Zowat iedereen die hier
jnuziek maakt doet graag
ian ons Kerstconcert mee
lan voor restauratie
ijftien monumenten
rouwenstudies voor één jaar gegarandeerd
Gedenkwaardig concert
van Pete Seeger
LEIDSE COURANT
DINSDAG 14 DECEMBER 1982 PAGINA 5
ng
Alpi
V HOOGMADE WORDT „SIEGFRIED'S IDYLLE" EEN SIMPEL HERDERSLIEDJE
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou- willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12-22 44 op toestel 10.
warer.
°Yer&ls alle vogels ui-
lhïnParc* behalve de koe
ien d?k en de griet- die
fen. irvoor een andere
ite Zotand gekozen hebben
ie ooljin mei een ei leggen,
?a3h jverzorgen de meeste
'mmtrPengde) koren en an
te m[e ensembles in ons
n banfd in deze verwach-
zichesvolle december-
neent^nd hun Kerstconcert.
riivenre kranten treft men
jfgeldr dagen ellenlange,
i gem^ar lang niet complete,
jn vaijnda's aan met daarin
voninj goede greep uit de
S'ng Izikale Kerstaanbie-
>orwapen' die niet alleen
jaar J staan van de oratoria,
het fiflr bovendien schier
gemfl zo talrijk zijn als de
gelen ktbomen die geduren-
de v een paar weken onze
;rwe!pminê °P Peil moeten
den vfden. Niet zelden zijn
icurrejverscheidene plaatse-
/an G(e Kerst-uitvoeringen
a kost één avond, reden
noc Prom bet recenseren
te pJ deze concerten een
d. f te verwezenlijken
lemaafe is.
s gun
irijs dl
wordt voor de meeste
•rstmuzieken" gebruik ge-
ikt van het ter beschik-
staande ijzersterke re-
iire, dat al eeuwen en
innia als stut en steun
't Kindje", de engeltjes
herdertjes dient. Maar
ook breekt de durf door
ordt de „Kerstgedachte"
een enkele dirigenten-
iTMFT's gelapt. Zo krijgt het
S.MUZIlO-concert in Leiden
■rtimjii de samenzang een
'erwacht aspect met een
IMwage van één der meest
^^cerstelijke teutoonse
«dichters en veler steen
aanstoots: de, niettemin
kridabel muzikale, bulldo-
i en „ras(sen)-schurk" en
freuths afgod Richard
gner. Van hem een ver
eende, en eigenlijk weer-
t>ze, pluk „Deutschtum"
De blokfluitgroep van 10-jarigen repeteert geconcentreerd voor het Hoogmadese Kerstconcert van komende zondagavond:
de engelen van onze dagen rond de kribbe.
uit de Ring der Nibelungen:
de Siegfried Idyll.
Ik bedoel slechts: ook met
een Kerstconcert kun je alle
kanten uit, zolang men de
hulst en de ballen en de jin
gle bells maar niet uit het oog
en oor verliest. Nou, zo'n
aparte Kerstuitvoering hele
maal origineel, krijgt ook in
Hoogmade gestalte. Niet
Wagner is daar, op 19 decem
ber, in de parochiekerk van
O.L.Vrouw Geboorte, te gast.
Nee, hier wordt de jaarlijkse
komst van de Verlosser, de
Raadsman, de Vredevorst,
omgeven met een gewijde
traditie die hooguit van de
Blijde Boodschap afwijkt in
een Ezeltjeslied, een Passe-
pied, een Menuet en een
„Vriezen deed het dat het
kraakte".
Alleman
Ik bevind me nu aan boord
van de „Amandel"; een hele-
gaar niet exotische lage, bijna
drooggelegde maar veranker
de woonboot, niet ver van de
Oude Kerkweg, even buiten
de kom van Hoogmade. Het
drijvend, warmgestookte
woonerf van het gezin Schol-
ma. Vader Roelf (35) voorziet
als een ijverige vadervogel
noodzakelijkerwijs de Schol
ma's van dagelijks eten door
in Den Haag te werken bij de
mobilofoondienst van de
PTT. Maar zogauw is hij niet
thuis, of de vrij los zittende
oogkleppen vallen af en de
musicus staat helder, in aller
lei toonaarden, op.
Roelf Scholma (met Gronings
bloed in enkele aderen) be
kwaamde zich ooit als (ama
teur) dirigent bij de gerouti
neerde en doortastende
meester René Verhoeff; aan
vankelijk op diens K&O-diri-
gentencursus op het hoofd
kwartier aan de Oude Vest,
later bij Verhoeff thuis, in
Noordwijk, vóór diens spiegel
die elk directiegebaar reflec
teert, waarna, eventueel, cor
rectie mogelijk is. Roelf be
kwaamde zich en verwisselt
al jaren op gezette tijden de
mobilofoon voor het direc
tiestokje. Hij wiekt dan als
een rumoerige scholekster
naar zijn liefhebbersprooi. Zo
is hij koordirigent (tevens pa
rochiedirigent) in Hoogmade,
leidt ook het koor van de, ex
clusieve, Doopsgezinde-re-
monstrantse gemeente aan de
Lokhorststraat in Leiden; is
ook leider van het all round
koor The Alliance (Het Ver
bond) in Alphen a.d.Rijn. Hij
is eveneens fervent aanhan
ger van de Engelse koorcul
tuur, maar dat is een ander
hoofdstuk.
Tegenover hem zit Rini van
Leeuwen, bestuurslid van het
zeven jaar bestaande Hoog
madese Koor voor de Neder
landse Liturgie. Dit bestuur
organiseert „tot op heden"
het Kerstconcert, dat vorig
jaar z'n eerste uitvoering be
leefde. Kerstconcert in Hoog
made, in de, volgens Rini,
„ideale concertruimte van
onze kerk". Dit jaar al breder
opgezet voor Hoogmade èn
Woubrugge. Roelf Scholma:
„Niet zomaar een Kerstcon
cert, maar voor iedereen die
muziek maakt en daaraan
wil meewerken. Ook muzi
kaal willen we de (natuurlij
ke) scheiding binnen één ge
meente tussen Hoogmade en
Woubrugge wegnemen op
puur amateur-niveau. Met
negen groepen uit Hoogmade
en één uit Woubrugge: het
befaamde King's Combo, van
pater Raymond Sasse van
Ysselt", dat, zoals Roelf zegt,
„op behoorlijk niveau muziek
maakt. We hebben wel dege
lijk een niveau-bewaking in
gesteld".
Generale
Er zijn ongeveer honderd
medewerkenden, die afgelo
pen zondag in de Hoogmade
se parochiekerk de generale
repetitie moesten doorma
ken. De volwassenen netzo-
goed als de jongsten vanaf 6
jaar in een blokfluitgroep.
Roelf Scholma: „De lol is, dat
je met honderd muzikanten,
met koren en declamatie (Su
zan Nieuwenhuizen) een
avondvullend programma
gratis kunt aanbieden aan de
bewoners van onze gemeen
schappen. Alleen aan het ein
de is er koffie achter in de
kerk, en een collecte om de
onkosten enigszins te kunnen
dekken. Zo'n concert geven
wij zonder garantiesubsidie
van de gemeente. Die zou 75
gulden moeten zijn; bijna
niks, maar het kan er blijk
baar niet vanaf. Nu moeten
de kassen van de koren dan
maar wat dekken. We zullen
er wel moeten uitkomen".
Het gaat allemaal niet bij
„een echt orgel". De Hoog
madese katholieken zouden
niets liever wensen dan een
echt orgel. Maar dat wordt
sparen en volharden, totdat
eens... Nu volstaat men nog
met electronisch kunst- en
vliegwerk, dat als ik het
goed verstaan heb wordt
aangeduid met „pornofoon".
Het zal in elk geval geen por
tofoon wezen. Hoe dan ook;
de orgelklanken worden op
het aanstaande Kerstconcert
aan de foon ontlokt door 12-
jarige Saskia Swarte en Si
mon van Leeuwen, in alle
onschuld en gedegenheid.
Evenwel, de „Kerst-ontste
kers" Rini (ze zegt: „Het is
keihard werken aan een mu
zikaal gebeuren") en Roelf
die eerst 's morgens de parti
turen doorneemt en daarna
pas de ochtendkrant zijn
razend enthousiast. Net zo
geestdriftig als al die, vooral
Hoogmadese, en Woubrugse
mensen die het klankrijk
feest gestalte gaan geven: ko
mende zondagavond om 8
uur, „in een geweldige akoe
stiek van de kerk; best een
groots gebeuren voor zo'n
dorpje", is Rini's overtuiging.
Ze denkt aan, bijvoorbeeld,
het popelen van de jeugdige
blokfluitgroepjes: „spannend
vinden ze dat!" En dan is er
nog de damesblokfluitgroep
Consonare „samenklin-
ken". Vorig jaar klonk het
Hoogmadese Kerstconcert
voor het eerst. Roelf Scholma
(die het Gregoriaans koor,
het Koor Nederlandse Litur
gie en een Blazers-ensemble
dirigerend voor z'n rekening
neemt) relativeert: „Dit is
een uit z'n jasje gegroeid „li-
monade-concert", jaren terug
in eerste instantie opgezet
voor en door kinderen, in de
Kersttijd. Overigens hebben
we in Hoogmade veel muzi
kale talenten. Dat hebben we
allang ontdekt. Tot en met
bespelers van het clavecim-
bel".
De wens is de vader van de
gedachte: Roelf hoopt, dat dit
gemeenschappelijke Hoogma-
dese-Woubrugse Kerstcon
cert-idee opgepakt zal wor
den in andere (omliggende)
plaatsen. Dan zou er wat te
bundelen zijn. Rini ziet dat
niet zo helemaal: „Nou nou,
dat zal niet meevallen; maar
we gaan op naar een traditie,
als 't bol te werken is!" Het
lijkt me zonder meer een
frisse wind die door het ge
settelde en gehechte kerst-
groen waait; met behoud van
het Kindeke en „Komt allen
dan"; „En kussen Uw voeten,
Emanuel" en een lieflijke
Cantique. Een „air baroque"
moet kunnen, in Hoogmade;
en ook „Mary's Boy Child"
door de Harmonie „De
Heerlijkheid". Zelfs tussen de
veel lust benemende verge
zichten van de randstad. We
geven de moed niet op. En
die van Hoogmade (en een
enkeling in Woubrugge) ook
niet. De vier mensen van het
gepatenteerde King's Combo
laten Duizenden sterren stra
len. En er zijn stemmen bij
die gewoon fijn zijn om naar
te luisteren. In Hoogmade
wordt Siegfried's Idylle een
simpel Herdersliedje. En daar
kun je je nog steeds wél bij
voelen. Zoiets is ook de eers
te opzet van het „groot"
Hoogmade's Kerstconcert
van eigen bodem. Daar kan
„de stad" niet tegenaan! Zo
rond Kerstmis '82 is in Hoog
made zowat iedereen die mu
ziek maakt in touw; hele ge
zinnen, in verschillende
groepen, doen eraan mee.
Hoe dan ook. „Je zult er ge
weest zijn", zingt straks het
kinderkoor, onder Jos
v.d.Waal. „Nu daagt het in
het Oosten", klinkt in de sa
menzang. En iedereen kijkt
dan richting Leiden, waar
die dorpelingen een streepje
op vóór zijn. Ach, en het is
ook een kwestie van stijl,
vermoed ik.
EENTEN WILLEN ANDERE SUBSIDIESTRUCTUUR
iet coj
busvi
an k<|
1 vïnJEN/DEN HAAG
zojitien Zuid-Hollandse
T. Vienten hebben een
mderl ontwikkeld dat de
!SeSpenten20I« nieuw
Stiel1 in moet blazen. Een
erk jve subsidiestructuur
al, tdat mogelijk moeten
dennen. De gemeenten
te h!i hiermee de stagna-
.geiijj een aantal restaura-
gemPjecten doorbreken
gemeb korte termijn vijf-
Over|)lannen in één keer
^SJtvoering brengen,
raad f'dse wethouder C. Waal
wethouder p.i. Veenstra
Kwijndrecht hebben het
vanmiddag in Den Haag
fis de groep gemeenten
boden aan vertegen-
Jigers van de vaste ka-
immissies voor welzijn
ejtuur en voor sociale za-
|n werkgelegenheid en
Mevrouw I. Günther, de
lollandse gedeputeerde
last is met de monumen-
fg. Behalve Leiden en
Irecht waren onder
meer de gemeenten Nieuw
koop, Oegstgeest, Voorburg,
Hazerswoude en Gouda bij het
opstellen van het plan betrok
ken. Dit alles onder met motto
:„Het verleden herstellen geeft
werk voor de toekomst".
De gemeenten zijn van me
ning dat de huidige situatie er
toe leidt, dat monumenten
verkrotten, vakbekwame
•bouwvakkers werkloos blij
ven, specialistische ervaring
niet wordt doorgegeven aan
jonge vaklieden en het geld
dat gemeenten en provincie
voor restauratie van monu
menten hebben, onbenut blijft
liggen.
Actieplan
Ig vaf
atiepd
vanl
nega
iet Zd
itkin
De gemeenten hebben een ac
tieplan opgesteld waarin uit
een wordt gezet hoe de monu
mentenzorg in Zuid-Holland
verbeterd kan worden. Het
gaat hierbij om het restaureren
van niet-woonhuizen. In 1980
werd nog 530 miljoen gulden
uitgegeven aan het restaure
ren van monumenten, terwijl
dit jaar nog maar 350 miljoen
beschikbaar was. Deze ver
mindering wordt veroorzaakt
door een gebrek aan middelen
bij het ministerie van WVC.
Het restaureren wordt niet al
leen gesubsidieerd door het
ministerie, maar ook door de
provincie en door de betrok
ken gemeente. De gemeente
en de provincie mogen volgens
de huidige regels alleen maar
geld op tafel leggen wanneer
het ministerie dat eveneens
doet. Volgens het actieplan
moet aan deze situatie een
eind worden gemaakt. De ge
meenten willen dat doen door
andere subsidiebronnen aan te
boren. Gebruik zou onder
meer gemaakt moeten worden
van het provinciale banenplan
en van gelden die het ministe
rie van sociale zaken beschik
baar heeft voor werkgelegen
heidsprojecten. Door minder
afhankelijk te worden van het
potje van het ministerie van
WVC zouden de gemeenten
ook zelf weer bij kunnen dra
gen aan het restaureren van
monumenten. Of het plan van
de grond komt, hangt af van
MMT
De Grosmolen in Hoogmade is een van de projecten, die volgens het plan van de
gemeenten gerestaureerd moet worden.
de reacties van de provincie
en het rijk.
De betrokken gemeenten heb
ben 15 projecten op het oog die
op deze manier aangepakt
kunnen worden. In de plan
nen gaat het om molens, ker
ken en kerktorens, verdedi
gingswerken en een koetshuis.
De projecten liggen over heel
Zuid-Holland verspreid. In
Leiden zou de restauratie van
de Waltoren Oistenrijck op
deze manier uitgevoerd kun
nen worden. De hervormde
kerken in Nieuwkoop, Hazers
woude en in Hoogmade, het
Koetshuis van Kasteel Oud
Poelgeest in Oegstgeest, Boer
derij Essensteijn in Voorburg
en de Grosmolen in Hoogmade
zijn andere projecten, die in
het actieplan worden ge
noemd.
ULTEITSRAAD UNANIEM:
EN Het voortbestaan
^le vrouwenstudies op de
r faculteit van de Leidse
jsiteit is voor 1983 gega
ard. De faculteitsraad die
over de begroting
liet volgende jaar verga-
1 besloot (unaniem) in
|>udget rekening te hou-
let vier „halve" plaatsen
jjsehappelijk personeel
file vrouwenstudies door
JlOO.OOO gulden vrij te
p. Hoewel een groot aan
kondigde te gaan feesten op de
goede afloop, maakte zij toch
ook bekend verdere acties
voor te bereiden om de vrou
wenstudies ook na 1983 veilig
te stellen. Daarbij wil men ook
de andere universiteiten in ons
land betrekken.
Het behoud van de
studies werd overigens ver
wacht, zowel door vriend als
vijand. Deze twee kampen wa
ren ontstaan doordat een groot
teit, meest studefiten, zoals be
kend vanaf 16 november het
faculteitsbureau sociale weten
schappen twee weken bezet
hield. Dit omdat zij de indruk
hadden gekregen dat de facul
teit niet het benodigde geld
beschikbaar wilde stellen voor
de continuering van het vak
vrouwenstudies. De bezetters
kregen bijval van de Emanci-
patieraad,. de PvdA, D'66,
CPN, PPR, PSP en Abva
Kabo die meenden dat vrou
wenstudies van wezenlijk be
lang is voor de emancipatie
van vrouwen. Na twee weken
gaf het faculteitsbestuur ge
hoor aan de eis van de bezet
ters om te komen onderhande
len, nadat zij eerder bemidde
lingen via het universiteitsbe
stuur de hand hadden gewe
zen.
Op verzoek van vier raadsle
den werd op 13 december een
extra faculteitsraadsvergade
ring gehouden over de kwestie
van de vrouwenstudies. Raads-
Postel toonde
zich toch verbolgen door de
„ongebruikelijke procedure"
die gevolgd zou zijn door het
faculteitsbestuur. Volgens haar
was al veel eerder bekend dat
het budget voor het komende
jaar ongeveer gelijk zou zijn
als dat van 1982, zodat de
vrouwenstudies gegarandeerd
zouden kunnen worden. „Een
actie als de bezetting had dan
achterwege kunnen blijven",
aldus mevrouw Postel. Ook
was zij ontstemd over het to
taal ontbreken van de wil bij
het bestuur om „ook maar
enig initiatief te tonen".
Decaan Laeyendekker wees
het verwijt dat hij onrechtma
tig gehandeld zou hebben van
de hand: „We hebben de eisen
van de bezetters in eerste in
stantie niet willen onderteke
nen, zeker niet omdat het on
der dwang ging. Wij wisten
dat de budgetbehandeling 1983
in het verschiet lag en die wil
den wij eerst afwachten, zodat
we de preciese financiële situ
atie zouden kennen".
LEIDEN Sterallures heeft de 63-jarige Pete Seeger
niet. De legendarische folk- en protestzanger, die met
zijn muziek strijd leverde tegen discriminatie, oorlog
en verdrukking, laat na zijn gedenkwaardige concert
in de Leidse Schouwburg weten dat hij verbaasd is, dat
zoveel mensen meezongen en zijn teksten kenden. Hij
wordt al snel omringd door fans als hij met zijn koffer
in z'n hand en zijn gitaar en banjo op de rug de foyer
komt binnenlopen. Hoewel de vermoeidheid op zijn
gezicht te lezen valt, deelt hij toch met een glimlach
handtekeningen uit.
„Ik ben lange tijd niet in Nederland geweest omdat mijn werk
vooral in de Verenigde Staten ligt. Bovendien vind ik het reizen
tegenwoordig erg vermoeiend", zegt Pete Seeger. „In Amerika
hou ik mij vooral bezig met het „Sing Up Magazine", een mu
ziektijdschrift waarin o.m. nieuwe en belangrijke songteksten
staan. Het blad staat op het punt te verdwijnen. Ik doe momen
teel een poging om het te redden. Verder wordt een groot deel
van mijn tijd ingenomen door de strijd, die ik voer tegen de ver
vuiling van de Hudson-rivier".
Pete Seeger, die wekelijks gemiddeld drie gratis concerten geeft
op scholen en in kerken in de buurt van zijn woonplaats New
York, zingt tijdens zijn enige Nederlandse optreden (voor een
volle zaal) over die rivier en laat weten dat je er op sommige
plaatsen al weer in kan zwemmen. De componist, die aan de
wieg stond van de folk-rock en artiesten zoals The Byrds, Bob
Dylan, Trini Lopez en Joan Baez aan hits hielp doordat ze zijn
teksten zongen, is geen echt goede zanger. Zijn stem is ietwat
zweverig, klinkt vriendelijk maar heeft een ongelooflijk emotio
nele uitstraling. Seeger is bovendien een ongekende theaterper
soonlijkheid. De componist, die meer dan vijftig elpees volzong
en jaarlijks slechts 10 a vijftien betaalde optredens doet, had zijn
publiek gisteravond van de eerste tot de laatste noot in de ban.
De nummers nodigden ook uit om mee te neuriën. Ze lagen lek
ker in het gehoor en kregen van Pete Seeger een fantastische
muzikale omlijsting. Hij tikte hevig met zijn voet op de vloer om
maat te houden terwijl hij zichzelf op banjo of gitaar begeleidde.
Ook a-capella klonk hij groots. Soms fungeerde het publiek als
koor, werd er in harmonie gezongen, dan weer ontstond gospel
achtige samenzang. Er waren ook momenten dat de fans adem
loos luisterden. Zijn fluitspel bijvoorbeeld riep een heel senti
mentele sfeer met een wat trieste ondertoon op. Het waren niet
alleen protestsongs die hij zong, hoewel hij een aantal aangrij
pende oorlogsliedjes uit de jaren dertig bracht. Er waren ook
schattige kinderliedjes en nummers met veel humor bij. Seeger
zong in het Spaans en Duits en gaf meteen maar even de verta
ling. Hij speelde ook melodieën waarop verschillende teksten
waren geschreven en liet van die nummers passages horen. Het
optreden van Pete Seeger werd onderbroken door een optreden
van de Leidse groep Tijdverdrijf. Die Nederlandstalige folk kan
in vergelijking met wat de componist bracht alleen als „leuk"
worden omschreven. De zanger, die jarenlang op de „Zwarte
Lijst" van senator Joseph McCarthy stond om zijn linkse sym
pathieën en daardoor noch op radio noch op tv te horen of te
zien was, moest vier keer terug komen. Voor wie het concert
heeft gemist, is er vanavond bij de VARA op Hilv. 3 om 21.00
uur in „Moondogs" een herhaling van het optreden.
HANS iftËT
