outersehad geen genade met zijn tegenstanders
Ook Surinamers in ons landten
prooi aan woede en verdriet
rt
abestaanden
lar Paramaribo
;TENLAND
LEIDSE COURANT,
MAANDAG 13 DECEMBER 1982 PAGINA 7
5AG
>skou bereid aantal raketten
5 Dalveren'
PrmNGTON De Sovjet-Unie overweegt, aldus de
en°d|ork Times in zijn zondagse editie, een voorstel
htal raketten voor de middellange afstand met
h ran procent te verminderen, wanneer de
1 ui afziet van de plaatsing van 572 nieuwe Pers-
n in kruisraketten in Europa. De Sovjetrussische
erllie bij het ontwapeningsoverleg in Genève heeft
°P veken geleden tegenover de Amerikaanse ge-
kartners verklaard het aantal middellange-af-
jaketten van 600 terug te brengen tot ongeveer
"ree]arvan er 150 gericht zouden zijn op Europa en
°afd op China. Deze, suggestfes zouden volledig on-
en XIjrdbaar zijn voor Washington, aldus de New
/aar,?imes. Reagan wil niet afzien van zijn „nul-optie"
maa%ziet in ontmanteling van alle 600 SS-20-, SS-4-
•5 raketten, in ruil voor niet-plaatsing van de
al der
raketten.
Giftig gas na
ontploffing tank
TAFT Op een fabriekster
rein van Union Carbide Cor
poration in Taft in de Ameri
kaanse staat Louisiana is za
terdagavond een tank met
chemicaliën ontploft en in
brand gevlogen.
Hierbij is giftig gas vrijgeko
men, waardoor twintigduizend
mensen in een straal van acht
kilometer rond het fabrieks
terrein moesten worden geë
vacueerd. Voor zover bekend
hebben zich geen ernstige on
gelukken voorgedaan.
Liz Taylor wil
bemiddelen in
Midden-Oosten
conflict
De Amerikaanse filmster Liz-
Taylor heeft afgelopen week
einde laten weten, dat zij wil
gaan bemiddelen In het Mid
den-Oosten. ZIJ kondigde aan
binnenkort een reis van tien
dagen naar Israël en Libanon
te zullen maken en te zullen
proberen vrede te stichten
tussen die landen. Taylor gaf
weinig bijzonderheden over
haar plannen, maar verklaar
de dat zij een onderhoud zal
hebben met de Israëlische
premier Begin en de Libane
se president Gemayel.
Socialisten en
communisten winnen
verkiezingen in Portugal
LISSABON Het ziet er naar uit dat de so
cialisten en de communisten winst hebben
geboekt bij de gisteren in Portugal gehouden
gemeenteraadsverkiezingen. Toen de helft
van de stemmen geteld was, voorspelde de te
levisie dat de regerende Democratische Alli
antie van premier Pinto Balsemao enkele
procenten verloren heeft aan de linkse oppo
sitie. De premier verklaarde op de televisie
dat zijn regering aanblijft tot 1984. De belang
rijkste leiders van de oppositie, de socialist
Soares en de communist Cunhal, eisten het
aftreden van het kabinet, ontbinding van het
parlement en het uitschrijven van vervroeg
de verkiezingen.
Politie Noord-
Ierland
doodt twee mannen
ARMAGH Twee mannen zijn gis
teravond in een katholieke wijk van
Armagh door de politie doodgescho
ten. Eén van de slachtoffers was vol
gens ooggetuigen een republikeinse
activist die contacten onderhield met
het Ierse Nationale Bevrijdingsleger
(INLA), dat een week geleden een
bom plaatste in een discotheek die aan
16 personen het leven kostte. Volgens
ooggetuigen opende de politie het
vuur toen de auto van de twee met
hoge snelheid de stadswijk van Ar
magh binnenreed, die grenst aan de
Ierse republiek.
Dodental Nicaraguaanse
helikopterramp stijgt tot 8
MANAGUA Het aantal per: ten dat vori
ge week donderdag is om komen bij het
neerstorten van een Nicaraguaanse helikop
ter is gestegen tot 84. Dit h
ders van de regering in Managua gisteren ge
zegd. De juiste oorzaak van het neerstorten is
nog niet bekend, maar de regering houdt ern
stig rekening met de mogelijkheid dat rechtse
guerrillastrijders het toestel onder vuur heb
ben genomen toen het 75 kinderen (in leeftijd
variërend van één tot vier jaar) van Miski-
to-indianen wilde evacueren uit het Ayapal-
-gebergte. Functionarissen van de regering
zeiden dat de helikopter 78 kinderen, 10
vrouwen en vier bemanningsleden aan boord
had toen hij neerstortte op ongeveer 180 kilo
meter ten noorden van Managua
e verslaggeefster Corry Vis die in maart van nabij
dislukte staatsgreep in Paramaribo meemaakte, gaat
\ijgaande persoonlijke beschouwing nader in op de
gebeurtenissen in Suriname.
vlee
i»schi
ijdin
roord HAAG Een
's e1e oorzaken voor
kngste gebeurte-
in Suriname
al gelegd tijdens
(nislukte staats-
van maart. Al-
slachtoffers van
jecente executies
|en toen de aan-
op zich geves
toor fel te pro-
en tegen de
van zaken rond
fusillering van
ker, een van de
pire opstandelin-
iiders.
jevelhebber Bouterse op
id"-vjde nieuwe raad van mi
ff, in Paramaribo toe-
1 riep hij nog op geen
ïsheiie te hebben ten opzich-
personen die bij de mis-
'Staatsgreep betrokken
hm Ook zijn toespraak op
^^Knaamse televisie had
^^vgelijke strekking. Let-
SSSzei hij: „Zij waren dom,
T^yij verstandiger zijn en
zonder wrok, want
^^■scheurt ons volk alleen
In de weken die volg-
:k hij deze woorden ge-
doen. Er vielen geen
slachtoffers en er
in nieuwe regering,
lige escalatie komt ie-
dan ook rauw op het
lllen. Bouterse lijkt ie-
uit de weg te ruimen
ra in de weg staat, of
heeft op zijn beleid. Al
(rt viel de enorme hel
denverering op, waarmee hij
door jonge, ultra-linkse advi
seurs en aanhangers werd om
ringd. Direct na de mislukte
staatsgreep waren zij bezig om
te kijken of er niet een boek
samengesteld kon worden van
de heldendaden van Bouterse
en voortdurend werd de Suri
naamse revolutie vergeleken
met de Cubaanse. Bouterse als
een tweede Fidel Castro was
hun .ideaal. Op de bureaus van
het Surinaams Nieuws Agent
schap (SNA) en de Nationale
Voorlichtingsdienst (NVD)
verscheen een boekwerk van
Fidel Castro om vergelijkin
gen te vinden. Het boekje ging
uiteindelijk niet door, maar
het ultra-linkse groepje ver
sterkte wel voortdurend zijn
macht. Een van de meest in
vloedrijke leden is de adjunct-
direkteur van SNA, Edward
Naarendorp (een neef van de
afgetreden minister van Bui
tenlandse Zaken). Hij was
nauw betrokken bij de overna
me van het radiostation SRS
eerder dit jaar. Tijdens de
staatsgreep wisselde hij met
andere Bouterse-adviseurs dol
lars uit voor een vlucht naar
elders, als Bouterse de zaak
zou verliezen. Zijn kantoor zat
later voortdurend vol linkse
activisten, die pamfletten uit
tikten en verspreidden. Het
waren pamfletten, die gedrukt
werden op de staatsdrukkerij
van de Nationale Militaire
Raad (NMR). Deze NMR heeft
in de Surinaamse praktijk veel
meer macht dan de minister
raad. Van hieruit was in maart
al een hetze aan de gang tegen
Nederland en de Verenigde
Staten. Een greep uit hun be
schuldigingen: de staatsgreep
zou door Nederland én de CIA
In gebouw „De Granaatappel" in de Amsterdamse Bijlmermeer is door de vrijdag
opgerichte 8-december-beweging een actiecentrum ingericht. Men kan daar ook een
condoleance-register voor de gedode Surinamers tekenen.
tussen de Nederlandse ambas
sade en de coup-plegers (die
nooit boven water zijn geko
men omdat ze ineens militair
geheim waren); contra-revolu
tionaire acties zouden vanuit
Nederland worden gevoed;
Nederlandse journalisten zou
den een geniepige en achter
bakse boycot van Surinaams
nieuws hanteren, enz. Een van
de felste aanklagers was het
Revo Bulletin, waarin gesme
ten werd met woorden als
Hollandse schijnheiligheid, su
per-democraten, Hollands im
perialisme, Hollandse uitbui
ting en andere stemming kwe
kende termen. Naarendorp zei
eens onomwonden: „Hoe eer
der jullie die ontwikkelings
hulp stopzetten, hoe liever.
Dan stappen wij naar Cuba!".
Deze man is in zijn functie van
adjunct-direkteur van het
SNA mede verantwoordelijk
voor de berichtgeving. Want
alle Surinaamse kranten en
momenteel ook de Nederland
se zijn van dit nieuwsagent
schap afhankelijk.
Het is dan ook niet verwon
derlijk dat er gekleurd nieuws
wordt doorgegeven, ook naar
ons land. Het bestuur van het
Surinaamse Nieuws Agent
schap bestaat uitsluitend uit le
den van de militaire raad. Tij
dens de mislukte coup stond
het gebouw onder speciale be
scherming van Bouterse-mili-
tairen. Voor het binnenlands
nieuws zijn de Surinaamse
kranten volkomen afhankelijk
van het nieuwsagentschap.
Deze heeft eigen verslaggevers
_£n een eigen fotograaf en zij
bepaalt wat de kranten wel en
wat ze niet mogen publiceren.
Ook de radio en de televisie
zijn van deze instantie afhan
kelijk en al in maart was dui
delijk, dat beide media vroeg
of laat van de staat zouden
worden.
Platgebrand
Nu weten we, dat nog redelijk
onafhankelijke radiostations
en kritische kranten als de
Vrije Stem, gewoon zijn plat
gebrand. Omdat het station tij
dens de mislukte staatsgreep
vrouwen opriep hun kinderen
thuis te houden, werd het uit
de lucht geplukt. Afgelopen
week bleek wat Bouterse's
werkelijke opvattingen over
rancune waren, want de eige
naresse werd vermoedelijk
met haar zoon vermoord. De
Vrije Stem heeft het gewaagd,
tegen de wil van de legerlei
ding in, foto's te maken van de
begrafenis van professor Baal
Oemrawsingh, een tegenstan
der van Bouterse, die onder
verdachte omstandigheden om
het leven kwam. Het gevolg
was, dat alle staatsadverten-
ties, de belangrijkste bron van
inkomsten van deze krant,
werden stopgezet. Journalisten
kwamen hier tegen in opstand.
De zaak werd gesust, maar, zo
als nu blijkt, niet vergeten. De
Vrije Stem werd platgebrand
en diverse verslaggevers wer
den vermoord. Na de executie
van Hawker kwam de hele ad
vocatuur onder leiding van de
Deken van Advocaten,
mr.R.C.Gonsalves, in het ge
weer. Bouterse stelde met te
rugwerkende kracht een oor
logstoestand in, waarmee de
executie gelegaliseerd moest
worden. De advocaten kregen
in zoverre hun zin, dat Ram-
bocus niet meer geëxecuteerd
werd. Onder druk van de in
ternationale protesten moest
Bouterse bakzeil halen, maar
hij nam vorige week wraak.
Zowel Gonsalves als Rambo-
cus werden doodgeschoten.
Door studenten en scholieren
werd in maart, na het bekend-
wórden van de executie van
Hawker, op grote schaal ge
staakt. Ook dat werd vorige
week niet vergeten. Een van
hun dekanen, dr.G.Leckie,
werd vermoord. De Moeder-
bond en voorzitter Cyriel Daal
troffen hetzelfde lot, om de
zelfde reden. Zelfs vakbonds
leider Derby, die toch als ul
tra-links bekend stond, legde
het loodje. Allemaal rigoureu
ze maatregelen ten opzichte
van politieke tegenstanders,
terwijl in maart al bleek, dat
de Nationale Militaire Raad
ook op andere gebieden opper
machtig is. Volgens politie
functionarissen worden volks
milities (samengesteld uit Bou-
terse-aanhangers) niet nor
maal berecht, als ze over de
schreef gaan, maar doorver
wezen naar de NMR, die als
doofpot fungeerde. Toen wij
foto's wilden maken van de
nieuwe ministers, vroegen al
hun secretaresses of wij toe
stemming van de NVD of de
NMR hadden. Minister Sari
man weigerde zelfs na een af
spraak zich te laten fotografe
ren, omdat de NMR het verbo
den had. Ook voor interviews
met officiële instellingen
moest eerst toestemming wor
den verleend, al waren mijn
teksten niet aan censuur on
derhevig. Surinaamse journa
listen zeiden na de mislukte
staatsgreep van maart, dat
Bouterse zichzelf niet meer
was. Het was, zeiden zij, nog
nooit eerder voorgekomen, dat
hij met een sigaret in zijn
mond en een glas "bier in zijn
hand de pers te woord stond.
Met het Surinaams Nieuws
Agentschap en de Nationale
Voorlichtingsdienst als ultra
linkse bolwerken achter zich
en de Nationale Militaire Raad
als oppermachtige ruggesteun,
lijkt Bouterse nu regelrecht
aan te sturen op een militaire
dictatuur, met een repressief
bewind. En het is maar de
vraag of het Surinaamse volk
dat pikt.
CORRY VIS
/inaamse regering in ballingschap overwogen
JERDAM De vrijdag
|ehte 8-december-bewe-
een aantal organi-
Van Surinamers in Ne-
zijn gebundeld, be-
Ie mogelijkheid een re-
in ballingschap te gaan
Dit heeft een woord-
||r van de beweging gis-
Ijbekend gemaakt. Vol-
em wordt op de bewe-
|ie alle acties in Neder-
1 Suriname coördineert,
vanuit Suriname een krachtig
beroep gedaan een dergelijke
„krachtige stap te onderne
men". Volgens de beweging
moet zo'n regering wel gedra
gen worden door een zo'n
breed mogelijke groep van Su
rinaamse organisaties en voor
al de steun hebben van het Su
rinaamse volk in Suriname
zelf. Men is nu aan het bekij
ken of zo'n brede opzet haal
baar is, aldus een woordvoer-
pHOL Van Schip-
gistermorgen een
i van de SLM naar
^ame vertrokken met
1 boord een aantal
familieleden van
irinamers die de af-
len dagen zijn geëxe-
frd.
Leckie en naaste familieleden
van de advocaten Riedewald,
Gonsalvez, Baboeram en Soha-
singh. Voor de vlucht, waarbij
176 passagiers werden ver
voerd, was door de Surinaam
se autoriteiten speciale toe
stemming gegeven. Het lucht
ruim van het land is donder
dagochtend gesloten en blijft
nog voor onbepaalde tijd dicht.
De dc-8 is vanmorgen met 229
passagiers aan boord weer op
Schiphol teruggekeerd.
tiissionaire Surinaamse bronnnen spreken over meer
Erik Ton Kie Sim zei dan twintig doden. Om wie het
"pftien mensen afgelopen precies gaat is nog altijd niet
zijn gedood. Andere duidelijk.
der. Een 35-tal organisaties
heeft inmiddels instemming
betuigd met het voorstel.
De 8-december-beweging
heeft haar centrum in de Am
sterdamse Bijlmermeer in het
gebouw de Granaatappel, waar
duizenden Surinamers naar
toe bellen om hun afschuw
over de gebeurtenissen ken
baar te maken of naar toe ko
men om de condoleance-regis-
ters te tekenen.
Ook VS
willen hulp
aan
Suriname
stopzetten
WASHINGTON De Vere
nigde Staten hebben zater
dag meegedeeld dat zij over
wegen de anderhalf miljoen
dollar aan economische hulp
aan Suriname niet uit te ke
ren. „Onze hele relatie met
de Surinaamse regering
wordt opnieuw bezien, ook
het hulpprogramma", aldus
de woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken.
De Amerikaanse minister
George Shultz zei zaterdag
middag op Schiphol, na af
loop van een kort bezoek aan
ons land dat de gebeurtenis
sen in Suriname hem „met
afschuw hebben vervuld".
Shultz maakt een rondreis
van ongeveer 14 dagen door
West-Europa. Hij sprak za
terdag ondermeer met ko
ningin Beatrix, premier Lub
bers en minister Van den
Broek van buitenlandse za
ken.
De Surinaamse regering
heeft zaterdag bevestigd dat
de Nederlandse hulp aan het
land is opgeschort. Het offi
ciële Surinaamse persbureau
deelde niets mee over de in
houd van de Nederlandse
nota waarin het stopzetten
van de hulp wordt aange
kondigd.
De herdenkingsdienst In de Mozes en Aaronkerk ter nagedachtenis van de Surinamers die zijn omgebracht,
werd ook bijgewoond door de oud-ministers Van Thijn en Den Uyl.
DEN, - HAAG/AMSTER
DAM Met ondermeer
een herdenkingsdienst in
Amsterdam en een de
monstratie in Den Haag
heeft de Surinaamse ge
meenschap in ons land het
afgelopen weekeinde zijn
woede en verdriet tot uit
drukking gebracht over
het geweld in Paramaribo.
De Landelijke Organisatie van
Surinamers in Nederland
heeft er bij de Nederlandse re
gering op aangedrongen om
niet alleen de financiële hulp
aan Suriname stop te zetten,
maar ook de diplomatieke be
trekkingen met onmiddellijke
ingang te verbreken.
De demonstratie die ongeveer
3000 Surinamers gistermiddag
hielden voor het gebouw van
de Surinaamse ambassade aan
de Alexander Gogelweg liep
uit op een massale partij ste
nengooien waarbij tal van rui
ten aan diggelen gingen. Een
meegevoerde pop die de bevel
hebber Desi Bouterse voorstel
de werd in brand gestoken. Op
spandoeken was ondermeer te
lezen: „Bouterse, zwarte nako
meling van witte Hitier". Toen
twintig man M.E. een einde
maakte aan het stenengooien,
liep een agent te paard een
hersenschudding op. Twee be
togers werden gearresteerd
wegens openlijke geweldple
ging.
Grote indruk maakte een her
denkingsdienst in de Mozes en
Aaronkerk in Amsterdam
waaraan behalve Surinamers
ook tal van Nederlanders deel
namen onder wie oppositielei
der Den Uyl die zich zichtbaar
ontroerd toonde. De belang
stelling voor deze dienst was
zo groot dat velen geen plaats
je meer in de kerk konden
vinden en zich buiten opstel
den.
Voor het Surinaamse consu
laat in Amsterdam is gister
avond een dodenwake ter na
gedachtenis van de omgeko
menen begonnen. Deze doden
wake duurt onafgebroken tot
en met zondag 19 december.
De christendemocratische
fractie in het Europees parle
ment zou vandaag een urgen
tie-resolutie indienen, waarin
afscuw wordt uitgesproken
over de executies in Suriname
De ondergedoken ambassa
deur van Suriname in Neder
land Henk Herrenberg heeft
laten weten dat hij de tot ui
ting gebrachte protesten zal
doorgeven aan de autoriteiten
in Paramaribo. Herrenberg zei
begrip te hebben voor de ver
ontwaardiging.
Ook bood hij
er zijn verontschuldigingen
voor aan dat tijdens de demon
stratie voor de Surinaamse
ambassade en agent werd ge
troffen door een steen en een
hersenschudding opliep.
De Poolse leider generaal Ja-
ruzelski gisteravond tijdens zijn
televisierede tot het Poolse
volk, waarin hij een gedeeltelij
ke opschorting van de staat
van beleg aankondigde.
Pools
parlement
bespreekt
opschorting
noodtoestand
(Vervolg van de voorpagina)
WARSCHAU Het Pool
se parlement is vandaag
in Warschau bijeengeko
men om de politieke en
economische toestand van
het land te bespreken.
Het belangrijkste agenda
punt is de opschorting van
de staat van beleg, die ge
neraal Jaruzelski gister
avond in zijn rede had
aangekondigd. De parle-
mentszitting zal twee da
gen duren en pas eind
deze maand zal gestemd
worden over de opschor
ting van de noodtoestand.
Jaruzelski zei in zijn rede van
gisteren dat de opschorting
van de noodtoestand een „be
langrijke stap is naar ophef
fing yan de staat van beleg".
„Hoewel het onmogelijk is
meteen over te gaan tot een
volledige normalisering van
het openbare leven, zouden
wij dat doel toch op redelijk
korte termijn willen realise
ren. Wij moeten ons stap voor
stap in die richting begeven
met een samenhangend beleid
en gezamenlijk inspanningen",
aldus Jaruzelski.
Ip zijn rede benadrukte Jaru
zelski dat de noodtoestand al
veel eerder zou zijn opgehe
ven, wanneer leden en aan
hangers van de ondergrondse
vakbeweging Solidariteit niet
waren doorgegaan met het or
ganiseren van stakingen en
protestacties. Verschillende
malen klonk in de rede van
Jaruzelski door, dat het verzet
van de vakbondsactvisten en
„contra-revolutionaire ele
menten" nog niet tot zwijgen
is gekomen. Daarom is het
„alle uitzonderlijke maatrege
len die op 13 december 1981
zijn ingesteld, nu al op te hef
fen".
De Russisc
gisteravond
gemeld, da
beperkende-
de staat van
gen het einc
den opgehe'
Het hoofd v
buitenland,
heeft geen
heeft
