Desi Bouterse was altijd
en bedeesde jongeman"
•graanoogst:
ireen
lubaanse
ilitairen
Suriname
ingeland gaat strijdkrachten aanzienlijk versterken
iDeetman: salariskorting
bnderwijs maar tijdelijk
Jemoet praten,
anders had
je beter
in Suriname
kunnenblijven
s nnenland/buitenland"
Louter negatieve kritiek op
ontwerp Wilhelminamonument
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 15 DECEMBER 1982 PAGINA 11
ens tussen Spanje
Gibraltar weer open
TVP
X het
IRALTAR Met ingang van
uacht is de grens tussen Spanje
Gibraltar weer opengegaan,
gangers mogen eenmaal per
heen en weer. In juni 1969 sloot
oenmalige Spaanse heerser, dic-
r Francisco Franco, de toegang
de rots. Hij wilde de Spaanse
spraken op het maar 6,5 vier-
te kilometer grote gebied, dat
5 het verdrag van 1713 onder
ts gezag staat, kracht bijzetten,
nieuwe Spaanse premier, Gon-
z, besloot de grens „om humani-
e redenen" open te stellen. Zijn
iring is echter geenszins van
n haar aanspraken op de rots te
n vallen.
Iers parlement wijst
Fitzgerald aan tot premier
DUBLIN Het parlement van Ier
land heeft gisteren de leider van de
Fine Gael-partij, Fitzgerald, geko
zen tot premier van de regerings
coalitie waarin de Labourpartij is
opgenomen.
De 56-jarige Fitzgerald stond aan
het hoofd van een minderheidscoa
litie met Labour, die zeven maan
den regeerde en in januari van dit
jaar ten val kwam. De nieuwe coa
litie, eerste meerderheidsregering
van Ierland in achttien maanden,
staat voor een zware taak. De infla
tie en de werkloosheid bedraagt
achtereenvolgens 15 en 13 procent.
Daarbij komt nogeens een grote
schuldenlast aan het buitenland.
Twintig jaar geëist
in proces-Empain
PARIJS De officier van justitie op het
proces tegen acht medeplichtigen aan de
gijzeling en mishandeling van de Belgische
baron Edouard-Jean Empain heeft gisteren
straffen gevorderd van maximaal twintig
jaar. De officier eiste twintig jaar voor twee
hoofdbeklaagden, vijftien jaar voor twee
anderen en tussen de zes en twee jaar voor
de rest. Baron Empain werd op 23 januari
1978 voor zijn huis in Parijs ontvoerd. Een
dag later hakten de ontvoerders een vin
gerkootje af om dat met een brief waarin
losgeld werd geeist naar de familie te stu
ren. Het geld werd nooit betaald. De be
klaagden staan niet terecht voor de feitelij
ke ontvoering. Degenen die hiervoor ver
antwoordelijk zijn, zijn nog voortvluchtig.
Turkije vraagt
uitlevering Celenk
ANKARA Turkije zal in
de komende dagen Bulgarije
officieel de uitlevering vra
gen van Bechir Celenk. Hij
wordt gezocht wegens inter
nationale illegale handel in
wapens en verdovende mid
delen.
Dit is gisteren van gezagheb
bende zijde in Ankara ver
nomen. De 49-jarige Celenk
wordt ook door de Italiaan
se politie gezocht in verband
met de aanslag op paus Jo
hannes Paulus op 13 mei vo
rig jaar. Zijn arrestatie was
door de Bulgaarse autoritei
ten bekendgemaakt.
PLO en Jordanië willen
referendum over federatie
AMMAN De Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie (PLO) en Jordanië
zijn het eens geworden over een
„bijzondere relatie" en een mogelijk
„bevrijd Palestina".
Dit staat in een gemeenschappelijk
communiqué dat gisteren werd uit
gegeven na besprekingen in Amman
tussen PLO-leider Arafat en de Jor
daanse premier Badran. Beide partij
en zijn overeengekomen een refe
rendum uit te schrijven over de toe
komstige betrekkingen tussen Jorda
nië en de Palestijnen. Palestijnse en
Jordaanse functionarissen zeiden dat
gesproken is over een thuisland op
de door Israël bezette Westelijke
Jordaanoever en in de Gaza-strook.
JD-VRIENDIN OVER STERKE MAN SURINAME:
IJK Wie zo'n
in jaar geleden 's och-
s vroeg in het Noord-
rme rijsselse Steenwijk
t ii dkeek, kon een jonge
J inaamse man zien die
leed in trainingspak
kilometers naar zijn
k op de Johannes
fctkazerne hardlopend
arbfgde. Het was een vast
kj teel, elke ochtend,
week in week uit. De
naam van de jonge Suri
namer: Desi Bouterse, de
huidige „sterke man" van
Suriname.
Van mei 1971 tot juli 1974 was
Bouterse gedetacheerd in
Steenwijk. Een jonge Steen-
wijkse, die in die tijd boezem
vriendin was van Desi's vrouw
Ingrid, noemt hem „heel be
minnelijk en innemend. Hij
was altijd een fijne vent en
ontzettend sportief".
De Steenwijkse heeft haar
naam liever niet in de krant,
gezien de reacties op de ge
beurtenissen in Suriname.
„Die berichten over de execu
ties, ik kon het eerst niet gelo
ven dat hij daar iets mee te
maken heeft. Ik bedoel, zoals
ik hem heb gekend... Ik kan er
eigenlijk nog steeds niet bij".
Andere mensen in Steenwijk
schetsen een soortgelijk beeld
van Desi Bouterse: een sympa
thieke, charmante en bedeesde
jongeman, voor wie sport ont
zettend belangrijk is. Hij speel
de onder meer in de basket
balvereniging Arta, waar waar
hij de absolute sterspeler was.
Het was vooral aan zijn in
breng te danken, dat het Arta-
team in 1974 kampioen werd.
Arta-penningmeester Johan
Doeven herinnert zich Bouter
se als „een aardige vent, van
wie je zoiets helemaal niet zou
verwachten. Hij was eerder
een beetje verlegen dan dat hij
iets van een dictator had. Maar
hij hield er wel van om te sho
wen. Veel mensen kwamen
speciaal voor hem naar een
wedstrijd van Arta kijken. Hij
was destijds een uitstekende
schutter, nu blijkt dat letterlijk
en figuurlijk te zijn. We reden
nar uitwedstrijden in de oude
tweedehandse „Eend" van
Bouterse. Dat kun je je toch
niet voorstellen. Een dictator
in een oude Eend".
In 1974 sloeg Desi Bouterse
een aanbod af om bij eredivi-
sieploeg Donar in Groningen
te komen basketballen. Kort
daarna werd hij overgeplaatst
naar een Nederlandse leger
plaats in West Duitsland. Toen
Suriname in 1975 onafhanke
lijk werd keerde hij naar zijn
vaderland terug, waar hij nu,
zeven jaar later, als „sterke
man" de macht in handen
heeft.
CAREL DE GOEIJ
M RAMARIBO/DEN
n c AG De Surinaamse
lister van leger en po-
,ge e, Graanoogst, heeft ge-
i a ïhten tegengesproken
steler Cubaanse militairen
*e Suriname zijn. Hij zei
in een door het Suri-
!lsj imse persbureau SNA
ogirspreid interview,
zo
ik et heeft nooit in de bedoe-
its i gelegen om het revolutio-
g re proces door middel van
d eis uit het buitenland te
eli voeren", aldus Graanoogst,
g! ruchten dat de lijfwacht
pb rbevelhebber Bouterse uit
laijbaanse militairen bestaat en
in de haven van Paramari-
een Cubaanse marineschip
t,; zijn van alle grond ont-
xit en berusten niet op
injiarheid, zo zei Graanoogst,
rk perbevelhebber Bouterse
ilkteft gisteravond verklaard,
)p korte termijn maatrege-
zijn te verwachten „ter
Vier leden van de PvdA-fractie kort voor het begin van de regeringsverklaring over Suriname. Van links naar
rechts H. van den Bergh, M. Wöltgens, J. den Uyl en K. de Vries.
Minister van buitenlandse
zaken Van den Broek, tij
dens de regeringsverkla
ring over Suriname.
versterking van het revolutio
naire proces in Suriname". Hij
liet verder met nadruk weten
dat dat de personen die vorige
week bij de gewelddadigheden
in Paramaribo om het leven
zijn gekomen, niet zijn geëxe
cuteerd. Bouterse ontkende
ook het bestaan van een do
denlijst. De verklaring van
Bouterse is een reactie op een
melding van Amnesty Inter
national, waarin wordt be
weerd dat in Suriname min
stens 25 mensen zijn geëxecu
teerd. Amnesty heeft gister
avond opnieuw uiting gegeven
aan haar bezorgdheid over
mogelijke executies en arresta
ties en er bij de secretaris-ge
neraal van de VN, Perez de
Cuellar, op aangedrongen in
Suriname tussenbeide te ko
men.
Geen zaken
Nederland kan geen zaken
doen met Desi Bouterse. De
regering heeft terecht de hulp
verlening aan Suriname opge
schort. Alleen als serieus
wordt gewerkt aan het herstel
van de democratische verhou
dingen kan de ontwikkelings
samenwerking worden voort^
gezet. Dit bleek giteren het
standpunt van bijna alle frac
ties in de Tweede Kamer,
waar minister van buitenland
se zaken Van den Broek, een
korte verklaring aflegde over
de gebeurtenissen in Surina
me. Van den Broek kon nog
geen voorstellen doen voor de
te nemen strafmaatregelen te
gen Suriname, die premier
Lubbers vorige week heeft
aangekondigd. Morgen, wan
neer de minister en de Kamer
commissies voor buitenlandse
zaken en ontwikkelingssamen
werking opnieuw over Surina
me overleggen, hoopt de mi
nister de plannen wel op tafel
te kunnen leggen. Eerder wasa
bekendgeworden dat de Ne
derlandse regering niet over
bewijzen beschikt, waaruit
kan worden opgemaakt dat
zich in Suriname Cubaanse
troepen bevinden.
SCHIPHOL De vader van de vorige week door de Surinaam
se militairen doodgeschotgen journalist Frank Wijngaarde, de
70-jarige Edgar Wijngaarde, wil dat alles in het werk wordt ge
steld om de patholoog-anatoom dr. Zeldenrust sectie te laten
verrichten op het lichaam van zijn zoon. Hij zei dit vanmorgen
na terugkeer uit Suriname op Schiphol. De afgelopen dagen
heeft hij geprobeerd het stoffelijk overschot van zijn zoon vrij te
krijgen voor een begrafenis in Nederland. Maar de militaire
machthebbers bepaalden dat Frank Wijngaarde, die overigens
de Nederlandse nationaliteit had, in Paramaribo moest worden
begraven.
De DC-8 van de Surinaamse luchtvaartmaatschappij (SLM) die
vanmorgen op Schiphol arriveerde, was het tweede vliegtuig dat
na de turbulente gebeurtenissen van vorige week naar Neder
land mocht vliegen. Net als afgelopen dinsdag, toen het eerste
toestel uit Paramaribo aankwam, weigerden de meeste passa
giers iets over de situatie in het land los te laten. Een man die
aanstalten maakte om de pers te woord te staan werd door
vrienden weggetrokken. „Doe het niet, het is te gevaarlijk voor
je".
Sommige passagiers wilden wel iets zeggen, als zij maar niet
werden gefotografeerd of gefilmd. „Als ik dat doe en ik ga bin
nenkort terug, dan ben ik zo dood, man". Weer anderen riepen
de wachtende journalisten van afstand toe: „Ze moeten worden
neergeknald. Het zijn moordenaars". Op de vraag of zij daarbij
vooral aan bevelhebber Bouterse dachten antwoordden zij: „We
bedoelen het hele zooitje".
Toen bijna alle passagiers het toestel hadden verlaten werd een
Surinaamse jongen opeens door zijn moeder voor de camera's
van de NOS-televisie gesleept. „We hebben beloofd dat we alles
zouden zeggen. Je moet praten, anders hadden we beter in Suri
name kunnen blijven".
De jongen vertelde dat kort voor het vertrek vanuit Paramari
bo, gistermiddag, weer schoten waren gehoord. „De mensen zijn
heel bang. Velen lopen in rouwkleding of met rouwbanden om.
De meeste mensen gaan wel naar hun kantoor of fabriek, maar
er wordt niet echt gewerkt. Men loopt heen en weer praat over
wat er gebeurd is".
De passagiers die vanmorgen arriveerden konden geen duide
lijkheid verschaffen over het aantal doden dat vorige week is
gevallen. Wel bevestigden zij de berichten dat de militairen nog
steeds naar „tegenstanders" zoeken en dat mensen zijn onderge
doken. Volgens een vrouw zouden sommige van de slachtoffers
ook door de oren en de mond zijn geschoten.
Edgar Wijngaarde, in het verleden ooit minister van financiën
van Suriname, was begin deze week naar zijn vaderland ver
trokken om zijn vermoorde zoon op te halen. Maar afgelopen
maandag heeft hij hem in Paramaribo moeten begraven. Hij
vertelde vanmorgen op Schiphol, dat de militairen hem niet
hebben verteld hoe zijn zoon, die eigenaar was van het platge
brande radiostation ABC, om het leven is gekomen. „Maar hij
had een groot aantal schotwonden van voren", aldus een zeer
geëmotioneerde Wijngaarde. Hij zei verder dat het voor Surina
me heel moeilijk wordt om weerstand te bieden aan de milita-
ren. „Alle mensen met leiderscapaciteiten zijn door de militairen
gedood". Volgens Wijngaarde bevinden zich in Paramaribo tus
sen de twintig en dertig militaire instructeurs, die Surinaamse
militaren trainen.
„Of ik na deze kritiek niet bang ben dat mij iets zal overkomen.
Ik ga terug naar Suriname en als Bouterse mij wil doodschieten,
dan moet hij dat maar doen", aldus de 70-jarige Edgar Wijngaar
de.
JOS TIMMERS
:ep (Van onze correspondent
Roger Simons)
)NDEN Groot-Brit-
lië zal zijn strijdkrach-
n versterken. De Britse
inister van defensie,
Nott, legde gisteren het
Lagerhuis een bewape
ningsprogramma voor met
aanvullende uitgaven ter
grootte van vier miljard
gulden.
Het materiaal, dat verloren is
gegaan tijdens de Falkland-
oorlog, zal worden vervangen.
Vooral de marine trekt profijt
van de geduchte lessen, die
toen aan de Britten gegeven
werden. De oorlogsvloot krijgt
3 gloednieuwe fregatten, die
meer gelijkenis zullen verto
nen met slagkruisers dan met
de schepen die zij moeten ver
vangen. De nieuwe eenheden
zullen uitgerust worden met
speciale motoren, de modern
ste luchtafweerraketten en de
nieuwste Stingray-torpedo's.
De Royal Air Force wordt uit
gerust met zes nieuwe tank
vliegtuigen, die bommenwer
pers en straaljagers over grote
afstanden kunnen bevoorra
den. Tristars, afkomstig van de
Britse nationale luchtvaart
maatschappij British Airways,
zullen met dat doel omge
bouwd worden. Ze kosten 600
miljoen gulden. Diezelfde be-
voorradingstaak is weggelegd
voor 12 Phantom-bommen-
werpers.
De nieuwe uitgaven, die giste
ren openbaar gemaakt werden
in de vorm van een Witboek,
hebben tot doel de Britse
strijdkrachten zo te vormen,
dat zij overal ter wereld kun
nen toeslaan zonder zelf grote
risico's te lopen. Een soort
snelle interventiemacht dus.
Tijdens de Falkland-oorlog
was gebleken, dat de Britse
strijdmacht veel risico's had
gelopen omdat afgelopen jaren
drastische bezuinigingsmaatre
gelen waren.
(Van onze parlementaire
redactie)
EN HAAG De kor-
van 1,65 procent op
et salaris van onderwijs-
Ksoneel, waartegen gisj
ren naar schatting
'000 mensen in Den
aag hebben gedemon-
reerd, is in elk geval tij-
-lijk. Ook als de voor-'
ellen voor de herziening
an de onderwijssalarissen
'e zogeheten HOS-nota)
1 volgende jaren niet de
ereiste 278 miljoen gul-
en aan besparingen ople-
fcrt, zal de korting van
1,65 procent weer onge
daan worden gemaakt. Dit
blijkt uit een wijziging die
minister Deetman van
Onderwijs heeft aange
bracht in het wetsontwerp
dat de salariskorting van
1,65 procent met ingang
van 1 januari 1983 regelt.
In de praktijk kan het gewij
zigde voorstel van de minister
gaan betekenen dat elders op
de onderwijsbegroting bezui
nigd zal moeten worden. Vol
strekt onduidelijk is echter
waér dat op de begroting moet
gebeuren. Deetman heeft na
melijk eerder verklaard dat
andere bezuinigingen ten kos
te zullen gaan van de werkge
legenheid in het onderwijs.
De bewindsman doet, zonder
overigens daarvoor een voor
keur uit te spreken, de Twee
de Kamer de suggestie aan de
hand de salarismaatregel in ni
vellerende zin uit te voeren.
Daarbij zou de laagste salaris
groep jeugdsalarissen beneden
f 1514,- per maand) slechts 0,06
procent hoeven inleveren ter
wijl de hoogste salarisgroep
(boven 14.313,- per maand)
3,15 procent erop achteruit zou
gaan. De VVD-fractie in de
Tweede Kamer heeft inmid
dels laten weten dat men zich
hiertegen zal verzetten. De in-
houdingswet wordt pas vol
gende week in de Tweede Ka
mer behandeld.
De vijf stakende onderwijs
bonden die gisteren tot staking
hebben opgeroepen hebben
gisteren na afloop van de de
monstratie op het Haagse Ma
lieveld nogal verbaasd gerea
geerd op het gewijzigde voor
stel van minister Deetman.
„Het is ons niet geheel duide
lijk welke kant de minister
daarmee op wil, maar ook met
een tijdelijke salariskorting
blijven onze bezwaren over
eind", aldus de reactie van
KO V-bestuurder Brinkman.
Los van de bezwaren die de
bonden tegen de 1,65 procents-
mJatregel blijven houden,
vindt men wel dat een salaris
korting naar draagkracht, zo
als door Deetman is geopperd,
de voorkeur heeft boven een
gelijk kortingspercentage voor
iedereen.
De massale demonstratie is,
mede door het niet doorgaan
van het debat over de salaris
korting in de Tweede Kamer,
uiteindelijk niet geheel vol
gens de verwachtingen verlo
pen. Temeer omdat de Haagse
politie gisteren weigerde toe
stemming te verlenen voor
een demonstratieve tocht via
het centrum van Den Haag
naar het Binnenhof. Ook voor
het een alternatieve route, van
het Malieveld naar het minis
terie van Onderwijs, werd
geen vergunning verleend.
Uiteindelijk moesten de orga
nisatoren genoegen nemen
met een demonstratieroute
door het stillere deel van het
centrum, met als eindbestem
ming een dépendance van het
ministerie van Onderwijs. Een
klein deel van de demonstran
ten nam daar echter geen ge
noegen mee en toog alsnog
naar het Binnenhof, waar op
dat moment een groep jonge
ren demonstreerden tegen de
afschaffing van de RWW voor
16- en 17-jarigen.
DEN HAAG Vliegende
schotels moeten hun
noodlandingen maar ma
ken op het Buitenhof.
Champignons passen niet
op het Voorhout maar ho
ren eerder thuis in de Pa
leistuinen. Dat waren eni
ge van de uitsluitend ne
gatieve opmerkingen die
gisteren werden gemaakt
tijdens een door de ge
meente georganiseerde in
spraakavond voor de be
woners van het Lange
Voorhout en de organisa
ties die regelmatig dit
stukje Den Haag gebrui
ken voor evenementen.
De aanwezigen hadden geen
goed woord over voor het ont
werp dat prof. Aldo van Eyck
als monument ter nagedachte
nis ^an koningin Wilhelmina
op het Voorhout wil oprichten.
Enkele aanwezigen waren
nogal geïrriteerd over de wijze
waarop het ontwerp aan hen
werd gepresenteerd: kijken
naar een videofilmpje dat vra
gen opriep, maar waarop geen
antwoord kon worden gege
ven omdat er niemand aanwe
zig was uit de regeringscom
missie die een en ander klaar
gestoomd heeft. De grootste af
wezige was voor de aanwezi
gen de professor zelf. Wrevel
was er ook over het feit dat
Den Haag is geconfronteerd
met dit ontwerp zonder dat de
stad daadwerkelijk heeft kun
nen meedenken over de plaats
waar het monument moet ko
men en hoe zo'n monument
vorm gegeven diende te wor
den. De ministerraad heeft dit
bepaald en verder is een com
missie in beslotenheid aan het
werk gegaan waarna het kant
en klare ontwerp op tafel
kwam. Den Haag kan nu zeg
ge en schrijve kiezen uit één
ontwerp en één plaats, en
daartegen rees gisteravond
duidelijk verzet. Een gang van
zaken, die volgens mevrouw
A. Blokpoel, voorzitter van h;t
Nationaal Comité Monument
Koningin Wilhelmina, indruist
tegen een motie die de Haagse
gemeenteraad in 1979 heeft
aangenomen. Daarin werd uit
gesproken dat de Hofstad ten
nauwste betrokken moest blij
ven bij het tot stand komen
van een monument en het be
palen van de plek waar het
moet komen.
Er werd op gewezen dat het
heel moeilijk zal zijn het mo
nument (dat „meeuwwit en
niet sneeuwwit" moet worden)
wit te houden. De honingdauw
(een plakkerige substantie),
die door de luizen in de linden
aan het Voorhout wordt afge
scheiden, en de vuile lucht in
de stad maken het noodzake
lijk dat het monument weke
lijks moet worden afgesopt
i
Nadat de grens met Gibraltar vannacht weer was openge
steld, was het een enorm dringen wie na dertien jaar als
eerste weer de Engelse kolonie mocht betreden.