeren, wat willen
ze eigenlijk? Ze beroepen zich op
Luther; is Luther werkelijk een au
toriteit voor hen?",
Begrip
Kalbe en Niggemeier maken er
zich wellicht toch te gemakkelijk
van af. Ernst-Heinz Amberg, Lu
thers hoogleraar in de ethica aan
de Karl-Marxuniversiteit in Leip
zig, denkt er menselijker over:
„Luther kende natuurlijk geen the
ologie van de vrede, maar je kunt
bij hem wel een aantal wezenlijke
Erlch Honecker kondigde voor 1983 het Karl Marxjaar aan
elementen voor vredesideeën vin- dachten die Luther op dit punt ont-
den; in de verhouding van God tot wikkeld heeft moeten veel inten-
mens en van mens tot mens. De ge- siever worden bestudeerd. En wat
de pacifisten in de DDR betreft,
ook daar geldt niet het aantal, maar
de kracht van de argumenten. Het
is duidelijk, dat de wereld momen
teel voldoende argumenten heeft
voor een radicaal pacifisme. Het is
alleen de vraag of dat de enige op
lossing is. En de jongeren die daar
nu voor pleiten hebben wellicht
nog niet alle voor's en tegen's afge
wogen. Maar goddank heeft de
kerk een platform geschapen waar
alle ideeën kunnen worden uitge
sproken. Ik ben ook blij dat de
staat dit toelaat, ondanks het feit
dat de overheid over dit soort za
ken natuurlijk heel anders denkt".
Prof. Amberg is er van overtuigd,
dat de problemen en de vragen met
betrekking tot pacifisme en dienst
weigering in Oost en West hetzelf
de zijn. „Het gaat hier niet om geo
grafie, maar om psychologie. Voor
mijn generatie zijn radicale oplos
singen iets zeer ongewoons, want
toen het ons direct aanging hadden
we dit probleembewustzijn nog
niet. Wij ziin indertijd soldaat ge
worden, ook al hadden we niets
met de nazi's op; maar je ging om
dat het zo hoorde. Wij hadden nog
niet dat sensibele gevoel dat de
jeugd vandaag de dag heeft. En nu
gaat het onszelf niet meer aan. We
kunnen dus gemakkelijk een theo
rie opstellen over wat je wel en wat
je niet moet doen, maar dat blijft
theorie. Als ethicus kan ik me
slechts openstellen voor de jonge
mensen, proberen alles met hen te
doordenken, trachten alle conse
quenties en plichten af te wegen.
Maar ik kan het niet opbrengen te
zeggen: je moet dit doen of je moet
dat doen. Daarvoor ontbreken de
theologische argumenten. En zo
eenvoudig als sommige van mijn
gereformeerde collega's hier in de
DDR het voorstellen is het niet".
Kerkdagen
Het hoogtepunt van de Luther-ju-
bileumviering wordt zonder enige
twijfel gevormd door de kerkda
gen. In Thuringen worden ze kort
na de opening van het Lutherjaar,
op 4 mei, gehouden. Kerkeraad
Greim, een van de organisatoren
van de kerkdagen verwacht in to
taal tussen de 25.000 en 30.000 be
zoekers. „En afgaande op de erva
ringen van vorige jaren kan ik
aannemen, dat rond zestig procent
van de bezoekers tot de jeugd gere
kend moet worden. De jeugd toont
hier een overweldigende belang
stelling voor het evangelie. De bij
bels zijn doorgaans uitverkocht.
veel radicaler dan de ouderen en
zij zullen hun mening heel duide
lijk uitspreken. Maar de jeugd die
naar de kerkdagen komt weet ook
wat haalbaar is en wat niet. Na het
vredesforum in Dresden, een half
jaar geleden, weten wij dat we op
onze jeugd kunnen rekenen".
Socialisme en christenen
De katholieke kerk in de DDR on
derhoudt volgens onderstaatssecre
taris Kalbe „redelijke betrekkin
gen" met de staat. „De katholieken
behoren tot een wereldkerk en
daarom is het voor hen natuurlijk
ook moeilijker om zich politiek
zonder meer te engageren. Je zou
de politiek van de katholieke bis
schoppen aldus kunnen samenvat
ten: geen reclame voor noch tegen
het socialisme. De protestanten
hebben het met de twee-rijken-leer
van Luther natuurlijk een stuk ge
makkelijker".
Of dit laatste inderdaad veel ge
makkelijker is betwijfelt prof.
Ernst-Heinz Amberg, maar hij
geeft toe: „De leer van de twee rij
ken, het onderscheid tussen kerk
en raadhuis, is wel een grote hulp
om richting te geven aan een leven
als getuige in een wereld die niet
gelovig, in beginsel zelfs atheïstisch
is. Luthers leer mag natuurlijk
geen alibi worden, maar ik ervaar
de theologie van de twee rijken als
een realiteit. Tegelijkertijd merk ik
echter ook, dat wanneer christenen
en marxisten samen leven er toch
altijd meer gemeenschappelijk is
dan de scheiding tussen Marx en
Luther zou doen vermoeden".
Het Lutherjaar betekent voor veel
christenen in de DDR onmisken
baar een grote inspiratie en er is
een sterk groeiend zelfbewustzijn.
Wellicht is ook dat een reden waar
om de marxisten zich van Luther
meester maken. Want langzamer
hand staat de grote hervormer op
elke straathoek in de DDR. Tegen
zulk een krachtige nationale rivaal
moet de uiteindelijk toch uitheemse
Lenin beschermd worden. Voor
alle zekerheid heeft de leiding van
de Socialistische Eenheidspartij
Duitsland derhalve enkele weken
geleden 1983 officieel uitgeroepen
tot Karl-Marxjaar. Althans officieel
moet de zich opdringende Luther
een stapje terug doen. De
DDR-jeugd zal zich daar nauwe
lijks iets van aantrekken. En Maar
ten Luther nog veel minder. Marx
en Lenin krijgen waarschijnlijk
toch het nakijken.
LEO VAN VLIJMEN
Dat betekent niet dat ze niet wor
den gedrukt; er worden er juist
heel veel gedrukt, maar ze zijn ook
zo weer uitverkocht".
Horst Greim geeft overigens toe,
dat de aan de bijbel geëngageerde
jongeren niet tot de traditionele
kerkgangers behoren. „Onze kerk
is nog steeds een kerk van pastores
en daarmee hebben wij de jeugd
misschien wel de kerk uitgejaagd.
Veel jongeren willen zelf kerk zijn,
willen de bijbel lezen en erover
praten, willen er ook conclusies uit
trekken".
De kerkdagen in Thuringen willen
de ideeën van Luther in het heden
plaatsen, zonder hemzelf tot mid
delpunt, laat staan tot held te ma
ken. „Hij was trouwens geen held
en wilde dat ook niet zijn. En we
zullen dus ook kritiek op Luther
leveren, bijvoorbeeld op de wijze
waarop hij over de vrouw dacht.
Maar net zwaartepunt zal toch lig
gen op problemen als ecologie, wel
vaartsmaatschappij (die bij ons al
problemen begint op te leveren,
ook al lopen wij nog een aantal ja
ren achter bij het Westen, maar wij
maken wel dezelfde fouten) en op
vrede. Over al deze thema's zal de
jeugd zich ongetwijfeld zeer domi
nant in de discussie uiten".
Zal dit geen problemen opleveren
met de autoriteiten die zich de laat
ste tijd toch zeer allergisch voor
open vredesdiscussies hebben ge
toond? Horst Greim denkt van niet:
„Ik ben er van overtuigd, dat er
geen ongeregeldheden zullen ko
men. Natuurlijk zijn de jongeren
Het embleem van de radicale vre
desbeweging in de DDR dat offi
cieel door de Lutherse kerk is
overgenomen, doch alleen voor
binnenkerkelijk gebruik bestemd
is.
