moet
Elektronische dief
op zijn tellen passen
ik in één
keer twaalfhonderd gulden vergokt"
„Op een dag heb
,0' ertigduizend
perikasten
;lf s Leger des Heils ziet
t soms niet meer zitten
aan de pillen is gegaan. Van haar
psychiater krijgt ze elke maand een
pot met valium 10-tabletten. Ze
weigert ze echter in te nemen.
„Van mijn psychiater moet ik ze
slikken, anders verlies ik mijn uit
kering. Thuis trek ik ze direct door
de wc. Als ik ze opvreet, lig ik de
'hele dag in coma. Je kunt maar
voor één ding kiezen: gokken of
die pillen".
Haar buurvrouw, die op de koffie
is, zegt: „Soms komt ze bij me bin
nen met vreselijke huilbuien. Ik
ben dan weer zo gek dat ik haar
geld geef, terwijl ik weet dat ze het
meteen vergokt. Ze zegt altijd: „Ik
kap ermee". Maar als ze dan weer
een koffiehuis ziet, is ze niet meer
te stuiten".
„Op een dag heb ik in één keer
twaalfhonderd gulden vergokt. In
nog geen vijf uurtjes spelen. Het
gebeurde met zo'n opvoerder, een
tje met een jackpot van duizend
piek. Ik was na afloop alles kwijt.
Ik kon niet eens m'n koffie meer
betalen. Ze mogen al die apparaten
van mij afbranden. Overal waar je
komt staan die dingen".
Sportief
„Als je aan die kast staat, vergeet je
alles. Je bent helemaal high van de
spanning. Ik vergeet dan al m'n
zorgen. Er moet ook niemand ach
ter me staan, want dan word ik ze
nuwachtig. Dat brengt onmazzel.
Andere vrouwen, die ik ken, heb
ben dat ook. In deze buurt zijn het
vooral huisvrouwen die aan het
gokken verslaafd zijn. Laatst gooi
de zo'n vrouwtje vierhonderd gul
den in die gleuf. En dat ding gaf
maar niks. Toen werd ze zo agres
sief dat ze haar barkruk oppakte en
die dwars door de ruit van de fruit
kast sloeg. Knal, radikaal die hele
kruk er doorheen. De koffiebaas
heeft haar toen om haar te kalme
ren twee geeltjes gegeven. Ja, dat
doen ze wel die eigenaren. Als je
alles verspeeld hebt, geven ze je zo
vier knaken. Ze zijn ook wel eens
sportief".
Ze vertelt dat ze ook verslaafd is
aan bingo. „Daar raak je minder
geld aan kwijt dan aan de fruitkast.
Ik zou elke avond wel naar het
bingo willen. Bij bingo ben je de
hele avond voor vijftig gulden on
der de pannen en het is nog gezel
lig ook. Wat ik overdag win met de
fruitkast, geef ik 's avonds uit aan
het bingo".
Stelen
„Als huisvrouw leef je een eentonig
leven. Ik kan niet tegen de hele
dag binnen zitten. Hier verveel ik
me te pletter. Ik ben altijd op stap.
Heb ik geen geld om te spelen, dan
ga ik naar familie". „Meid", zegt
haar buurvrouw, „ik kan er ook
niet tegen. Maar waarom ga je niet
net als ik werk zoeken? Jij valt
steeds weer terug in het oude".
„Ik ben een type om aan van alles
verslaafd te raken. Alleen sterke
drank drink ik niet, geen druppel.
Ik walg er zelfs van. M'n man leef
de in zijn eigen wereldje. Hij is nog
steeds alcoholicus. Vroeger kwam
hij elke dag bezopen thuis". Ze
staat op en pakt een kleurenfoto-
tje dat in een schilderijlijst aan de
muur hangt. „Mie en me husband",
zegt ze met een droeve grijns om
haar mond. „Door zijn drinken en
mijn gokken kwamen we zwaar in
de schulden te zitten. We woonden
nog samen, maar ieder had zijn ei
gen leven. Toen zijn we zogenaamd
gescheiden en kregen we allebei
steun. Mijn kinderen zijn nooit te
kort gekomen. Als ik geen geld had
om kleren te kopen, ging ik ze in
de stad stelen. Bij de luxe zaken. Ik
heb ze altijd mooi gekleed".
Zootje
Een paar jaar geleden zijn ze offi
cieel uit elkaar gegaan. Haar on
stuitbare gokbehoefte was daarmee
niet verdwenen. De schulden sta
pelden zich weer op. „Al mijn huis
houdgeld joeg ik er doorheen. Ik
moest noodgedwongen een sociale
werker nemen. Die vent zat hier
bijna elke dag, maar ik had niks
aan hem. Hij deed alsof hij de di
recteur zelf was. M'n hele hebben
en houwen moest ik voor hem op
tafel" leggen. Hij heeft er alleen
voor gezorgd dat mijn schulden, te
lefoon, begrafenis, ziekenfonds,
water en huur nu automatisch van
de bank worden afgeschreven, zo
dat ik er niet meer aan kan komen.
Ik was helemaal dolgedraaid. Op
een bepaald moment hebben ze me
in een opvangcentrum voor ver
slaafden aan alcohol en drugs opge
nomen. Daar hield ik het nog ge^n
dag uit. Het was er een zootje".
Patat
„Mijn kinderen hebben het er wel
moeilijk mee dat hun moeder ver
slaafd is. Als ik met die meid doör
de stad loop en ik heb trek in een
zak patat dan zegt ze heel vaak:
„Nee ik wil geen patat, want dan
ga je toch weer gokken. Ze heeft
een keer de hele zaak bij elkaar ge
schreeuwd toen ik even een spelle
tje ging spelen. Het is een kreng
net als d'r vader. Ze is pas twaalf,
constant op stap en rookt een pakje
sigaretten per dag. Mijn zoontje is
een lieve jongen, die benadert me
met meer begrip. Hij is veel huise
lijker. Zomers gaat hij bij een
pleeggezin op vakantie. Ik heb van
mijn leven nog nooit het buiten
land gezien. Ik zou wel naar Beni-
dorm willen. Maar dat lukt nooit
als je zo leeft als ik. Mischien wel
als mijn kinderen het huis uit zijn.
Daar wacht ik dan maar op".
„Het begon met een knakie
erin te gooien, het eindigde
met honderden guldens. De
eerste keer had ik gelijk de
jack-pot en toen ging ik voor
schut. Het gebeurde bij een
patatzaak in de buurt, onge
veer zeven jaar geleden. De
kinderen waren nog klein. In
middels heb ik drie psychia
ters versleten. Het helpt alle
maal niets. Niemand begrijpt
wat het is om verslaafd te zijn
aan het gokken".
Een nerveuze, magere vrouw. Ze is
vijfendertig jaar en heeft twee
schoolgaande kinderen, een meisje
van twaalf en een jongen van vijf
tien. Haar ex-man is alcoholist. Ze
zijn al een paar jaar gescheiden.
Beiden hebben een uitkering. Het
gezin moet rondkomen van een uit
kering van 1530 gulden per maand.
„Als mijn vaste lasten er af zijn,
hou ik ongeveer zevenhonderd gul
den over", zegt ze bitter. Een niet
onaanzienlijk deel daarvan ver
dwijnt in de fruitmachine of geeft
ze uit aan bingo. „En dan moet je
rotzooien poffen, lenen het
ene gat met het andere dichten".
Pillen
Ze vertelt dat ze door het gokken
van de
anairoothoop
'nen jenarmige bandiet loopt
rder ïn laatste benen. Vanaf
-nen 5 volgend jaar zullen de
taal schatting veertigduizend
istreerde fruitautomaten
ruto s land op de schroothoop
yijnen. De herziene Wet
joet i Kansspelen bepaalt dat
Dl' anse gokkastenpark bin-
het twee jaar moet worden
euwd. Deze amusements-
ihe, die voortwoekert
rei.; zij hoge clandestiene uit
ingen, verveling en geld
Qtdende verslaving, heeft
hans wat de overheid
~^ft de genadeklap ver-
7^. De trekkast gaat de
V^en voortaan zelf aan de
r uitkeren. Aan de hoog-
n de inworp en de jack-
yordt paal en perk ge-
Het gemiddeld verlies
lur mag niet meer dan
gulden bedragen. Het
Ipelletje moet tenminste
seconden duren: het pu-
heeft recht op een „eer-
kans". Verder verbiedt
et jongeren beneden de
n jaar de trekker ooit
over te halen of zelfs
voet in een speelautoma-
jl te zetten. Gokken kost
inkort weer gewoon een
tje.
■junkies" worden ze al genoemd: mensen die zo verslaafd
an kansspelletjes dat ze geen dag meer zonder kunnen,
-avondjes mogen dan razend populair zijn, menig horeca-
ssement dankt zelfs zijn complete bestaan aan de speciale
if te van het publiek: de gokkast. Dagelijks verdwijnen
naandinkomens in de fruitautomaat. Vooral huisvrouwen
Igeren rekent de eenarmige bandiet tot zijn vaste klandi-
ook liefhebbers die aan beide spelletjes verslingerd zijn: de
utomaat én het bingo. Niet zelden komt het groepje notoire gok-
j moeilijkheden: huwelijken lopen stuk, schoolopleidingen wor-
igebroken, verslaafden gaan stelen.
in A. Holland van het Leger des Heils in Den Haag krijgt re-
ig te maken met dergelijke gevallen van ziekelijke goklust.
die hun ziel en zaligheid aan de „Super Spin" of „Lucky Dia
hebben verkocht. Financieel en geestelijk berooid kloppen ze
i aan. „Het zijn inderdaad voornamelijk huisvrouwen en jonge-
aan die fruitautomaten verslaafd zijn. Er zijn heel wat huwe-
door gestrand. Ik ken ook een knul van achttien die vanwege
kken in een psychiatrische inrichting moest worden opgeno-
Veer een ander kwam in criminele sferen terecht. Die ging uit
om zijn goklust te kunnen bevredigen".
}en om de slachtoffers van bingo en jackpot weer op de been te
in, hebben niet altijd evenveel succes. Soms is de hang naar het
i groot, dat zelfs de meest geharde hulpverlener het hoofd moe-
op de borst laat zakken. Eén schrijnend voorbeeld ligt de heer
id nog vers in het geheugen. Een jongen die het dit jaar zo bont
e dat zelfs het Leger des Heils hem de toegang moest weigeren,
i een half jaar hebben we het met hem geprobeerd, maar het
iiiet. Telkens verviel hij weer in zijn oude kwaal. Van zijn ka-
I lie hij bij ons huurde, maakte hij een puinhoop. De maden kro-
5 een bepaald moment vanuit de verrotte etensresten over de
Zijn bouvier lag uitgehongerd onder het bed. Toen hij hier ook
aaa^in alles ging stelen en de medewerkers op hun gezicht sloeg,
p we een nieuw slot op zijn kamerdeur gezet. Tegen zo'n versla
tellen8 geen kruid gewassen".
DEN HAAG Zowel de ho-
recabaas als de automatenhan
delaar vaak verenigd in
één en dezelfde persoon
houdt aan de gokverdwazing
van het publiek een dik be
legde boterham over. De aan
schaf van een fruitkast kost
de horeca geen cent, levert al
leen maar geld op. De exploi
tatie geschiedt op fifty-fifty-
basis. Weekomzetten van vijf
honderd tot tweeduizend gul
den per kast zijn allang geen
uitzondering meer. „Gold-fin-
gers of opvoerders" worden
de automaten waarop dat mo
gelijk is dan ook heel toepas
selijk genoemd. „Als je die ap
paraten zou verbieden, dan
kun je negentig procent van
alle broodjeszaken wel slui
ten", beweert een automaten
handelaar, die zijn naam lie
ver niet in de krant ziet. „Met
de politie spelen we al jéren
kat en muis".
„Als je alles goed wilt pontroleren
zou je in elke zaak een agent moe
ten neerzetten", aldus H. Olden-
kamp, chef Afdeling Kansspelen
van de Haagse politie. „Het enige
wat we nu kunnen vaststellen is of
de exploitatievergunning klopt, het
toegestane aantal automaten niet
wordt overschreden èn of er ergens
een illegale „uitbetaler" tussen
staat. Het soort kast dat de winst
rechtstreeks uitkeert: vandaag nog
verboden, maar volgend jaar legaal.
In principe gaan we er nu van uit
in de praktijk is het natuurlijk
anders dat de meeste speelauto
maten gewone kwartjesautomaten
zijn, dus zónder winstuitkering".
Gesjoemel
De elektronische dief moet op zijn
tellen passen. Gesjoemel is er straks
niet meer bij. „Wat nu nog illegaal
is, wordt volgend jaar legaal", zegt
collega J. J. van Houten, chef van
het bureau bijzondere wetten. De
controle op het clandestien uitbeta
len van vrije spelen is echter nu
nog een moeilijke zaak. In bijna
elke bar of cafetaria staan tegen
woordig wel één of meerdere gok
kasten opgesteld. Van Houten: „Als
wij een kroeg binnenkomen, ziet de
kastelein meteen d^t we van de po
litie zijn. Openlijk zal hij dan geen
dubbeltje durven uitkeren. Hij ver
rekent ,de vrije spelen gewoon met
de consumpties, die zogenaamd aan
de bar zijn besteld".
Vierentwintig maanden nadat de
herziene Wet op de Kansspelen in
werking is getreden, mogen ner
gens in Nederland meer oude gok
automaten staan. Althans elk ap
paraat moet vanaf dat moment vol
doen aan een serie voornamelijk
technische toelatingseisen. Omdat
bijna geen van de bestaande speel
kasten hieraan beantwoordt, zal
nagenoeg het complete gokkasten
park moeten worden vervangen.
Wat volgens kenners een kapitaal
vernietiging betekent van ongeveer
tweehonderd miljoen: een gokkast
kost gemiddeld zevenduizend gul
den.
Volgens drs. B. Polders, hoofd van
de Afdeling Kansspelen van het
ministerie van economische zaken,
was enige jaren geleden al te voor
zien dat er in het wereldje van de
gokkastbazen iets nieuws op komst
was. „De modernste exemplaren
zijn nu dan ook al uitgerust met
een dichtgetimmerde geldla; voor
een paar honderd gulden kunnen
die zo worden omgebouwd dat ze
de vrije spelen rechtstreeks verzil
veren. De aantrekkelijkheid van de
apparaten is verder dat de spelers
er niet meer in één klap hun hele
weekgeld doorheenjagen. Nu heb je
fruitautomaten waarin je in een
oogwenk tweehonderd gulden
kwijt kan. In het nieuwe wettelijke
systeem mag het gemiddeld verlies
per uur niet meer dan vijftig gul
den bedragen".
„Eerlijke kans"
De bescherming van de zwakkere
groepen in de maatschappij staat bij
de overheid voorop. De gokbehoef
te van het publiek is een vaststaand
feit, maar die mag niet tot zodanige
verliezen leiden dat de klant wordt
benadeeld. Er dient hem een „eer
lijke kans" te worden geboden. An
derzijds moet een redelijke exploi
tatie van speelautomaten mogelijk
zijn om een vlucht in de illegale
sfeer te voorkomen. Als de Eerste
Kamer met het wetsontwerp in
stemt de Tweede Kamer is al
akkoord zullen alle nieuwe
kansspelautomaten op hun elektro
nische of mechanische betrouw
baarheid worden getest.
Zo zal de inworp per spel in het
vervolg nog slechts een kwartje
mogen kosten. De door de eenarmi
ge bandiet uitgekeerde jackpot mag
niet meer dan tweehonderd maal
de inzet bedragen. Het gemiddeld
verlies aan de trekkast wordt te
ruggebracht tot vijftig gulden per
uur. Het kansspelletje moet ten
minste drie seconden duren. Ver
der zal de uitbetaling aan de speler
minimaal zestig procent van de in
zet moeten zijn, wat betekent dat
de exploitant maximaal veertig
procent van het ingeworpen bedrag
in zijn zak mag steken. Jongeren
beneden de 16 jaar wordt het spe
len op de fruitkast helemaal verbo-
Sticker
Een deel van de controle op de na
leving van de wet, die op dit mo
ment nog berust bij de politie,
wordt in de komende jaren overge
nomen door een speciaal opgeleid
team van zeven ambtenaren, allen
mts'ers, werkzaam voor de Dienst
van het IJkwezen in Delft. Dezen
zullen in het gehele land actief zijn
met de inwendige beschouwing
van alle soorten en maten speelkas
ten. De controleurs moeten onder
meer checken of een automaat al
dan niet is opgevoerd. Kortom, of
het programma nog klopt. De
meeste nieuwe kansspelautomaten
zullen, aldus het ministerie, tegen
die tijd voorzien zijn van twee of
drie chips: het verzegelde geheu
gen, het telraam en het geweten
van het speelgoed. De ijkers stellen
vast of er met de verzegeling is ge
knoeid of niet. Alle bonafide fruit
kasten krijgen na keuring een stic
ker van de Dienst van het IJkwe
zen opgeplakt. De politie neemt en
kel nog de papieren controle voor
haar rekening. Voor de dienders is
de kous al af door alleen maar die
sticker te bekijken en het stellen
van de vraag: „Mag ik je vergun
ning even zien?"
PETER VIERING
overdag win met de fruitkast, geef ik 's avonds uit aan het
