Omwegen
Beginnende9V9
B.over Woubrugge en
wfloogmade in de 19e
eeuw
iteun burgers
ian Dierenpark
langeboden
tan provincie
Staten willen aardgas-
prijs in EG opnieuw
aan orde stellen
Provincie wil mensen met hogere
inkomens uit woningwetwoningen
ïandtekeningenactie Alphen voor Amerika
paginEGIO
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 10 DECEMBER 1982 PAGINA 5
:nden lezers
ïden handtekening
Op mijn omwegen door stad en land I
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen JÊÊ
wie u graag in deze rubriek zou willen ^9
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071 WBSSÊT,^ LvHI
- 12 22 44 op toestel 10. door Ton Pictcrs
aan het touw 's lands specia
listen, in een tijd van aan te
passen taken van een deelbe-
stuur. Gemeentelijke zelf
standigheid is een delicate
aangelegenheid geworden.
Wès het allang, maar daar
had de „gevestigde bevol
king" de gedachten nog niet
eerder over gebroken. Nu is
er niet veel tijd meer over,
want de langzame molens
malen tóch door. Niettemin is
het prikkelend, te beseffen
dat Hoogmade, vanuit een
heerlijkheid, van 1817 tot
1855 een zelfstandige ge
meente is geweest. Van 1812
tot 1817 (half Frans, half Hol
lands) was dat dorp een on
derdeel van Koudekerk aan
den Rijn. En: Hoogmade
heeft ooit vier eigen burge
meesters gehad. De verbinte
nis met Koudekerk werd al
tijd gevoeld (in die dagen
dus) als een flop. „Hoogma
de", zeiden welingevoerde
Woubrugse kringen destijds,
„grensde met géén pink aan
de gemeente Koudekerk!"
De 19e eeuw van Van der
Werelds Hoogmade en Wou-
brugge grenst niet aan het
ongeloofliike, maar je kunt er
wel, goedgemutst, van ver
steld staan. Er is veel aan ge
daan om Hoogmade en Wou-
brugge uit elkaar te houden,
maar het „recht" heeft geze
gevierd. Een bestuurlijk
„geintje", halverwege de 19e
eeuw, waarover men zich
toendertijd al druk maakte.
Vandaag de dag is men „ge
setteld", maar Hoogmade en
Woubrugge liggen, gevoels
matig, nog steeds een eind uit
elkaar. Het liefst wil men het
zo maar laten. Wie meer wil
weten over de ontwikkelin
gen, een eeuw geleden (met
de bijna doodgepeste burge
meester Nicolaas Samsom-
met-de-hoge-zwarte-sjaal-
om-zijn-nek. en de bakke
baarden), kan de „Vertellin
gen" bekomen aan de balie
van de Rabobank in Wou
brugge en bij derzei ver vesti
ging in Hoogmade. Prijs 24
en een halve gulden. En, zegt
Hans, haast u, want de oplage
is beperkt.
DEN HAAG Provinciale
staten van Zuid-Holland wil
len dat GS er bij de regering
op aandringen, de zogenaamde
pariteitsberekening voor het
aardgas opnieuw binnen de
aan de orde te stellen.
Deze gelijkkoppeling van het
aardgas aan de olieprijs is, on
der meer voor de glastuin
bouw, concurrentievervalsend,
omdat bij de berekening van
de olieprijs ook zaken als zwa-
velpercentage en strategische
voorraadvorming een rol spe
len. Die zouden feitelijk niet
meeberekend mogen worden
in de aardgasprijs. Alleen
PvdA, D'66 en de
PSP/CPN/PPR stemden gis
teravond tegen de motie waar
in het bovenstaande is vervat
Volgens deze partijen zou uit
voering van de gedachte ach
ter de motie de aardgasop
brengsten verminderen. Voor
al de kleinverbruikers zouden
daarvan de dupe worden.
Provinciale
bestrijding muskusrat
DEN HAAG Er moet een
provinciale organisatie worden
gevormd die zich in de toe
komst geheel gaat richten op
de bestrijding van de muskus
rat Dat is de strekking van de
motie die gisteravond tijdens
de begrotingsbehandeling van
de provincie Zuid-Holland
door provinciale staten werd
aanvaard. Momenteel houden
zowel het rijk, de waterschap
pen als de provincie zich bezig
met de bestrijding van de mus
kusrat Volgens provinciale
staten zou dit juist een taak
van de provincie zijn. In over
leg met het rijk en de water
schappen zou bekeken moeten
worden hoe de kosten van de
bestrijding worden verdeeld.
Provinciale staten stellen ver
der dat voorlichtingscampag
nes bekendheid moeten geven
aan het gevaar van de rat en
de bestrijding ervan.
DEN HAAG Provincia
le Staten van Zuid-Hol
land willen dat het rijk
maatregelen neemt om
mensen die een hoog in
komen hebben, maar een
lage huur betalen, te laten
kijken naar „meer bij hun
inkomen passende woon
ruimte". De staten namen
gisteravond hierover een
motie aan van de VVD'er
A.M. van Bemmelen,
waarin staat dat een ge
deelte van de woningwet
woningen oneigenlijk
wordt benut door mensen
met een hoger inkomen,
dan waarvoor de wonin
gen zijn bedoeld.
Volgens de heer Van Bemme
len moeten er daarom maatre
gelen worden getroffen om de
doorstromning vanuit en bin
nen de woningwetsector te re
gelen. Alleen de PvdA en
„klein links" (CPN/PSP/PPR)
stemden tegen het voorstel
van de liberaal. Zij vinden dat
in de motie ook de sectoren
buiten de woningwetbouw
moeten worden betrokken.
De heer Van Bemmelen pleit
te in een andere, eveneens
aanvaarde motie, voor het op
heffen van allerlei beperkin
gen bij de verhuur van ka
mers. Opheffing van die be
perkingen, die liggen op het
huurbescherming
en „financiële faciliteiten'
moet ertoe leiden dat het aan
bod van kamers weer gaat stij
gen. Volgens de VVD'er „mag
er best wel wat worden ver
diend aan kamerverhuur". Hij te bevorderen.
laakte de belastingsmaatrege
len en huurbescherming, die
het soms juist onvoordelig ma
ken kamers te verhuren. De
huurbescherming zou daarom
begrensd moeten worden tot
negen maanden en de belas
tingdruk op kamerverhuur
ders moet verlicht. Provinciale
staten sloten zich bij zijn be
toog aan.
Provinciale staten spraken
zich gisteren eveneens uit te
gen de verkoop van woning
wetwoningen. Het college van
gedeputeerde staten werd op
gedragen de staatssecretaris
van volkshuisvesting als regel
negatief te adviseren over de
verkoop van woningwetwo
ningen. Zoals misschien be
kend staat in het regeerak
koord het voornemen de ver
koop van woningwetwoningen
UNS VAN DER WERELD DOOK NOGMAALS IN DE RIJNLANDSE GESCHIEDENIS
olgenc Cy C'
'EN/WASSENAAR
f De Zuidhollandse ge-
'Uteerde drs. J. Borg-
heeft gisteren ruim
handtekeningen in
itvangst genomen, die
irs van onder meer de
Courant stuurden
het Dierenpark om
te helpen in zijn strijd
zake^u het voortbestaan.
r k hoop dat er een oplossing
imt voor het Dierenpark
gspla assenaar. Maar dan is het
vael geboden dat iedereen die
id' or dat behoud is, daar ook
1* adwerkelijk aan bijdraagt",
bewi dus de gedeputeerde gisteren
d j het in ontvangst nemen
goed
a b
kur
van de handtekeningen. Ook
de tweeduizend handtekenin
gen en honderden tekeningen
van het Haagse Juliana-kin-
derziekenhuis werden aan de
gedeputeerde overhandigd.
De heer Borgman verwees met
zijn uitspraak onder meer naar
de gemeente Wassenaar, die
vindt dat het dierenpark Was
senaar moet blijven maar
daarvoor geen geld wil uit
trekken.
De gedeputeerde toonde zich
gisteren uiterst ingenomen
met de handtekeningen die
hem werden overhandigd. De
provincie is namelijk van me
ning dat het Dierenpark moet
blijven, maar dat dat alleen
kan door een gezamenlijke
Gedeputeerde Borgman neemt de duizenden handtekeningen in opntvangst.
krachtsinspanning van ge
meenten, provincie en rijk. In
het bijzonder Den Haag en
Wassenaar zouden daarin een
rol moeten spelen, zo meent
het provinciaal bestuur.
De handtekeningen van onze
lezers werden opgestuurd naar
aanleiding van een diverse
malen in deze krant herhaalde
oproep, briefkaarten met het
opschrift „Dierenpark moet
blijven" te ondertekenen en f>p
te sturen naar het dierenpark
aan de Rijksstraatweg 669,
2245 CB, in Wassenaar. Dui
zenden briefkaarten stroom
den daarop binnen op de bure
len van het park. Sommige
kaarten waren door meer dan
vijftien mensen ondertekend.
Naar aanleiding van onze op
roep begonnen patiëntjes van
het Juliana-Kinderziekenhuis
ook met het ophalen van
handtekeningen onder patiën
ten en bezoekers. Daarnaast
togen vele van hen aan het
plakken, schilderen en teke
nen, om de daaruit voortko
mende, zeer originele werk
stukken, aan de directie van
het Dierenpark aan te bieden.
Overigens was de directie van
het Dierenpark gisteren niet
zelf aanwezig bij de overhan
diging van de handtekenin
gen. Zij was bij een vergade
ring van de Nederlandse vei
niging van dierenparken
Rheenen, waar voor het eerst
de sluiting van „Wassenaar"
op de agenda stond.
d LPHEN AAN DEN
ïh' Alle inwoners
,xte| an Alphen kunnen vanaf
et 1 december hun handte
kening plaatsen om hier-
le iee te tonen dat zij nog
eeds vrienden van Ame-
n zijn. Deze aktie
ichting Nederland
rtijjtoet Amerika" is gestart
het kader van 200 jaar
vriendschappelijke be
trekkingen tussen Neder
land en Amerika. „Het is
nodig de Amerikanen te
tonen dat Nederland nog
steeds tot hun vrienden
behoort", stellen de initia
tiefnemers. „Door de ui
ting van anti-Amerikaan-
se gevoelens door kleine
groeperingen, krijgen
Amerikanen de indruk
dat het met die vriend
schap slecht is gesteld".
Een aantal mensen in Alphen
heeft het plaatselijke comité
„Nederland groet Amerika"
opgericht. Zij willen zoveel
mogelijk handtekeningen ver
zamelen om de positieve waar
de te onderstrepen van 200
iaar betrekkingen met Ameri
ka. Ook willen zij door middel
van de handtekeningen de Ne
derlandse dankbaarheid tonen
voor de hulp bij de wederop
bouw van ons land na de oor
log. Deze dankbaarheid leeft
niet alleen bij de oudere gene
ratie, ook de jongere generatie
beseft hier haar vrijheid en
democratie aan te danken te
hebben. Daarnaast wil men to
nen vertrouwen te hebben
de democratische principes,
die in verbondenheid met het
Amerikaanse volk een W£
borg vormen voor de rechten,
waardigheid, veiligheid en in-
viduele vrijheid van de mens.
De lijsten waarop de handte
keningen kunnen worden ge
zet, liggen bij de openbare bi
bliotheek in de Pieter Doel
manstraat.
die voc
die in <j
Hij sti
leekteen gunstiger tijdstip
ij als fc oijnt niet mogelijk,
des Préuist nu worden bij het
rovinciale gehakketak
ond gemeentelijke her-
tasse' deling ook Woubrugse
/er ou' *mmen gehoord, die
;urscha Éggen niets te voelen
n gaf lefoor een opgaan van
had. Hjeze gemeente in een
!l. *n ^poter geheel. Men ziet
ions we herindelingsbeker
/oor ht131116 aan zich voorbij-
te lezei aan". Wel, op dit mo-
pastofl ïent verschijnt deeltje
hjheei§n van „Vertellingen
meWer Woubrugge en
[oogmade in de negen-
anderfende eeuw". Uiteraard
Dm ver an de hand van nostal-
Tan Es ische oud-Hoogmade-
rgaar-Woubruggenaar
anPmis ^ans van ^er Wereld,
»n ster 'e de historische hand
>ek aai teer eens in eigen boe-
if. Zijiem heeft gestoken. Im-
i tijdro l6rs, halverwege de vo-
Iv°renttge eeuw lieten Hoog-
>chtoniade en Woubrugge zich
de. „II Imensmelten. Tot één
zicht tiechte bestuurlijke Wou-
pzicht rugse gemeenschap; zo
Dedea^iJg men £n z0 moet
n kwjj et blijven; niet meer en
J tiet minder, zeggen ze
laar vandaag. En in dit
en. D rerhelderena licht ko-
;n drc nen de „Vertellingen"
n^1»p het goede moment
ld bui 311 de orde. Bijna als
een a kerstvertellingen", die
ir kurfSnelk rechtgeaard Hoog-
Bosclfcades en Woubrugs ge-
op tafel zouden moe-
in liggen, zo tegen de
Ik leef voor de historie van
gemeente Woubrugge!",
noet Hans van der Wereld
die als een soort banneling
uitgeworpene, maar ook
eenzame vorst op een
lat, leeft in Alphen door
„Woubrugge-Zuid" ge-
loemd) ooit uitgeroepen heb-
Dirk B. de K., beter be-
d als burgemeester
Burgemeester Pieter van Schravendijk, die omtrent 1855
Woubrugge en Hoogmade wettelijk bestuurde.
D.Brouwer de Koning,
Woubrugge, heeft het ni
publicitaire afwerpsel van
Hans al begroet in een voor
woord in het boekje. Dat tot
kopen en lezen opwekkende
woord schreef hij al in janua
ri van dit jaar. Daarom lijkt
het me waarschijnlijk, dat
met de uitgave van het
werkje gewacht is op de anti-
herindeling-actievoering van
de laatste weken. In de aller
modernste geschiedenis heeft
nooit iemand zo hoog opgege
ven van Woubrugge als
Hans. Geen Vonder, dat de
burgemeester weer een révé
rence in zijn richting heeft
gemaakt. Van der Wereld
mag zich gaandeweg be
schouwen als Woubrugs on
bezoldigd historisch veld
wachter. Naar zijn grote
voorbeeld: veldwachter Otto
Comelis van Hemessen, die
zo'n zeventig jaar geleden in
het dorp ook de onbetwiste
geschiedkundige was en als
zodanig nog nagenoeg alom
vereerd wordt. Maar het is
nauwelijks pretentieus te
noemen, als Hans van der
Wereld wiens gezicht in
middels getekend schijnt
door de verterende ijver voor
zijn (Woubrugse) huis zegt:
„Ik ben de opvolger van Van
Hemessen..."
Ideeënbus
Hoe dan ook, deel één van
„Vertellingen" over Wou
brugge en Hoogmade in de
19e eeuw (er volgen nog veel
meer, want Van d^r Werelds
ideeënbus zit stampvol), is in
teressant genoeg voor in
heemsen en verwante be
langstellenden. Voor ruim
een kwart deel beslaat het
deeltje het Christelijk Natio
naal Onderwijs ter plaatse.
Dat was een bijzondere
school, waarnaar eens gewor
pen werd met uitdrukkingen
zoals „secteschool", „school
der dompers" en „protestant
se Jezuïeten". Maar de school
heeft steeds gestoeld op een
interkerkelijke instelling;
een „oecumenische" gezind
heid op inter-reformatorische
basis. „Laat ze ook in de toe
komst zo bliiven: Christelijk
en Nationaal!", zo vertolkt
Van der Wereld veler wens.
Afgezien van dat onderwijs
vertoont het boekje (aantrek
kelijk en vaak exclusief ver
lucht met fotoreproducties)
ook andere facetten van het
19e eeuwse Woubrugse leven.
Zo bezat Woubrugge in 1807
welgeteld „202 gehuwde en
60 ongehuwde zelfstandige
personen". En ettelijke gezin
die
of
dienstboden op na hielden, in
die Franse tijd.: 5 gezinnen
met 8 werkboden, 2 met 19
werkboden en een gezin met
16 werkboden. De armen:
112; en dat was opvallend.
Hoogmade deed (kleiner)
mee: 48 gehuwde en 18 onge
huwde zelfstandigen. Het
grootste gezin telde in 1807
13 kinderen; 35 gezinnen
hadden geen dienstbode, 3
hadden er 2, en 6 gezinnen
moesten het met een diens
tmeisje doen. In Hoogmade
stonden 27 personen te boek
als behoeftig. Onthullingen te
over, in deel één van Van
der Werelds nieuw^ succes
reeks. Men taste toe: het is
van Hans!
Daar is ook een hoofdstuk
over het gemeentewapen van
Woubrugge en het door de
heerlijkheid Hoogmade ge
hanteerde wapen van am
bachtsheer Sprongh, met een
leeuw die moeiteloos omhoog
klimt tegen een schuine balk
(„baar"), bezaaid met zeven
sterren; onder een heerlijk
kroonde. Er wordt uitgebreid
verteld over de ambtsketen
van de burgemeester (sinds
1853): wanneer des konings
vertegenwoordiger in de ge
meente 'm wel en 'm niet
mag dragen. Een burgemees
ter van Woubrugge mocht,
net zogoed als zijn collegae in
den lande, ook een ambtskos
tuum aantrekken, met staan
de degen, driekanten hoed,
ving komende Pieter van
Schravendijk (een reder-ach-
tig type met vermoeide wal
len onder de ogen) was be
reid z'n onderscheidingste
ken zelf te betalen.
zer schitterde en de lange
hangers bij elke stap heen en
weer bengelden". Van der
Wereld op z'n breedst; en hij
tekent de „mopmuts" of
„hul" in de meest voorko
mende vormen. De kap die
eindigde in het „kapothoed-
je". Het was afgelopen met
een specifieke sier.
Burgemeester Brouwer de
Koning schreef, erg getroffen
te zijn door Van der Werelds
bijdrage over de samenvoe
ging van Hoogmade en Wou
brugge in 1855. Nu hoort hij
die klok weer luiden, met
Maria van Tol-
Zwetslool
(1858-1881):
©en
plaatselijk©
schoonheid,
met
„mopmuts"
en alles
eraan; en d'r
mutsje
wassen kostte
drie a vier
stuivers, en
nog geplooid
ook. Van haar
tien vingers
waren er
meer dan
acht met
ringen bezet
zilveren lis en oranjekokar
de. Maar dat liep allemaal zo
in de papieren, dat slechts
weinige ambtsdragers van
dat recht gebruik maakten:
„burgemeester B. de K. ver
schijnt liever in een net pak
in het openbaar", weet de au
teur. De keten moest ook al
niet te veel kosten. Als post
onvoorzien op de begroting
stond in 1853 een bedrag van
10 gulden voor de penning en
15 gulden voor het gescha
kelde kettinkje. En de eerste
gemeenschappelijke burge
meester van Woubrugge en
Hoogmade, de uit de omge-
Rijnlandse kap
Ook doet het informerend
eerste deel een boekje open
over de „Rijnlandse kap". In
de vorige eeuw nog massaal
gedragen door de vrouwen:
„Een mooie hagelwitte kap,
waaronder het gouden oorij-
