„Bouterse speelbal
van de Cuba-elan'
Slachtoffers doodgemarteld"
Buitenland
nirinamers
tunnen
neller
Nsum
krijgen
>e
VOORZITTER STICHTING DEMOCRATIE SURINAME:
Hl
Gebrekkige radar mogelijk
oorzaak aanvaring veerboten
VA
Hoessein kan Reagan
slechts een Palestijns
gebaar aanbieden
LEIDSE COURANT
D1NSDAG21 DECEMBER 1982 PAGINA 11
'lulgarije nodigt Italië
lit voor onderzoek
aar aanslag op paus
lis
vak Bulgarije heeft gisteren de Italiaanse
buit titie officieel uitgenodigd in Bulgarije het on-
m>rzoek voort te zetten naar de achtergrond van
k j aanslag op paus Johannes Paulus II vorig
wak r me'- Zoals het Bulgaarse persbureau BTA
nig( teren meldde, heeft procureur-generaal Ljoe-
ank»n een telegram aan de Italiaanse minister
ewo n justitie de betrokken Italiaanse rechter
inge irtella uitgenodigd. Uit de betogen van vier
lie liaanse ministers,die zij gisteren hielden tij
stan is een bijzindere zitting van het parlement, is
ns )leken dat de Italiaanse regering nu ook ge-
ilevi ft in de betrokkenheid van de Bulgaarse ge-
me dienst bij de aanslag op de paus. Via de
lgaren zou de Sovjet-Unie medeverantwoor-
ijk zijn.
Duidelijk
het
haasje
Ex-agent CIA voor 15
jaar de cel in
WASHINGTON - De voormalige
Cl A-agent Edwin Wilson is gisteren
wegens illegale wapenleveranties aan
de regering van Libië tot 15 jaar ge
vangenisstraf en een boete van
200.000 dollar veroordeeld. Een van
de wapens die Wilson heeft geleverd
is vermoedelijk gebruikt voor de
moord op een Libische dissident in
Bonn in 1979. Wilson, die van 1955 tot
1971 voor de CIA werkte, moet ook
nog terecht staan wegens het beramen
van moord, illegale handel in springs
toffen en het aanwerven van voorma
lige leden van de Amerikaanse
„Groene Baretten" voor het opleiden
van Libische strijders.
Iran kondigt
vergelding aan na
aanval op Dezfoul
NICOSIA De Iraanse premier
Moesavi heeft gisteren Irak ge
dreigd met vergeldingsacties in
verband met de beschieting van de
Iraanse stad Dezfoul, waarbij 62 do
den en ruim 280 gewonden zijn ge
vallen. Moesavi verklaarde dat niet
alleen de aanhangers van de Iraak-
se president Saddam Hoessein hier
voor zullen betalen, maar ook „de
reactionaire en pro-Amerikaanse
regeringen in het gebied". Hiermee
bedoelt de Iraanse premier onder
meer Saoedi-Arabië, de Golfstaten
en Jordanië, die Irak financiële en
andere hulp geven.
EG onthult Italiaans
olijvenschandaal
BRUSSEL Italiaanse olijvenkwekers ont
vangen honderden miljoenen guldens aan
subsidie van de Europese Commissie voor
olijfolie, die helemaal niet bestaat. Dat is gis
teren in Brussel bekendgemaakt. Functiona
rissen van de EG schatten dat door deze frau
de een bedrag van bijna een half miljard gul
den in handen is gevallen van de maffia en
andere misdadigersbendes. De fraude was
mogelijk doordat de aanvragen van de onge
veer een miljoen olijvenkwekers voor subsi
die heel moeilijk zijn te controleren. De Ita
liaanse justitie zou maar weinig arrestaties
kunnen verrichten, omdat hard bewijs vaak
ontbreekt. De EG-gelden waren in werkelijk
heid bedoeld om de Italiaanse boeren en tuin
ders een eerlijk inkomen te verschaffen.
)EN HAAG De Ne-
erlandse ambassade in
'aramaribo kan visum-
anvragen van Surina-
lers sneller en soepeler
fhandelen. De Neder-
indse ambassadeur,
loekman, heeft daarvoor
it Den Haag toestem-
tlaiing gekregen. Overi-
ens is nog niet duidelijk
CF0f de situatie in Suriname
5 >en grotere vraag naar
tisa tot gevolg heeft. Vol-
ens het ministerie van
istitie is daarvan wel
>rake, maar worden
ond Kerstmis altijd meer
anvragen ingediend.
Ie Nederlandse ambassa-
eur in Suriname mag nu
elfstandig visa verstrek
en als hij denkt, dat uit-
le djjtel niet mogelijk is. Suri-
amers die zonder visum
rise p Schiphol arriveren
uilen niet meer direct
oor de marechaussee
orden teruggezonden,
jure e marechaussee moet nu
0 erst overleggen met Den
aag.
anuit Paramaribo wordt
1 imeld dat de situatie in
ge s stad rustig is. De men-
„Nèn zijn wel op hun werk,
11 mtaar voeren daar weinig
|it. Vanmiddag wordt in
grote stadskerk een
lëierlerdenkingsdienst gehou-
slaaen voor de slachtoffers
Ean het militare bewind,
al tjevelhebber Bouterse
ro>ft in een interview
il et een Caraïbisch pers
bureau verklaard dat de
euwe regering van Su
rname, die overigens nog
geformeerd moet worden,
aast zal maken het het
idienen van een grond-
isser et. Verkiezingen zullen
ve n ihter, aldus Bouterse,
oorlopig niet worden ge-
ouden.
at pi
DEN HAAG „Leger
bevelhebber Bouterse
heeft, hoewel hij de ster
ke man van Suriname
wordt genoemd, eigenlijk
niet veel macht. Hij heeft
zichzelf verkocht aan de
harde kern rond Sital en
de gebroeders Naaren-
dorp. Deze mensen, die in
Cuba zijn getraind en he
lemaal op de Castro-koers
zitten, houden hem in een
ijzeren greep. Zij hebben
een politieke ideologie,
Bouterse heeft die niet.
Hij is een soort speelbal.
Daarom houd ik er reke
ning mee dat Bouterse
over niet al te lange tijd
van het toneel zal ver
dwijnen".
Aan het woord is mr. R. L.
Jankie, de voorzitter van de
Stichting Democratie en Men
senrechten voor Surinamers.
De stichting is een van de
ruim dertig Surinaamse orga
nisaties die vorige week de
krachten tegen het bewind in
Suriname hebben gebundeld
in de 8-decemberbeweging.
De 49-jarige jurist Jankie was
van 1967 tot 1969 in Suriname
minister van landbouw. Een
jaar later kwam hij naar Ne
derland, waar hij sindsdien
werkt op het ministerie van
onderwijs in Den Haag. „Nu
heb je mensen die zeggen
„Jankie heeft mooi praten,
maar hij is een van de men
sen van de oude orde". Dat is
wel zo, maar niet iedereen uit
die tijd is slecht. In 1970 kon
ik de Surinaamse politiek niet
meer in overeenstemming
brengen met mijn democrati
sche principes en ben naar
Nederland vertrokken".
Tien jaar heeft Jankie de poli
tiek in zijn moederland „van
afstand gevolgd". Na de
staatsgreep van 1980 is hij
zich weer actief met de situa
tie in Suriname gaan bezig
houden, begin dit jaar heeft
hij met andere Surinamers
zijn stichting opgericht. „Wij
proberen door middel van
brieven, discussies en verha
len in de kranten de mening
te beïnvloeden. Ja, u heeft ge
lijk als u zegt dat je met woor
den weinig tegen een uzi kunt
uitrichten. Maar wij kunnen
niet anders. Wij wijzen ge
weld van de hand. Het gaat
ons om het eerbiedigen van
democratische vrijheden en
de mensenrechten'
Terwijl hij dit vertelt, haalt
mr. Jankie een klapper te
voorschijn vol brieven die hij
de afgelopen twee jaar naar
Suriname heeft gestuurd. „Er
is heel wat post naar van mij
naar Paramaribo gegaan",
zegt Jankie, waaraan hij fel
toevoegt: „Naar de president,
niet naar Bouterse, want die
heb ik nooit erkend. Ik wei
ger dat te doen. Antwoord
hebben we nooit gehad. Dat
krijg je alleen maar als je pro-
Bouterse bent".
„Weet u", vertelt Jankie ver
der, „ik heb nooit in een mili
tair bewind geloofd. Bouterse
en zijn groep hebben zich in
het verleden nooit bekom
merd om de zwakken in de
samenleving. Integendeel, de
militairen behoorden bij de
bestbetaalden. De coup van
1980 is in feite een uit de
hand gelopen vakbondscon
flict. Toen de onderofficieren
de macht in handen hadden
gekregen, hebben zij er maar
een draai aan gegeven en hun
opstand een revolutie ge
noemd. Ze kregen de macht
in handen, maar wisten niet
wat zij er mee moesten doen".
Volgens Jankie is legerbevel
hebber Bouterse een opportu
nist, zonder vastomlijnde poli
tieke ideeën. „En dat gemis
maakt zijn positie, die ogen
schijnlijk zo sterk is, in wer
kelijkheid zwak. Toen hij zich
eenmaal had ingelaten met
mensen als Sital en de gebroe
ders Naarendorp hebben zij
een koers bepaald en daaraan
heeft Bouterse zich te houden.
Hij kan niet anders meer.
Bouterse heeft, door die men
sen te omhelzen, diegenen die
hem in februari 1980 steun
den van zich vervreemd. En
waar zijn we nu? De sociaal-
economische structuur van
het land is kapot, Suriname is
een militaire dictatuur".
Over de nabije toekomst van
Suriname is mr. Jankie som
ber. „Maar op de lange duur
kan dit bewind toch niet
voortbestaan. Met een paar
honderd of duizend mensen
kun je het niet volhouden te
gen een volk van bijna
300.000 mensen. Ik hoop dat
Bouterse dit uiteindelijk door
krijgt en besluit de macht aan
de burgers terug te geven,
voor zover de anderen dat na
tuurlijk zullen toestaan. En
als er dan een nieuw burger-
bewind komt, moet een bijl
tjesdag koste wat kost worden
voorkomen. Bouterse en de
zijnen mogen niet worden
vermoord, maar moeten wor
den berecht. Dan zal men een
onderzoek moeten instellen
naar de wreedheden die de
afgelopen weken zijn begaan
en de uitkomsten daarvan
voor het nageslacht bewaren.
Want wat nu in ons land is
gebeurd is meer dan barbaars:
zodra je aan het leven van
een mens komt, dan ben je
heel diep gezonken".
JOS TIMMERS
99
(Van een onzer verslaggevers)
PARARAMIBO De vijftien
mensen die bijna twee weken
terug in Suriname door de
militairen zijn gedood, zijn
zeer waarschijnlijk doodge
marteld. Dat blijkt uit het re
laas van verwanten van de
slachtoffers in Paramaribo,
die hun naam om veiligheids
redenen niet vermeld willen
Uit hun verhaal blijkt dat de
lijken van bijna alle vijftien
slachtoffers dermate ver
minkt waren, dat zij ook voor
familieleden niet of nauwe
lijks waren te herkennen. Ter
identificatie was op elk lijk
een sticker geplakt, met de
naam van de betrokkene.
Van vakbondsleider Daal en
ex-militair Rambocus waren
de gezichten onherkenbaar.
De laatste kon alleen worden
geïdentificeerd aan de restan
ten van zijn baard en zijn pos
tuur. Bij anderen waren de
wangen opengereten, de tan
den uit de mond geslagen en,
naar wordt vermoed, de hoof
den afgehakt en weer provi
sorisch op het lichaam gezet.
De lichamen van de vijftien
zaten vol met gaten, waarvan
niet duidelijk is of zij van ko
gels of van bajonetsteken af
komstig waren.
Volgens ooggetuigen zijn de
arrestanten op woensdag 8 de
cember rond drie uur
's nachts door de militaire po
litie van huis gehaald „voor
een korte ondervraging".
Daarna is niets meer van hen
vernomen. „Hadden ze ons
maar genomen, in plaats van
onze kinderen dood te marte
len", aldus de ouders van een
gedode Surinamer.
koff
udel overleden
Nie
Of MBURG De Duitse offi-
ïeeslde Tweede Wereldoor-
met de hoogste onderschei-
de voormalige lucht-
chtkolonel Hans-Ulrich Ru-
bijgenaamd de Adelaar
i het oostfront, is zaterdag
[0 66-jarige leeftijd in het
dsziekenhuis van Rosen-
m overleden. Rudel werd
»ral bekend door zijn ijver
„Stuka"-vlieger. Voor hem
d als dapperheidsonder-
eiding het „Gouden eiken-
17ID
De
hee
>nge ectrische deken
"funest voor
dio-astronomie
i'eïë, iSHINGTON Een ster-
te s kundige, die de superge-
.vas 'ige radiotelescoop te
isha 5en Bank in West-Virginia
blad met zwaarden en briljan
ten bij het ridderkruis van het
ijzeren kruis" gecreeerd. Tij
dens de oorlog maakte hij 2530
vluchten naar de vijand. In ge
vechten tegen de Sovjet-Unie
vernietigde of beschadigde hij
drie oorlogsschepen, 70 lan-
dingsboten en 519 tanks. Zelf
werd hij verscheidene malen
zwaar gewond. In 1945 raakte
hij in Amerikaans-Britse ge
vangenschap, waaruit hij een
jaar later werd ontslagen.
aan het gebruiken was voor
het onderzoek van ingestorte
sterren die miljarden mijlen
van ons af staan, kwam tot de
ontdekking dat zijn waarne
mingen waardeloos geworden
waren door storingen afkom
stig van een defecte elektri
sche deken.
pnfpnn Trés Vieille
gésem.
Warmgeurig- evenwichif/g
1838). Cognac voor kenners.
Mede door de me^leritf^
uitmonstering een exclusie
attentie bij uitstek.
Verkrijgbaar bij slijterij en
wijnhandel.
Import en
J i tributie,
015- 569324
03334 -1413.
(Van onze correspondent Ro
ger Simons)
LONDEN Gisteren zijn
twee afzonderlijke onderzoe
ken begonnen naar de oorza
ken en andere omstandighe
den van de ramp met de twee
Britse veerboten, de European
Gateway van rederij Town-
send Thoresen en de Speed-
link Vanguard, eigendom van
een dochtermaatschappij van
de Britse Spoorwegen die
maandagochtend vroeg onder
de kust van Harwich met el
kaar in aanvaring kwamen.
De maatschappij van de Euro
pean Gateway heeft een on
derzoek ingesteld, maar op
voorhand alle beschuldigingen
van de hand gewezen. De Brit
se regering wil een onderzoek
naar de gebrekkige veilig
heidsmiddelen op de European
Gateway. Sommige deskundi
gen zien als oorzaak van de
aanvaring foute navigatie in
combinatie met gebrekkige ra
dar, maar de eigenaars hebben
gezegd dat het schip nog begin
deze maand volledig is nage
zien.
De vijf opvarenden die het le
ven hebben gelaten zijn vier
bemanningsleden en een
vrachtwagenchauffeur van de
European Gateway. Overle
venden hebben verklaard dat
zonder het snelle optreden van
de loodsboten veel meer
slachtoffers te betreuren zou
den zijn geweest. Een groot
deel van de passagiers van de
European Gateway zat in de
lounge naar de tv te kijken
toen de aanvaring gebeurde.
Zij hoorden een vreselijke
klap; alle lichten gingen uit en
het begon op angstaanjagende
wijze slagzij te maken. Ieder
een snelde naar buiten en
klampte zich vast aan de rai-
lingen. Korte tijd later ver
schenen de twee kleine loods
boten al ter plaatse. Zij kregen
hulp van de Deense veerboot
Dana Futura die net op weg
was naar Harwich.
Gisteravond was het wrak van
de European Gateway duide
lijk zichtbaar vanaf de kust.
De gezonken veerboot heeft
achttien miljoen pond gekost
en werd in 1975 gebouwd in
Bremerhaven.
-
Dierenleed
Dit jonge hertje loopt sinds zaterdag door het Green HUI Dierenpark met een pijl in zijn hoofd, net
boven zijn rechter oog. Tot nu toe is het de oppassers niet gelukt het arme dier te vangen om dan
de pijl te kunnen verwijderen. Verdoven met een geweer lukt ook niet omdat het dier moeilijk van
de kudde kon worden gescheiden. Welke onverlaat deze pijl op het arme hertje heeft afgeschoten
is niet bekend...
advertentie
Je gaat ii
natureltailleur mét
extra lange rok!
jasje 65r
DEN HAAG Toen de Amerikaanse president Reagan op 1
september, een dag na de gedwongen aftocht van PLO-voorzit-
ter Arafat uit Beiroet, zijn voorstellen ontvouwde voor een vre
desregeling in het Midden-Oosten, liet hij duidelijk doorscheme
ren wie een centrale rol diende te vervullen om zo'n regeling tot
stand te brengen. Zonder zijn naam te noemen, deed president
Reagan een beroep op koning Hoessein door te verklaren dat er
tussen Jordanië, de westelijke Jordaanoever en de Gazastrook
een staatkundige eenheid gevormd zou moeten worden, nadat
Israël afstand zou hebben gedaan van de bezette gebieden. Van
avond vindt er in Washington een ontmoeting plaats tussen ko
ning Hoessein en president Reagan. Tijdens hun gesprek zal blij
ken of Jordanië inderdaad een wezenlijke bijdrage kan leveren
aan een oplossing van het Midden-Oosten conflict.
Aan het „ideale isolement", waarin de Jordaanse koning gelei
delijk was komen te verkeren sinds hij in 1971 zich op bloedige
wijze had ontdaan van de Palestijnse guerrilastrijders Jorda
nië hield zich tijdens de Oktoberoorlog van 1973 afzijdig en
slaagde er tevens in om gedurende de hierna volgende jaren
verschoond te blijven van de grote woelingen die door de Arabi-
.sche wereld gingen moest maar eens een einde komen, zo
moet Reagan hebben gedacht toen hij op 1 september zijn vre
desvoorstellen bekend maakte. Verwijzend naar het vertrek van
de Palestijnse commando's uit Beiroet benadrukte de Ameri
kaanse president, dat nu „het moment voor alle direct betrok
ken is aangebroken om mee te werken aan een hechte basis
voor vrede".
Overtuigd van de noodzaak dat er op brede basis een vredespro
ces gestart diende te worden, weigerde Hoessein toch zonder
meer te beantwoorden aan Reagans verzoek en gaf er de voor
keur aan om als bemiddelaar op te treden tussen de PLO en de
VS.
Deze rol werd Hoessein tijdens de Arabische topconferentie van
Fez, die twee weken na de lancering van Reagans voorstellen
werd gehouden, op een presenteerblaadje aangeboden. Hij kreeg
de leiding over een zeven-mans delegatie van de Arabische
Liga, die in de VS, West-Europa, Sovjet-Unie en China begrip
moest kweken voor het nieuwe Arabische vredesplan. Hoewel
dit plan enkele raakvlakken heeft met de Amerikaanse vredes
voorstellen en de staat Israël indirect erkent, strookt het op een
essentieel punt niet met de Amerikaanse opvattingen: de vor
ming van een onafhankelijke Palestijnse staat op de westelijke
Jordaanoever en in de Gazastrook, onder leiding van de PLO.
Voor de regering-Reagan is dit Arabische standpunt binnen de
huidige verhoudingen onaanvaardbaar en voor Israël is het een
eis, die door premier Begin is afgedaan als „een oorlogsverkla
ring".
De vraag is nu waarop Reagan begin september zijn optimisme
baseerde, toen hij zijn vredesvoorstellen ontvouwde. Waar
schijnlijk ging hij er van uit dat als gevolg van de militaire ne
derlaag de PLO politiek dermate verzwakt was, dat de behou
dende Arabische regeringen, in het bijzonder Saoedi-Arabië, de
nodige invloed zouden kunnen uitoefenen om de Palestijnen een
gematigde regeling op te kunnen dringen. Een niet onlogische
gedachte, omdat Israël in Libanon zijn militaire superioriteit had
bewezen, hetgeen de positie van de op Moskou georiënteerde
Arabische landen (onder andere Syrië) danig had ondermijnd.
Jasser Arafat, die maar al te goed beseft dat de PLO momenteel
in een positie verkeert waarin zij weinig eisen kan stellen en
een politiek voert van redden-wat-er-te-redden-valt, zocht toe
nadering tot koning Hoessein. Dit gebeurde tot groot ongenoe
gen van diverse Palestijnse leiders, die niets verwachten van
een Jordaanse bemiddeling en bovendien geen enkel vertrou
wen hebben in de Amerikaanse bedoelingen in het Midden-Oos
ten.
Arafat is er gedurende de afgelopen weken in geslaagd om tot
een vergelijk met de Jordaanse monarch te komen. Een overi
gens vage overeenkomst, die de toekomstige status van de bezet
te gebieden niet helder omschrijft, maar in elk geval gedeeltelijk
tegemoet komt aan de wensen van Reagan. Of dit Palestijnse
gebaar naar de VS, dat Hoessein vanavond Reagan kan aanbie
den, goed zal vallen in de VS kan betwijfeld worden. In dat ge
val is Hoessein als bemiddelaar voorlopig uitgespeeld, staat Ara
fat voor het probleem hoe de radicale stroming binnen de PLO
de baas te kunnen blijven en moet Reagan constateren dat het
vredesproces de eerstkomende tijd van de baan is. Of Reagan
het zover wil laten komen, lijkt evenmin voor de hand te liggen.
Want een afwijzing van het Palestijnse gebaar betekent in feite
een verwerping van het Arabische vredesplan en dat zou de
Amerikaanse geloofwaardigheid, die de afgelopen jaren al sterk
heeft geleden, onder de gematigde Arabische regeringen verder
doen afnemen.
RICK KERSJES
