BEGEER
Reorganisatie wordt nog
juist op tijd uitgevoerd
GEEN ALTERNATIEF VOOR
STERFHUIS CONSTRUCTIE
Rustige beurs na
dolle dinsdag"
PAGiN CONOMIE
[teun voor onderzoek voortbestaan ADM
Bankiers
eimujie zwart
leid
DIRECTEUR ZUIDEMA VAN DE KONINKLIJKE BEGEER:
MARKTEN
7 Beurs van Amsterdam
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 9 DECEMBER 1982 PAGINA 15
onze parlementaire re
dactie)
HAAG Er komt een
issie van maximaal drie
indigen die de toekomst-
i de Amsterdamse
i-reparatiewerf ADM
'werknemers) gaat onder
ken. Voor het onderzoek,
1 januari moet zijn afge-
1, geeft de rijksoverheid
miljoen gulden. Dit bedrag
It, indien nodig, opgetrok-
Na afloop van het onder-
ik zal de Kamer opnieuw
r ADM praten.
is de uitslag van het ka-
lebat van gisteren over de
lomst van de ADM, naar
leiding van de weigering
n minister Van Aardenne
conomische Zaken) de werf
et 36 miljoen gulden te steu-
n. Volgens hem zou de werf
aanstaa
belang
le stad,
an Aardenne:
1983 wordt
arkt
elpunt
itboom
ieum oQt
lestaat
Den de
□rstul^i
n. het lr
üjn dt e|
ven on
Muse
i terdag
aandi
Donstel
s. lani
de be;
in de huidige opzet geen toe
komst meer hebben, wel in af
geslankte vorm.
De Kamer heeft nu van Aar
denne gedwongen eerst nog
eens de kansen van het bedrijf
te 'onderzoeken, alvorens posi
tief of negatief over de steun
te beschikken. De directie van
de werf en anderen zien die
toekomst rooskleuriger in dan
de optimistischer dan de mi
nister.
Volgens Van Aardenne is de
36 miljoen gulden slechts toe
reikend om de werf tot medio
volgend jaar overeind te hou
den; daarna zal de ADM vol
gens men weer bij de overheid
aankloppen. Voilgens de mi
nister heeft de werf een over
capaciteit, hetgeen door de di
rectie en de vakbonden wordt
bestreden.
Vanuit het gemeente bestuur
van Amsterdam en van ge
meenten in de omgeving als
mede vanuit afnemers van
ADM, is fel geprotesteerd te
gen het besluit van de minis
ter. Volgens alle betrokkenen
zou het weigeren van steun de
baan kosten van 1600 werkne
mers plus nog eens van dui
zend man in de toeleverings
bedrijven. De werkloosheid in
Amsterdam en omgeving zou
er met acht procent door stij
gen.
In het Kamerdebat werd alge
meen een „adempauze" bepleit
om de toekomst van ADM nog
eens grondig door te lichten.
„Het ADM besluit is te onver
hoeds gevallen", aldus CDA'er
Van Iersel. Hij diende in het
debat een motie in waarin de
regering gevraagd werd snel
een onderzoek te laten doen
naar de mogelijkheden van
een rendabele ADM in de toe
komst. Dit onderzoek zou door
een of meer deskundigen voor
1 januari rond moeten zijn. De
regering diende, aldus de mo
tie, het onderzoek financieel
mogelijk te maken, omdat in
Amsterdam een optimale mo
gelijkheid moet blijven om
schepen te repareren. De mo
tie werd gesteund door VVD
en PvdA en kreeg instemming
van alle andere partijden. Van
Aardenne gaf toe.
Nog gisteren zijn besprekingen
begonnen tussen ambtenaren
van Economische Zaken, de
directie van ADM, vakbonden
en gemeente bestuur van Am
sterdam over de benoeming
van de deskundigen voor het
onderzoek.
Van Aardenne: Gezwicht
8 ivart jaar
HAAG „We zullen in
geconfronteerd worden
een heel zwart .jaar voor
Nederlandse industrie
arin nog meer bedrijven
i voorheen in de problemen
len komen". Deze voorspel-
deed minister Van Aar-
nne (Economische Zaken)
en in de Kamer.
Aardenne waarschuwde
Kamer er voor dat met de
izfcblemen de verleiding zou
o nnen ontstaan opnieuw via
e anciële steun bedrijven, die
rs ten dod? zijn opge-
;ven, overeind te houden,
verleiding moet worden
erstaan, aldus de minister,
'i overheid moet niet ïn het
ividuele bedrijf treden,
mee snijden wij toekomst-
•lijkheden in Nederland
de gemeenschap af. We
iten weg van dat pad: het
komt wel over de brug.
verantwoordelijkheid van
overheid is er niet", aldus
minister.
leidii
anpakken
lijn helers
i voolf (Van onze
in de parlementaire redactie)
van vh£N HAAG „Bankiers
e meewerken aan het
>t zata «"bergen van zwart geld,
huis), aken zich schuldig aan
'uur^d 'lirtg en het medeplegen
jur. Kin in valsheid in geschrifte,
^e'ota ke bankemployé die op
zieken! elke wijze dan ook mee-
"an u erkt aan hét onderbren-
5°,2.Ó01 sn van zwart geld bij de
11.15-1 ank pleegt een verwer-
3CM93 handeling". Dit
10-18.34 ihrijft minister Ruding
3c?u J financiën)in antwoord
/an"' 1< P schriftelijke vragen
0 u. an de Tweede Kamerle-
,s^trej en Kombrink (PvdA) en
«et- oi ngwirda (D'66) naar aan-
ïiaÏÏ iding va° de de recente
:h ziel ^art geld-affaires
ehalve t minister, die de vragen van
'en NaKamerleden mede namens
ir afdel" collega Korthals Altes
i. De P ustitie) beantwoordt, stelt
van 14 iet voldoening vast dat de
u. Bei mken in Nederland het afge-
Ipend l*" dinsdag eens zijn gewor-
de hokn over een aantal richtlijnen
sp« et betrekking tot het behan-
izoekii iien van zwart geld. De ban-
j goj!tn zullen geen zwart geld
Jerafdeleer accepteren. „Wij achten
deren it van groot belang en ver-
gespro echten dat aan de nu vastge-
elde richtlijnen strak de
jnoord wQrdt gehouden", aldus
5.15 u. inister Ruding.
ik had wordt nog gestudeerd op
ra bez aatregelen waardoor het
°ï|2°al Wr belastingdiensten ge-
ukkelijker wordt, controle
iche h it te oefenen op de aanwezig-
r alten sld van zwart geld bij ban-
1 eenz Bn.
nacht middels heeft de oud-staats-
hulp "ctaris van financiën, Hans
spree ombrink, een boze open
o u., rief geschreven aan de presi-
X30 u ent van de Nederlandsche
iderT ank- dr. W. Duisenberg.
enten ombrink is verbolgen over
est, v luisenbergs uitlating dat be-
Tet. Htingontduiking (zwart geld)
Ko eliswaar bestreden moet
^anl0( orden, maar dan zonder con-
en oles bij de banken. Die zou-
).Q0 u en de relatie bank-cliënt
Stich unnen schaden. Kombrink
angdu'n z9n brief dat het be-
ig p, Dep dat Duisenberg doet op
('ma. e relatie bank-cliënt om con-
4.00 ii roles op zwart geld bij banken
ehterwege te laten, gedoemd
i te mislukken.
tombrink geeft Duisenberg's
telling t<De dat via strakke
ontrole mogelijk zwart geld
onderduikt of wegloopt". Ook
it mag niet eenvoudigweg lei-
len tot het maar achterwege
•ten van directe controles bij
banken, meent hij. Volgens
'•m mag niet in de huidige
l#ng van zaken berust worden
Hiaat dit de belastingmoraal
'an de Nederlanders nog ver
ier zal ondergraven. „Dat zal
*er grote schade kunnen ver-
ttrzaken". Kombrink gaat
erder: „U hebt gezegd De Ne-
jerlandse Bank heeft geen po-
'tiefunctie. Dat moeten ande
en doen. Ik ben dat met u
*ns. Maar waarom wilt u het
[nderen, de belastingdienst,
toch niet laten doen?".
De in juni aangetrokken topmanager drs. Wytze T.J. Zuidema (37) moet orde op za
ken stellen bij de Koninklijke Bestekfabriek Van Kempen en Begeer. Dat betekent
verlies aan werk in Coevorden, maar ook in Zeist en Voorschoten snijdt het reorgani
satiemes: „We scheren nog juist langs de ondiepten zonder vast te lopen.
Het zilveren "mes snijdt diep
De Koninklijke Bestekfabriek Van Kempen en Begeer in
Voorschoten, met vestigingen in Zeist en Coevorden en ei
gen winkels in Den Haag, Utrecht, Rotterdam en Tilburg
met ooit 800, maar nu nog met 320 werknemers, moet verder
inkrimpen. Het statige, monumentale bolwerk aan de Leid-
seweg in Voorschoten, gebouwd op een bijna twee eeuwen
oude traditie in hoogwaardig zilverwerk, wankelt. De in
juni aangetrokken 37-jarige directeur drs. Wytze T.J. Zuide
ma, noodgedwongen al een ervaren rot in „crisismanage
ment", beeft het sein gegeven voor een messcherpe reorgani
satie. De sinds 1946 in Coevorden gevestigde galvanofabriek
„Keltech" van het concern moet er het eerst aan geloven. De
veertig werknemers van dit al eerder afgeslankte bedrijf,
van wie de meesten zich al ruim dertig jaar hebben inge
spannen voor „de Koninklijke", kregen eergisteren uit de
mond van hun jonge directeur het slechte nieuws te horen.
De fabriek waarin de laatste jaren volgens Zuidema al min
stens een bedrag 3 miljoen gulden tevergeefs is gepompt, le
vert zoveel verlies op dat aan sluiting niet valt te ontko
men. Vandaag spreekt Zuidema nog met directeur Voormo
len van het Drents Economisch Technologisch Instituut
(DETI), maar er valt al nauwelijks meer iets te redden.
Hooguit zou een andere eigenaar een stukje werkgelegen
heid in Coevorden overeind kunnen houden. Maar het zil
verenmes van Zuidema snijdt dieper. Ook bij de zes werk
maatschappijen in Voorschoten, Den Haag en Zeist moet ef
ficiënter gewérkt worden. Als de reorganisatie slaagt dan
bevindt de bestekfabriek zich in 1984 weer in goed vaarwa
ter. Zuidema windt er geen doekjes om. „Ik heb goede hoop
dat we langs de ondiepten heenscheren zonder vast te lo
pen" zo licht hij plastisch de toch wel zorgelijke situatie
toe.
VOORSCHOTEN „We
staan er slecht voor, maar
de situatie is niet zodanig
dat we de fabriekspoort in
Coevorden al dichtspijke
ren. We proberen dat gal-
vanobedrijf nog zo lang
mogelijk draaiende te
houden, zodat een nieuwe
eigenaar de fabriek in
goede staat kan overne
men. Tegelijkertijd kapi
taliseren we ons concern
waar het sterk is en trach
ten we de versnippering
tegen te gaan
In het directiekantoor van
het op een fraai in gele en
witte steen uitgevoerd op
paleis gelijkend fabriek
spand van N.V. Koninklij
ke Nederlandse Fabrie
ken van Gouden en Zil
veren Werken Van Kem
pen en Begeer in Voor
schoten ontvouwt direc
teur drs. Wytze T.J. Zuid
ema zijn strategie.
De onder zijn leiding uitge
voerde sterkte/zwakte-analyse
wees uit dat de zaken in Coe
vorden onherroepelijk zouden
vastlopen. Het jaarverslag dat
al gewaagde van slechte resul
taten in de edelmetaalbranche,
was al een soort onheilsbode:
„Een wending ten goede bleef
helaas ook in de eerste vier
maanden van 1982 uit". De
Raad van Bestuur van het op
sterke familietradities ge
bouwde bedrijf, waar mr.
S.A.C. Begeer al ettelijke tien
tallen jaren de scepter zwaaide
kwam tot de conclusie dat de
commerciële activiteiten ver
der moesten worden uitge
bouwd en dat er een nieuwe
topmanager moest worden
aangetrokken. Dat werd drs.
Zuidema, de vroegere vice-
president en General Manager
van Fasson Europa in Leiden
die ook dat bedrijf met succes
had helpen reorganiseren.
Lotsverbondenheid
Nu moet hij noodgedwongen
een beetje in „eigen vlees"
snijden, want Zuidema is opge
groeid in het Noorden. Hij stu
deerde economie aan de Rijks
universiteit in Groningen en
kent de sociaal-economische
problematiek van Zuidoost-
Drenthe. Die „lotsverbonden
heid" voelde hij sterk toen hij
de oudgedienden van Begeer
in Coevorden vertelde dat de
veertig nog overgebleven ar
beidsplaatsen nu ook moeten
verdwijnen. „We hebben er al
veel geld in gestoken. We
kunnen" zegt hij, „niet door
gaan tot de wal het schip
keert. We moeten de bakens
verzetten, de galvanofabriek
heeft voor ons geen levensvat
baarheid meer. Vaak is er
voor de mensen geen werk en
toch moeten ze beschikbaar
blijven. Dat werk wordt in het
Verre Oosten veel goedkoper
uitgevoerd. We hebben de
dienstverlening nog uitgebreid
in de galvanosector door de
metalen te voorzien van een
messing laagje. Het levert' ons
nu allleen maar verlies op. Het
gaat ons aan het hart, want so
ciaal gezien is er bij Keltich
sprake van een uiterst nare si
tuatie. Met de vakbonden,
loco-burgemeester Ten Hoonte
van Coevorden en DETI-di-
recteur Voormolen werkt
Zuidema aan een soort sociaal
plan. Men probeert het perso
neel zonder al te grote kleer
scheuren te laten afvloeien en
wellicht door tussenkomst van
een nieuwe eigenaar nog werk
te bieden aan vijftien mensen.
„We hadden nog hoop op bete
re* resultaten" verzucht hij,
„maar het verlies is echt te
groot. Hij is bereid met een
mogelijke nieuwe eigenaar op
zeer redelijke voorwaarden te
onderhandelen over mogelijke
overname van de Coevorder
fabriek. „Ik voel me er per
soonlijk bij betrokken. Daarom
heb ik die kwestie zelf willen
afhandelen
Reorganisa tieplan
van de onderneming, die het
sterkst is in Voorschoten. Daar
zal ook de verkoopafdeling uit
Zeist worden gevestigd. Tege-
lijkertiojd voltrekt zich ook
een scherpe reorganisatie bij
de zes werkmaatschappijtjes.
„Zes maatschappijtjes met
evenveel directeuren op hoog
uit 320 werknemers. Dat kan
natuurlijk niet" onthult hij.
Concentratie op de markt is
volgens Zuidema een onder
deel van de aanpak die hem
voor ogen staat. De afnemers
spelen daarbij een belangrijke
rol. „Terug naar de basis" al
dus het parool bij Van Kem
pen en Begeer. De mechanisa
tie van de sieradenproduktie is
een ander sterk onderdeel en
zeer veel verwacht men van
de „Hollandse traditie" bij het
concern, verankerd in het
merk Kelturrt. Dat zijn de
winst- en hoopgevende poten,
waarop Zuidema de nieuwe
zilverdynastie van het concern
wil vestigen. Sprekend over de
problematiek van het Noorden
welke door zijn ingreep zeker
niet verbetert betoogt Zuide
ma, dat „het Noorden alleen
uit het slop kan - worden ge
haald als men daar zelfstandi
ge bedrijven vestigt en men
bereid is te investeren in vak
bekwame managers. „Ook
onze galvanofabriek in Coe
vorden is een filiaal van een
in het Westen gevestigd moe
derconcern", voegt hij er aan
toe.
Andere bazen99
Zuidema heeft het gevoel dat
zijn reorganisatie nog juist op
tijd wordt uitgevoerd. „Ik heb
er goede hoop op. We moeten
de zaak anders organiseren en
zetten hier en daar andere
„bazen" neer. Eind 1983 moet
die operatie voltooid zijn en
dan hopen in 1984 betere re
sultaten te bereiken. „Kijk",
legt hij tenslotte nog uit, „de
penning heeft twee kanten.
sterk gehecht
aan tradities. De veranderings
gezindheid was tot nu toe bij
dit bedrijf laag. Dat moet ver
beteren. Als Zuidema er
in slaagt de pijn in Coevorden
binnen het inmiddels gevorm
de overlegorgaan van de on
dernemingsraad en het sociaal
plan te verzachten, orde op za
ken te zetten in Zeist, het ma
nagement in Voorschoten en
de commerciële activiteiten te
versterken dan zal het nu
enigszins in figuurlijke zin
aangetaste „edelstaal" wellicht
in de toekomst weer op zijn
mooist glanzen. Maar dan is er
voor de galvanospecialisten en
bestekslijpers in Coevorden al
lang geen werk meer, want
dat is de andere voor het
Noorden minder fraaie kant
van de Begeermedaille
ALEX SNELLEMAN
i roodbont 2075-3125. a
per kg levend gewicht: vette kalveren 1e kw.
6.75-7.20; slachtzeugen ie kw. 3.18-3.32. 2e
Overzicht: (resp aanvoer, handel en prijzen)
melk- en kalikoeten gelijk - normaal - gelijk;
gulste koeien groter - lui - gelijk; graskalve-
gelljk; schapen en lammeren groter - traag -
oer en slachtzeugen groter - normaal - Iets
hoger.
WOERDEN. 8 december
Andijvie 127-136. bloemkool 195-290,
boerenkool 44-51, broccoli 380-
570,koolrabl 12-68, paprika rood
380-530. paprika groen 200-500, pa-
45-54, selderij 10-21, sla 15-4
nazie 360-390, spruiten 38-80. vlees
ROTTERDAM - "In de
komende jaren zal er nog
tientallen malen gebruik
gemaakt gaan worden van
de zogenaamde sterfhuis
constructie. En terecht,
want het is de enige ma
nier om de gezonde delen
van een verlieslijdend
concern te laten overle
ven". Dit zei de organisa
tie-adviseur drs. M. Rost
van Tonningen tijdens een
gisteren op de Erasmus
Universiteit in Rotterdam
gehouden forum over
sterfhuisconstructies.
Aan het forum namen verder
deel prof. mr. W. Slagter
(voorzitter van de onderzoeks
commissie Ogem), drs. P. La-
keman (voorzitter Sobi), mr. E.
De Liagre Bohl (curator van
Gilda), mr. P. Vonken (na
mens de voedingsbond FNV
betrokken bij de Heidemij) en
mr. A. Kalff (directeur Neder
landsche Credietverzekering
Maatschappij). Een sterfhuis
constructie is het elders onder
brengen van de gezonde,
winstgevende delen van een
concern en het achterlaten
van de zieke, verliesgevende
delen in het oude concern, dat
uiteindelijk geliquideerd
wordt. Enkele bekende voor
beelden hiervan zijn Ogem
door de heer Lakeman conse
quent een sterfpaleis ge
noemd de Papierfabrieken
Van Gelder en de Heidemij.
Gerechtvaardigd mits
Prof. Slagter noemde het toe
passen van een sterfhuiscon
structie gerechtvaardigd, mits
aan een aantal voorwaarden is
voldaan. Zo moet bij de ver
koop van de gezonde delen de
werkelijke waarde worden be
taald. Hij stelde in dit verband
voor een regeling te treffen
voor behandeling van bedrij
ven in financiële moeilijkhe-
deiDeze regeling zou o.m.
moeten voorzien in een be
scherming tegen de overmacht
van de banken, zodat ook de
andere schuldeisers aan hun
trekken kunnen komen, aldus
prof. Slagter. Ook de heer De
Liagre Bohl vond dat er wel
licht een regeling voor de be
ëindiging van bedrijfsactivitei
ten moest komen.
Verwerpelijk
De heer Vonken, die namens
het FNV betrokken is geweest
bij de sterfhuisconstructie van
de Heidemij, waar van de 3600
werknemers er 1200 (onderge
bracht in Heidemij Beheer)
ontslagen zullen worden,vortd
de sterfhuisconstructie als eni
ge van het forum verwerpe
lijk. "Het is niet juist om te
zoeken naar een manier om zo
netjes mogelijk de werkne
mers hun rechten te ontne
men", zei hij. Volgens hem
wordt de slechte leiding van
een onderneming te weinig
aan de orde gesteld. "De direc
ties laten de bedrijven ten on
der gaan", aldus Vonken.
P. Lakeman noemde als een
van de nadelen van een sterf
huisconstructie, dat het mana
gement niet vernieuwd wordt.
De incapabele leiding gaat
mee naar de gezonde delen.
Ook is er in sterfpaleizen, als
die van de Ogem, vaak sprake
van een verlaging van de mo
raal, zodat lijkepikkers hun
slag kunnen slaan, aldus de
voorzitter van de Stichting Be
drijfsinformatie (Sobi).
Rost van Tonningen toonde
zich een warm voorstander
van de sterfhuisconstructie.
Door deze constructie hebben
er van de 12.000 werknemers
bij Ogem er slechts 560 door
gedwongen ontslag hun baan
verloren, aldus de in sanering
gespecialiseerde organisatie
deskundige. "De kunst van het
verliesnemen is een essentiële
vaardigheid voor de onderne
mer. Als bij Ogem het verlies
eerder was genomen, had dat
tientallen miljoenen guldens
gescheeld", zei hij.
AMSTERDAM - Het was
gisteren heel wat rustiger
op de beurs dan de voor
gaande 'dolle dinsdag'.
Toch bleven de omzetten
aan de hoge kant, al wa
ren ze een dikke 200
min lager dan de dag er
voor.
Op de obligatiemarkt kwam
de aankondiging van een 7,75
pet staatslening als een verras
sing omdat men eigenlijk dit
jaar hierop niet meer had ge
rekend. De coupon werd
scherp genoemd en de voorge
nomen emissie werkte dan ook
niet koersdrukkend. De staats
leningen'waren goed prijshou
dend met hier en daar weer
winsten tot een half punt.
KLM, die dinsdag 22 was ge
stegen, was slechts 2 lager op
149.50 en Unilever trok nog
ƒ0.70 aan tot ƒ196.20. Kon.
Olie was eerder iets lager op
was NMB 2.50 in reactie op
ƒ134.50. ABN werd 2 duur
der op 307.
Van de assuradeurs was Amev
het zwakst, want hier ging
4.80 verloren op 100. Natio-
nale-Nederlanden werd 1
goedkoper op 130.30 en En-
nia trok 0.50 aan tot 139. De
bouwaandelen waren ver
deeld.. HBG, die dinsdag 7
boven naar ƒ95. Boskalis was
ƒ0.70 lager op 31, terwijl
Volker-Stevin 0.50 duurder
werd op ƒ23.50. Uitgever Else-
vier-NDU was 2 lager op
ƒ205. Ahold zette de terug
tocht, die dinsdag al begon,
nog wat door en op 124.50
werd 2 verloren. Heineken
en Gist-Brocades daalden elk
1 tot resp. 98 en 118.
Op de lokale markt gingen
veel koersen verder omhoog.
Levensmiddelenfondsen lagen
aan kop met voor Wessanen
8 winst op 103 en voor Dou-
we Egberts 3.50 op 76. Ver
dere winsten kwamen ver
spreid over verschillende sec
toren voor. Voor Autoindus
trie Rotterdam werd ƒ70 meer
geboden op 700 zonder dat er
materiaal voorhanden was.
Rond 1.30 vooruit tot bijna
ƒ26 en Gero werd een rijks
daalder duurder op ƒ50. Ver-
eenigde Glas werd 4 hoger
uit de markt genomen op 154
en Emba schoot 10 omhoog
naar 115.
Daarentegen kreeg Oce-van
der Grinten een stevige
knauw en op 167.50 werd het
fonds 8.50 goedkoeper. Hage-
meyer was 1.50 in reactie op
ƒ30 en Kiene ƒ20 op ƒ270.
Braat Bouwstoffen zakte 4.50
tot 65.
hoofdfondsen
beurs 8-12 beun 9-12
d Holding 40.S0
overige aandelen
I. Credlet
I. Schoep
I. Sprlngst.
Blydenst C
Borsumil V
Wegener c certo
1.00 Obam
5.20 Sumabel
9.00 Tokyo PH(S)
Tokyo PH
5,80 Unl-lnvest
Chemical F
Technology F
beurs van New York
Beth. Steel
83L Pa
Citicorp
Cons. Edison
Dupont
General Electric
Goodyear
Jnlted Technolog
buitenlands geld
drachme (100) 3.1'
