Constantijn
amateur met
Huygens jr:
beroepsallure
Voor
Pacife Precies,,
Harry Muskee verandert zijn teksten niet
„Jantjes"" prima
gebracht met eert;
lach en een traarè
«f" £cidóc Somo/rat
r
KUNST
LEIDSE COURANT
DINSDAG 14 DECEMBER 1982 PAGIN
Kodaly
besloten
DEN HAAG De herden
kingsbijeenkomst ter gelegen
heid van de honderdste ge
boortedag van de Hongaarse
componist Zoltan Kodaly
woensdagavond 15 december
in de Sweelinckzaal van het
Congresgebouw in Den Haag
is niet vrij toegankelijk.
Het feit dat de bijeenkomst
desondanks in de laatste Uit-
bijlage is aangekondigd, berust
op onvolledige informatie van
het ministerie van welzijn,
volksgezondheid en cultuur.
Kamer steunt Proloog en Nieuwe Komedie
DEN HAAG De subsidie aan de toneelgezelschappen Proloog
en Nieuwe Komedie moet worden voortgezet, vindt de Tweede
Kamer. Dit bleek gisteren tijdens de behandeling in een uitge
breide commissievergadering van de begroting voor cultuur.
Zowel de CDA- als de PvdA-fractie diende amendementen in op
de begroting met de bedoeling het voortbestaan van deze toneel
gezelschappen mogelijk te maken na 1 november 1983. Minister
Brinkman (WVC) heeft de subsidies aan Proloog en Nieuwe Ko
medie geschrapt, ondanks een advies van de Raad voor de
Kunst die voort te zetten.
De hele Kamer steunt een motie van de PvdA-fractie waarin
gevraagd wordt het systeem van koppelsubisidies in overleg met
gemeenten en provincies te herzien en op korte termijn een ex
periment te starten met een zogenaamde bestuursovereenkomst
tussen rijk en een paar grote steden op het gebied van de kunst.
De negatieve gevolgen van de koppelsubsidies moeten verme
den worden, vindt de Kamer. Die houden doorgaans in dat ge
meenten en provincies hun subsidieverplichtingen aan orkesten
of toneelgroepen niet nakomen, waarna het rijk besluit ook niet
meer te subsidiëren.
School for Scandal" te gekunsteld
„School tor Scandal" van R.B.Sheridan, door The Anglo-
American Theatre Group. Regie Norman Longdon. Con
gresgebouw. Herhaling vanavond en woensdag.
De AATG, de toneelvereniging van de in Den
Haag verblijvende Engelsen en Amerikanen
heeft in de loop der jaren een heel goede repu
tatie opgebouwd. Hun voorstellingen kunnen
kwalitatief doorgaan voor beroepsprodukties.
Als het dan een keer wat minder is, valt dat
dubbel tegen. „School for Scandal" gaat door
voor een van de beroemdste blijspelen uit de
Engelse literatuur, en toch was het maar mond
jesmaat komisch, gisteravond in het Congresge
bouw.
Het stuk van Sheridan is geschreven in een tijd
dat er verder helemaal niets interessants werd
geproduceerd. Het burgerlijk drama uit de
tweede helft van de achttiende eeuw wordt ge
kenmerkt door eindeloos geleuter. Dit stuk
springt eruit dankzij genadeloze kritiek op het
leven van de omhooggevallen gegoede burgers
en vanwege één beroemde verstop-scène met
een kamerscherm. De hypocrisie en eindeloze
kwaadsprekerij en rqddel vormen verder de
voedingsbodem voor dit blijspel over ontrouw.
De AATG viel daarom zo tegen, omdat ze niet
in staat bleek zo scherp en vlot te spelen als de
tekst eiste. Het tempo lag wat laag en er werd
op een gekunstelde manier geakteerd, een beet
je mooispelerij. Alleen de hoofrolspeler (regis
seur Norman Longdon) kwam daar bovenuit.
De mise-en-scène was, net als de aankleding,
wel mooi om te zien, maar statisch en saai. Dit
werd aangevuld met in aanzet wel leuke, maar
overdreven mooi gemaakte dekorwisselingen:
pantomimes die ondermeer door kinderspel het
stuk bekommentariëren. Het kon mij niet lang
boeien.
De AATG blijft qua niveau nog met kop en
schouders boven andere amateurgroepen uitste
ken, maar had hier toch te hoog gegrepen.
TON VAN DE LANGKRUIS
AMSTERDAM In het
Rijksprentenkabinet te
Amsterdam is momenteel
werk te zien van een ama
teur-tekenaar met een be
roemde naam: Constantijn
Huygens jr. (1576-1687),
zoon van de grote dichter
en broer van de als na
tuurkundige bekend ge
bleven Christiaan. Huy
gens heeft nooit de pre
tentie gehad om als beel
dend kunstenaar naam te
maken. Toch heeft zijn
werk allure, bezat hij een
grote vaardigheid om in
een snelle schets een
landschap weer te geven
en tonen enkele uitge
werkte tekeningen dat hij
soms naar meesterschap
kon reiken.
Grootvader Christiaan was se
cretaris geweest van Willem
de Zwijger en vader Constan
tijn was het van Frederik
Hendrik en Willem II. Frede
rik Hendrik achtte Constantijn
sr. zeer hoog, deed hem be
langrijke schenkingen, ó.a. een
stuk grond aan het Plein te
Den Haag, waar hij het huis
bouwde waar ook Constantijn
jr. een groot deel van zijn le
ven doorbracht. Hij was zeer
vermogend en zijn grootste
verlangen was dat Constantijn
jr. de derde Huygens zou wor
den die het ambt van secreta
ris van de stadhouder zou be
kleden. De opvoeding, vooral
van deze zoon, ging hem dan
ook zeer ter harte. Constantijn.
leerde o.m. latijn, natuurkun
de, rechten, maar ook tekenen,
muziek en dansen, kortom al
les wat nodig was om zich in
hofkringen te kunnen bewe
gen. Hij maakte ook zijn
„grand tour" naar Frankrijk,
Zwitserland en Italië, moest er
uitgebreid verslag over doen
aan zijn vader, die er zich wel
eens over ergerde dat zijn zoon
meer belangstelling toonde
voor de kunst dan voor staat
kundige vraagstukken.
Lang ambteloos
De wens van Constantijn sr.
zou uiteindelijk in vervulling
gaan, maar hij mooest er wel
lang op wachten. Want na de
dood van Willem II was er het
stadhouderloze tijdperk en
Orangisten, zoals Huygens, za
gen zich naar het tweede plan
gedrongen. In feite was Con
stantijn jr. tot zijn 44ste jaar
ambteloos burger die leefde op
kosten van zijn vader. Ambte
loos, maar bepaald niet werke
loos. Hij had velerlei interes
ses: astronomie, lenzen slijpen,
tekenen. Hij was een verwoed
verzamelaar van boeken en
kunstwerken. Uit zijn dagboe
ken, eerst verplicht bijgehou
den voor zijn vader, later
vooral om zijn reizen te boek
staven, komt hij naar voren
als een wat brekelijke man.
Vaak ziek, somber van karak
ter en bijvoorbeeld een slecht
ruiter die nogal wat keren
moest vastleggen dat hij weer
eens van zijn paard was geval
len.
Rampjaar
1672 was, als bekend, het
rampjaar voor de Verenigde
Republiek. Van vier kanten
vielen vreemde troepen het
land binnen en men moest
weer een beroep op Oranje
doen. Willem III werd lege
raanvoerder en weldra ook
stadhouder en nu ging ook de
vurige' wens van vader Huy
gens in vervulling: zijn zoon
werd diens secretaris. In die
functie moest hij de prins tus
sen 1673 en 1678 vergezellen
op diens veldtochten in Duits
land, de Zuidelijke Nederlan-
Grimbergen, 1676
den en Noord Frankrijk. Van
al zijn belevenissen hield hij
aantekening in zijn dagboeken
en waar hij maar even kon
maakte hij schetsen van alle
plaatsen die werden aange-
Het zijn deze schetsen die de
grootste plaats innemen op de
tentoonstelling. Meestal snel
neergezet, soms meerdere per
Soms werden er later fi-
Lainsan, 13 oktober 1675
guurtjes ingetekend, maar dat
moest kennelijk ook in haast
gebeuren, want Constantijn,
die blijkens enkele uitgewerk
te tekeningen heel behoorlijk
een figuur kon neerzetten,
maakte het zich gemakkelijk
door meestal de mensen op de
rug gezien te schetsen. Als het
even kon koos hij een hoog
punt om vandaar een panora
misch landschap te maken. Als
men bedenkt dat deze teke-
ningen-te-velde in soms
schaarse vrije tijd zijn gemaakt
kan men verbaasd zijn over
zijn gave om zo snel en doel
treffend te werken. Vooral in
deze tijd, nu een spontane
schets vaak hoger gewaar
deerd wordt dan een glad af
gewerkte tekening.
Een oordeel over Huygens' te
kenkunst mogen we bepaald
niet te laag aanslaan. Daar
naast zijn de tekeningen na
tuurlijk van topografisch be
lang en wordt de historie er
mee gediend dat zoveel werd
vastgelegd over de plaatsen
waar zich belangrijke momen
ten uit onze geschiedenis zich
afspeelden.
Willem III heeft kennis geno
men van de tekeningen en
heeft er zijn lof over uitge
sproken. Maar de verhouding
tussen deze stadhouder en
deze secretaris is nooit zo
warm geweest als het bij Con
stantijn sr. het geval was. Mis
schien ook, omdat deze Huy
gens eigenlijk een afkeer van
alle geweld had. Van de oor
log, die soms heel wreed kon
zijn, maar ook van de jacht en
van de mannen-onder-elkaar-
mentaliteit - waarin veel drin
ken en nog kwalijker zaken
aan de orde van de dag waren.
In dit opzicht valt het op, dat
hij nooit „oorlogstekeningen"
maakte maar uisluitend vredi
ge landschappen.
Dat klinkt ook door in de dag
boeken. Huygens heeft mo
gen we aannemen bij het
schrijven ervan niet aan publi
catie gedacht. Toch zijn ze la
ter, vanwege hun ongemeen
historisch belang, uitgegeven
en het heeft de auteur geen
goede naam bezorgd bij de his
torici die hem bekrompen
vonden, met te veel aandacht
voor bijkomstigheden en te
weinig voor de grote lijn der
geschiedenis. Men kan erover
lezen in het voortreffelijke
boek dat de tentoonstellingn
begeleidt. Het heet, net als de
tentoonstelling, „Met Huygens
op reis" en is geschreven en
samengesteld door drs. J.F.
Heijbroek (tevens eindredac
teur), prof. dr. D.J. Roorda,
drs. M. Schapelhouman en dr.
E. de Wilde. Zij hebben in het
rijkgeïllustreerde werk veel
bronnen nagespeurd, o.m. over
de plaatsen waar de tekenin
gen werden gemaakt in hun
huidige toestand, maar ook
met veel citaten uit de dagboe
ken (onvertaald in het oor
spronkelijke, vaak moeizame,
Frans), die een beeld geven
van 's mans karakter, maar
ook een rechtvaardiging van
de auteur tegen de critici van
die dagboeken, beschouwingen
over zijn tekenkunst enz. be
nevens natuurlijk een uitvoe
rige catalogus. Tentoonstelling
en boek zullen het goed doen,
zowel bij kunstliefhebbers, als
bij geïnteresseerden in ge
schiedenis, zowel hier als in
België, waar relatief veel van
de tekeningen ontstonden. De
tentoonstelling zal later dan
ook in Gent te zien zijn.
VOLKERING
Met Huygens op reis. Tentoonstel
ling in Rijksprentenkabinet te Am
sterdam tot 20 februari. In Gent van
5 maart t/m 8 mei. Prijs boek
ƒ34,50.
Lembeeck, 30 juli 1675
Ank van der Moer als Na Druppel en Henk Molenbfdi
als De Mop in „Omdat ik zoveel van je hou". pi
liel
ANK VAN DER MOER ALS NA DRUPPEL jor
ine
bbe
en
[Ri
Molenberg, Ank
Marnix Kappers e
ling: 14 en 15/12.
Michiel Kerbosch. Gezien: 13/12 Circustheater. He
Wie enige twijfel 'zou koesteren of 'De Jantjes' (Nederlands e
te musical uit 1,920) van het trio Bouber/Davids/Morris nog
verteerbaar zou zijn, had gisteravond in het Circustheater n
ten zitten. Wanneer er een gemurmel van herkenning dooi
zaal gaat bij de evergreens van Margie Morris, wanneer het
bliek zich niet meer in houdt en zachtjes mee gaat zingen
„Omdat ik zoveel van je hou-ou" gaat er een andere ontroei
spreken. Die van de herkenning van iets dat in al z'n simpell
toch het cultuurgoed van een volk is geworden. En als da
gelijkgestemd beleefd wordt, lopen de kriebels je altijd
langs je ruggegraat.
Want wat van het stuk 'De Jantjes' eigenlijk over is, zijn sc<
als aanloopjes naar de liedjes die inderdaad tot de sterkste'e
greens in de historie van het Nederlandse populaire amusei
behoren. Dat juist de groep van Dick Nooy die 'Jantjes'
laat komen, is tekenend. De zonen Nooy scheidden zich onte
den af van het Amsterdams Volkstoneel, zoals dat na de d
van Beppie Nooy overbleef. Die groep ging nieuwe wegen
ken, maar raakte de weg nogal kwijt in een nieuw repertoire
vlees noch vis was. De echte Volkstonelisten stapten uit. Re
taat: 'De Jantjes', zonder subsidie gemaakt en als er iets i
theater is, dan dit zeker.
Nooy's Volkstheater zet 'De Jantjes' met veel vaart en schw
neer. De sentimenten die „niet meer konden" worden o'
speeld in leuke, pittoreske decors (naast de Jordaan, de Ams
damse haven met een wegglijdende boot en een soldaten„m
in Indië). De liedjes ^vorden bovendien leuk in scène gezel
via langs de bühne staande microfoons duidelijk gebracht. Ci
Tefsen doet zoiets in een handomdraai vanaf de eerste noot
fect. Zij is met Hanny Vree een toffe Jordanese meid,
Rienstra en Michiel Kerbosch zijn idem dito de Dolle en
Schele, Kappers is de gesjeesde student die zijn landje niet
terugzien. De begeleiding is trouwens eveneens erg verzc
(een heel mooi „Aan de oever van het IJ") en benadrukt
eens dat die Ierse Margie Morris in 1920 toch maar verschrik
lijk sterke melodiëen voor een typisch Nederlands onder
kon bedenken.
Meest opvallende figuur in deze „Jantjes": Actrice Ank van
Moer, na een grote klassieke carrière pardoes in het VolkstoiT
beland. Haar plat-Amsterdams mag dan soms te wensen overL
ten, ze zet een mooie verlopen Na Druppel neer, sterk gea»Z
teerd door Henk Molenberg als De Mop. Hun hit („Omdat -j
zoveel van je hou") plus dansje vroeg dan ook om een herhalj* J
De volle zaal werd steeds enthousiaster en met „In de Jordal
kwamen de handen definitief los. Over „De Jantjes" hoeven»- 1
niet moeilijk te doen: Het is gewoon goed voor een ouderv
avondje van een lach en een traan.
BERT JANSI
lig-
Dit setje mini schroevedraaiers,
variërend in maat van 0,8 tot 3,8
mm, krijgt u toegestuurd als
dank voor de moeite van het
aanbrengen van een nieuwe
abonnee.
Betaald wordt per maand (met automatische afschrijving)
per kwartaal
Stuur een schroevedraaierset naar:
Naam
Adres4
Plaats/Postcode
Telefoon
Stuur deze bon in open envelop - geen postzegel plakken -
naar: Leidse Courant, Antwoordnummer 10070,
2300 VB Leiden.
J
ASSEN Ooit schreef
Harry Muskee de song
„The Legend" over een
man tussen weten en
vergeten, het omhulsel
dat blijft als iemand al
leen nog uit herinnerin
gen bestaat. Het leek een
lied dat hij over zichzelf
schreef. Die tijd is voor
bij. De afgelopen weken
dook hij met zijn band de
studio in om een plaat op
te nemen. Harry Muskee
- ex-Cuby, ex-Red White
and Blue, ex-Harry Mus-
keeband - komt weer te
rug.
„Ik wil meer van mijn leven
maken. Ik heb jaren thuis ge
zeten en niets gedaan. Een
beetje teksten schrijven en
naar buiten loeren. Dat is het
niet. „Maybe we need ano
ther war", schreef ik vijf jaar
geleden, misschien zou die
tekst het nu nog wel goed
doen ook, maar er zat geen
ontsnappingsmogelijkheid in.
Kijk, ik sta niet te springen
van het lachen in de kamer,
maar ik dóé iets. In mijn
denkpatroon is één ding ver
anderd: ik wil mezelf dwin
gen om niet overal het slech
te in te zien. Dat is het ver
schil tussen cynisme en iro
nie: in de ironie zit nog een
ontsnappingsmogelijkheid".
Harry Muskee is veranderd,
maar zijn teksten zijn gelijk
gebleven: inktzwarte impres
sies van een haast autistische
buitenstaander, flarden, her
innering, verwijzingen naar
het met drugs en alcohol ge
smeerde leven en lijden van
een schrijver als Jack Kerou-
ac. Hoewel hij is veranderd,
zingt hij er nog niet over,
hoewel de melodie en de uit
voering wel helder en opge
wekt pompend klinkt. Het
lijkt een schisma: die zwarte
teksten op uiterst vitale mu
ziek.
Gereviseerd
Muskee ontkent de schizofre
nie in zijn muziek niet, maar
hij ziet dat als het resultaat
van een samensmelting van
beatgeneratie-achtige teksten
met moderne, „gereviseerde"
muziek. Wat de enige echte
blueszanger van Nederland
tegenwoordig zingt, is een in
hechte, strakke lijnen bijeen
gebrachte compilatie van tra
ditionele Amerikaanse stij
len. Muziek met wortels, met
een verleden, ook al lijkt ze
nieuw. Het zijn klanken
waar niet' iedereen blij mee
is. Voor sommige oude, trou
we fans is het een reden om
Muskee en zijn nieuwe band
„verraad" aan te wrijven.
Waarom hij met die veran
derde instelling, niet wat.
meer opgewekte teksten
heeft geschreven, is moeilijk
uit te leggen. Achter die
zwarte flardenpoëzie van
Harry zit een wereld aan cul
tuur en historie. Wie de teks
ten van Muskee wil begrijpen
moet Jack Kerouac kennen,
moet weten wat het is om'
een Drentse arbeidersjongen
„Je verleden is ook een beet
je je geweten", zegt Muskee.
„Natuurlijk ben ik een volks
jongen. Ik kom uit een arbei
dersgezin. En Drenthe, dat is
de Deep South van Neder
land. Ruwe mensen met een
goede inborst, zo zit dat hier.
Maar de Drenten zijn ook de
Harry Muskee: wie is Jack Kerouac?
Foto: Harry Cock
vag
negers van Nederland. Hier86'
komen ze hun rotzooi dumjiek
pen, hier stoppen ze al hun) la,
gekken weg". 0g
Harry Muskee denkt terug.e
aan een jaar of twee geleden]18
toen hij over zijn nieuwe
band sprak waarin ook Eelc<f™s
Gelling speelde. Toen waf11
het voorzichtigheid die over?n 0
heerste, omdat niemand erft1"8
zeker wist of die band hef'^€
wel zou halen. Mensen diff)"
verspreid over heel Nederjk I
land woonden, nog nauwefrPs
lijks nieuwe nummers, zclror
veel verschillende karaktersFan
Wat dat betreft staat het e{
nu beter voor. De band leefv"e
en bestaat uit pure musici? br
geen individualistische ego|n
trippers. Een opmerkelijk^0
groep met een uitgebreid£8er
blazerssectie, bestaande uifn"e
Jeff Reynolds (trompet)r1
Rudy _van Dijk (tenorsax)!
ikovitch (trompetf!'
Kuyt (trompet)!
Hoewel niet alle vier altijcf.br;
meespelen. Gitaar speelt Paufls
Smeenk en Hans Lafaillre r
drumt, terwijl Herman Deipn
num bast. Bekende namenp V;
Mensen uit bands als SweeP°dt
d' Buster en de oude groet
van Georgie Fame. BinnenP^e
kort komt de nieuwe elpeer°8e
En dan maar afwachten of ePe e
iets veranderd is.
als
MARCEL MORIM 'S
