NAVO: Moskou gaat door
met plaatsen van SS-20
Twijfel aan spoedige vlucht
Russen naar planeet Mars
<esotho wil
spoedzitting van
eiligheidsraad
dBulgarije arresteert
Turkse verdachte
ianslag op paus
„Suriname wordt dictatuur
van het ergste soort
UITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 10 DECEMBER 1982 PAGINA 13
feel politieke
evangenen op Cuba
Washington De onlangs door
trsoonlijke tussenkomst van de Fran-
i president Mitterrand vrijgelaten Cu-
lanse dichter Valladares heeft in
Washington verklaard voor organisa-
js van de mensenrechten dat in Cu-
[anse gevangenissen 240 mensen zit-
n die al 20 jaar of langer onder on-
jenselijke omstandigheden worden
btgehouden. Valladares heeft zelf
teeëntwintig jaar gevangen gezeten,
fclladares betuigde ziin instemming
jet een Amerikaans plan om een op
ïba gericht radiostation, Radio-Marti,
i te zetten. „Zo krijgt het Cubaanse
»lk, althans gedeeltelijk, toegang tot
vrijheid van informatie", aldus de
Ruimteveer ontdekt
goud in Mexico
WASHINGTON - Hel Amerikaanse
ruimteveer Columbia heeft tijdens
zijn laatste vlucht de aanwezigheid
van mineralen als goud, zilver, koper,
lood en zink ontdekt in het bergachti
ge centrum van de Baja California
woestijn in Mexico.
Dit heeft het Amerikaanse bureau
voor lucht- en ruimtevaart NASA la
ten weten. Een team van Mexicaanse
geologen heeft op de aangegeven
plaats inderdaad tekenen gevonden
die duiden op grote ertsreserves. Het
ruimteveer had infraroodsensors aan
boord, die de ertsen in een gebied met
straal van vijf kilometer opmerk-
„VS willen hoofdkwartier
overplaatsen naar Engeland''
LONDEN De regering-Reagan heeft het
Pentagon gevraagd zijn Europese hoofdkwar
tier van Stuttgart te verplaatsen naar Engeland.
Dit heeft het Britse dagblad The Guardian van
daag gemeld.
Volgens de Guardian-correspondent in Was
hington, die Amerikaanse militaire en parle
mentaire kringen aanhaalde, zou de overplaat
sing in de komende vier jaar moet geschieden.
Minister van defensie Weinberger zou de op
dracht onlangs hebben gegeven in een geheim
document betreffende het Amerikaanse strate
gische plan voor de komende vijf jaar. Volgens
The Guardian zou Washington het hoofdkwar
tier willen verplaatsen uit vrees dat de NAVO-
-strijdkrachten niet in staat zijn ingeval van
oorlog West-Duitsland te behouden.
Diep bedroefd nemen deze drie meisjes afscheid van de zeventien
jarige Alan Callaghan, die gisteren werd begraven. Alan was een
van de zestien doden, die vielen toen begin deze week de discobar
Droppinwell in Noord-lerland door een bomaanslag werd vernietigd.
Noordierse extremisten
dreigen met nieuw geweld
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Het Ierse Nationale Bevrijdingsleger (INLA),
dat verantwoordelijk is voor het recente bloedbad var. Bal-
lykeüy waarbij 16 doden vielen, heeft gisteravond gedreigd
door te zullen gaan met het plegen van bomaanslagen.
In een communiqué dreigde de INLA met nog meer acties
als er geen einde komt aan de brutale mishandeling van
republikeinse veroordéelden in de vrouwengevangenis van
het Noordierse Armagh. De Noordierse politie heeft giste
ren bij een speurtocht in het gebied van Armagh ongeveer
400 küo explosieven gevonden. De springstof werd aange
troffen in 13 kunstmestzakken.
De vondst werd gedaan drie dagen na de aanslag op een
discobar in Ballykelly. In zijn legercommuniqué liet het
INLA weten, dat het enkele geleden de eigenaar van de
discobar in Ballykelly gewaarschuwd had geen Britse mili
tairen meer toe te laten.
•ds zijnwee inwoners van Maseru, de hoofdstad van Lesotho,
lalen hier kogels uit hun huis, dat gisteren tijdens de
luidafrikaanse aanval zwaar werd beschadigd.
't'vooiiEW YORK Lesotho
deel. leeft om een spoedzitting
in gecfan de Veiligheidsraad
J k tan de Verenigde Naties
n ont\levraa&d naar aanleiding
r wa^an de Zuidafrikaanse
n worfanval, die gisteren in dit
elke c|and werd uitgevoerd en
aarbij meer dan veertig
iensen zijn gedood. De
edzitting zal waar-
rhijnlijk nog dit weekein-
le in New York plaatsvin-
De minister van buitenlandse
aken van Lesotho stelde
luid-Afrika volledig verant
woordelijk voor de brute actie,
die duidelijk een ernstige be-
Ireiging vormt voor de inter
nationale vrede". Zuidafri
kaanse troepen vielen gisteren
even na middernacht Lesotho
binnen en voerden acties uit
tegen ANC-bases in de hoofd
stad Maseru. De VN-commis-
sie tegen de apartheid heeft
gisteren de Zuidafrikaanse
aanval veroordeeld. De Zuida
frikaanse verzetsorganisatie
ANC heeft laten weten dat zij
wraak zal nemen voor de
Zuidafrikaanse actie van giste-
Het nieuwe drie jaar durende
huisarrest voor de Zuidafri
kaanse dominee Beyers Naudé
zal niet worden opgeheven. De
minister van „recht en orde",
Le Grange, heeft gezegd dat
Beyers Naudé „doorgaat met
activiteiten die bedoeld zijn
om de veiligheid van de staat
in gevaar te brengen".
SOFIA De Bulgaarse
n al
FIA De Bulgaarse
"Autoriteiten hebben een
/an de vijf Turken aange-
ïouden die door de Ita-
iaanse autoriteiten in ver-
>and met de aanslag van
vorig jaar op de paus wor-
ien gezocht. Het gaat om
iechir Celenk, tegen wie
^le Italiaanse autoriteiten
i d lang geleden een aan-
rzoek loudingsbevel hadden
van litgevaardigd. Het Bul-
Behl Taarse persbureau gaf
ftcsgeen uitleg over de wijze
van WaaroP Celenk is opge-
ngev spoord. Hij zal worden
jestol vastgehouden totdat alle
liegti beschuldigingen tegen
oenhl^em Z^n onderzocht.
Volgens berichten in de Turk
se pers zou Celenk aan Agca
drie miljoen Duitse mark heb-
ben aangeboden om de paus te
vermoorden. Hij zou aan het
hoofd staan van een Turkse
bende wapen- en drugssmok
kelaars die vanuit Bulgarije
opereerde. Het Bulgaarse pers
bureau leverde felle kritiek op
bet feit dat Bulgarije ervan be
schuldigd wordt actief betrok
ken te zijn geweest bij de
moordaanslag op de paus. Bul
garije eist verder de onmrddel-
ijke vrijlating van Sergei An-
'el tonov, die eind november in
UwH ^°me werd gearresteerd we-
actieve medeplichtig-
_an de aanslag.
De Bulgaarse geheime dienst
>s in Italië overigens in een
nog kwalijker daglicht komen
Ipve ge[
crel heid"
boor
te staan. Volgens de in Rome
gearresteerde vakbondsman
Luigi Scricciolo wilde de Bul
gaarse geheime dienst via hem
in contact komen met de Rode
Brigades. De vakbondsman
werd in maart op verdenking
van spionage en medeplichtig
heid aan de ontvoering van de
Amerikaanse NAVO-generaal
gearresteerd. Sindsdien werkt
hij sarden met de Italiaanse
justitie. Hij heeft de namen
verstrekt van vier medewer
kers van de Bulgaarse ambas
sade die zijn contactpersonen
Naar aanleiding van zijn uitla
tingen en die van de tot le
venslang veroordeelde Agca
spitst het onderzoek van de
justitie in Rome zich toe op de
rol van het kantoor in Rome
van de Bulgaarse luchtvaart
maatschappij Balkan. Men
heeft een dubbel houvast:
Scricciolo boekte zijn meeste
buitenlandse reizen bij Balkan
en de Bulgaar Sergei Ivanov
Antonov, die wegens mede
plichtigheid aan de aanslag op
de paus in Rome gevangen zit,
was in een leidende functie
aan het kantoor van de maat
schappij verbonden. De justitie
heeft aÜe reizigers- en beamb-
tenlijsten van Balkan ter be
studering in beslag genomen.
In de Italiaanse kranten wordt
de mogelijkheid geopperd dat
het Balkankantoor de centrale
plaats vanwaaruit de Bulgaar
se geheime dienst opereert. De
Bulgaren hebben in reactie op
het nieuws alles als verzinsels
uit Amerikaanse hoek ge
brandmerkt...
(Van onze correspondent)
BRUSSEL De Sovjet-
Unie gaat door met het
plaatsen van SS-20-raket
ten voor de middellange
afstand. Er staan al 333
SS-20-raketten opgesteld
met in totaal 999 kernkop
pen. Dit zei gisteren de
Amerikaanse onderminis
ter Richard Burt in Brus
sel op het overleg van de
NAVO-ministers van bui
tenlandse zaken. Volgens
Burt heeft Moskou sinds
begin november negen
nieuwe SS-20-raketten ge
plaatst. In totaal heeft de
Sovjet-Unie nu ongeveer
1200 kernkoppen op West-
Europa gericht staan,
wanneer de (verouderde)
SS-4 en SS-5-raketten
worden meegeteld. De
laatste raketten worden
teruggetrokken, maar dat
gaat langzaam, aldus Burt.
De Amerikanen hebben de
Sovjet-Unie er steeds van be
schuldigd de plaatsing van SS-
20-raketten voort te zetten on
danks de belofte van wijlen
president Brezjnev het kernar
senaal te bevriezen.
Op haar tweedaagse bijeen
komst zal de NAVO, naar
wordt verwacht, vandaag haar
teleurstelling uitspreken over
Minister Hans van den Broek overlegt met de permanente vertegenwoordiger bij de
NAVO voor Nederland, mr. De Hoop Schetter (r.) tijdens het overleg in Brussel.
men zelfs niet aan de geplande
agenda toekwam.
De ministers ondersteunden
gisteren volledig de pogingen
van de Verenigde Staten om
in de onderhandelingen in Ge-
nève te komen tot wederzijds
ontmantelen van kernwapens,
de zogenaamde nul-nul-optie.
In dat kader werd het plan
van de Amerikaanse president
het feit, dat het t
Huis van Afgevaardigden met
245 tegen 176 stemmen wei
gert geld beschikbaar te stel
len voor de produktie van de
eerste vijf van 100 geplande
MX-raketten. Het was gisteren
bij het begin van de tweedaag
se conferentie van NAVO-mi
nisters van buitenlandse zaken
in Brussel nog de vraag, of Ne
derland, België en Denemar-
len.
De eerste dag van de bijeen
komst van NAVO-ministers
stond gisteren geheel in het te
ken van de Oost- West-ver
houding, waarbij de nucleaire
verhoudingen een hoofdrol
speelden. De discussie daar
over duurde dermate lang, dat
Ronald Reagan besproken om
in Cheyennes 100 MX-raket-
ten te plaatsen, elk met tien
atoomkoppen, om, zoals de
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Robert
Schulz bevestigde 'meer druk
uit te oefenen op de Russen in
de vastlopende besprekingen
in Genève'. Dat dit plan in
eerste instantie door het Huis
van Afgevaardigden getorpe
deerd werd, werd in de verga
dering als teleurstellend erva
ren. Maar volgens Schultz zal
het plaatsen van de MX zeker
doorgaan.
Op het NAVO-hoofdkwartier
toonde men zich evenmin on
dersteboven van het Deense
besluit de bijdrage aan de fi
nanciering van de Amerikaan
se kernraketten op te schor
ten. De NAVO gaat er naar
streven meer in de openbaar
heid te treden als een organi
satie, die gericht is op het in
stand houden van de vrede in
de wereld. De Nederlandse
minister van buitenlandse za
ken Hans van den Broek zei
daarover: „Er is aangedrongen
op het feit, dat de NAVO zich
in de richting van de publieke
opinie meer moet opstellen als
een vredesinstrument, dat kan
bogen op 35 jaar vrede. Ander
zijds moet gesteld worden dat
binnen de NAVO een geloof
waardige defensie aangehou
den moet worden om oorlog te
voorkomen, aldus minister
van den Broek.
DEN HAAG Het kabi-
net-Lubbers moet zich
met de Tweede Kamer
bezinnen op de vraag of
Nederland de nauwe band
met Suriname niet wat
losser moet maken. Men
kan zich bijvoorbeeld af
vragen of Nederland nog
wel zoveel geld aan de
ontwikkeling van Surina
me moet blijven bijdra
gen. Aldus het PvdA-
Tweede Kamerlid Ed van
Thijn, die de gebeurtenis
sen in Suriname, met
name de executie van ge
vangenen, buitengewoon
schokkend noemt. „Het
ziet er naar uit dat Surina
me is afgegleden naar een
dictatuur van de ergste
soort".
Een meerderheid van de
Tweede Kamer lijkt van plan
nog voor het kerstrecès een
debat te houden over de situa
tie in Suriname. Gisteren
maakte een woordvoerder van
Buitenlandse Zaken bekend
dat de regering zal bezien of
de recente gebeurtenissen in
Suriname gevolgen moeten
hebben voor de ontwikke
lingshulp.
De in Nederland verblijvende
mr. André Haakmat, die eer
gisteren door de militairen
„het brein" achter de verijdel
de staatsgreep werd genoemd,
heeft deze aantijging als „van
a tot z gelogen" van de hand
gewezen. Volgens Haakmat
waren de verklaringen van de
journalisten Slagveer en Kam
perveen, waarin hij werd be
schuldigd, „niet vrijwillig af
gelegd, maar door marteling
afgedwongen".
Ondanks het optreden van de
militairen en de mogelijke
dood van vakbondsleider Daal,
rekent Haakmat er op dat de
Surinaamse vakbeweging on-
ieuw in actie zal komen tegen
de militairen. „Ik hoop dat
Bouterse alsnog gaat beseffen,
dat zijn rol is uitgespeeld".
Volgens passagiers die gisteren
met het laatste vliegtuig dat
uit Suriname kon vertrekken
op Schiphol aankwamen, is
het gebouw van de vakcentra
le de Moederbond (een van de
vier gebouwen die waarschijn
lijk door de militairen in
brand zijn gestoken) door een
pantserwagen in puin gescho
ten. De passagiers vertelden
dat hun toestel eerst niet had
kunnen vertrekken, wegens
een staking van de verkeers
leiders. De militairen zouden
hen met het geweer in de rug
hebben gedwongen weer aan
het werk te gaan. Het lucht
ruim van Suriname is overi
gens inmiddels gesloten.
In de Parijse wijk St.-Germain-des-Prés stapelen de ho
pen vuilnis zich op door een staking van de vuilnisopha
lers. Zij kunnen het niet verkroppen dat dat zij er door
regeringsmaatregelen in salaris op achteruitgaan.
(Van onze redacteur Ruimte
vaart)
DEN HAAG MOSKOU
Volgens sommige Wes
terse deskundigen zou de
recordvlucht van de Rus
sische ruimtevaarders
Anatoli Berezovoj en Va
lentin Lebedev moeten
worden gezien als voorbe
reiding voor een verken
ningsvlucht naar de pla
neet Mars in 1984. De
Westduitse ruimtevaartex
pert professor Heinz Ha-
ber zei onlangs dat de
Russen een dergelijke ex
peditie dat jaar zouden
willen ondernemen, om
dat de stand van aarde en
Mars ten opzichte van el
kaar dan dermate gunstig
is, dat heen- en terugreis
slechts 190 dagen in be
slag zouden nemen.
De vlucht die vrijwel zeker
geen poging tot landing op de
Rode Planeet zou omvatten
zou worden uitgevoerd met
een aangepaste versie van de
Saljoet, gelanceerd met behulp
van een nieuwe superraket,
die momenteel nog in het
proefstadium verkeert Vol
gens betrouwbare Amerikaan
se bronnen zou volgend jaar
voor het eerst een prototype
van deze raket worden afge
vuurd op de basis Tjoeratam.
Met behulp van deze raket zou
niet alleen een enorm ruimtes
tation van ongeveer 130 ton in
een lage baan om de aarde
kunnen worden gebracht,
maar oook een voertuig van
twintig tot dertig ton naar de
planeet Mars.
Habers voorspelling wordt
overigens niet door iedereen
even serieus genomen. De
meeste Westeree ruimtevaar
texperts gaan er nog steeds
van uit, dat het wel tot in de
jaren negentig zal duren voor
dat een eerste expeditie naar
de planeet Mare wordt gereali
seerd. Een landiQg op die pla
neet wordt over het algemeen
pas omstreeks het jaar 2000
verwacht. Daarbij is veeleer
de hoop nog steeds gevestigd
op de mogelijkheid van een in
ternationaal project, waarbij
zowel de Sovjet-Unie als Ame
rika (eventueel ook West-Eu
ropa en Japan) een rol zouden
kunnen spelen.
Ondanks die twijfel aan de
Juistheid van Habers voorepel-
ing, is de grote belangstelling
van de Sovjet-Unie voor
vluchten naar Mare als zoda
nig aan geen enkele twijfel on
derhevig. De Russen hebben
het nooit goed kunnen ver
kroppen dat de Amerikanen
als eereten mensen op de maan
lieten landen en veilig naar de
aarde wisten terug te brengen.
Ze hebben zelfs tegen het eind
van de jaren zestig met veel
inzet en zekere risico's ge
tracht de Amerikanen een slag
voor te blijven. Dat leidde toen
in juli 1969 onder meer tot de
ramp met een superraket op
de basis Tjoeratam, waarbij
een aantal mensen om het le
ven kwam.
Ditmaal is de situatie echter
totaal andere. Er is geen spra
ke van een wedloop om de
eerste vlucht naar Mare. Als
de Russen inderdaad van plan
zijn om op betrekkelijk korte
termijn een dergelijke missie
te ondernemen, ondervinden
ze daarbij geen enkele concur
rentie, al zou het alleen maar
zijn omdat de VS de eerstko
mende twintig jaar niets in die
geest van plan zijn. Echte
haast behoeven de Sovjets dus
niet te maken en dat is één
van de belangrijkste redenen
waarom de hypothese van
Heinz Haber over het alge
meen niet al te serieus wordt
genomen.
Russische
kosmonauten
vandaag terug op
aarde
MOSKOU De Sovjet-Unie
heeft in strijd met de ge
woonte bekendgemaakt dat
de kosmonauten Anatoli Bere
zovoj en Valetin Lebedev van
daag „beladen met records"
vanuit het ruimtestation Sal-
Set naar de aarde terugkeren,
et persbureau Tass deelde
mee dat de kosmonauten, die
210 dagen in de Saljoet hebben
doorgebracht, op niet nader
aangeduid uur en plek een
zachte landing zullen maken
in de republiek Kazakstan in
Centraal-Azië.
Politie te paard en gevecht
swagens blokkeren de demon
stratie van de dwaze moeders
op het Plaza de Mayo in Bue
nos Aires.
Politie treedt
hard op tegen
betogers op
Plaza de Mayo
BUENOS AIRES Op het
Plaza de Mayo in de Argen
tijnse hoofdstad Buenos Aires
hebben enkele honderden
mensen gisteren een protestde
monstratie gehouden waarte
gen de politie met veel
machtsvertoon is opgetreden.
De demonstranten eisten op
heldering over het lot van de
duizenden mensen, die ver
mist worden sinds de „vuile
oorlog" van de militairen te
gen linkse guerrillastrijders
aan het eind van de jaren ze
ventig. Een grote politiemacht
zette het plein, dat in de buurt
van het presidentiële paleis
ligt, af toen de demonstranten
het naderden. Het lag in de
bedoeling van de ongeveer
3.000 betogers, meest „dwaze
moeders", om een wake te
houden op het Plaza de Mayo
om vervolgens vandaag de
dag van de mensenrechten
een protesmare naar het paleis
te houden.
Doodsoorzaak
van Britse
verpleegster
blijft onbekend
LEEDS Een rechtbank in
Leeds heeft gisteren een on
derzoek afgesloten naar de
omstreden dood van de Britse
verpleegster Helen Smith in
Saoedi-Arabie in 1979.
De conclusie conclusie luidde
dat er bij gebrek aan bewijs
niet duidelijk is of de Britse
verpleegster is vermoord dan
wel bij een ongeluk is omgeko
men. Haar vader had om het
onderzoek gevraagd omdat hij
er van overtuigd was dat He
len was vermoord en dat het
Britse ministerie van buiten
landse zaken de zaak in de
doofpot probeerde te stoppen.
De 23-jarige Helen Smith en
de Nederlandse zeeman Johan
Otten werden in mei 1979
dood aangetroffen buiten een
flatgebouw in Jeddah.
Alternatieve
Nobelprijzen
uitgereikt
STOCKHOLM Een Duitser,
een Engelsman, een Maleisiër
en een groep uit Sri Lanka de
len de alternatieve Nobelprijs
die gisteren in Stockholm aan
hen is uitgereikt. De prijs 1982
voor „goed maatschappelijk
handelen", waarmee een be
drag is gemoeid van 300.000
Zweedse kronen (ongeveer
100.000 gulden) werd verdeeld
tussen Petra Kelly, de leidster
van de Westduitse Groenen.
Sir George Trevelyan, de
stichter van de Wrekin Trust
een groep die streeft naar
„opvoeding van de volwassen
geest Anwar Fazal, een
Maleisisch strijdster voor con
sumentenbelangen en het in
stituut voor ontwikkelingsal
ternatieven in Sri Lanka.
De alternatieve prijs werd drie
jaar geleden ingesteld om
„mensen te steunen die wer
ken aan praktische oplossin
gen voor de werkelijke vraag
stukken waarmee de wereld
van vandaag wordt geconfron
teerd.
