Zeerechtverdrag wil eerlijkere verdeling schatten op zeebodem Damrak blaast wat stoom af -economie' YS dreigen weer met zuiveloverschot tu3»ieuwe NEDERLAND NEGEERT AMERIKAANS VERZET Beurs van Amsterdam LEIDSE COURANT VRIJDAG 3 DECEMBER 1 ft de 3 Renteverlaging hing al dagenlang in de lucht (Vervolg voorpagina) goed. 0 ^e"(AMSTERDAM In financiële kringen toonde n Se"3ich gisteravond en vanmorgen zich in het al- 1 uat|6emeen n'et verrast over de tariefsverlagingen Hetvan Nederlandsche Bank. Al dagenlang 1 .®°*jhield men al min of meer rekening met een fiksejergelijke stap, alleen over het tijdstip waren "ezeide meningen verdeeld. Toen de centrale ban- 'e r®"iken van Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk >ezui-gisteren eenmaal hun tarieven hadden verlaagd zat het er dik in dat de Nederlandsche Bank Jspoedig zou volgen. HIn financiële kringen wijst men erop dat in de afgelopen dagen „kennelijk overleg is gepleegd op Europees niveau tussen centrale banken en ministers". In de geldmarkt wordt weliswaar igewezen op een mogelijk grotere krapte, maar iq9 regulerende maatregelen van de centrale bank zullen naar verwachting lucht kunnen geven. Speelgoedzaken zetten 20 procent minder om DEN HAAG De concurrentieslag in de speelgoedbranche gaat vooral ten kosten van de speelgoedspeciaalzaken. Uit een bliksemenquête van de Econo mische Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf blijkt dat deze zaken in deze Sint-Nicolaastijd twintig procent minder omzetten dan vorig jaar. Het grote „speelgoed" (tafelbiljarts, tafeltennis tafels, sjoelbakken en dergelijke) en technische speelgoed (modeltreinen, bouwdozen en derge lijke) wordt duidelijk minder verkocht. Wel is er een behoorlijke verkoop van elektronische spelletjes en poppen, maar deze artikelen heb ben een releatief lage winstmarge Het redene- ment van de speelgoedzaken is dan ook flink gedaald. PARIJS De Amerikaanse minister van landbouw, John Block heeft gisteren weer ge dreigd dat de Verenigde Sta ten hun zuiveloverschotten op de wereldmarkt zullen gooien als de Europese Economische Gemeenschap haar subsidies voor de agrarische sector niet intrekt. Block is in Parijs voor een bijeenkomst van de minis ter van landbouw van de lan den van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwer king en Ontwikkeling). Tijdens de ministersconferen tie van de GATT (Algemene Overeenkomst inzake Tarie ven en Handel), die vorige week in Geneve werd gehou den, is gepoogd om het land- bouwconflict tussen de EEG en de VS te sussen, maar dat is niet gelukt. De VS menen dat de EEG met subsidies haar agrarische produkten te goed koop op de markt brengt, ter wijl de gemeenschap er van uitgaat dat haar hele land bouwbeleid in elkaar stort als de subsidies worden afge schaft. Naar zijn eigen zeggen blijft Block proberen de EG „wat discipline" bij te brengen. De VS kunnen de wereldmarkt overspoelen met melkproduk- ten, als zij systematisch hun voorraden aanspreken en sub sidies verlenen. De aantijging dat de VS de Sowjet-Unie hon derdduizend ton melk en melkprodukten heeft aangebo den sprak hij tegen. De Sow jet-Unie en Oost-Europa zijn overigens wel de traditionele afnemers van Amerikaanse overschotten. EEG-vertegenwoordigers in Parijs menen dat het tijdens de besprekingen van de ministers van landbouw niet zal komen tot een verscherping van de standpunten. SedFokker -30°jkampt met ^tegenvallers faart SCHIPHOL Fokker naar (heeft te maken gekregen g en ,met nieuwe tegenvallers. j""g- Eerder dit jaar meldde i.rja" Fokker al, dat opdracht- het igevers in financiële moei- een ilijkheden waren geko- ge-jmen. Hier zijn nu bijgeko- flijke men hevige concurrentie ieer"jvan Britse zijde en finan- in_!ciële problemen bij een ?ider Amerikaanse afnemer, de olijk luchtvaartmaatschappij ook Altair. 0 de ïuwe|De Engelse vliegtuigfabrikant aP°" British Aerospace tracht Fok- iden, ker klanten afhandig te ma- •ber-!ken. BA heeft een nieuwe toe- s-ge- stel, de BA-146, op de markt ïr'8ejgebracht, dat een regelrechte concurrent is voor de Fokker 1 £a* F-28. Van de BA-146 zijn er ïchtsJechter tot nu toe pas 12 be- 'ordt!Steld. De Britse vliegtuigindus- van trie, die al ca. ƒ2 miljard in de iromiBA-146 heeft geinvesteerd, eer- heeft haar hoop op dit toestel |gevestigd. Onlangs is het toe- lsc^" stel via een uitgebreide rond- 1 "e!reis vooral in Zuid-Oost-Azie stu" aan mogelijke klanten ge- ""^Itoond. Iaat British Aerospace probeert een r- „oude" klant de Australische maatschappij East-West Airli- van nes, van Fokker af te nemen, &ald zo bevestigde een woordvoer- jave der van Fokker. East-West iter. Airlines heeft drie F-28 toe stellen besteld, die in maart van 1983 en daaropvolgende Dr jaren worden afgeleverd. „Dit dorp: zal gewoon doorgang vinden", Beek I aldus de woordvoerder, lat 8 East-West wil echter haar ge- 2493 hele vloot vernieuwen, waar na - voor British Aerospace een tel. aanbod heeft gedaan. Ook >eps- Fokker heeft inmiddels een tegenzet gedaan „een num- Tim- mertje ringvechten in de lijnt- vliegtuigindustrie" om de tel. negen F-27 vliegtuigen van it el- East-West terug te nemen en ^r- zes nieuwe te leveren. ,3 rm Verder is een Amerikaanse af- Lej. nemer van Fokker, die zes 713-F-28's in gebruik heeft, in fi- 'jkennanciële moeilijkheden ge- raakt. Deze regionale maat- 5 zo schappij Altair verkeert sinds ï'ktfj. twee weken in een positie on- Der geveer vergelijkbaar met een d ®n surseance. Thans worden de tel °verlevingskansen onderzocht, ctrfc: „Als Altair niet wordt voortge- 1. zet, zullen we proberen de zes lar - toestellen op de Amerikaanse tel. markt te slijten en de kansen *n: hierop zijn niet slecht", aldus de woordvoerder. Hij verheel de echter niet, dat deze twee- der- de-hands toestellen concurren- ten zijn voor nieuwe F-28's. /oor ^ier opties op F-28's van Al lien- tair zijn vervallen, leln- Desondanks gloort er toch ook 992. weer een beetje licht in de tunnel, aldus Fokker. „We zijn jorp in onderhandeling over vlieg- Vpo- tuigverkopen en mogelijk dat Vpo- hier positieve resultaten uit m voortvloeien", zo besloot de Fokker-woordvoerder. Werkloosheid Duitsland en Engeland naar nieuw hoogtepunt BONN/LONDEN Het aan- tal werklozen in Duitsland is gestegen boven de twee mil joen. Dat is 8,4 procent van de beroepsbevolking. De Bonds republiek nadert nu dicht de recordsituatie van februari 1950 toen het land 2,29 miljoen werklozen telde. In Engeland is het aantal werklozen inmid dels al gestegen tot 3,06 mil joen, 13,2 procent van de be roepsbevolking. MARKTEN ■EMARKT UTRECHT slachtschapen voorfok en mesterij kalm - even hoger, schapen en lammeren rustig - prijshoudend. biggen goed - ruim prijshoudend. DEN HAAG In tegen stelling tot de Verenigde Staten en Engeland zal Nederland volgende week op Jamaica het zeerecht- verdrag van de Verenigde Naties ondertekenen. On danks de bezwaren die in Den Haag tegen onderde len van het verdrag leven, heeft de Nederlandse re gering toch voor onderte kening gekozen. Op die manier, aldus Den Haag, kan men invloed blijven uitoefenen op het meest omstreden deel van het verdrag, de diepzeemijn- bouw. Onder de westerse industrie landen bestaat nogal wat ver zet tegen het verdrag dat in april, na negen jaar intensief en moeizaam onderhandelen, tot stand kwam. Onder presi dent Carter leken de Verenig de Staten, die de voornaamste geldschieter zouden worden, nog akkoord te gaan met het verdrag. Maar president Reagan, die in zijn beleid de belangen van de Amerikaanse multinationals nauwkeurig in de gaten houdt, moet er niets van hebben. Washington is zelfs zo sterk tegen het ver drag gekant^dat vorige maand een speciale afgezant langs de bondgenoten werd gestuurd om tegen het zeerechtverdrag te pleiten. In Den Haag is hij welwillend aangehoord maar volgens premier Lubbers „acht het kabinet de voordelen gro ter dan de bezwaren. Het leek ons beter na zoveel jaar in het water te duiken en dit maar te doen". Samen met Nederland hadden West-Duitsland, België, en Ita lië nog geen standpunt be paald. Als al deze landen net als de VS en Engeland afha ken, is de waarde van het ver drag heel gering, omdat juist in deze westerse landen de be drijven zijn te vinden die tech nisch in staat zijn de zeebodem te ontginnen. Engeland neemt overigens pas sinds gisteren hetzelfde standpunt in als de VS. Reden voor de woordvoer der van de Labour-partij in het Britse Lagerhuis op te merken: „De regering That cher gedraagt zich als de poe del van president Reagan". Overigens heeft het onderte ken van het verdrag nog geen directe gevolgen. De Zeerecht conventie krijgt pas kracht als de ondertekening door de par- De zogenoemde mangaanknollen, die in de oceanen op grote diepte in enorme hoeveelheden wor den aangedtroffen. De VS hebben onder meer bezwaren tegen het hoofdstuk in het zeerechtver drag, waarin wordt gepaald hoe de winning van deze knollen wordt geregeld. met een drievierde meerder heid kan worden gewijzigd, waardoor de ontwikkelings landen gezien hun numerieke sterkte in Amerikaanse ogen een onevenredig grote invloed zullen kunnen uitoefenen. Daar staat tegenover dat weer wel rekenig is gehouden met de belangen van consortia, die nu al grote investeringen in de diepzeemijnbouw hebben ge daan. Zij kunnen tot „pionie r-investeerders" worden be noemd, wat betekent dat zij w%l onderzoek mogen doen en zodra de daadwerkelijke ex ploitatie aan de orde komt voorrang krijgen. In aanmer king genomen dat commercië le exploitatie van de mangaan knollen pas over jaren een realiteit is, konden veel wes terse landen zich hierin vin den. Er zijn nu acht pionie r-investeerders geregistreerd: vier staatsondernemingen uit Frankrijk, Japan, de Sovjet- -Unie en India, en vier wester se multinationale consortia. Hieronder bevinden zich het Kennecott Consortium en Ocean Minerals Company (OMCO) waarin ook Billiton en Bos Kalis Westminster zit- Historische gebeurtenis Ondanks de teleurstelling dat niet alle landen zich met het resultaat kunnen verenigen, is de totstandkoming van het veelomvattende Zeerechtver drag een historische gebeurte nis. In de Noord-Zuiddialoog en de discussie over een nieu we economische orde is een verdrag over de verdeling van de rijkdommen op de oceaan bodem zonder precedent. Het bevat een groot aantal uiteen lopende onderwerpen waaro ver algemeen overeenstem ming is bereikt en die duide lijkheid scheppen in het ge bruik van de zeeën. Het heeft echter heel lang ge duurd voordat het zover was. De oorsprong van het zeerecht gaat ver terug. In 1609 legde Hugo de Groot, een van de „vaders" van het volkenrecht, de basis voor het vrije gebruik van de zeeën in zijn Mare Li- berum. Alle zeevarende naties hebben in de loop der eeuwen dit beginsel in hun eigen voor deel uitgelegd. Halverwege de 20e eeuw werden voor het eerst regels over het gebruik van de oceanen vastgelegd in vier verdragen. Al gauw ble ken zij door de feiten achter haald. Technische ontwikke lingen overschreden de grenT zen die erin waren neergelegd voor onderzoek en ontginning van de zeebodem, milieube scherming en visserij en jonge staten eisten een rechtvaardig aandeel in de rijkdommen van de i op. 93 Weken vergaderen Na 93 weken vergaderen en vele duizenden uren overleg achter de schermen werden de in 1974 begonnen onderhande lingen in april van dit jaar af gerond met een verdrag, waar in zoveel mogelijk rekening was gehouden met alle wensen en verlangens van de 150 deel nemers. Er waren vier tegen stemmers, waaronder de Vere nigde Staten en Venezuela. Het verdrag van ruim 300 arti kelen en negen bijlagen regelt vrijwel alle aspecten van het gebruik van de zeeën: van de breedte van de territoriale wa teren, vastgesteld op 12 mijl, de onschuldige doorvaart door zeestraten, visserij, een exclu sieve economische zone voor de kuststaat van 200 mijl, soe vereine rechten op het conti nentale plat, grensafbakening, regels ter bescherming van het milieu, wetenschappelijk on derzoek en geschillenbeslech ting. In veel opzichten, met name gezien het strategische belang van de vrije navigatie, komt het verdrag overeen met de Amerikaanse belangen. Wat Washington echter niet heeft willen slikken is hoofdstuk XI, dat gaat over de diepzee mijnbouw. Het betreft de ont ginning van de mineralen op de oceaanbodem: mangaan, koper, kdbalt en nikkel, die in de zogenoemde mangaanknol len op grote diepte in enorme hoeveelheden worden aange troffen. VS niet tevreden Hoewel de basis voor het ver drag mede is gelegd door de Republikeinse regering Nixon en de VS jarenlang actief aan het overleg hebben deelgeno men, heeft de huidige Republi keinse regering in de VS er grote problemen mee. Reagan acht de bepalingen in strijd met zijn filosofie van de vrije markt. De breekpunten waren uiteindelijk de regels over de overdracht van technologie door regeringen en bedrijven aan de onderneming van de IZA en de stemverhouding binnen de organisatie. In het bestuur van de 36-koppige be stuur van de IZA zouden grote landen, hoewel zij meer beta len, geen extra stemmen krij gen en alleen de belangrijkste besluiten zouden eenstemmig heid vereisen. Volledig onver teerbaar vinden de Amerika nen tenslotte dat het huidige exploitatiesysteem van de diepzeemijnbouw na 20 jaar Philips gaat in Australië Japanse video's verkopen EINDHOVEN Philips gaat in in Australië videorecorders verkopen onder haar eigen naam, die geleverd worden door de Japanse Sharp Corp. De apparaten werken volgens het VHS-systeem, dat in Japan ontwikkeld is. Philips komt in Australië niet met haar recorders op de markt, omdat de aanvangsin- vesteringen te hoog zijn, aldus een woordvoerder. In Austra lië zijn de twee andere syste men (VHS en Betamax van Sony) al goed ingevoerd. Bo vendien zijn er geen voorbe- speelde cassettes van het V-2000 systeem aanwezig, al dus Philips. Ten stelligste wordt ontkend dat Philips met het eigen V-2000 systeem gaat stoppen. „In Europa (exclusief Groot- -Brittannië) hebben we een marktaandeel van twintig pro cent (in Engeland circa vijftien procent) en blijven we met ons eigen systeem op de markt", aldus de Philips-woordvoer- hoofdfondsen Neóltoyd Gr. Pakhoed Holding overige aandelen Borsumlj W Woliers Sam som beurs van New York buitenlands geld (100) (10 000) AMSTERDAM Op de Amsterdamse effecten beurs gingen tal van fond sen gisteren aanvankelijk omlaag, maar in de loop van de beurstijd stegen de meeste koersen weer. Van de actieve fondsen ston den tenslotte alleen Hoog ovens, Boskalis, HBG, Van Ommeren, Pakhoed en Rodamco een paar dubbeltjes in de min. De staatsfondsenmarkt lag er zeer licht verdeeld bij. In de ontwikkelingen op de lokale markt viel nau welijks een vaste lijn te ontdekken. Op de optie- beurs was de omzet zeer matig. De calls moesten overwegend wat in pre mie terug. Weekoverzicht De Amsterdamse efffecten- beurs heeft overigens wel een roerig weekje achter de rug. Aanvankelijk leek het er op dat het vrij rustig zou blijven met weinig veranderingen. Maar woensdag sprong de beurs ineens uit de band. Er kwam volop levendigheid met sterk stijgende koersen. En die uitbarsting was voornamelijk te danken aan de plotselinge opleving in Wallstreet. De lijn kon gisteren maar ten dele worden doorgetrokken. Er werd wat stoom afgeblazen, ook al omdat Wallstreet de stijging niet kon volhouden en woensdag iets inzakte. Al met al kwam het algemene ANP- indexcijfer gisteren op 98,6 te recht, bijna 2,5 punt hoger dan eind vorige week. Een tegenslag voor de interna tionale fondsen was de daling van de dollar, in enkele dagen wel 8 cent. In financiële krin gen werd dit toegeschreven aan de stijgende tekorten op de Amerikaanse handelsbalans en aan de verwachting dat de rente in de V.S. nog verder zal dalen. De vraag naar dollars zal door beide oorzaken gerin ger worden en daardoor zakt de koers. Voor de plotselinge hausse dinsdag in Wallstreet waren geen speciale redenen. Er kwam wat vraag los en hier door kwamen de baissiers in beweging. Zij verkopen zonder aandelen te bezitten en gok ken erop dat de koersen tegen de tijd dat zij de aandelen moeten leveren een stuk lager zijn geworden. Maar als de koersen niet dalen maar stij gen, gaat de opzet niet door. De baissiers gingen zich daar om dekken en kochten de ont brekende stukken. Dit joeg de koersen op waarna beleggers, geprikkeld door de stijging, ook in de markt stapten. Deze spiraalwerking leverde een stijging van het Dow Jones-ge- middelde van 37 punten op. De rentedaling liet het deze week min of meer afweten. Het gemiddelde rendement op uitstaande staatsobligaties bleef rondom de 8,20 procent zweven. Wel was er dinsdag een opleving tot 8,42 procent, maar hier was woensdag niets meer van over. Van het rente- front gingen dus geen stimu lansen naar de aandelenmarkt. Bij een dalende rente is dat wel het geval, omdat de rende menten op de aandelen de ont wikkeling op de obligatie- markt plegen te volgen. De 8,25 procents Nederlandse Waterschapsbank (volledig door de staat gegarandeerd) werd deze week uitgegeven te gen 99 wat een rendement van 8,37 procent opleverde. Iets meer geven de nieuwe 8,5 pro cents pandbrieven van de Friesch Groningsche Hypo theekbank en de Westland Utrecht Hypotheekbank, die tegen 99,5 worden uitgegeven en daardoor ca. 8,6 procent rendement geven. Nieuw zijn een lening van 8,5 procent van de Nationale In vesteringsbank van 125 mil joen gulden (a.s. maandag wordt de inschrijvingskoers bekendgemaakt) en een lening van 9 procent van de Gemeen te Schiedam van 15 miljoen gulden (uitgiftekoers 100). No tering op de parallelmarkt zal worden aangevraagd. Op de geldmarkt veranderde er in feite niet veel. Voor f 25.000,- werd donderdag voor drie maanden door de bank 5,25 procent gegeven en voor 12 maanden 6 procent. Voor f 100.000,- waren de tarieven resp. 5,875 procent en 6,625 firocent. Zij zullen vermoede- ijk wel onder druk komen te staan nu de Nederlandsche Bank na het verlagen van het officiële disconto door de Westduitse Centrale Bank haar tarieven met een half procent heeft verlaagd en het promessedisconto daardoor op 6 procent is gekomen. Binnenlandse stimulansen voor de aandelenmarkt waren er niet. Het kabinet heeft van de meerderheid van de Twee de Kamer het groene licht ge kregen om de voorstellen uit te voeren die in de regerings verklaring zijn gedaan. De eerste maatregel tot bezuini ging op de sociale uitkeringen zijn bekendgemaakt en zij hebben natuurlijk een storm van protest opgeroepen. En dat zullen wij voorlopig nog wel blijven horen. Tot nu toe heeft de beurs zich van de so ciale conflicten echter weinig aangetrokken. De internationale fondsen hebben woensdag goed gepro fiteerd van de plotselinge vas te stemming. Akzo steeg die dag zelfs f 1,70 tot ƒ33,- waar mee een hoogste koers voor dit jaar werd bereikt. Donderdag kon het zelfs ƒ33,90 worden. Koninklijke liep overigens in vier dagen ook 4,50 op. De overige drie internationale fondsen konden geen koers winst boeken. In de bankhoek was natuurlijk de afspraak van de Friesch Groningse Hypotheekbank het gesprek van de dag. Na de Westland Utrecht Hypotheek bank, die overeenstemming met Nationale Nederlanden en het Algemeen Burgerlijk Pen sioenfonds heeft bereikt en daardoor uit de geldzorgen kwam, is de Friesch Groning sche Hypotheekbank nu met de Rijkspostspaarbank in zee gegaan. Laatstgenoemde neemt een pakket aandelen over voor 5,25 miljoen gulden en geeft de Friesch Groning sche bovendien twee leningen van totaal 135 miljoen gulden. Met iets meer dan 140 miljoen gulden aan nieuw vermogen is de Friesch Groningse uit de geldzorgen. Zij hoopt dat be leggers door deze transactie en door de verkoop van het win kelcentrum Hoog-Catharijne meer vertrouwen in de bank zullen krijgen en weer bereid zijn pandbrieven te kopen. Hoe meer nieuw kapitaal, hoe meer hypotheken er kunnen worden verstrekt. Friesch Groningse maakte verder bekend dat zij dit jaar een verlies van ca. 50 miljoen gulden verwacht, hetgeen te wijten is aan een extra ver sterking van de stroppenpot (VAR) met 150 miljoen gulden. De koers bleef op ca 47,- staan. Collega Westland Utrecht Hypotheekbank kon echter in vier dagen 4,50 op marcheren. De algemene banken kwamen deze week goed uit de bus. De Algemene Bank Nederland sprong 10.50 naar boven, Amro-bank 3,20 en Neder landse Middenstandsbank goed ƒ3,-. Houden wij reke ning met de nominale waarde van de aandelen, dan kwam Amro-bank het beste voor de dag. Nieuw was nog dat de Amro-bank 1,1 miljoen gulden aan aandelen tegen 44,10 aan Beleggingsmaatschappij Robe- co heeft verkocht. Laatstge noemde vindt de koers van Amro zo laag dat de aandelen als belegging op langere ter mijn zeer interessant zijn. In de verzekeringshoek had men ook reden tot juichen met koersverbeteringen van drie a vier gulden. Alleen Ennia kon niet meekomen. In de transportsector ging het KLM voor de wind (plus 9,-), mede door de belangstelling in New York. Nederlandse Lloyd had echter nog te lijden (min ƒ3,-) van de aangekondigde winsthalvering en het feit dat de winst volgend jaar ook on der druk zal blijven staan. De koers van Van Ommeren liet daarentegen geen beweging zien. De uitgevers konden deze week goed meekomen, waarbij Elsevier wel een uitschieter was (plus 10.-), maar ook de andere uitgevers konden wat oprukken. In de scheepsbouw- hoek bleef Rijn-Schelde-Ver- olme op ca. 17,50 staan ter wijl Giessen 5,50 duurder werd. De directie had meege deeld dat zij over 1982 een kleine winst verwacht. Tot slot nog wat klein goed. Chemische pharmaceutisch bedrijf Gist Brocades boekte donderdag met ƒ111,50 een koershoogtepunt voor dit jaar. Papiergroothandel Bilhrmann bleef op ƒ29,50 staan ondanks de winstdaling in de eerste ne gen maanden met 73 procent. Voor het gehele jaar wordt een winst van ca. 10 miljoen gul den verwacht. Een aderlating (min 18,-) onderging techni sche groothandel Reesink die moest mededelen dat de situa tie in het tweede halfjaar zo zeer is verslechterd dat de winst lager wordt dan de 2.5 miljoen gulden over 1981 Wel hoopt de directie het dividend van 20,- te kunnen handha ven. Bij tabaksgroothandel Ro- the&Jiskoot was het nog erger: lagere winst en lager dividend. De koers dook tot en met don derdag 13,50 naar beneden De levendigheid m het mid den van de week bracht de moed er weer in. Maar er moeten wel impulsen van bui ten komen om dit te bereiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 15