eagan wil uitbreiding
hotline" met Moskou
Gespannen verwachtingen
rond reis paus naar Palermo
Levenslustige jodenredder
narchandeerde bij het leven
Haddad ontkent
verantwoordelijkheid
voor massamoord
„Pa uscocktaiV
HOOFDSTAD VAN DE MAFFIA
(Van onze correspondent Cees
Manders)
VATICAANSTAD De
honderdtwintig kardina
len die volgende week
voor overleg met de curie
in het Vaticaan bijeenko
men, hebben een zaak
hoog op hun verlanglijstje
gezet: een vriendelijk
verzoek aan de paus om
zijn uitstedigheid wat te
beperken. De pauselijke
reizen doen de kerk veel
goed, zo blijkt telkens uit
verklaringen van zijn
gastheren, maar intern
vergen die teveel van de
kerkelijke krachten.
Voordat de kardinalen de
aandacht van de paus voor
hun problemen kunnen vra
gen, reist de paus nog even op
en neer naar Sicilië. Geen
buitenlandse reis dit keer,
maar hij is toch maar langer
van huis dan ooit op zijn ruim
dertig eerdere Italiaanse rei
zen het geval was.
Hoofdschotel van het pause
lijk bezoek zaterdagmiddag en
zondag is Palermo, „het ge
zicht van de maffia". Met gro
te spanning wordt uitgekeken
naar wat de paus over deze
maffia zal zeggen, vooral na
de „kruistocht" die zijn verte
genwoordiger ter plaatse, kar
dinaal Pappalardo enkele we
ken terug tegen de wereld
van de misdaad heeft aange
kondigd.
Wat de maffia precies is,
daarover verschillen alle so
ciologen van Italië nog van
mening, maar vaststaat dat
vele Sicilianen direct of indi
rect, actief of passief, van har
te of met tegenzin, bij het spel
van de misdaad betrokken
zijn. Ook politici, hardwer
kende zakenlieden, eerbare
huisvaders en mensen die be
kend staan om hun regelmati
ge kerkgang.
De kerk van Sicilië is zich
daar al eerder van bewust ge
weest, zie de excommunicaties
van 1944 en 1952, bevestigd
en herhaald in september van
dit jaar. Maar de angst voor
de wraak van de maffia of het
respect voor de Omerta
(zwijgplicht) blijkt sterker dan
het evangelie, en de ervaring
met excommunicaties is dan
ook dat ze razend snel in het
vergeetboek terechtkomen.
Als de staat en het gezag niet
opgewassen zijn tegen de maf
fia, kunnen de bisschoppen
het dan. helpen dat hun woor
den niet verder reiken dan de
kerkdeuren en op straat ver
der wordt gemoord? Gisteren,
enkele dagen voor de komst
van de paus, schiet de maffia
in het hartje van Palermo
twee mensen op straat dood,
alsof zij de paus een waar
schuwing willen geven.
Sicilië heeft 5 miljoen inwo
ners, praktisch allen katho
liek. De helft van hen stemt
traditiegetrouw op de „partij
van de kerk", de christen-de
mocratie, die dan ook sinds de
oorlog op Sicilië de lakens
heeft uitgedeeld. Velen ver
wijten de christen-democratie
medeplichtigheid aan de acti
viteiten van de maffia of ten
minste het gedogen, tolereren
of kennis hebben van diens
criminele activiteiten. Maar
ook de christen-democraten
hebben vele slagen moeten
incasseren in de moordcam-
pagne die de onderwereld van
Sicilië de laatste vier, vijf jaar
voert.
Anti - maf f iacongres
Om elke twijfel over hun zui
verheid weg te nemen en de
paus zaterdag toch in elk ge
val met een zeer schoon bla
zoen te kunnen ontvangen,
heeft de christen-democratie
het afgelopen weekend nog
gauw even een anti-maffia-
-congres in Palermo gehou
den, precies zoals de vakbon
den, de communisten, de soci
alisten enzovoort, enzovoort
voor hen. De paus komt zater
dag en zondag dus in Paler
mo, een stad waar niemand
iets met de maffia te maken
heeft, waar iedereen een
schoon geweten heeft, maar
waar de misdaad zulke epide
mische vormen heeft aange
nomen dat bij iedereen een
bepaalde graad van besmet
ting mag worden veronder
steld. Wie deze tegenspraak
begrijpt, begrijpt iets meer
van de maffia en haar plaats
in de Siciliaanse samenleving.
De paus, zo zou je kunnen
zeggen, is ook niet gek. Hij
leest ook kranten. Hij weet
ook dat een groot deel van de
lokale zakenmensen en ge
zagsdragers die hij de hand
zal schudden, „besmet" is, of
„genoemd" is in verband met"
corruptie, afpersing, drugs
handel en al die andere uiter
lijkheden van de maffia.
Daarom is het niet uit te slui
ten dat de paus heel persoon
lijk zal worden in zijn verma-1
ningen en aansporingen.
De mensen die iets met de
maffia te maken hebben wil
len we niet meer in onze kerk
hebben, zeiden de bisschop
pen van de provincie Palermo
afgelopen zomer al, na de zo
veelste moord. Maar de kerk
gang werd daardoor niet-
zichtbaar verstoord. De paus
spreekt zaterdag en zondag
opnieuw in barstensvolle ker
ken en op marktpleinen, en
naar wat hij te zeggen heeft,
wordt met ongeduld uitgeke
ken. De kracht van zijn bood
schap zal bepalen of zijn ge
hoor daar iets aan gelegen zal
laten liggen, en of er iets zal
veranderen in Sicilië. Maar
waar excommunicatie niet
helpt, zal een bliksembezoek
van de paus van anderhalve
dag ook weinig kunnen uit
richten.
Sicilië is in vele opzichten een
uithoek van de Italiaanse
kerk, en een bezoek daaraan
lijkt op een buitenlandse reis.
Het verzoek van de kardina
len aan de paus om wat min
der te reizen zal niet op de Si
ciliaanse reis van toepassing
zijn. Want zelden was een
„buitenlandse" reis zo nodig.'
Of die wat uithaalt is een
tweede.
P
1SHINGTON De
ïerikaanse president
nald Reagan bereidt
i toespraak voor, waar-
hij de Sovjet-Unie een
breiding van de nucle-
1 e „hotline" tussen Was-
ïgton en Moskou en an-
"*re „vertrouwenwek-
nde" maatregelen zal
)rstellen.
m
zijn redevoering zal Reagan
aandacht vestigen op de
irme bedragen die de twee
11 termogendheden aan defen-
e uitgeven en erop aandrin
gen dat de twee hun inspan
ningen om de wapenwdloop te
keren intensiveren.
In het bijzonder zal Reagan de
leiders in Moskou aanmoedi
gen met de Amerikaanse on
derhandelaars in Geneve
overeenstemming te bereiken
over althans een deel van de
beginselen in zijn voorgestelde
verdrag voor een verminde
ring van de strategische kern
bewapening aan beide kanten
(het zogenaamde nuloptie
plan). Maar naar in Washing
ton verluidt, maakt Reagan
niet bekend dat de Verenigde
Staten alsnog het in 1979 door
oud-president Carter en wijlen
president Brezjnev gesloten
SALT-II zullen bekrachtigen.
De Amerikaanse ambassadeur
in Moskou, Arthur Hartman,
heeft gisteren nog verklaard
dat het gesprek van maandag
tussen de nieuwe Russische
leider Andropov en de Ameri
kaanse vice-president Bush
zou kunnen leiden tot vooruit
gang in de onderhandelingen
over raketvermindering tus
sen beide landen. Volgens de
diplomaat bestaat aan beide
zijden de oprechte wens te ko
men tot een omvangrijke ver
laging van de kernbewape
ningsniveaus.
De democratische senatoren
Henry Jackson en Sam Nunn
hebben voorgesteld het be
staande systeem van gecodeer
de boodschappen tussen beide
landen uit te breiden met een
militair crisiscentrum, bemand
door Amerikaanse en Russi
sche functionarissen die snel
nucleaire informatie en waar
schuwingen uitwisselen. De
ghuidige hotline bestaat uit
een telexverbioding tussen de
twee hoofdsteden. Deze is aan
gelegd in 1963 en is bedoeld
voor snel overleg om te voor
komen dat een nucleair onge
luk of incident tot een oorlog
leidt.
(JITENLAND
LEIDSE COURANT DONDERDAG 18 NOVEMBER 1982 PAGINA 13
II
3
VATICAANSTAD Paus Johannes Pa ui us II kan voor
taan zijn eigen cocktail mixen. Een groep Italiaanse bar
mannen deed de paus gisteren, op zijn algemene audiëntie
in het Vaticaan, een mengbeker uit edelstaal voor alcoholi
sche dranken cadeau. Omdat de barmannen de paus niet
echt sterke drank zien mixen, gaven zij hem een ander
soort recept onder de naam „Pauscocktail": „Moge U in de
mengbeker symbolisch alle volkeren der aarde van elk ras,
huidskleur, taal en godsdienst verenigen, hem met Uw ge
wijde handen schudden en de enig ware mengeling berei
den: „ut unum sint", opdat allen één zijn", aldus de bar
mannen.
jnderzoek naar
rits
bortus-
ihandaal
DN DEN De Britse politie
ilt een onderzoek in naar de
ng van zaken rond de ge-
orte van Timothy John. De
by zou volgens de anti-abor-
sorganisatie Life zijn geabor-
erd in een ziekenhuis nabij
inden maar toch in leven
n gebleven. Na de abortus
ovocatus zou de baby zijn
ergebracht naar een kamer
aar materiaal uit de operatie
kamer voor vernietiging
wordt opgeslagen. De baby
werd gered doordat verpleeg
sters op het gehuil afkwamen.
De moeder van Timothy John
volgens Life een 23-jarige
doktersdochter die zwanger
was teruggekomen van een
vakantie op Corfoe zou 34
weken zwanger zijn geweest.
Net als in Nederland is abortus
provocatus in die fase van de
zwangerschap alleen toege
staan als het leven van de
moeder gevaar-loopt. De baby
is inmiddels ondergebracht bij
pleegouders. De beschuldigin
gen van Life vallen samen
met pogingen in het Britse Ho
gerhuis om de abortuswetge
ving te verscherpen.
EW YORK Oskar
chindler greep zijn kans
jdens de Tweede We-
ildoorlog: hij marcheer-
e achter de Nazi's in pa-
idepas Polen binnen, be-
uurde een fabriek, be-
erkte de SS, maakte grof
eld op de zwarte markt
beheerde zijn eigen
bncentratiekamp. Toch
eurden joden o'ver de
Jele wereld bij zijn over-
jjden en werd zijn naam
jegraveerd op de Laan
fan de Rechtvaardigen in
jeruzalem.
vskar Schindler is een zonder
ing in een huis vol verschrik-
jrftgen, een held van de Holo
die dertienhonderd joden
iet leven redde, juist omdat
Bij totaal niet te vertrouwen,
schavuit, een drinkebroer
in een rokkenjager was. „Als
pj een heilige geweest was,
hij zijn omgebracht", aldus
Australische schrijver Tho-
toas Keneally, die het eerste
folledige verslag van Schind-
irs leven heeft opgetekend.
Het boek is snel een interna
tionale bestseller aan het wor-
en. Hij gaf het de titel
hindlers Ark" toen het in
eland uitkwam en de prijs
belangrijke boeken
repp. In de Verenigde Staten
werd de titel veranderd in
„Schindlers Lijst".
Bescherming
Wat Schindler deed, was het
oprichten van een fabriek van
potten en pannen in Krakau
voor de Duitse oorlogsmachi
ne. Daarin stelde hij joden te
werk die hij met gevaar voor
zijn leven beschermde. Toen
de Nazi's zijn arbeiders wilden
hebben voor hun uitroeiings-
fabrieken, maakte hij van zijn
fabriek een concentratiekamp
waarin niemand werd gestraft
en iedereen te eten kreeg.
Omdat er in Krakau steeds
sterker op werd aangedrongen
zijn joden weg te doen, ver
plaatste Schindler zijn fabriek
naar het Sudetenland, waar hij
geboren was, en kocht hij
functionarissen om zodat hij
zijn joden mee kon nemen. Hij
schreef hen in als vakarbei
ders met speciale kundighe
den. Hij kwam zelfs Auschwitz
binnen om enkele van zijn ar
beiders te redden die daar per
ongeluk terecht waren geko
men. In Sudetenland maakte
zijn fabriek, die geacht werd
geheime oorlogswapens te ver
vaardigen, niets anders dan
grote partijen kogels die zo
slecht, waren dat ze in geen
enkel wapen pasten.
Al grinnekend bij de gedachte
alleen, betaalde Schindler al
les, het eten voor zijn arbei
ders en de omkoopsommen
waarmee hii hen in leven
hield. De fabriek in de Sude
ten werd door de SS bewaakt,
die er niet in mocht. Toen het
hoofd van dit detachement
SS-ers verdenking begon te
krijgen liet Schindler hem
naar het Oostfront sturen. Het
was eenvoudig een- kwestie
van klagen bij de juiste men
sen de Nazi-functionarissen
die rijk en dik werden van
Schindlers smeerpenningen.
„Oskar was bezeten. Hij had
iets van een goddelijke ruste
loosheid over zich. Maar hij
was niet gek", aldus Keneally.
Oskar was echter geen heilige
en zelfs nu nog sommen de jo
den die hem gekend hebben
trots al zijn fouten op, zijn
drinken, zijn reeks maitresses,
zijn gokken, zijn gevaarlijk le
ven en zijn zin voor anarchie.
Volgens Keneally hielpen
Schindlers fouten hem goed te
doen. „Hij redde zijn 1.300 jo
den door midden in het hart
van het systeem te onderhan
delen en alle instrumenten
van de duivel te gebruiken,
omkoperij, zwarte markt en
liegen."
Afhankelijk
Keneally is een van de be
kendste schrijvers van Austra
lië. Hij stuitte op het levens
verhaal van Schindler toen in
Beverly Hills zijn aktentas
stuk ging. Hij wilde een nieu
we kopen en kwam in de Win
kel van Leopold Pfefferberg
terecht, een van de joden die
aan Schindler zijn leven te
danken had. Toen die hoorde
welk beroep Keneally had zei
Pfefferberg: „Dan heb ik wel
een verhaal voor je". Pfeffer
berg vertelde het in geuren en
kleuren. Dat bracht Keneally
tot een onderzoek dat twee
jaar duurde en hem naar Is
raël, Duitsland, Polen en de
Verenigde Staten voerde, waar
hij lange gesprekken had met
de overlevenden van Schind
lers unieke kamp.
Na de oorlog werd Schindler,
tot zijn dood in 1974, volledig
afhankelijk van de mensen die
hij had gered. Hij ging twee
maal bankroet en liet zijn
vrouw, die hij tijdens de oorlog
had verwaarloosd, in Argenti
nië in de steek. Enkele maan
den per jaar verbleef hij in Tel
Aviv bij enkele van „zijn" ge
zinnen, de rest van de tijd
bracht hij in Duitsland door,
waar hij in zijn gezicht ge
spuwd werd toen bekend werd
wat hij gedaan had. Toen ie
mand hem eens verweet dat
hij met SS-lieden had gekwan
seld zei hij: „Op dat punt in de
geschiedenis was het tamelijk
moeilijk om het lot van de jo
den met de opperrabbijn van
Jeruzalem te bespreken".
Schindler heeft ook een pause
lijke onderscheiding gekregen.
„Een smeriger persoon daar
voor kan ik me niet inden
ken". aldus Keneallv
Schultz pleit voor
vermindering van wapen
export naar Midden-Amerika
WASHINGTON De Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken, Shultz, heeft gisteren een pleidooi gehouden voor het
verminderen van de spanningen in Midden-Amerika. Schultz
zei daarbij vooral te denken aan akkoorden waarin de import
van militair materieel door Midden-Amerikaanse landen aan
banden wordt gelegd en de aanwezigheid van buitenlandse ad
viseurs in die landen wordt beperkt.
In een rede tot de Organisatie van Amerikaanse Staten zei
Schultz dat deze maatregelen in een verdrag moeten worden
vastgelegd. Zo'n verdrag zou gebaseerd moeten zijn op „weder
kerigheid en controleerbaarheid", aldus de Amerikaanse minis
ter.
Shultz' opmerkingen over Midden-Amerika geven blijk van een
meer gematigde houding. Zijn voorganger Haig ging ervan uit
dat Cuba en het progressieve bewind in Nicaragua verantwoor
delijk zijn voor de onrust in Midden-Amerika. De VS lijken nu
wat meer oog te gaan krijgen voor de rol die zij spelen bij de
onderdrukking van volkeren in Midden-Amerika.
Wachten werd inwoners
van Herculaneum fataal
Dit skelet van een man met het
gezicht naar de grond toege
keerd is onlangs gevonden op
de plaats waar ooit Hercula
neum, de oude Romeinse bad
plaats, lag. Toen de vulkaan
Vesuvius in 79 n. Chr. een dik
ke laag lava, as en vulkanisch
gesteente uitspuwde over de
steden Pompeii en Hercula
neum, zijn blijkens het ge
vonden skelet in tegenstelling
tot wat men altijd heeft ge
dacht ook een aantal inwo
ners van Herculaneum omge
komen. Archeologen vermoe
den dat de man in kwestie ge
wacht moet hebben op hulp uit
zee. Dit wachten is hem fataal
geworden.
De archeologen hebben tot nu
toe tachtig goed geconserveer
de skeletten gevonden onder
de vulkanische modder bij
Herculaneum (nu een voorstad
van Napels). Het vermoeden
bestaat dat het niet bij deze
-tachtig zal blijven.
De ontdekking is van belang
omdat er uit die periode maar
weinig gave skeletten bewaard
zijn gebleven. In Pompeii zelf
zijn nooit skeletten gevonden,
omdat de inwoners daar alle
maal verbrand zijn. Tot de
vondsten in Herculaneum be
hoort onder meer het skelet
van een matroos die naast een
gekapseisde boot ligt met een
hand nog aan de riemen en het
skelet van een vrouw met
prachtige gouden ringen aan
haar vingers.
De skeletten zijn gevonden bij
het grootste openbare bad,
vlakbij het oude strand even
buiten de stadsmuren. Het is
het eerste bewijs dat een groot
aantal mensen werd overvallen
door de stroom as en gesteen
te toen ze over zee probeerden
te vluchten.
JERUZALEM Majoor
Haddad, de leider van de
christelijke militie in
Zuid-Libanon, heeft giste
ren ontkend dat zijn orga
nisatie verantwoordelijk
was voor de massamoord,
die half september in
twee Palestijnse vluchte
lingenkampen in Beiroet
werd uitgevoerd.
Haddad legde zijn verklaring
af voor de Israëlische commis-
sie-Kahane, die een onderzoek
instelt naar de Israëlische be
trokkenheid bij het bloedbad
in de kampen Sabra en Chati-
la. Hij beschuldigde de islami-
Unita laat
Nederlandse
priester vrij
GENEVE De Unita, de
rechtse verzetsbeweging die
streeft naar omverwerping
van het Angolese bewind,
heeft dinsdag na een maand
gevangenschap een Portugese
aartsbisschop, een Franse non
en de Nederlandse pater Mar-
tien van Koolwijk (72) uit Ot-
tersum vrijgelaten. Dit is giste
ren bekend gemaakt door het
Internationale Rode Kruis in
Genève. De drie geestelijken
werden na hun vrijlating on-
middelijk overgebracht naar
Pretoria, waar zij nu nog zijn.
Een woordvoerder van de
Congregatie van de Heilige
Geest in Gemert vertelde dat
hij lichamelijk en geestelijk
goed gezond is.
tische Libanese politicus Sa-
lam ervan, de publieke opinie
te hebben opgezet tegen zijn
organisatie. Volgens Haddad
werd in Beiroet een „akkoord"
gesloten, dat behelsde dat de
indruk zou worden gewekt dat
hijzelf en zijn soldaten aan de
moorden in de Palestijnse
kampen hadden meegedaan.
Amerikaanse Reddings
werkers onderzoeken en
kele van de 65 walvissen
die begin deze week in het
bij Cape Cod gelegen
zoutmoeras aan land gin
gen. De reddingswerkers
stonden hulpeloos te kij
ken hoe de dieren geleide
lijk stierven. Vanwege de
moerassige bodem konden
de walvissen niet worden
gered. Volgens biologen is
het aan land gaan van de
walvissen een gevolg van
een stoornis in het oriënta
tievermogen.
Tientallen walvissen
sterven
op Amerikaanse kust
Regerings
partij
leidt in
Braziliaanse
verkiezingen
Prinses Margriet in Japan
Prinses Margriet en haar echtgenoot, mr. Pieter van Vollenhoven, hebben gisteren tijdens hun be
zoek aan Japan het stadje Kobe bezocht. Voor het Nederlandse consulaat werden zij verwelkomd
door een aantal leerlingen van de basisschool in Kobe. Rechts van de prinses staat J.A. Kooy, de
Nederlandse consul.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllliu
RIO DE JANEIRO De Bra
ziliaanse regeringspartij, de
Democratisch Sociale Partij
(PDS), gaat, nadat 10 procent
van de stemmen is geteld, op
kop in de maandag gehouden
verkiezingen. Volgens de gis
teren gehouden tellingen heeft
de PDS nu een voorsprong in
zeventien staten, terwijl de
voornaamste oppopsitiepartij,
de PMBD, de meerderheid
heeft in zes staten. De PMBD
won in de twee grootste steden
van Brazilië, Sao Paulo en Rio
de Janeiro.
Het tellen van de 58,5 miljoen
stemmen verloopt stroef. Men
verwacht dat de uitslag pas
over twee weken volledig be
schikbaar is. De vertragingen
ontstaan doordat politici pro
testeren tegen de uitslagen,
waarop men dan weer op
nieuw moet gaan tellen. Een
andere vertraging wordt ver
oorzaakt door de slechte ver
bindingen. De stembussen
worden in verschillende dis
tricten per boot of muilezel
