o praten alsVanAgt kan ik niet en wil ik niet v) Reagans blunders in Latijns-Amerika bezorgen adviseurs handen vol werk ^TERGROND itensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen itensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen RT DE VRIES NEEMT ZAAK KERNWAPENS SERIEUS: or Politiek Partij Parlement LEIDSE COURANT ZATERDAG 11 DECEMBER 1982 PAGINA 7 Walesa is uiterst manoevt zullen zij St hcbhJtó ernstige zaken be- de Tweede Kamer uzelski PPe" "e?k: Janatuu'- nation M'gelijk, in 99 van dt :t moge^'e." eaat. he' de P0' die de itsluitend om ernstige enmerktj"ar "as het wel doorbrf Dat kwam niet alleen succtf zwaarmoedige debat die heidre'£ende sluiting van i lanes o/ferdamse scheepswerf >n daf hiraar ook (en voora0 njpp yrAsombere, zakelijke ge- iar miosr',SS6'in^ over ^et te plaaJUjkbezoaing". Deze st met Fnn allerlei voor- ook hetr staan over beSrafe- erieens en crernat'es> wordt maken 'or' gewijzigd. Zo krij- Jijvoorbeeld hindoes, zijn da^;ten en islamieten elke opj£jegenheid om de do- olereerdfce/7s hun eigen rituelen staat vafe (e bestellen of te cre- vaar voij een onwezenlijke ge- staat mirfing, de Tweede Ka- ook jpnlang over lijken te beleg ten. Uiteraard is dat soort Poolse Igende en doei ft het door alïr een onderwerp dat niet tot vrolijkheid stemt, en zo hoort het eigenlijk ook, maar een glimlach konden wij toch niet onderdrukken toen we in de wandelgangen iemand hoor den praten over de „grafstem waarmee minister Rietkerk van Binnenlandse Zaken het wetsontwerp verdédigde. Ook viel hier en daar te vernemen dat de minister een wijzigings voorstel vanuit de Kamer voor deze ene keer best zou kunnen afwijzen met de woorden: „Over mijn lijk". Minister Rietkerk had trou wens zelf niet in de gaten dat hij langs de rand van lach en traan balanceerde, toen hij een vraag van de GPV'er Gert Schutte beantwoordde. Schut te had gevraagd of iemand op een eigen stuk grond een dode zou mogen begraven. Rietkerk antwoordde dat zulks niet mo gelijk is, omdat begrafenissen alleen mogen plaatsvinden op officiële begraafplaatsen, die door de gemeenteraad worden aangewezen. „Ik verwacht", aldus Rietkerk, „dat een ge meenteraad er niet spoedig toe zal overgaan, eigen terrein van een particulier als zodanig aan te wijzen, omdat die per soon daar zijn familie wil be graven. Het zal bovendien bij omwonenden toch wel vaak op bezwaren stuiten als ie mand in zijn achtertuin begra vingen verricht". Nieuwelingen Over de vroegere machtige KVP-leider Romme doen tot op de huidige dag fraaie anec dotes de ronde. Een van de be roemdste is wel het volgende verhaaltje, dat zich ongeveer vijfentwintig jaar geleden af speelde, toen de KVP met een zetel of vijftig met kop en schouders boven alle andere fracties uitstak. Op een dag stapte Romme op de ARP- fractieleider Schouten af en sprak, wijzend op een in zijn buurt ronddrentelend Kamer lid: „Zeg, is dat er ééntje van jou of ééntje van mij?". Tegenwoordig is het ondenk baar dat een fractieleider zich zo hoog verheven gedraagt als Romme en zich zo weinig met zijn onderdanen bemoeit, dat hij niet eens weet of iemand bij zijn eigen club behoort of bij een andere fractie. Wel is het soms zo, dat bepaalde frac ties na Kamerverkiezingen zó veel nieuwelingen tellen, dat een buitenstaander het moei lijk heeft ze allemaal van el kaar te onderscheiden. Dat is nu vooral in de VVD het ge val. Al die nieuwe Kamerle den moeten knokken om be kendheid te verwerven. Dat gaat natuurlijk niet zomaar. Je moet als verse volksvertegen woordiger eerst de belangrijk ste kneepjes van het vak on der de knie zien te krijgen en er gaat meestal wel een aantal maanden overheen eer dat het geval is. In die gewenningspe riode zwemt een nieuweling vaak nog met z'n ziel onder z'n arm rond, heftig pogend het hoofd boven water te hou den temidden van de politieke draaikolk waarin hij of zij is terech tgekomen. Nieuwelingen Een aardig inzicht in de eerste indrukken die een groentje in de Kamer opdoet werd ons on langs verschaft door de nieuw bakken 44-jarige CDA-verte genwoordiger Frans Josef van der Heijden. In het weekblad van zijn partij, „CDActueel" geheten, schreef Frans Josef, die voorheen werkzaam was bij de Vereniging van Neder landse Gemeenten, een dag boek over zijn eerste schreden aan het Binnenhof. Hieronder enkele plukjes uit de schrijfs els van de noviet. Al op de eerste dag, nadat hij door Kamervoorzitter Dolman is beëdigd, schrijft Van der Heijden dat hij wordt overdon derd door de vele indrukken die hij heeft opgedaan. En ver twijfeld vraagt hij zich af: „Welk risico heb ik nu eigen lijk genomen om de veilige be scherming van de Vereniging van^Nederlandse Gemeenten te verlaten, waar ik tien jaar met zoveel plezier gewerkt heb? Wat zijn mijn kansen om mij op het niveau van de Ka mer te handhaven? Ben ik op gewassen tegen een veelal on georganiseerd leven, temeer daar ik mijzelf een uiterst ge organiseerde planner vind? Wat doe ik Gonnie en de kin deren aan om me over te leve ren aan een métier waarvan alleen vaststaat dat er niets vaststaat?" Vier dagen later: „Ik mag dan Kamerlid zijn, maar ik ben zo nieuw dat ik niets te doen heb. Er is nog niemand die op me wacht, die iets van me wil. Er is nog geen zaak die aangepakt moet worden. Ik weet zelfs nog niet waar ik mij eigenlijk mee bezig mag houden. Ik hoop op Binnenlandse Zaken, omdat die sfeer mij zo ver trouwd is en verder op iets op het terrein van het algeheel welzijn, omdat ik zoveel vrij willig bestuurswerk in deze sector gedaan heb. Verder heb ik mij uitdrukkelijk opgege ven voor emancipatiezaken omdat ik vind dat emancipa tie, net als de vrede, een zaak is van tweezijdig ontwape nen En tenslotte, enkele dagen vóór het grote debat over de regeringsverklaring van het kabinet-Lubbers, schrijft Van der Heijden: „Zelf zal ik aan dat debat niets bijdragen. Als noviet past mij de rol van zwijgende getuige, die voorlo pig volstaat met zich van uur tot uur te verbazen over de grootste georganiseerde chaos die ik tot nu toe in mijn leven ben tegengekomen". Kriebel Ooit breekt voor een begin nend Kamerlid het grote mo ment aanv waarop voor het eerst het spreekgestoelte mag worden beklommen om het woord te voeren. Voor alle nieuwe Kamerleden is zo'n eerste speech (de „maiden speech") een spannende ge beurtenis die meestal met veel zenuwen gepaard gaat. De VVD'er Hans Dijkstal, nog maar net volksvertegenwoor diger, mocht dat de afgelopen week al meemaken. Hij was één der sprekers in een debat met de jonge minister Brink man van Welzijn, Volksge zondheid en Cultuur over de bescherming van onze Hol landse kunstschatten. Ook voor Brinkman was het de eerste keer dat hij een wets ontwerp in de Kamer moest verdedigen. En daarom begon Dijkstal zijn maidenspeech al dus: „Mijnheer de Voorzitter! Mijn sterke vermoeden dat vele leden van deze Kamer ooit dezelfde kriebel in de buik hadden als ik op dit mo ment geeft mij nauwelijks eni ge troost. Maar het geeft mij wél enige troost dat er nu een nieuwe minister aanwezig is, die in hetzelfde schuitje zit als ik. Welnu, ik spring nu maar gewoon in het diepe". DICK VAN RIETSCHOTEN oppor S^HAAG Vijf we- Oost-Eifleden is het nog lat dr. Bert de Vries zijn eigen verras- inmmiimjerd gebombardeerd ider van de CDA- in de Tweede Ka- f V Jq te zien heeft hij el verwerkt dat hij, tien als jongste be- j op het belasting- )r in Groningen, in Sporen is getreden ng, m#jn twee machtige Wim Aantjes x. bruuud Lubbers. Al hij nog wel op: ou wel fijn geweest s ik me iets meer tunnen voorberei- wordt Mevj adj.dirrj spijt van de beslis- gUiat blijkt niet het geval; u/jlleen wel zo dat hij zijn I baan als wel heel bij- ervaart. H richtffer wij zijn neelszi1 met die van een man- I van Vkers Probeert ver- in een open kruiwa- )at geldt natuurlijk voor ractieleider, maar som mijn kikkers zijn il springerig en daar- is echt niet binnen houden". esolutie Bit met name op afgelo- indt u runsdag, toen er gestemd orten nijver de houding van de andkiaang tegenover de VN-re- agratis! over bevriezing van de rschoterapenarsenalen. De zaak iteindelijk zo belangrijk Vries een bezoek aan .ïgres van de EVP (fede- 8x2lyan christen-democrati- irtijen in Europa) in Pa- afzeggen. Dat werd ïinto7rlrergerd door het feit dat -10xZ71anks elf CDA'ers vóór ptie van de PvdA stem- dus het beleid van mi- 6. jVan den Broek op dat Ifkeurden. hnrtm 'eindelijk wreef de VVD DQQfn en handvol zout in de g met f door te wijzen op de af- snaar ot dat het loyalisme was ig do«enen. Voor de ex-burge er van Venlo, drs. Gij- 3i"~~^lijkt dat aanleiding een starten tegen de ver elf rebellen, onder het „zij eruit of wij eruit (uit tEPARpA>" Eikeftantebericht over deze legt De Vries na aan- lezing kalm naast letterlijk en figuur- meneer is kennelijk ;d ingelicht. Hij denkt Jt alleen mensen uit de Ook waren. Welaan, Stef en Ad Lansink zijn uit de KVP afkom- -,-in Hanske Evenhuis uit naar Volgens De Vries is Bemmpatste tevens een bewijs «ten/wiet verwijt van de VVD ï8:terecht was. „Het was ze- tTAG,jeen Heo-loyalisme. Als er etoi m zes tegenstemmers (dorp)'1 geweest, dan zou je dat 'eerder hebben kunnen agten- Deze zaak loopt dwars tine fractie heen". enfties meent dat het gebeu- dinsdag wijst op een seweg l( zekere starheid aan twee kan ten. Want enerzijds is hij het ermee eens dat minister Van de Broek er een beetje een prestigekwestie van heeft ge maakt. „De minister-president heeft gezegd: laten we er geen prestigekwestie van maken. Wel, tot op zekere hoogte kun je zeggen dat ook een aantal Kamerleden dat toch gedaan heeft. Zij wilden de minister dwingen een ander beleid te Maar als Kamerlid zit je er toch om de minister te contro leren? „Zeker. Maar dat doe je ook, als je zoals de meerderheid van de CDA-fractie zegt: mi nister, wij zouden eigenlijk ge lukkiger geweest zijn als Ne derland zich in de VN van ste ming zou hebben onthouden. Dat is een heel duidelijke cor- Balanceert het CDA in de zaak van de kernWapens nu niet op een zeer slap koord, waar het gemakkelijk kan afvallen? Mensen als Scholten en Dijk man maken er geen geheim van dat zij plaatsing van de kruisraketten in ons land niet zullen aanvaarden. „Wat deze problematiek be treft hebben enkele fractiele den een gravamen (voorbe houd) gemaakt. Er moet ruim te zijn in een politieke partij om dat te honoreren. Te zijner tijd zal bekeken moeten wor den of aan die gravamina gronden kunnen worden ont leend om tot een afwijkende opstelling te komen. Naar mijn mening moeten dit soort er kende bezwaarschriften geho noreerd worden. Aan de ande re kant wens ik nu nog niet vooruit te lopen op een discus sie, die over een jaar, nadat minister De Ruiter de nieuwe Defensienota heeft uitge bracht, gevoerd moet worden". Er zijh drie soorten voorbe houden. Scholten, Faber en De Kwaadsteniet hebben een gra vamen op het punt van de kruisraketten; De Boer en me vrouw Laning zijn volledige atoompacifisten; en dan zijn er nog een paar mensen, onder wie Dijkman, die over deze zaak een brief hebben ge stuurd aan het partijbestuur. „Wat betreft de brieven heeft het partijbestuur gezegd dat deze passen bij ons verkie zingsprogram. Die mensen mogen er vanuit gaan dat de fractieleiding hun argumenten serieus zal nemen in de discus sie, evenals dat andersom het geval moet zijn". leuk „Zij waren van die gravamina op de hoogte, toen ze met ons een regeeraccoord sloten. Maar voor de goede orde: er is geen automatisme dat de mensen met-een-brief onder alle om standigheden tegen plaatsing zullen zijn. U vertelt mij dat zij dat zelf in de wandelgangen ADVERTENTIE eale kans voor klein bedrijf! bij Leiden ligt het overdekte shopping centre „Winkelhor. Aan zeggen, maar ik heb alleen te maken met wat zij in de frac tie zeggen". Van Agt heeft nog niet zolang geleden gezegd dat die kruis raketten er toch nooit zullen komen, omdat de publieke opi nie te zeer tegen is. Zijn we nu met een gigantisch schimmen spel bezig of hoe zit het? „Ik neem de dingen waar we mee bezig zijn serieus. Zo pra ten als Van Agt kan ik niet en wil ik niet. Als we met bepaal- n beleid bezig zijn, neem ik dat volstrekt ernstig. Als iemand in zijn hart meent te moeten twijfe len, zelfs al is hij ex-premier, dan heb ik daar niet zo erg veel mee te maken". Inkomensbeleid Genoeg over de kernwapens. We gaan over op het inko mensbeleid, wat aanzienlijk plezieriger zou moeten zijn voor De Vries. Immers, het kabinet is toch vrij ver tege moet gekomen aan het verlan gen van de CDA-fractie dat ook in 1983 de zwaarste lasten op de sterkste schouders wor den gelegd. Toch kost het vrij veel moeite de fractieleider aan het praten te krijgen. „We zijn niet gewend daar naar buiten allerlei uitspraken over te doen, voordat er intern goed over na is gedacht. Maar ik wil wel dit zeggen: wij heb ben de regering twee weken geleden heel duidelijk laten weten dat het inkomensbeeld zoals het er lag, voor het CDA niet acceptabel was. Na enige druk van onze kant is toen de toezegging van een bijstelling gekomen. Voor zover ik het nu kan'beoordelen heeft het kabinet een duidelijke poging ondernomen om iets te doen. In die zin is de toezegging aan ons gehonoreerd. Ik waardeer dat. Maar of het voldoende is, hebben we nog niet vastge steld. Dat zal volgende week wel blijken in het Kamerde bat". De hulp aan de lagere inko mens wordt gefinancierd uit een belastingverhoging. Dat is toch een regelrechte schending van het regeeraccoord? „Een aantal doelstellingen in het regeeraccoord blijken bij nader inzien niet geheel en al met elkaar te sporen. Er stond dat de lastendruk niet omhoog mocht, maar ook dat de hogere inkomens in elk geval niet minder zouden inleveren dan de laagste. Dat bleek téPwrin- gen. Dus moesten we een pak ket zien te vinden dat je zowel aan de ene kant als aan de an dere kant wat water in de wijn doet, zodat het beeld toch nog eneigszins evenwichtig blijft". Uyl-Terlouw dat het regeerac coord niet klopt? „Dat zie je vrijwel altijd. Zo'n accoord bevat een aantal doel stellingen. Dan is de vraag of je ook over voldoende instru menten beschikt om die doel stellingen te realiseren. Dan blijkt dat nogal eens moeizaam te zijn. De accoorden zijn de laatste jaren wel wat realisti scher geworden, maar ze staan nog altijd niet met beide benen op de grond. Misschien berei ken we dat ooit nog eens". Toch een belangrijk feit dat CDA en VVD deze forse hob bel hebben kunnen nemen. „Ja, ervan uitgaande dat ook de VVD-fractie ermee kan in stemmen... Maar de ministers van de VVD werken toch onder vol ledige politieke verantwoorde lijkheid van fractieleider Nij- pels? De Vries glimlacht minzaam: „Die uitspraak is geheel voor uw rekening. Maar het is na tuurlijk wel plezierig en een belangrijk feit dat beide coali tiepartners tot inschikkelijk heid bereid ziin. Je zit in een verschrikkelijk moeilijke situ atie. Er zullen voortdurend maatregelen moeten worden genomen, die voor geen van beide fracties om over te jui chen zullen zijn. Via begrip voor de situatie moeten we proberen de pijn zo eerlijk mo gelijk te verdelen". „Ach, ook bij ons en onze mi nisters zijn er die het allemaal toch graag wat anders hadden gezien". Is dit nu wat uw partijvoorzit ter Bukman noemt het accen tueren van het „sociale ge zicht" van het CDA? „Van nature is het CDA altijd gevoeliger voor deze zaken dan de VVD. Ik denk dat het de taak is van christen-demo craten ervoor te zorgen dat deze zaken ook in deze coalitie voldoende aandacht krijgen. Ik hoop dat de VVD daar steeds meer begrip voor zal krijgen. Als ik zie wat er is uitgekomen, dan moet ik con stateren dat de VVD een stuk naar ons is toegekomen. Dat is een positieve ontwikkeling". Wil het CDA nu nog meer dan alleen proberen de mensen te behoeden voor echte armoede? „Jazeker. We willen ook de mensen weer stimulansen ge ven om te leren zichzelf beter boven water te houden. We moeten zorgen dat we de be lemmeringen weg nemen om die eigen verantwoordelijk heid weer te beleven. Zo mag het niet langer zo zijn dat het stelsel van sociale zekerheid fungeert als een hangmat, waarin de mensen de neiging hebben om maar zoveel moge lijk achterover te blijven lig gen. Het stelsel moet de men sen activeren om weer over eind te komen". Kan daarbij de koppeling tus sen lonen en uitkering ge handhaafd blijven? In het de bat over de regeringsverkla ring wilde uw fractie die ga rantie niet geven. „Die koppeling tussen mini mumloon en minimumuitke ring kan er blijven, als het sociale stelsel grondig wordt herzien. In de zin zoals ik hiervoor heb geschetst, maar ook in de zin dat het goedko per wordt. Dus zal in een aan tal gevallen het percentage van de uitkering gewijzigd moeten worden. Daarbij den ken we dan wel alleen aan de uitkeringen, die uitgaan boven het minimuminkomen. RIK IN 'T HOUT WASHINGTON Sinds Reagans terugkeer uit La tijns-Amerika werkt het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken op volle kracht om de presidentiële blunders recht te zetten en de ge schiedenis van zijn La- tijnsamerikaanse rondreis te herschrijven. blunders oplevert. Ook nu was dat weer het geval. Na de pijnlijke situatie in Sao Paulo waar een vermoeide president bij vergissing een toast uitbracht op Bolivia zul len Reagans adviseurs onge twijfeld hebben verzucht dat dat wel weer genoeg geblun- der was voor één reis. Maar helaas kwam hun hoop niet De de bijeenkomst de Amerikaanse en bui tenlandse pers begin deze week deed een hoge functio naris van het ministerie, die zijn naam om begrijpelijke re denen niet in de krant wilde zien, zijn uiterste best om te redden wat er nog te redden viel van de soms zeer ongeluk kige opmerkingen die Reagan aan boord van het regerings vliegtuig Air Force One had gemaakt. Lekker onderuit ge zakt met zijn jasjes uit en zijn overhemden opgestroopt had Reagan zich op weg naar huis kennelijk weer eens prima op zijn gemak gevoeld. Ervarin gen uit het verleden leren dat hij in die stemming de meeste gevoelige Latijnsamerikaanse betrekkingen bleven de presi dent problemen opleveren. Afzonderlijke landen Wat Reagans adviseurs het meeste werk heeft bezorgd, was de ontdekking van hun baas dat veel Latijns-Ameri kaanse landen „afzonderlijke landen" zijn. Tijdens een ge moedelijk gesprek met ver slaggevers op weg naar huis had Reagan gezegd dat „hij een hoop had geleerd...Ik ging er naar toe om te leren hoe zij over bepaalde zaken denken en je staat er versteld van. Het zijn allemaal afzonderlijke lan den". Hoewel dit gesprek op de band is vastgelegd, zei de hoge func tionaris van buitenlandse za ken dat Reagan het niet zo had gezegd. Vervolgens pro beerde hij de schade zoveel mogelijk te beperken in de hoop dat de Latijnsamerikaan se trots niet al te zeer gekwetst zou zijn door deze officieuze blunder. Wat Reagan werke lijk had bedoeld, aldus deze functionaris, was dat verslag gevers en het Amerikaanse publiek zich waarschijnlijk niet realiseren dat er grote verschillen bestaan tussen de landen op het Amerikaanse halfrond. De functionaris haastte zich om te benadruk ken dat Reagan veel had be reikt in Latijns-Amerika. Niet alleen had hij het belang bena drukt dat de Verenigde Staten hechten aan hun zuidelijke „handels- en financiële part ners", ook had hij de onenig heid die was ontstaan als ge volg van de Falkland-oorlog voor een groot deel kunnen wegnemen. Vervolgens haastte de functio naris zich uit te leggen waar om Reagan de indruk had ge wekt dat hij de militaire hulp aan Guatemala wilde hervat ten en aan El Salvador wilde voortzetten. Onder de huidige voorwaarden, opgelegd door het Congres, kan de hulp aan El Salvador alleen maar wor den verlengd als de regering kan aantonen dat er vooruit gang is geboekt op het gebied van de mensenrechten. Na een ontmoeting met de Salvado raanse president, Alvaro Ma- gana, in Costa Rica, had de president gezegd dat hij geen obstakels zag voor een goed keuring van die hulp door het Congres volgende maand. „Op basis van alles wat we nu we ten", zeii de president, „kun nen wij natuurlijk die hulp dan goedkeuren". Maar de functionaris, een des kundige op het gebied van La tijns-Amerika die de president op zijn reis had vergezeld, zei afgelopen dinsdag dat dit nog helemaal niet vaststond. Hij merkte echter wel op dat „Reagan was bemoedigd door wat hij had gehoord", met name wat betreft de vooruit gang die was geboekt bij het terechtstellen van Salvadora- nen die Amerikaanse burgers hadden gedood. Hij zei dat „de statistieken uitwijzen dat het geweld nu minder was dan ooit". Verontwaardiging Wat Guatemala betreft, Reagan was duidelijk ingeno men met de president van dat land, generaal Rios Montt, die hij beschreef als „een man van een grote persoonlijke integri teit". Hij zei verder dat er op het gebied van de mensen rechten grote verbeteringen waren geboekt in Guatemala. Deze uitlating werd uitgelegd als een aanwijzing dat Reagan het Congres wil voorstellen de militaire hulp aan Guatemala te hervatten en zorgde voor een storm van verontwaardi ging op Capitol Hill. De functionaris haastte zich om de verbeteringen waarop Reagan had gedoeld, op te sommen: er waren indianen opgenomen in de regering, burgers werden door de rege ring geholpen om zich te ver dedigen tegen opstandelingen; voedsel werd naar de dorpen gebracht; Montt had een begin gemaakt met de strijd tegen de corruptie en de meeste dode- neskaders in de hoofdstad wa ren uitgeroeid. Maar ondanks alle vooruitgang, zo beëindigde deze functionaris zijn betoog, was het nog helemaal niet ze ker dat Guatemala de reserve onderdelen voor helicopters krijgt waarom het heeft ge vraagd. Militaire hulp van welke sóórt dan ook wees hij krachtig van de hand. Al met al heeft de Latijnsame rikaanse reis weer eens aange toond dat Reagan een groot di plomaat is als het aankomt op paardrijden en gezellig babbe len met buitenlandse leiders en dat hij een ware meester is in het voordragen van toespra ken op papier. Maar in het vrijblijvende diplomatieke verkeer blijft hij veel weg hebben van een stuurloze ra ket. Gelukkig kon een advi seur nog net op tijd inspringen toen Reagan door de Colombi aanse president Betancur on der handen werd genomen over de nutteloosheid van een Caribisch plan waarvan Nica ragua en Cuba waren uitgeslo-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 7