Compact Disc in huiskamer:
snel wennen aan kwaliteit
Terugbrengen zoutlozingen
op Rijn niet vóór 1985
Forse stijging
aantal frauduleuze
brandstichtingen
5
Gezinsverzorging moet weer
5000 banen inleveren
Grote verschillen in behandelii
door huisarts of internist
Ook Westduitse
president vindt
Dallas slecht
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 10 DECEMBER 1982 PAGINA li
Ziekenfondspremie
naar 9,8 procent
DEN HAAG De ministers van welzijn,
volksgezondheid en cultuur en van sociale za
ken en werkgelegenheid zijn akkoord gegaan
met het advies van de Ziekenfondsraad om
de premie voor de verplichte ziekenfondsver
zekering volgend jaar van 9,1% tot 9,8% te
verhogen. De premie voor de Algemene Wet
Bijzonder Ziektekosten (AWBZ) is door de
ministers verhoogd tot 4,45%. Dit is gebeurd
omdat de rijksbijdrage in de AWBZ-kas vol
gend jaar met 200 miljoen gulden omlaag
gaat. De premieverhogingen* zijn nodig van
wege de tekorten bij de wettelijke ziektekos
tenverzekeringen. Die zijn ontstaan door de
stijgende kosten van de gezondheidszorg en
omdat meer mensen van uitkeringen moeten
leven en dus minder premie betalen.
Onderzoek naar
trillingen op het werk
DEN HAAG Staatssecretaris Kappeyne
van de Coppello van sociale zaken en werk
gelegenheid heeft 650.000 gulden voor onder
zoek naar trillingen op het werk gegeven. De
TH in Delft gaat onderzoek doen naar een
normstelling en naar de omvang van de pro
blematiek, het TNO-instituut in Delft naar
een geschikte meetmethode en het Coronel-
laboratorium in Amsterdam naar gezond
heidseffecten en klachten als gevolg van
langdurige blootstelling aan trillingen. Des
kundigen wijzen al jarenlang op mogelijke
schadelijke gevolgen van trillingen, die aan
doeningen als rugklachten en gewrichtsafwij
kingen kunnen veroorzaken. Het gaat bij
voorbeeld om het werken in een trillende
omgeving of het gebruiken van werktuigen.
Ook onroerend-
goedbelasting voor
scholen
DEN HAAG PvdA, CDA, VVD, SGP en
GPV in de Tweede Kamer stemmen in met
het wetsontwerp van de regering om onroe-
rend-goedbelasting te gaan heffen op incou
rante panden als scholen, ziekenhuizen, le
gerplaatsen, bejaardenoorden en peuterspeel
zalen. Tot nu toe was het gebruikelijk dat ge
meenten de waarde van die goederen voor de
onroerend-goedbelasting taxeerden op min
der dan 3000 gulden, waardoor de eigenaren
waren vrijgesteld van belastingbetaling. De
waarde van de panden moet per 1 januari
worden gesteld op de „gecorrigeerde vervan
gingswaarde". Het gaat dan om het bedrag
dat op tafel moet worden gelegd om het pand
te vervangen.
UTRECHT Het verschil tussen de
huisarts en de specialist is het grootst
bij de behandeling van een vage
klacht. Een huisarts zal eerder ge
neigd zijn te zeggen: „Ik kan niets
vinden. Gaat u maar naar huis en bel
me terug als de klacht blijft". Een spe
cialist zal daarentegen, in zijn ijver
iets te vinden, de patiënt onderwer
pen aan een lange reeks onderzoeken.
Dit is een van de belangrijkste conclu
sies in het proefschrift van twee. art
sen die daar gisteren op zijn gepromo
veerd.
Een tweede conclusie van het- onder
zoek van de heren J.G.M. Gerritsma
en J.A. Smal is: zoveel artsen zoveel
behandelwijzen. Huisartsen en inter
nisten benaderen eenzelfde probleem
soms geheel verschillend en door dit
ontbreken van eenzelfde aanpak is
het moeilijk om de kwaliteit van een
behandeling te meten.
Het onderzoek heeft duidelijk ge
maakt dat een slecht verwijsbeleid
van de huisarts dure onderzoek*
hoger niveau (bij de specialist iiL
ziekenhuis) veroorzaakt. In het pE
schrift wordt gesteld dat een duit'^
ke verwijzing door de huisarts^
een doeltreffender aanpak door <j
ternist veroorzaakt. Dat zal uitej
lijke tot een grote kostenbespf^a
kunnen leiden.
Derde conclusie in het onder:
dat zowel huisarts als internist J
aandacht hebben voor psycho-s
aspecten van de klacht.
- Handelaren in hi-fi kunnen in
.december de Compact Disc-
speler en bijbehorende plaatjes
'in huis krijgen om ermee ver
trouwd te raken: een platen
speler met een laserstraaltje in
plaats van de vertrouwde
naald. Klein, compact en ge
ruisloos. Daarop kunnen plaat
jes worden afgespeeld die niet
te beschadigen zijn, aan één
kant door het messcherpe
lichtstraaltje worden afgetast
en maximaal een uur muziek
bevatten.
Het plaatje is vele malen klei
ner dan de gebruikelijke
.grammofoonplaat, het geluid is
niettemin kwalitatief aanzien
lijk beter. De stereo-opnamen
liggen niet, zoals op de elpee
naast elkaar, maar in miljoe
nen putjes (bits) achter elkaar.
Begin volgend jaar is de speler
te koop. Hoe pakt de CD in de
huiskamer uitPhilips heeft
- een onzer redacteuren in staat
gesteld de primeur binnen de
akoestiek van de eigen ver-
- trouwde omgeving te onder-
zoeken. Hieronder volgen zijn
bevindingen.
1«—
DEN HAAG De aan-
sluiting van de Compact
Disc-afspeler aan onze ei
gen versterker is een
fluitje van een cent. Het
kleine, ronde plaatje de
Compact Disc voegt
zich gemakkelijk in z'n af
speler. Een drukje op de
knop 'play' en daar gaat-
ie: Finlandia van Sibelius,
een orkeststuk bij uitstek
om nieuwe apparatuur te
testen: van fluisterend stil
tot tetterend hard. Het ge
luid is uitstekend, maar
valt op het eerste gehoor
toch enigszins tegen. We
beschikken immers niet
over de twee keer meer
dan honderd Watt super-
luidsprekers en een de
monstratiezaal met twee
honderd geïnteresseerde
vaklieden, waar we de CD
eerder hoorden. Onze
huiskamer moet het op dit
punt wel afleggen ten op-
Het „naaldje" van de CD-speler: door een lenzen!
teem wordt een laserstraaltje uitgestuurd waarmee
plaat wordt afgetast.
zichte van wat Philips te
bieden had.
Niettemin: voor huiskamerge
bruik is de Compact Disc in de
eerste plaats gemaakt en de
eerste vergelijking kunnen we
even laten rusten. Er volgt im
mers meer.
Vergelijking twee: de kleine,
onopvallende en geruisloze
CD-speler met de kleine plaat
jes in stevige doosjes, vergele
ken bij onze niet eens zo grote
platenspeler, die nu opeens
wèl behoorlijke afmetingen
lijkt te hebben. Met de dikke
stapels lp's.
Vergelijking drie: is het geluid
van de CD werkelijk zo ver
bluffend beter dan wat de ge
bruikelijke plaat biedt? Dit
wordt een moeilijke zaak; wat
we gewend waren vonden we
immers al uitstekend. Het ge
luid van de CD is anders, op
een of andere manier verfijn
der, het valt niet mee te ont
dekken waarin de verbetering
schuilt. We zulen proberen het
te definiëren.
Wanneer de tutti-strijkers in
een symfonie van Haydn alle
p'tjes (zacht te spelen) in acht
nemen, dan is dat heel duide
lijk hoorbaar, ook als steeds
iets sterker wordt gespeeld en
de blazers inzetten. Kortom:
niveauverschillen worden dui
delijker. Met dien verstande
dat de niveau's hard en zacht
op CD even hard en zacht zijn
als op een gewone LP. Maar
binnen deze begrenzingen zijn
de verschillen veel duidelijker.
Dat lijkt ons winst nummer
één.
Philips zegt, dat de CD geen
overspraak kent, hetgeen ge
volgen zou hebbën in de huis
kamer. Overspraak: dat is de
invloed van de kanalen links
en rechts op elkaar. Op een
gewone plaat, in de versterker,
de boxen, nemen links en
rechts iets van elkaar over,
vooral en te beginnen bij de
aftasting van de plaatgroeven.
Op CD is dit uitgesloten, om
dat de geluidssporen niet naast
elkaar liggen zoals in de groef
van een gewone plaat, maar
achter elkaar. Het heeft wel
degelijk gevolgen in de huis
kamer. Het geluid van een
symfonie-orkest vormt tussen
de boxen een breed front: de
solo-violist staat er duidelijk
voor en in het midden.
Bij het beluisteren van pop
muziek wordt dit verschil nog
"duidelijker: elke instrumenta
list en zanger(es) wordt op een
vaste plaats vastgenageld. In
dat opzicht is van enige ondui
delijkheid geen sprake meer.
Bovendien blijken geluidsef
fecten bij pop-opnamen beter
tot hun recht te komen dan op
een normale LP, vooral waar
het de strakke, lage tonen be
treft.
Steeds nieuw
De plaatjes die wij in bruik
leen hebben, zijn honderden
keren afgespeeld tijdens de
jongste Firato, maar tonen
geen sporen van slijtage. Op
één plaatje zijn vette vinger-
vlekken achtergebleven. De
afspeler reageert prompt en
slaat af. Als we met een voch
tig doekje de plaatjes glanzend
schoon hebben gemaakt
wat krasjes blijken niet van
invloed werkt de afspeler
weer onberispelijk. De plaatjes
met ongeveer een uur muziek
aan één kant, blijven even
nieuw als ze waren toen ze uit
de fabriek kwamen.
Spoedig, na een dag of twee, is
de nieuwigheid er af, vermoe
delijk door de eenvoud van de
CD en diens afspeler. Er is
niets af te stellen, de buiten
kant toont niets van het tech
nische vernuft dat binnen de
behuizing is verwerkt. De
oude, vertrouwde cassette
deck heeft tenminste nog en
kele metertjes en opname
knoppen; de CD-speler stelt
zich tevreden met het plaatje
en een minimum aan knop
pen: om af te spelen en num
mers op te zoeken, voor snel
voor- en achteruit zoals bij een
recorder en om één bepaald
nummer te herhalen, zo vaak
men maar wil.
Bij een normale platenspeler
ziet men de arm bëwegingen
maken, men kan naalddruk en
dwarsdrukcompensatie afstel
len, er valt een armliftje te Na
dienen en men kan zien ji de
lp op de juiste snelheiü wordt
afgespeeld.
Bij de CD-afspeler niets daar
van. Het laserstraaltje en zijn
behuizing doen onzichtbaar en
onhoorbaar hun werk. We
missen zelfs het geluid van de
grammofoonnaald die zich
hoorbaar op de plaat zette en
gevolgd werd door ruis.
Het ontbreken van bijgeluiden
is enerzijds een van de groot
ste winstpunten, anderzijds
voelden we ons steeds enigs
zins overrompeld bij de inzet
van welke muziekpassage ook.
Polygram, die de plaatjes
maakt, heeft dit verschijnsel
inmiddels ook als nadelig on
dervonden. Gezocht wordt
naar een niet storende manier
om de luisteraar te waarschu
wen dat een muziekstuk in
aantocht is.
Gevolgen
Behalve de muziek op het
plaatje valt absoluut niets te
horen. Dat heeft ook gevolgen
bij het opnemen op cassette
band. De opnamen zijn onbe
rispelijk, van ruis is hoege
naamd geen sprake, noch van
de band, noch van de plaat. De
enige ruis die we niettemin
horen komt van de versterker
zelf en dan alleen bij zeer hoog
vermogen. Het vermogen op
luisterniveau levert alleen mu
ziek op, verder niets.
Behalve de geluidskwaliteit
vormt het bedieningsgemak
een belangrijk voordeel. De
gebruiker is voorgoed af van
technische vraagstukken zoals
soorten platenspelers, elemen
ten, naalden, schoonmaaksys-
temen, naaldkracht en dwars
drukcompensatie, waarover
ook technische deskundigen
van mening verschillen en
waardoor de doorsnee gebrui
ker door de bomen het bos
niet meer ziet.
Daaraan is nu een einde geko
men. Stof, statische ladingen,
jaar van produktie, slijtage van
de plaat, spetter, ruis, rumble,
het zachtjes neerzetten van de
naald op de plaat en wat dies
meer zij, men is er met de
komst van de Compact Disc
voorgoed vanaf. Verdwenen is
ook het ongemak van de over
springende naald, bijvoorbeeld
wanneer tijdens een partijtje
hard op de vloer wordt ge
stampt. De CD-speler rea^
nergens op, gaat steeds ziji
ruisloze gang, wat men
stampt.
Repertoire
In maart volgend jaar kol
de CD-spelers met een re™
toire van 200 plaatjes inj
winkel. Ongeveer de helft!
die plaatjes bevat klassC
muziek. De afspeler gaat op
veer tweeduizend gulden 1
ten, een plaatje veertig gull
Verwacht wordt echter, daf
prijzen snel zullen dalen, z
wanneer ook andere (Japaji
fabrikanten CD-spelers in
wil wachten, bereikt voofJ
melijk een prijsvoordeel. le€
lips heeft er alles aan gedar
om een CD-speler in de lUj
del te brengen die alle kinL
ziekten te boven is. In ontV
keling is een afspeler wa/ar
ook nog afgelezen kan wortar
welk werk en van welke c
ponist wordt beluisterd,
verfraaiing, geen wezen
verbetering.
FRITS BROMBERG
(Vervolg van de voorpagina)
Volgens de Nederlandse dele
gatieleider Van der Tas is het
uitblijven van resultaat bij het
overleg over zoutlozingen in
de Rijn vooral te wijten aan de
Duitse en Zwitserse delegaties.
Deze werden gisteren voor het
eerst op de hoogte gesteld van
het Franse besluit het verdrag
„eindelijk" volgens Van
der Tas aan het parlement
voor te leggen. Beide delega
cies waren er nog niet van
overtuigd dat met de houding
van de Franse regering de
problemen rond de uitvoering
van het verdrag nu uit de weg
geruimd zijn. „Wij zijn in dat
verband wat optimistischer",
aldus Van der Tas, die zei dat
ons land door de recente con
tacten tussen premier Lubbers
en de Franse premier Mauroy,
waarin deze het besluit van de
Franse regering meedeelde, in
een bevoorrechte positie ver
keerde.
De Nederlandse delegatielei
der zei zelf naar afloop van de
vergadering te hopen dat het
verdrag in augustus 1983 door
het Franse parlement aange
nomen zal worden. Het zou
dan in oktober 1983 in wer
king treden. Indien overeen
stemming bereikt wordt over
een verandering van het" tijd
schema, moeten de Fransen
hun zoutlozingen uiterlijk bin
nen achttien maanden, dus>
voor april 1985, met een mil
joen ton terugbrengen.
Van der Tas liet weten dat de
datum van april 1985 voor Ne
derland „niet per se aanvaard
baar" is. „Daarover moeten we
nog onderhandelen", aldus
Van der Tas. Hij stelde dat de
Franse delegatie gezegd had
dat nog nadere studies naar in
jectie van het zout in de Fran
se bodem in zes maanden afge
rond kunnen worden. „De
Fransen hebben toegezegd, al
het mogelijke te doen om zo
snel mogelijk de zoutlozingen
te beperken. Dit staat echter
niet op papier", aldus Van der
Tas.
Daarnaast staat er nog een
tweede termijn in het verdrag
van 1976 waarover nu proble
men zijn gerezen: het verder
beperken van de Franse zout
lozingen met drie miljoen ton
per jaar. Dit zou uiterlijk april
1987 een feit moeten zijn.
Daarvoor zijn nog onderzoe
kingen nodig terwijl de finan
ciering nog niet rond is.
JONGE DUBBELE GRAANJENEVER
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
BUNNIK Hoewel er
geen harde cijfers voor
handen zijn, is er ook in
Nederland sprake van een
forse stijging van het aan
tal frauduleuze brand
stichtingen. Uit schattin
gen komt naar voren, dat
vorig jaar niet minder dan
ca. 20 procent van het to
tale aantal branden zou
zijn aangestoken tegen on
geveer 8 procent in 1977.
Dit zei de heer A. van
Koert, voorzitter van de
Contactcommissie Brand
van de Vereniging van
Brandassuradeuren.
De directe brandschade in Ne
derland was volgens schattin
gen van het CBS (gebaseerd op
gegevens van de brandweer)
in 1981 682 min. Dat zou be
tekenen, dat 140 min schade
ontstaan zou zijn door al dan
niet opzettelijke brandstich
ting. De brandschade in de
eerste helft van dit jaar wordt
geschat op 398 min.
De laatste jaren heeft er ook
een enorme stijging plaats ge
vonden in het aantal inbraken
in woningen en auto's. „Het
inbraakrisico heeft gigantische
vormen aangenomen. Daar zit
uiteraard ook een deel gefin
geerde inbraken bij. De resul
taten in de sector inboedelver
zekering zijn dan ook desas
treus", aldus de heer Van
Koert.
Het gemiddeld schadebedrag is
vorig jaar met 13 procent toe
genomen, terwijl er 26 procent
meer schadeclaims zijn inge
diend. In het begin van het
volgend jaar zal er in deze sec
tor dan ook een premieverho
ging worden doorgevoerd van
gemiddeld 9 procent.
De brandverzekeraars gaan
scherpere voorwaarden stellen
om fraude te ontmoedigen. Als
voorbeeld hiervan noemde de
voorzitter van de Vereniging
van Brandassuradeuren, de
heer F. Lodder, het niet uitke
ren van de herbouwwaarde
van een verwoest pand als er
niet herbouwd wordt. In dat
geval zou de, meestal aanzien
lijk lagere, marktwaarde uit
gekeerd kunnen worden.
Diana tot tranen toe bewogen door E.T.
Prinses Diana van Wales is tot tranen toe bewogen geweest bi)
de première voor Engeland van Steven Spielbergs nieuwe film
E.T. In het bijzonder trof haar de scène, waarin het buitenaardse
wezentje lijkt te sterven. Overigens heeft Diana volgens de Ame
rikaanse regisseur evenveel gelachen als gehuild. Voordat Diana
het Londense bioscooptheater Empire, waar de première werd
vertoond, inging, had zij het hnuffelbeestje E.T. gekregen, dat zij
hier in de hand houdt. Links van Diana staat prins Charles.
li
BONN De Westduitse president Carstens heeft zich aangejl
ten bij degenen in de bondsrepubliek die de Amerikaanse tele1
sieserie Dallas „kauwgom voor de geest" vinden. Ook hij is i
mening dat in deze Amerikaanse televisieserie corruptie en e
isme worden verheerlijkt. i
Carstens liet dit gisteren via zijn woordvoerder in een telefo
tje naar Jiet sociaal-democratische Bondsdaglid Hans Wal
weten. Wallow had woensdag om een verbod van Dallas had J
vraagd. De president heeft zich hiermee achter de sociaal-dei
cratische partij geschaard. Een meerderheid van Carstens Ch
'ten-Democratische Unie is tegen een verbod van Dallas. bp
Onderzoek naar
verduisteringen
oud- KLM-directeur hervat
AMSTERDAM Vermoedelijk in de eerste maanden van 4
gend jaar zal de justitie in Amsterdam beslissen of de van
duistering verdachte oud-KLM-directeur ir. F. Besancon al <1
niet zal worden vervolgd. Het al jaren slepende onderzoek!
deze zaak gaat binnenkort door met het opnieuw horen van |L
tuigen, aldus de betrokken officier van justitie, mr. R. Behli
De bedoeling is het gerechtelijk vooronderzoek daarna af te s
ten.
Besancon zou tussen 1970 en 1972, toen hij nog directeur van
luchtvaartmaatschappij was, 200.000 dollar (toen ongevj
700.000 gulden), bestemd voor de KLM, in eigen zak gestold
hebben. Dit geld was afkomstig van de Amerikaanse vliegttjbe
fabriek McDonnell Douglas Corporation. Het onderzoek hijhe
naar begon al in 1979. De beurscommissie onderzocht toen f
omkopingsaffaire bij de vliegtuigfabriek.
UTRECHT Staatssecretaris
Van der Reijden (Welzijn,
Volksgezondheid en Cultuur)
wil de gezinsverzorging in
1983 opnieuw 35 miljoen gul
den laten bezuinigen. Dat be
tekent volgens de Centrale
Raad voor de Gezinsverzor
ging dat er 5000 banen ver
dwijnen. „En minstens 6000
cliëntenraken zonder gezins
hulp".
De Centrale Raad heeft de
staatssecretaris in een brief op
poten laten weten dat de jong
ste bezuinigingsplannen on
aanvaardbaar ziin. De gezins
verzorging heeft dit jaar al
voor 43 miljoen moeten bezui
nigen. Toen werden zo'n 6000
banen geschrapt. (In de gezins
verzorging werken voorname
lijk laagbetaalde vrouwen in
deeltijd)
„Die aderlating had al forse
consequenties voor de hulp
verlening. Door de nieuwe be
zuinigingsronde zal de hulp
verlening tot een onaanvaard
baar laag peil zakken. De ge
zinsverzorging, onze cliënten,
kunnen dit niet meer hebben.
De rek is eruit".
„Puur om budgettaire redej
moeten we weer inlevel
maar aan de consequeni
daarvan voor de hulpve(
ning gaat de staatssecret|
voorbij. Bovendien is er i
sprake geweest van behoort
overleg. Het was gewoon
pure overval".