een Russisch geld,
el beïnvloeding
redesbewegingen
koningin bij formatie moet kleiner
Lubbers wil voorlopig
geen looningrepen
Duinafslag door storm
Mooi
[NISTER RIETKERK:
„Zonodig pas na enige jaren corrigeren
QeidwOowtamt
ENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 17 DECEMBER 1982 PAGINA 9
)ud
ibindii
lis prt
de get
rief vi
het jui
s nu a;
ftien jaar voor
idslag op agent
ERDAM De rechtbank in Amster-
eft vanochtend de 34-jarige Engels
an Reeve veroordeeld tot een gevan-
af van vijftien jaar wegens doodslag
Amsterdamse politieman Jaap Ho
oging tot doodslag op de agent Henk
i en wederrechtelijke vrijheidsbero-
officier van justitie had twintig
ëist. Reeve ontsnapte vorig jaar uit
vangenis in Engeland, waar hij een
jitzat wegens moord. Begin augustus
t jaar schoot hij in Amsterdam op de
genten nadat hij was betrapt bij een
[twee flessen drank te stelen. Agent
'1 werd daarbij dodelijk getroffen,
lega werd ernstig gewond. Reeve
en later worden overmeesterd.
„Informatica verplicht
op middelbare school"
DEN HAAG „Burgerinformatica"
(het leren omgaan met een computer)
moet over vijf jaar in de eerste fase van
het voortgezet onderwijs verplicht wor
den. Daartoe moeten leerkrachten wor
den bijgeschoold die op vrijwillige basis
gaan doceren. Dit adviseert de commis
sie voor onderwijs en informatietechno
logie in een rapport dat gisteren aan mi
nister Deetman van onderwijs is aange
boden. Het rapport draagt de veelzeg
gende titel: „Leren over informatietech
nologie: noodzaak voor iedereen". De
minister zei bij de presentatie van het
rapport positief te staan tegenover het
plan van de commissie, maar wilde nog
geen toezeggingen doen.
„Recessie door
weglaten bede"
GENEMUIDEN De
SGP-fractie in de Gene-
muidense gemeenteraad
denkt dat de slechte finan-
cieel-economische situatie
waarin ons land verkeert
wordt veroorzaakt door
het weglaten van de bede
uit de Troonrede.
Volgens de SGP heeft het
„loslaten van het leven
naar de inzettingen des
Heeren" alles te maken
met werkloosheid, bezui
niging en inlevering.
„Sjoemelen met
eindexamen
niet uitgesloten"
DEN HAAG Het Tweede-Kamer
lid Konings (PvdA) heeft staatssecre
taris Ginjaar-Maas gisteren schrifte
lijk gevraagd of zij de cijfers van het
schriftelijk eindexamen volgend jaar
vast laat stellen door het gemiddelde
te nemen van de onafhankelijke bui
tenstaander en die van de eigen do
cent. Wanneer dit het geval is moe
ten volgend jaar januari de koppels
worden vastgesteld. Konings wijst op
het gevaar dat de eigen docent het
eindexamencijfer zal opvijzelen. Dit
is volgens het kamerlid te voorko
men door andere leraren te verplich
ten de tweede correctie van het werk
voor hun rekening te nemen.
Onderzoek
gedetineerden
aan banden
AMSTERDAM Gedetineerden in het
huis van bewaring „De Weg" mogen niet
meer zonder meer onderzocht worden aan
kleding en lichaam iedere keer wanneer
zij bezoek hebben ontvangen. Dit heeft de
president van de rechtbank in Amster
dam, mr. W. Borgerhof Mulder besloten
in een kort geding dat door een belangen-
behartigingsorganisatie van gedetineerden
tegen de directie en de Staat der Neder
landen was aangespannen. De staatssecre
taris van justitie kondigde kort geleden al
aan dat de huidige regeling begin volgend
jaar gewijzigd zal worden. Verwacht
wordt dat het stelselmatig onderzoek van
de gedetineerden dan van de baan zal zijn.
Bonn wil vrijlating
„twee van Breda"
BONN De Westduitse regering zal binnenkort een
beroep doen op de Nederlandse regering om uit „huma
nitaire overwegingen" de oorlogsmisdadigers Franz Fi
scher (80) en Ferdinand Hugo aus der Fuenten (73) vrij
te laten. Eenzelfde oproep zal gedaan worden aan de
Sovjet-Unie en Italië, opdat Rudolf Hess (88) destijds
Hitiers plaatsvervanger en Walter Reder (66) in vrij
heid worden gesteld. Dit heeft de Westduitse staatsse
cretaris van buitenlandse zaken Mertes gisteren meege
deeld. Zijn bekendmaking volgt op de oproep van de
Bondsdag afgelopen woensdag, om vrijlating van de
vier oorlogsmisdadigers. MeVtes zei dat de Bondsrege
ring het eenstemmige besluit toejuicht en zou optreden
„Uit naam van de gezinnen van de gevangenen die al
tientallen jaren een ernstige beproeving hebben door
staan".
iu\
onze parlementaire
redactie)
HAAG Enkele
len, die actief zijn in
landse vredesbewe-
zijn de afgelopen
zowel openlijk als
3n on-jlijk beïnvloed door
jonarissen uit Rus-
ichtenBn an(iere oostblok-
Het gaat hierbü
innen-I om vertegenwoor-
3t vor4 van de actiegroep
Varen- de Neutronenbom",
an dieposteuropese invloe-
het IKV is niets
ot Dit; heeft minis-
datetkerk (Binnenland-
mét dien) gisteren meege-
ïsen iit in de Tweede Ka-
is de minister heeft de
Üandse Veiligheids-
(BVD) kunnen vast-
|»pi dat er, vooral tussen
V/JLs 1977 en februari
Minister Rietkerk
1981 regelmatige contacten
zijn geweest tussen personen
uit Nederlandse vredesbewe
gingen en „belangrijke par
tijfunctionarissen" uit Oost-
Europa. Daarbij zijn Neder
landse activisten, vaak zon
der het te beseffen, „ge
bruikt" voor Russische pro-
paganda-doeleinden.
Minister Rietkerk zei dit in
antwoord op vragen van de
kamerleden Voorhoeve
(VVD) en Wagenaar (RPF).
De beide kamerleden hadden
over deze kwestie een spoed
debat aangevraagd naar aan
leiding van verschillende pu
blicaties, die melding maak
ten van vermeende Russi
sche invloed in Nederlandse
vredesbewegingen. Het tele
visieprogramma Tros-Aktua
maakte onlangs ook gedeel
ten bekend uit een geheim
BVD-rapport waarin de be
ïnvloeding vanuit Oost-Eu
ropa werd bevestigd. De mi
nister bestreed de inhoud
van dit rapport niet. Wel
deelde hij mee dat Justitie
momenteel in opdracht van
het ministerie van Binnen
landse Zaken een onderzoek
instelt naar de vraag hoe het
rapport in de openbaarheid
heeft kunnen komen.
De oppositiepartijen PvdA,
PSP, CPN, PPR, D'66 en
EVP schetsten de genoemde
publikaties en de mededelin
gen van minister Rietkerk
als pogingen om de vredes
bewegingen in diskrediet te
brengen. Rietkerk ontkende
dat hij de vredesbewegingen
verdacht wil maken. „Maar
ik kom wel tot de conclusie
dat de gegevens die we nu
hebben ons tot voortdurende
waakzaamheid moeten aan
zetten", zo zei hij.
Rietkerk bevestigde de vorig
jaar september door de toen
malige minister van Binnen
landse Zaken, Van Thijn
(PvdA) gedane uitspraak, dat
geen van de Nederlandse
vredesbewegingen vanuit het
oostblok geld ontvangt. Ook
is er geen sprake van in
structies van Sovjet-zijde aan
de vredesbewegingen.
Door de storm van de afgelopen dagen is op verschillende plaatsen langs onze kust duin
weggeslagen. Bij Domburg (foto) kwam de zee gisteren zelfs tot de strandtrap.
DEN HAAG De zware
storm die woensdag en giste
ren over ons land woedde,
heeft op een aantal plaatsen
langs de kust geleid tot dui'naf-
slag. De grootste afslag vond
plaats op Walcheren waar bij
Domburg de duinen over een
afstand van 500 meter drie
meter zijn weggeslagen. Vol
gens M.A. van Dijk van Pro
vinciale Waterstaat in Zeeland
wordt het hoog tijd dat het
duin bij Domburg wordt ver
strekt. Ook op Texel werd een
groot stuk duin afgeslagen.
Een bunker uit de Tweede
Wereldoorlog is door onder
graving gesprongen, waardoor
duizenden kilo's beton, ijzer en
steen op het strand terecht zijn
gekomen. Ook op een aantal
plaatsen langs de Noordhol
landse kust zijn stukken duin
weggeslagen. De situatie is
echter niet verontrustend. Het
zelfde geldt voor de rest van
de Noordhollandse en de Zuid
hollandse kust. In Wassenaar
en Noordwijk was lichte scha
de. Als gevolg van noodweer
met windsnelheden tot 180 ki
lometer per uur zijn gisteren
in West-Duitsland en Enge
land enkele doden en zwaar
gewonden gevallen. Schepen
kwamen in de problemen en
vele veerverbindingen moes
ten worden gestaakt.
iet an
,3N THIJN: „ER ZIT EEN GAT IN ONZE DEMOCRATIE"
r kan 77
van dj
|tie
id
j onze parlementaire
redactie)
HAAG Drs. Ed
'hijn, voormalig mi-
informateur en for-
p, is fervent voor-
|r van een andere
Jure bij de kabinets-
itie. Het idee van de
jcus P.F. Maas een
!ur-minister te be-
fn, die wordt voor-
jen door de Tweede
r en die aan dat col-
verantwoording af-
noemde Van Thijn
hele goede gedach-
lie verdient uitge-
te worden door de
staatscommissie-Biesheu
vel, die over onder meer
deze materie advies moet
uitbrengen.
Maas lanceert het idee in zijn
boek „Kabinetsformaties 1959-
1973", dat gisteren onder zeer
grote belangstelling van huidi
ge ën vroegere politici werd
gepresenteerd. Staatssecretaris
Van Amelsvoort (Binnenland
se Zaken) overhandigde het
eerste exemplaar aan ex-pre
mier De Quay (81). Van het
boek zijn inmiddels vijftien
honderd stuks verkocht. Dat is
de helft van de eerste druk.
De Staatsuitgeverij vindt dit zo
bemoedigend dat zij al beslo
ten heeft tot een tweede druk.
Van Thijn is het met Maas
eens mede op basis van
diens boek dat er „een gat"
zit in onze parlementaire de
mocratie. In het Nederlandse
staatsbestel is de koning(in)
niet verantwoordelijk voor
haar daden als staatshoofd;
deze verantwoordelijkheid be
rust bij de ministers. „Maar tij
dens een formatie, als het er
echt om gaat, fungeert die mi
nisteriële verantwoordelijk
heid niet," aldus Van Thijn.
Hij doelt erop dat er in het
parlement nauwelijks of geen
verantwoording wordt afge
legd en dus geen openbaarheid
wordt verschaft over hetgeen
de door het staatshoofd be
noemde (in)formateur(s) heb
ben gedaan. Het gevolg daar
van zou zijn een „structurele
kwetsbaarheid" van het staats
hoofd, omdat hij of zij soms
wordt gedwongen tot persoon
lijke ingrepen.
Maas noemt zijn idee, waarbij
de rol van de koningin wordt
teruggedrongen, een variant
op de motie van de KVP'er
Kolfschoten, die na de verkie
zingen van 28 april 1971 in de
Tweede Kamer werd aangeno
men. De strekking van dit
voorstel was dat de Kamer, als
zij dit wenste, een oordeel zou
kunnen uitspreken „omtrent
een door het Staatshoofd te be
noemen kabinetsformateur".
Op 11 mei van dat jaar be
raadslaagde de Kamer over de
manier, waarop zij aan de mo
tie uitvoering zou geven. Maar
hoewel de confessionele partij
en KVP, ARP en CHU prof.
Steenkamp in gedachten had
den, weigerden zij diens naam
te noemen. Het gevolg daar
van was dat de Kamer niet
verder kwam dan de uitsprak
dat er eerst een informateur
zou moeten komen.
De aanwezigheid van enige
politici uit die tijd verschafte
opheldering over de motieven
van KVP, ARP en CHU. Ex-
CHU-voorman Udink legde
uit dat de confessionelen op
dat moment nog niet hadden
besloten of zij met de PvdA of
met de VVD zouden gaan re
geren. Het noemen van de
naam van een (in)formateur
zou het risico hebben ingehou
den „van een discussie over
wat de opdracht van de betref
fende persoon zou moeten
zijn". Maar waarom dan wel
die motie ingediend? Mr. Wil
lem Aantjes, in die tijd lid van
de ARP-fractie: „De roep om
meer openbaarheid en meer
invloed van de kiezers was in
die tijd zo groot, dat wij niet
botweg „nee" konden zeggen.
Die motie was bedoeld als iets
tussen „ja" en „nee" in".
Het gevolg van het een en an
der was dat alles bij het oude
bleef en dat er weer als van
ouds werd geformeerd. Aan
prof. De Quay, die in 1959 als
betrekkelijke buitenstaander
in politiek Den Haag terecht
kwam, was het opgevallen hoe
„hoogst belangrijk" daarbij
niet de programma's, de idee
ën maar „de mensen" zijn. Hij
onderscheidde twee typen on
derhandelaars: de schakers en
de boksers. Onder die laatsten
zijn er die zich „na een klap op
het oog weieens laten verlei
den tot een stoot onder de gor
del". Maar vrijwel alle betrok
kenen „gaat het om de macht,
voor zichzelf of voor de partij
of voor allebei". „En gelooft u
mij maar dat er met hartstocht
gestreden wordt. Maar dat
hoort erbij, anders komt er
niets van terecht", aldus De
Quay. Opvolgers als Zijlstra,
De Jong, Van Agt en Lubbers
knikten instemmend.
j'metontrustende
ÖPoefening
actiiERDAM
inramp bij Baren-
Jt, een gaswolk ont-
voorzj en drijft in de rich-
die nyan Ridderkerk. Be
it de Irs moeten binnen
V-jon4n, ramen en deuren
'mmissaris van de ko-
Cagie <1) draagt de voorzitter
Ie ink!Nnmond op met de
t te kiP1665161^ a^e coördi-
te h<re maatregelen te
Ji. Telexen met
©erichten gaan uit.
r het ANP". Dit
te
ende bericht, een
jongeij» ontving het ANP
lgn van het Openbaar
plaaam Rijnmond. De re-
begint onmiddellijk
-ën bericht. Even la-
iomt er echter een
je telex van Rijn-
binnen: „We zijn be
et een oefening, de
boodschap heeft
Inkele waarde. Excu-
de é°or dit ongemak",
akbondond houdt twee keer
cht vaar een grote interne
voor flg. die zich hele-
ekenteiop papier afspeelt.
en bericht is waarschijn-
ir Balk1" ongeluk zo doorge
i naar het ANP, al-
t Ali, zn woordvoerder van
MïPnd. „De volgende
we u eerst een
s alles pturen dat we gaan
dat ju",
stonL—
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Premier
Lubbers voelt vooralsnog
niet voor loonmaatrege
len. Als in het bedrijfsle
ven de lonen niet (vol
doende) worden gematigd,
zoals bijvoorbeeld bij
Shell, dat de prijscompen
satie in januari gewoon
wil uitbetalen, „dan moet
je maar aanvaarden dat
dat een onderdeel is van
de harde wet van het le
ven daar", aldus Lubbers
in een vraaggesprek met
het partijblad CD-Actueel.
Hij voegt eraan toe: „Ik denk
dus niet dat we gauw tot in
grepen zullen overgaan".
Volgens de minister-presi
dent is de noodzaak daartoe
ook niet zo aanwezig, omdat
een eventuele verhoging van
de inkomens in het bedrijfs
leven niet meer doorwerkt
naar de ambtenarensalaris
sen en de sociale uitkerin
gen. Deze laatste inkomens
zijn immers per 1 januari
„bevroren". Lubbers noemt
dat een voorbeeldgevend be
leid.
Maar als dat voorbeeld niet
door het bedrijfsleven wordt
gevolgd, dan is de regering
zeker niet gehouden dat on
middellijk af te dwingen, al
dus de premier. Pas als na
„enkele jaren zou blijken dat
enkele groepen van burgers
zich onevenredig voordelen
toeëigenen en anderen op
onevenredige achterstand
komen, dan moet je natuur
lijk corrigeren". Bij een
voorbeeldgevend beleid past
niet dat elke keer „de maat
lat" wordt gehanteerd.
„Want dan bevries je jezelf
in een zeker conservatisme:
alles .moet met alles gelijk
blijven".
Hoewel het zo niet in het re
geerakkoord staat, is het in
beginsel de bedoeling dit
voorbeeldgevend beleid ook
in 1984 en de daarop volgen
de jaren te voeren. „Wat be
treft de cijfers misschien niet
precies zo, maar qua strek
king wel". Dat streven zou
doorkruist kunnen worden
doordat het particuliere be
drijfsleven het voorbeeld
niet (voldoende) navolgt.
Maar zo'n herwaardering
kan alleen maar tot slechtere
oplossingen leiden, aldus
Lubbers. Die oplossingen
zouden zijn: „Hetzij het te
rugdringen van de vrije
markteconomie (loonmaatre
gel), hetzij het terugdringen
van al die automatismen (on
gedaan maken van de kop
pelingen)". Volgens Lubbers
is het bovendien zo dat der
gelijke maatregelen „in we-
Dr. J.W. de Pous, voorzitter
van de Sociaal-Economische
Raad, deelt in grote lijnen de
mening van de minister-pre
sident. De SER-voorzitter
meent dat overheid en socia
le partners weliswaar het ui
terste moeten doen om het
eens te worden over de
hoofdlijnen van het sociaal-
economisch beleid, maar dat
de nadere uitwerking daar
van „ieders eigen verant
woordelijkheid" is. De Pous
zei dit vanochtend in de
SER-vergadering in een te
rugblik op het jaar 1982. Vol
gens hem doet de regering er
goed aan de eigen uitgaven
en die voor de sociale uitke
ringen aan banden te leggen,
omdat daarmee het financie
ringstekort omlaag wordt ge
bracht en de druk van belas
tingen en premies tenminste
gelijk blijft.
Betaald wordt per maand (met automatische afschrijving)
per kwartaal
Stuur een miniatuur balpen naar:
Naam
Adres
Plaats/Postcode
I Telefoon
Stuur deze bon in open envelop - geen postzegel plakken -
naar: Leidse Courant, Antwoordnummer 10070,
2300 VB Leiden.
Toch geld
voor
korter
werken
ambtenaren
DEN HAAG De kans
bestaat dat minister Riet
kerk (Binnenlandse Za
ken) uiteindelijk toch in
staat zal zijn voor het
overheidspersoneel ar
beidstijdverkorting door
te voeren in ruil voor de
bevriezing van de ambte
narensalarissen. De minis
ter zou in het kabinet vol
doende geld hebben los-
gepraat voor een verkor
ting van de werkweek
met één uur.
Dit heeft Jaap van der
Scheur, voorzitter van de
grootste ambtenarencentrale
ACOP, gisteren gezegd na
afloop van een overleg met
de bewindsman. In een vol
gende vergadering, te hou
den op 5 januari, zal Riet
kerk bekend maken hoeveel
geld hij tot zijn beschiking
heeft. Volgens Van der
Scheur moet het gaan om
een bedrag van driehonderd
miljoen gulden, waarmee ba
nen geschapen zouden kun
nen worden voor vijfduizend
mensen. Driehonderd mil
joen zou overigens slechts
een klein deel zijn van wat
de bevriezing oplevert: onge
veer anderhalf miljard gul
den.
Volgens Van der Scheur
hebben de bonden zich niet
verzet tegen het plan voor
ambtenaren de korting (tot
7,5 procent) en aftopping (bij
5200 gulden bruto) van de
vakantietoeslagen ook in
1983 voort te zetten.
Buien
DE BILT Een depressie, die
over Finland langzaam naar
het oosten trekt blijft toch het
weer in grote delen van West-
-Europa bepalen. Randstorin-
gen van de depressie trekken
van IJsland over de Britse ei-
lande naar onze omgeving en
doen tijdelijk de buiigheid toe
nemen. Ook morgen zal zo'n
storing in ons land buien ver
oorzaken. De temperatuur ligt
in de middag rond de 4 gra
den. Er waait een matige wes
telijke wind. Op de oceaan
komt een actieve depressie af
komstig van het zeegebied ten
zuiden van New Foundland
snel in de richting van West-
-Europa. Naar het zich laat
aanzien zal deze depressie zon
dag'het weer in ons land bepa
len. Er zal dan geruime tijd re
gen vallen en de wind neemt
flinkt toe.
temp tmp «lag
Z.-Limburg onbew.
Aberdeen l.bew.
Bordeaux regen
Brussel onbew.
Frankfort l.bew.
Genève regen
Innsbruck h.bew.
Klagenfurt zw.bew.
Kopenhagen h.bew.
Ussabon zw.bew.
Locarno gehbew.
Londen gehbew.
Luxemburg h.bew
Stockholm
Wenen
Zürich
Casablanca
onbew. 17 7 On
gehbew. 20 18 i
zw.bew 18 10 i
