fïTim
TAFEL
Rodrigo Reyes: Nicaragua
eerbiedigt godsdienstvrijheid
dagpuzzel
Duitse hervormde bond volgt
slecht katholieke voorbeeld
KORTE
METTEN
Paus komt op voor
veroordeelde
Franse priesters
Brazilië
kerk
wereld
lezers
CD boeken
aFi
6
KERKEN WERELD
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 3 DECEMBER 1982 PAGINA 141
■EC
De regering van Nicaragua
heeft tegenover de voorzitter
van de Amerikaanse bis
schoppenconferentie toegege
ven, dat zij in haar betrekkin
gen met de r. k. kerk fouten
heeft gemaakt en dat er mo
menten zijn geweest van
spanning tussen haar en som
mige bisschoppen in Nicara
gua. Dit schrijft Rodrigo Rey
es, secretaris-generaal van de
Sandinistische regering in zijn
briefwisseling met aartsbis
schop Roach van St.-Paul in
Minneapolis. Reyes merkt te
gelijkertijd op, dat die fouten
op zichzelf staan en niet
voortvloeien uit het rege
ringsbeleid. Dat is er juist op
gericht de godsdienstvrijheid
te eerbiedigen.
De brief van Reyes was een
antwoord op het schrijven,
waarin aartsbisschop Roach
namens de Amerikaanse bis
schoppen protesteerde tegen
de aanvallen van de regering
van Nicaragua op kerkelijke
leiders en instellingen. Deze
aanvallen hadden volgens
Roach geleid tot een conflict
tussen kerk en staat en schade
toegebracht aan het beeld, dat
de wereld van Nicaragua
heeft.
Zonder op die incidenten in te
gaan constateert Reyes, dat
die ogenblikken van spanning
ontstonden ondanks het feit,
dat de regering van Nicaragua
uit was op een dialoog met de
bisschoppen. Hij voegt eraan
toe, dat die spanning de kerk
van Nicaragua niet heeft ver
hinderd positief bij te dragen
tot het revolutionaire proces.
In zijn brief belooft aartsbis
schop Roach, dat de Ameri
kaanse bisschoppen zullen
blijven aandringen op onder
handelingen als de enige weg
om conflicten in Latijns-Ame-
rika tot een oplossing te bren
gen. De aartsbisschop erkent,
dat de houding en de daden
van andere regeringen, met
name die van de Verenigde
Staten, hebben bijgedragen tot
de spanningen in Nicaragua.
Nicaragua heeft de Verenigde
Staten ervan beschuldigd de
Sandinistische regering te
willen omverwerpen, onder
meer door steun te geven aan
het verzet tegen de Sandinis
ten. Amerika beschuldigt Ni
caragua ervan het marxisme
in Latijns-Amerika te bevor
deren. Rodrigo Reyes heeft
namens de regering van Nica
ragua de Amerikaanse bis
schoppen voor een bezoek uit
genodigd. Aartsbisschop
Roach heeft daarop geant
woord, dat zij daaraan graag
gevolg willen geven maar dan
wel in overleg met de bis
schoppen van Nicaragua.'
De Hervormde Bond in de
Evangelische Kerk van West-
-Duitsland, die het verzet te
gen de kernbewapening tot
geloofszaak heeft gemaakt,
volgt daarmee een slecht ka
tholiek voorbeeld. Aldus bis
schop Eduard Lohse, voorzit
ter van de Raad der Evangeli
sche Kerk in Duitsland.
Met dat slechte voorbeeld zei
bisschop Lohse de vroegere
herderlijke brieven van de
katholieke bisschoppen te be
doelen, waarin zij aan het
kerkvolk voorschreven hoe
het politiek moest denken. De
evangelische bisschop zei dit
in een interview met de in
Stuttgart verschijnende
„Evangelische Kommentare".
In hetzelfde interview ver
klaarde bisschop Lohse aller
minst pessimistisch te zijn
over de toekomst van het
evangelie. Hij wees erop, dat
de religie steeds meer aan ac
tualiteit wint, hoewel het le
denbestand van de kerk te
rugloopt. Tegenover deze te
genstrijdige ontwikkelingen is
het volgens bisschop Lohse
noodzakelijk, dat een proces
op gang wordt gebracht tot
herstructurering van de kerk.
De vraag daarbij is hoe de
kerk haar structuur zodanig
moet inrichten, dat men bij
het kleiner worden van de
kerkelijke gemeenschap de
openheid naar de wereld be
houdt. De nieuwe religie botst
weliswaar niet op tegen de
kerkmuren, maar het is vol
gens bisschop Lohse wel zo,
dat veel predikanten en ker
kelijke medewerkers niet we
ten hoe zij met de buitenker
kelijke religiositeit moeten
omgaan.
De commissie voor de dia
loog tussen anglicanen en
rooms-katholieken (ARCIC
II) zal behalve aan de „sola
fide"-kwestie ook aandacht
besteden aan het vraagstuk
van de intercommunie voor.
gemengd gehuwden. De com
missie maakte dit tijdens een
persconferentie bekend. Tij
dens het nationale pastorale
congres dat in mei 1980 in Li
verpool werd gehouden, werd
de rooms-katholieke bisschop
pen gevraagd te bezien, of
niet-katholieke partners en
hun verwanten bij speciale
gelegenheden als het huwe
lijk, doop, vormsel en soortge
lijke gebeurtenissen de com
munie zouden kunnen ont
vangen. De bisschoppen even
wel meenden, dat het de oe
cumene kon schaden als de
communie, het symbool van
de bereikte eenheid, zou wor
den gebruikt als middel om
de eenheid te bereiken en leg
den het verzoek naast zich
neer. Het nieuwe onderzoek
binnen de anglicaans/rooms-
-katholieke commissie kan,
naar men verwacht, de voor
bode van een verandering
zijn, temeer omdat er duide
lijk al een praktijk van inter-
gegroeid.
Welingelichte kringen in
het Vaticaan verwachten, dat
de afkondiging van het nieu
we kerkelijk recht opnieuw
wordt uitgesteld. Werd aan
vankelijk verwacht, dat die
afkondiging eind 1982 zou zijn
en later weer januari 1983, nu
wordt rekening gehouden met
een afkondiging op Pinkste
ren 1983. Het nieuwe uitstel is
een gevolg van het feit, dat de
kardinalen, die vorige week
in Rome bijeen waren, een
commissie hebben ingesteld
om de tekst van het nieuwe
kerkelijk recht, die al sinds
februari klaar ligt, nog eens
onder de loep te nemen.
De enige kardinaal van Au
stralië, Sir James Freeman,
aartsbisschop van Sydney,
heeft het Vaticaan schriftelijk
gevraagd hem van zijn amb
ten te ontheffen. Kardinaal
Freeman is op 19 november
vijfenzeventig jaar geworden
en heeft daarmee de leeftijds
grens voor het uitoefenen van
zijn ambt bereikt. De kardi
naal werd in 1971 tot aartsbis
schop van Sydney benoemd
als opvolger van kardinaal
Gilroy.
Paus Joannes Paulus II is
van mening, dat de twee
Franse priesters, die on
langs in Brazilië tot tien
en vijftien jaar gevange
nisstraf zijn veroordeeld,
voor de hoogste militaire
rechtbank moeten wor
den vrijgesproken. De
paus heeft dit laten weten
in een brief aan kardi
naal Paulo Evaristo Arns.
Hierin uitte de paus de
overtuiging, dat de Fran
se geestelijken Aristides
Camio en Fransisco Gou-
riou zijns inziens geen en
kel moment de grenzen
van het pastorale werk
hebben overtreden.
De inmenging van de paus in
deze affaire wordt door Brazi
liaanse kerkelijke kringen
ook uitgelegd als een pauselij
ke ondersteuning aan de Bra
ziliaanse bisschoppen, die al
geruime tijd in conflict leven
met de burgerlijke autoritei
ten. De twee Franse priesters
werden in juli door een mili
taire rechtbank in de plaats
Belem tot lange gevangenis
straffen veroordeeld, omdat
zij vorig jaar dertien landar
beiders zouden hebben aange
zet tot gewapend verzet tegen
een machtige grootgrondbe
zitter.
De Braziliaanse bisschoppen
conferentie heeft in het re
cente verleden meermalen la
ten weten, dat haars inziens
de Franse priesters onschul
dig zijn en dat in feite het so
ciale werk van de kerk met
haar uitgesproken voorkeur
voor de armen in de beklaag
denbank staat. Het proces
voor de hoogste militaire
rechtbank is gisteren begon
nen met een uitvoerig relaas
van de aanklager, die op basis
van de omstreden wet op de
nationale veiligheid pleitte
voor handhaving van de straf
tegen de twee Franse pries
ters.
Opvanghuis in
Lelystad
Binnenkort zal met financië
le steun van verscheidene
kerken in Lelystad een op
vanghuis worden geopend
waar mensen die in nood
verkeren, ongeacht welke le
vensovertuiging zij zijn toe
gedaan, tijdelijk kunnen wor
den gehuisvest.
Het initiatief is uitgegaan
van een groep van vijf gezin
nen die elkaar al vier jaar
lang wekelijks ontmoeten om
zich te bezinnen op bijbel en
samenleving. In samenwer
king met gemeentelijke
maatschappelijke instellin
gen, kerken en een christelij
ke woningbouwvereniging is
een complex tot stand geko
men van vijf eengezinswo
ningen met daaraan vast een
zesde extra grote woning met
drie woon-slaapkamers voor
de opvang en een grote ont
moetingsruimte waar de gas
ten en de vijf opvanggezin-
nen elkaar kunnen ontmoe
ten. De vijf opvanggezinnen
ontvangen behalve financiële
bijdragen uit de plaatselijke
kerken ook giften van parti
culieren.
Marcos hard
tegen
„rebellerende"
priesters
De Filippijnse president, Fer
dinand Marcos, heeft gisteren
een hard standpunt ingeno
men tegenover priesters die
worden beschuldigd van on
dermijnende en opstandige
activiteit. In zijn tot nog toe
openhartigste verklaring
over het probleem van de
groeiende confrontatie tussen
kerk en regering, wees hij
een verzoek om vrijlating
van een „rebellenpriester" af.
Marcos zei, dat per geval zal
worden bekeken of zulke
„radicale" geestelijken wor
den vrijgelaten, eerder dan
ze allemaal onder de hoede te
stellen van de kerkelijke au
toriteiten.
van die prachtige bomen fï
strijdt tegen de natuur.
R. Reinderhoff, DEN HAAG JE
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten.
Fascisme en
werkloosheid
Minister Deetman wil bij het
onderwijs wijzen op het gevaar
van fascisme, en de opkomst
daarvan. Terecht, maar de re
gering moet zelf ook wat doen
tegen oorzaken van het fascis
tisch denken. Het toelatingsbe
leid moet drastisch aangepakt
worden: grenzen sluiten voor
meer buitenlanders, die zich
hier willen vestigen en de
reeds aanwezige buitenlanders
wijzen op de Nederlandse wet
ten, die ook voor hen gelden,
zoals het slachten van dieren;
geen martelingen! Stuur de
buitenlanders, die zonder
werk zijn naar hun eigen land
en gebruik ontwikkelingshulp
om betrokkenen in het land.
van herkomst te ondersteu
nen. Het gezwel fascisme
kwijnt dan wel weg. De werk
loosheid zou een stuk kleiner
zijn wanneer een echtpaar
geen dubbele salarissen heeft.
De regering doet daar natuur
lijk niets aan, want dan zijn
verschillende lieden van het
kabinet de pineut! Zoals me
vrouw Smit-Kroes, wiens man
voorgedragen is als directeur
materieel-voorziening van de
PTT. Schandaliger is niet mo-
gelijk.
P. de Jong, DEN HAAG
Wilhelmina-
monument (3)
Het idee om van de Grote
Kerk een Wilhelmina-monu-
ment te maken vind ik uiter
mate aan te bevelen. Men kan
een uitgebreide tentoonstelling
organiseren met als middel
punt een borst- of standbeeld
van de koningin. Het publiek
kan rustig binnen alles bekij
ken, daarentegen staat men in
het ontwerp van Prof. van
Eyk in de wind, het voortdu
rend omhoog kijken bezorgt je
een stijve nek. Bovendien
wordt het glas op den duur on
duidelijk door regen, sneeuw,,
luchtvervuiling, herfstblade
ren en de uitwerpselen van
vogels. Terwijl glas uiterst
kwetsbaar is voor vandalen,
anti-koningsgezinden en bal
dadige jeugd die er steentjes
tegen aan kunnen gooien, om
maar een paar voorbeelden te
Ook het weghalen
Schwietert (4)
das
De zaak Schwietert blijft de
mensen bezighouden. Als tv-
presentator vond ik hem goed.|
Maar hoe kan een mens zo lie-
gen? Men had er goed aan ge-;zjCh
daan tevoren na te gaan watLem(
er allemaal van waar was. Hetvan
zou te gek zijn als hij nu ookhjeic
gedurende twee jaar een fikse^erg
uitkering krijgt, zoals in deze^g n
krant stond. Daar moet de re-j^p
gering dan ook maar op bezui-^,ste
nigen. Mt
E. de Ruiter, DEN HAAG
"In fi
op E
mini
,gew<
Brieven van Jezus? rf,"
ulle
Onder de Nieuw-Testamenti-1
sche apocriefen is d
garus-legende niet de minstl]
fantasierijke. Auteurs als Hen-j
necke, Meyboom en Bakels da-L
teren het verhaal op 250300 'Ir- r
n. Chr. en de oudste bron isr*^
Eusebius: Koning Abgar van
Edessa is ernstig ziek en stuurt Tl 1
een boodschap aan Jezus van
Nazareth of Hij wil komen om
hem te genezen. Jezus ant- "J0
zal sturen. Na de Hemelvaart SCI
reist Judas Thaddeus naarlhee:
Edessa, geneest de koning en met
christianiseert de bevolking, ijjgj-,
Legenden en apocriefe verha-EcV
len hebben een lang leven: Ja-
kob Lorber (f 1864) in hetjêeVl
boekje dat voor ons ligt eenllijkl
„schrijvende profeet Gods" ge- mer
noemd, kreeg door „goddelijke mer
inspiratie" kennis van meer- j n
dere brieven van Abgar aan, ...i
Jezus en omgekeerd, een in-r
spiratie die volgens de inleider Am
R. E. van Eupen onomstotelijk Jlucl
vaststaat. Iedereen die ook Ult«
maar enigszins thuis is in de!
hermeneutiek van het Nieuwe
Testament en zich met de apo-igr^j
criefen heeft bezig gehouden,,jjcer
proeft uit deze z.g. Lorber-
openbaringen de Duits-ge- lstej
kleurde esoterie van de vorige jgeb'r
eeuw, mede-erfenis van hetjconc
verwarde pantheïsme a la Ja-
cob Böhm. Men leze slechts iecht
wat Jezus in de mond wordt jste]c
gelegd over het ontstaan van
het heelal (pag. 34). Daarom
beschouwen wij dit boekje eer
der als een bijdrage tot de do
cumentatie van de esoterisch-
piëtistische stromingen uit de
vorige eeuw dan als enig stu
diemateriaal voor de kennis]
van de N.T.-apogriefen, laatjg^
staan als geestelijke lectuur. Eri ouc
is al verwarring genoeg. 'maa
Jacob Lorber: „Brieven van nes,
Jezus en Abgarus" vertaald zo t
door F. H. J. Pas. Uitgave der
Ankh Hermes bv, Deventer. Airl
Prijs 15.-. steil
Stamppot
boerenkool met
groene erwten
kwark met
mandarijnen
vegetarisch
Als u met z'n tweeën bent,
dan heeft u het volgende i
dig:
150 g groene erwten, 6 dl v
ter, zout, 750 gr boerenkool
met stronk (of 450 g vers ge
sneden of diepvries boeren
kool); 0,5 tot 1 kg aardappe
len, 35 g boter, ketjap of ta-
mari, sambal;
1 ei, 30 g suiker, 225 g
kwark, 1 dl melk of karne
melk, 2 mandarijnen.
Een vegetarische stamppot
van boerenkool met groene
erwten zal voor de niet-vege
tariërs wel even wennen zijn,
maar u schaadt er uw gezond
heid zeker niet mee! De erw
ten moeten vanavond al
keer worden gewassen en on
der het water worden wegge
zet. Kook ze morgen in dat
weekwater met zout gaar in
circa anderhalf uur. In het
overblijvende kookwater van
de erwten (vitaminerijk) kan
de stamppot worden gekookt
(indien nodig aangevuld met
water). Doe er eerst de aardap
pelen in en leg daarop de
voorgekookte en daarna klein
gesneden boerenkool
stronk (óf de versgeneden boe
renkool zo uit de zak öf de
eerst in kokend water ontdooi
de diepvries-boerenkool). Re
ken een kooktijd van circa
vijf-en-twintig minuten.
Schenk het water van de gare
aardappelen en boerenkool in
een schaal en stamp alles dan
fijn. Voeg de boter of margari
ne toe en zo veel v
kooknat als nodig is. Warm de
stamppot met de groene
ten nog even goed door. Voeg
naar smaak zout, ketjap of ta-
mari en sambal toe.
Maak het dessert in de tijd dat
de aardappelen en boerenkool
staan de koken. Splits het ei,
roer het geel schuimig en sla
het wit stijf, beide met de helft
van de suiker. Verdun de
kwark met de melk of karne
melk en roer dit door het ei
geel, schep er vervolgens luch
tig het wit door en een in
stukken gesneden mandarijn.
Garneer met de parten van de
andere mandarijn.
JEANNE
SUSKE EN WISKE HET BRETOENSE BROERTJE
Voor een uitgebreide
agenda, ook voor de
komende dagen raad
plege men „Uit", de
gratis wekelijkse bij
lage van deze krant.
12.15, 14.00, 15.45. 17.30, 19.15,
21.00. to. vanaf 14.00. LE PARIS
III: Playgirl (18); 12.30, 14.15, 16.00,
kunstagenda
Vrijdag 3 december
singel 20 tel. 857800) 20.30 HOT
Dansfestival: Aspiranten Nederlands
Dans Theater. Appeltheater (Duin,
DEN HAAG APOLLO I (Spul-
ook 16.30. APOLLO II: Stripes (al);
r (12); 14.00. 19.00, 21.30.
in love (al); 14.00. 19.15, 21.45.
471656): E.T. (al); 14.00, 19.00, 21.15.
rn. 13.30, 16.00, 19.00, 21.30. BA-
---- - (16j. yr za 24.00. CINEAC I: The
French connection deel 2 (16); za.
00.15. CINEAC 2: A midsummer
night's sexcomedy (16); za. 00.15.
Ï6.Ö0."19.00, 21.30. CINEAC I (Bui- «CINEAC 3: She (16); za. 00.15.
Voorschoten: za dr. Meijer tel. 249:
zo dr. Platteel tel. 5417. Warmond
Voorhout: Dr. Walenkamp, tel.
hout: Dr. Van Ronnen tel. 02285-
02523. Katwijk aan Zee: dr. Tim-
24004 Katwijk Rijns
puinhoop (Try out-voorsteling Caba-
II: The thing (16); 14.00, 18.45, 21.30.
CINEAC III: Grease II (al); 14.00.
The road warrior (16); 18.45. 21.30.
DU MIDI (De Carpentierstraat 141.
tel. 855770): Heibel op de hoofdweg
t bewogen (Harlekijn Dans)
814251) 19.30 Gitaaravond o.l.v. An
tonio Pereira Arias. Theater PePijn
(Nieuwe Schoolstraat 23 tel. 460354)
20.30 Cabaret Purper. Poppenthea
ter Guido van Deth (Nassau Dillen-
burgstraat 6 tel.280208) 20.30 Ruim-
i een tiener (18);
melodrama 50-er jaren (16);
EUROCINEMA: De prille lusten
ran een tiener (18); za. 24.02.
ODEON I: Hot rock (16);
01717-4354): Smokey and the band-
Sjimmie en het zwaard van Krijnf zt
bioscopen
20.30. A cat on a hot tin roof (16) di.
20.30. Imitation of life (16); wo.
20.30. «METROPOLE I: E.T. (al); t/m v
14.00, 18.45, 21.30. METROPOLE
II: Van de koele meren des doods
(16); 14.00. 18.45, 21.30. METRO-
Le cocq d'Armandville, tel. 15613.
Alkemade - Rijnsaterwoude Lei-
muiden: Dr. Van Dongen, tel. 01713-
2511. Alphon: Voor de praktijken!
van Stehouwer, Van Gemeren, Plag,
Visser, Varkevisser, Van Engelen en 1
Zikel: za Dr. Engelen tel. 21915, zo
Dr. Visser tel. 22088. Voor de praktij- 1
ken van Boss, Eradus, Van Der
Steen, Hetzberger
72364. Hazerswoude - Koudekerk: »Al£
Dr. Uhlenbeck, tel. 01728-9281. Zet,
Langeraar Nieuwveen - Ter Aar - toes
Woubrugge: Dr. Van Sprang, tel. mar
01722-2811. Nieuwkoop - Noorden: l.-
Dr. Sanders tel. 01725-1555. "ier
aragdlaan 308, Leiden.
APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: Apo
theek Zuid West in Leiden en Apo
theek Beker in Oegstgeest. Leid-
schendam: Dam apotheek Damlaan
41, tel. 274238. Alphen: Apotheek
Herenhof. Katwijk: Apotheek Sloot
haak, tel. 01718-20400. Noordwij-
kerhout: za geopend van 9-13. u. en
geist (16); 14.30, 19.00, 21.15.
ook 16.45. LIDO II: Van de koele
meren des doods (16); 14.30, 19.00,
21.15. zo. ook 16.45. LIDO III:
Summer Lovers (al); 19.00, 21.15.
do., vr.. ma., dl. ook 14.30. LIDO
IV: Smaak
Cheese Chongs nice dreams (16.);
14.30. 19.00, 21.15. zo. 14.30. 16.45,
19.00, 21.15. TRIANON (Breestraat
31, tel. 123875): Tiroler blondjes op
het liefdespad (16); 14.30, 19.00,
21.15. zo. 14.15. 16.30, 19.00, 21.15.
REX (Haarlemmerstraat 52, tel.
071-125414); Meisjes om van te
smullen (16); 14.30. 19.00, 21.15, zo.
ook 16.45.
01720-20800): Van de koele i
des doods (16); 13.30, 18.30, 21.15.
the west (12); do., vr.. ma., di. 13.30,
18.30, 21.15. wo. 18.45, 21.15. za.
18.30, 21.15. zo. 16.15, 18.45, 21.15.
EUROCINEMA III: Poltergeist (16);
13.30, 18.45. 21.15. zo. 13.45, 16.15,
21.00. ZO. 13.45, 16.15, 18.45, 21.00.
IV: Class of 1984 (16); z
POLE IV: Les uns et les autres (al);
14.00, 20.00. METROPOLE V: Que-
relle (16); 14.00. 18.45, 21.30.
ODEON I (Herengracht 13, tel.
462400): Diva (16); 14.00, 19.00, ARTSEN Leiden: Wijk 1: Boerha-
dienstverlening
tel. 213546, zo dr. Crul tel.
142888. Wijk 2: Binnenstad-zuid,
18.45, 21.15. zo. ook 16.15. ODE- Tuinstadwijk, Professorenwijk. de
ON IV: Monty Python live at the Holly- Waard, za dr. Van Luijk, tel. 122522,
wood bowl (al); 13.45, 18.45, 21.15. zo dr. Van Gent, tel. 122538. Wijk 3:
- - - - Mors, Haagwegkwartier. Zuidwest, za
Van Rijn, tel. 210797, zo dr. Boer tel.
310420. Voor de praktijkgebieden
van Groeneveld, Van Leeuwen, Mey
er, Reinders, Tan, Van Tol: za. J.
Reinders, tel. 760947, spreekuur
11.00 tot 11.30 uur aan huis In
WIJKVERPLEGING BOLLENSTREEK
Sa8senheim - Warmond - Lisse -
Beekbrug: Zanting-Bos, tel. 02520-
29060. Noordwijkerhout -Voorhout
antwoordapparaat tel. 02520-16217.
Leidschendam: Leidschendamse
Kruisvereniging tel. 070-455300.
16.30. LE PARIS I (Kettingstraat
12-b, 656402): Het vrolijke sex pen
sion (18); 12.00, 13.45, 15.30, 17.15,
19.00, 20.45. zo. vanaf 13.45. LE
PARIS II: Bruisende brunettes (18);
Frencken tel. 070-2711110.
Oplossing
•jajeiupuiM f -J9do|J9!A e lopejadsap z lampadxa i
