Langs
Omwegen
Pen fijn boek over bijna
vier eeuwen niet geheel te
rangen Hortus Botanicus
99
ierkel's Patent in moeilijkheden
X'flETISER WEL: HET „CENTRAL PARKVAN LEIDEN CITY....
Top-journalisten gevraagd
Zoeterwoude onderzoekt aansluiting
buurtschap De Weipoort op aardgas
Mooi
meegenoi
■S" £ckLc @oiuatit
Gii GIO
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 22 DECEMBER 1982 PAGINA 5
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12-22 44 op toestel 10.
door Ton Pieters
ermoedelijk werd de
lidse universitaire bo-
nische tuin in 1594 niet
met lichte humor ge-
uid bij de gemeen-
iap ingeleid als het
reede (het eerste ver
heen in '38); „Leidse
ortus"-boek: „Een bo-
nische erfenis" op 21
fcember 1982. Bijna 4
•uwen Hortus Botanicus
een droom van een
waren voldoende
alle deskundige,
entueel geleerde, en
ie)tografische registers
;n te trekken. Eens de
idste Botanische Tuin
ersiei
(op latijnse grondslag)
van Neerland, oh mijn
Neerland, en heel lang
nog een van de belang
rijkste in zijn soort ter
wereld. Nadien studieob
ject voor eigen hoge-
schools gebruik, en kos
telijk wandel- en kijk-
park voor de Leidse
„burgerij". Dagjesmen
sen, althans dagkaartjes,
worden per jaar bij ette
lijke tienduizenden ge
teld. Groene recreatie
tussen het Rapenburg en
een singelgracht van een
stad die begin vorige
eeuw de vestinggordel
niet meer van node had
en de bolwerken (voor
een deel) prijs gaf aan de
ingeplante natuur. Over
dat wondere stukje
grond (de Leidse Hortus
moest meer dan honderd
jaar geleden al „inleve
ren", ook ten behoeve
van de Sterrewacht) was
nog nimmer een samen
vattende publicatie ver
schenen. Dat gemis is nu
goedgemaakt.
Een grijze kraan van een
geleerde, prof. dr.
W.K.H.Karstens, oud-hoog-
leraar-directeur van de
Hortus, en Leidens eigen
„fotografisch oog" en poë
tisch vastlegger van het ste
delijk verleden, onver
woestbare Herman Klei-
brink, staken de koppen en
hun verworvenheden bij el
kaar en smeedden in kleu
ren en welhaast geuren een
verhaal. Een gebundelde
historie, die uitgegeven
bij Waanders b.v., Zwolle;
ook de mensen van Hut
spot, Haring en Wittebrood
gisteren in een bijna aca
demische zitting, belegd op
gezag van de vereniging
„Vrienden van de Leidse
Hortus", met enig vertoon
van beeld en voordracht in
het Academiegebouw aan
een belangstellende, uitge
lezen meute werd geïntro
duceerd. Natuurlijk werden
er ook „eerste exemplaren"
uitgereikt: aan de voorman
der burgerij, burgemeester
Cees Goekoop, meneer de
rector der universiteit
prof.dr. A.A.H.Kassenaar,
en oud-medewerker van de
Hortus W.Zwart. In groene
linnen band. Dankzij ettelij
ke prijzenswaardige subsi
diegevers beschikbaar voor
nog geen 60 gulden. Voor
een boekwerk van dit ge
halte een luttel bedrag.
Rijkdom
Maar het was geen onge
straft doorgeven van rijk
dom zonder meer, gisteren,
terwijl de aanwezige geïnte
resseerden zich al tijdens de
uiteenzettingen opmaakten
om de overdracht receptio-
neel te gaan vieren down
stairs, bij versterkingen van
allerlei aard. O nee; de rec-
tor-magnificus, de „prachti
ge" anno '82, gewaagde,
rusteloos, van sombere tij
den; ook voor de universi
taire wereld, en zeker en
dubbel en dwars voor de
Leidse: hoognodige nieuwe
kassen, maar nagenoeg on
betaalbaar. No good tidings
at all for the days to come
(want de foto-onderschrif-
ten zijn voor ruimer ge
bruik ook in het Engels
vertaald in het boek). Zelfs
niet in de hoogheilige
Kersttijd. Maar Clusius op
de terugweg? Nee, dat
nooit. Wat er ook ooit in de
nieuwbouw-Leeuwenhoek,
buiten de benarde veste, zal
verrijzen: de Hortus zul je
nimmer kunnen overplan
ten. De wetenschap mag
best wat graantjes meepik
ken in de marge van de
Leidse nieuwbouw, maar de
niet te evenaren sfeer, het
in alle seizoenen betoveren
de Hooglied van „Leidse
pampa's en regenwouden",
de eeuwenoude reuzen die
als kinderen waren voor de
grote botanicus Herman
Boerhaave, dat alles kun je
niet meer verpotten. Als
het allemaal moet sterven,
dan sterve het in de enige,
onvergelijkbare Leidse
Hortus Botanicus. En de
Grote Tuinman B.F.Bruins-
ma glimlachte even. Gister
middag. Ik heb stellig de
indruk, dat alle Leidse hor-
tulani onvervangbaar zijn
geweest.
Dirk Cluyt
Het grootse verleden van
de Leidse Hortus begon bij
Dirk Cluyt, een Delftse
apotheker die zich niet
slechts Clusius noemde
maar ook in het bezit was
van een aardige verzame
ling inheemse en buitenissi
ge platen en kruiden, die
hij wel moest afstaan aan
de universiteit. Hij, Clusius,
kon, door het gemis van
een academische graad,
geen directeur van zijn ei
gen Tuin worden (ja later,
toen hij veel ouder was kon
dat wel), maar Hortulanus
was ook niet zo gek: een
aangepaste Tuinman. Prof.
Karstens leefde zich geheel
uit, nadat hij Cluyt als ope
rator horti heeft neergezet
en daarna op lichtvoetige
wijze nu en dan grijpend
in authentieke en onleesba
re teksten eeuw na eeuw
met de Hortus door het
boek is getrokken.
Het verhaal van de Leidse
Hortus Botanicus is uitge-
Zo kom je binnen, in de Hortus Botanicus: de Bruine Beuk
heeft al zo veel gezien, en blijft nog steeds van tooi verwis
selen.
breid en erg boeiend. Men
leest er over groei en bloei
en snoei, over uitzaaien en
over de fameuze Victoria
Regia, die bloeiend elke
nacht van kleur verandert;
en nog koninklijk grillig is
ook. Over erg veel mooie,
nauwelijks vermoede, din
gen en soms minder ge
slaagde zaken, zoals de
„rijks paddestoelen", een
soort tegenhangers van de
„Leidenaartjes" die eens als
oud-,, Amsterdammertjes"
het stads- en trottoirbeeld
van de Sleutelstad zijn gaan
ontsieren. Lelijke gebou
wen ook, in een neo-gothi-
sche stijl, die in Nederland
lang niet zo goed slaagde als
destijds in Brittannië. Het
begon met afgemeten krui
denbedjes, die Clusius eens
uitzette, en allengs veran
derde de smaak tot een En
gels landschapspark. En iets
van die „Cotswolds" vind je
in de Hortus nog steeds te
rug: geweldige veldreuzen
in een gladgesneden setting.
Een omgeving, waarin je
ook giraffen en tijgers zo
mogen verwachten. En de
verarmde Engelse adel
heeft daarin ook voorzien.
Met kronkelende paden
tussen de opschietende ve
getatie.
Ik vertel niet verder
meer over de Hortus, zo
als die door emeritus
hoogleraar Karstens mi
nutieus beschreven
wordt. Men schaffe zich
het boek zelf aan. Een
genot. En wat Herman
Kleibrink betreft. Een
beter ambassadeur heeft
de Leidse academische
en burgerlijke gemeen
schap niet gehad. Die
man maakt van de Hor
tus Botanicus een kleur
rijk lustoord, zoals je het
nauwelijks voor mogelijk
zou houden. Maar het is
er wèl; het Central Park
van Leiden City!
ICHENDAM Ber-
Patent (elektroni-
|weegapparatuur, snij-
ines en koelinstalla-
moet opnieuw maat-
,en nemen om het
d boven water te hou-
^|inu het verlies in de
■■^e negen maanden
dit jaar is gestegen tot
miljoen gulden. Of er
de maatregelen ook
agen zullen vallen,
B. e e directie van de ves-
rekt
r
tiging in Leidschendam
nog niet meedelen.
Berkel's Patent ondervond in
de eerste negen maanden ver
sterkt de invloeden van de
voortdurend teleurstellende
economische ontwikkeling in
vrijwel alle landen waar zij
werkt. Vorig jaar zijn er in to
taal 410 ontslagen gevallen en
in de eerste zes maanden van
dit jaar nog eens 320. Het be
drijf heeft op het ogenblik in
totaal 4100 werknemers. Een
diepgaand onderzoek naar de
slechte gang van zaken heeft
aan het licht gebracht dat er
nog efficiënter gewerkt moet
worden op bijna alle gebieden.
Wat de precieze inhoud van
het nieuwe pakket bezuini
gingsmaatregelen is, is nog
niet bekend. Volgens een
woordvoerder van de Leid-
schendamse directie lijdt het
internationale bedrijf verlies
omdat investeringen in nieu
we bedrijven in de Verenigde
Staten hoger zijn uitgevallen
dan was voorzien. Onder de
huidige omstandigheden,
waarin voorlopig geen verbe
tering valt te bespeuren, ligt
uitstelVan vervanging van ap
paratuur, dus beperking van
investeringen, voor tie hand.
De woordvoerder wilde echter
niet bevestigen dat het bedrijf
de financieringskosten in de
Verenigde Staten op de Neder
landse dochteronderneming
wil afwentelen. Eerdere reor
ganisatieplannen leidden tot
de sluiting van enkele andere
fabrieken in Europa, onder
meer in Engeland. Met deze
sluitingen wil Berkel's Patent
het aantal fabrieken concen
treren om zodoende efficiënter
te werken.
In het kader van deze derde
reorganisatieronde zijn onder
handelingen gaande over een
samenwerking met een ander
internationaal bedrijf. Welk
bedrijf dit is, wil de directie
nog niet bekend maken. Door
samenwerking hoopt Berkel
de druk op de verliesgevende
resultaten te beperken en een
verbreding van het werkter
rein veilig te stellen.
TDEN Dringend
vraagd: jonge „top-
irnalistenIn deze
nbere tijden van
eds verdergaande re-
'<sie en financiële
jeilijkheden in kran-
stiland een unieke ad-
■nrtendekreet. Bij nader
r ien blijkt het om een
B dstrijd te gaan die
j, rlijks wordt uitge
geven door het Alge-
'en -Nederlan ds Ver-
od. Voor het seizoen
12-1983 zelfs al weer
>r de tiende maal. De
ioeling is dat jongeren
i twaalf en twintig
uit Nederland en
iams België een kran-
artikel schrijven,
or de beste inzendin
gen worden geldprijzen
van 250 gulden of abon
nementen op een jonge
rentijdschrift in het
vooruitzicht gesteld.
De jeugdige schrijvers (of
schrijfsters) moeten zich
voorstellen dat zij lid van een
redactie zijn. Uit een zevental
rubrieken „hoofdpagina-
nieuws", binnenland„ra
dio-televisie financiën-eco
nomie", „kunst", „sport" en
„varia"kunnen zij een on
derwerp kiezen dat met zelf
beleefde gebeurtenissen of
fictie kan worden ingevuld.
Het is de bedoeling dat de
uitverkoren artikelen in een
„echte krant" verschijnen.
De lengte van de inzending is
afhankelijk van de gekozen
rubriek: een belangrijke poli
tieke gebeurtenis krijgt in
een krant meer ruimte dan
bijvoorbeeld een bericht over
een vernieuwd wegdek. Het
maximaal aantal woorden is
op duizend vastgesteld (onge
veer drie A-4-tjes). De jury
bestaat uit Cas Goossens, Jan
de Graeve, Kees Middelhoff,
Joop Reinboud en Jan Ver
donk. Zij vormen ook de
hoofdredactie van de zoge
naamde „Topkrant", die met
de bekroonde inzendingen
als echte krant wordt uitge
geven. Nadere inlichtingen
kunnen worden ingewonnen
bij het Algemeen-Nederlands
Verbond, Surinamestraat 28,
2585 GJ Den Haag. Belgische
lezers kunnen terecht bij
Gallaitstraat 80, 1030 Brussel.
Voor wie het nog niet weet:
het Algemeen-Nederlands
Verbond wil in het leven van
alledag Nederlanders en Vla
mingen doen samenwerken,
omdat zij behoren tot één Ne
derlandse taal- en cultuurge
meenschap.
Actie onder bedrijven
zeer succesvol voor
Museum Bloembollenstreek
LISSE De actie van de Stichting Museum Bloembollenstreek
onder het bedrijfsleven in de Bollenstreek verloopt zeer succes
vol. De acie heeft al enkele tienduizenden guldens opgeleverd.
Het bedrijfsleven werd benaderd om meer betrokken te raken
bij de oprichting van het museum voor de streek, dat ook voor
de bedrijven van belang kan zijn.
Dat neemt niet weg, dat het Stichtingsbestuur nog en hele weg
te gaan heeft, voordat men alle benodigde financiën bij elkaar
heeft en met het gebouw aan het Vierkant in Lisse onderhanden
kan nemen en het als een rechtgeaard museum met de geschie
denis van de Bollenstreek in kan gaan richten. Men hoopt ech
ter op nog meer bijval vanuit het bedrijfsleven en van particu
lieren, die zich als „Vrienden van het museum" kunnen aanmel
den voor 25 gulden per jaar. De eerste reactie vanuit het be
drijfsleven kwam van een Hillegomse garagefirma, die in ruil
voor de financiële steun een aandenken, een prent van een
landkaart uit 1629, kreeg. De heer Otte van dit bedrijf stelde dat
het streven van de stichting alle mogelijke steun verdient van
iedereen in de bollenstreek. „Het oude kunnen we op deze wijze
behouden en de streek krijgt er bovendien nog een extra be
zienswaardigheid bij."
De stichting heeft inmiddels al heel wat informatie, foto's en
voorwerpen, zoals gereedschap, uit de geschiedenis verzameld.
Ook kan iedereen, die geïnteresseerd is, zich aanmelden als
vriend van het museum door minimaal 25 gulden per jaar over
te maken op bankrekening 5680.32.454 (ABN) of 3365.39.525
(RABO) en de postgirorekening 2681.981 ten name van de Stich
ting Museum Bloembollenstreek. De kring van vrienden van
het museum is thans al uitgegroeid tot enige honderden. Zij wor
den van tijd tot tijd op de hoogte gehouden van de vorderingen
ZOETERWOUDE Het ge
meentebestuur van Zoeter
woude gaat een onderzoek in
stellen naar de mogelijkheid
van aansluiting op het aard-
gasnet in buurtschap De Wei-
poort. Dat zal dan in samen
hang moeten geschieden met
de aanleg van andere nieuwe
nutsleidingen in 1983. Ook zal
dan de mogelijkheid worden
bekeken voor aansluiting van
de woningen op het riool. Dit
is een van de punten uit het
beleidsplan dat begin volgend
jaar in een gecombineerde
De kleine moeite van het opgeven
van een nieuwe abonnee wordt
graag beloond met deze 24
karaats vergulde miniatuur
balpen, die gehangen is aani
een sierlijk kettinkje.
Betaald wordt per maand (met automatische afschrijving)
per kwartaal
Stuur een miniatuur balpen naar:
Naam
Adres
Stuur deze bon in open envelop - geen postzegel plakken -
naar: Leidse Courant, Antwoordnummer 10070,
2300 VB Leiden.
commissievergadering en ver
volgens de gemeenteraad aan
de orde komt
Gestreefd wordt naar verre
gaande energiebesparende
maatregelen bij woningen en
gemeentelijke accommodaties.
Zo is reeds enkele maanden
geleden opdracht gegeven aan
de N.V. Sportfondsenbaden
Nederland voor het maken
van een plan voor energiebe
sparing voor het zwembad.
Voorts wordt door de gemeen
telijke scholen een energiebe
sparingsplan opgesteld terwijl
aan de schoolbesturen van de
katholieke scholen is verzocht
hierop in te haken. In het be
leidsplan wordt zelfs gespro
ken over het plaatsen van een
windmolen bij bijvoorbeeld
een sportaccommodatie om te
besparen op het energiever
bruik. Het Energiebedrijf Rijn
land gaat bij wijze van experi
ment waarschijnlijk in Alphen
een windmolen plaatsen die
als als voorbeeld moet dienen.
In verband met de hoogte van
de noodzakelijke investering
(100.000 150.000 gulden) wil
het Zoeterwoudse gemeentebe
stuur voorlopig een afwach
tende houding aannemen en
de resultaten van de proef van
het energiebedrijf afwachten.
Uitvoering van riolerings
werkzaamheden in het gebied
tussen Hoge Rijndijk en De
Rijn stuit vooralsnog op finan
ciële problemen. Het plan is
wel al gereed. Men komt voor
deze werkzaamheden een be
drag van 1,3 miljoen gulden
tekort, waarvoor op dit mo
ment geen dekkingsmiddelen
beschikbaar zijn. Daarom is
het plan aangemeld voor uit
voering in het kader van de
regeling „aanvullend werk"
Ook de rioolvernieuwing in de
dorpskern is voor deze rege
ling aangemeld. Voor het ge
bied Noordbuurtseweg-Mie-
ning zullen nog rioleringsplan-
