merikaanse
'oppigheid drijft
,hina
chting Moskou
hristian Klar gearresteerd
EG dreigt
te botsen
met VS
over
landbouw
„Andropov misleidde
in 1956
Hongaarse regering"
Moskou valt door
de mand door
schrijffout en
in vervalsingen
iTENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 17 NOVEMBER 1982 PAGINA 11
Columbia behouden
terug op aarde
Het ruimteveer Columbia is gister-
middag geheel volgens plan op aar
de teruggekeerd. Zonder problemen
I landde de Columbia om half vier Ne-
I derlandse tijd in de Mojave-woestijn
in Californië. Dit betekende het einde
van de eerste missie, die het begin
H inluidde van het commerciële gebruik
H van het ruimteveer. De vier astronau-
ten verlieten het vaartuig opgetogen.
III! Zij toonden zich tevreden met de
twee succesvolle satelliet-operaties,
maar waren teleurgesteld over een
ruintewandeling die is komen te ver
vallen. Op de foto is het moment te
zien dat de Columbia contact maakt
de aarde. Boven het ruimteveer
„hangt" een begeleidend vliegtuigje.
1500 Afghaanse
bedevaartgangers
uitgeweken
ISLAMABAD In totaal
vijftienhonderd Afghaneri
hebben dit jaar na afloop van
hun bedevaart naar Mekka
asiel aangevraagd in Saoedi-
Arabië. Dit hebben twee Af
ghaanse islamitische geeste
lijken gisteren meegedeeld.
Zij waren zelf na een bede
vaart in oktober uitgeweken
naar Pakistan. Ze beschuldi
gen de Sovjet-invasiemacht
in Afghanistan ervan, „on
menselijke acties en wreed
heden" tegen onschuldige
burgers te hebben gepleegd.
Sellers' kinderen
erven nauwelijks
LONDEN De Britse acteur
Peter Sellers heeft een vermo
gen van 8,5 miljoen dollar na
gelaten, maar zijn drie kinde
ren bedacht met elk maar
2.000 dollar. Zijn advocaat en
accountant krijgen daarente
gen elk 8.500 dollar. Sellers
liet zijn kinderen in het testa
ment postuum weten dat ze op
eigen benen moeten staan. Het
gros van zijn in Amerika en
Zwitserland berustende ver
mogen is toegevallen aan zijn
weduwe, de actrice Lynne
Frederick, die er intussen een
mislukt huwelijk met David
Frost op heeft zitten.
De Chinese minister Huang Hua had gisteren een langdurig gesprek met zijn Russi
sche collega Gromyko.
*JG Door hun mi-
van buitenlandse
Huang Hua, naar
grafenis van Brezj-
sturen in plaats van
andere onbekende
leid hebben de Chi-
duidelijk aangege-
at ze de betrekkin-
net de Sovjet-Unie
i verbeteren. Nog
twee weken daar-
ladden ze al een niet
verstane wenk in
:hting gegeven door
assage uit Brezjnevs
toespraak, waarin
>riep tot normalise-
'an de betrekkingen
ühina, onverkort te
:eren in de Chinese
en.
,-s blijkt dat de Chinezen
zijn water in de wijn te
In maart eisten ze nog
dat de Sovjet-Unie zou vol
doen aan de drie eisen die
voor de Chinezen heilig zijn:
terugtrekking van de Russi
sche troepen uit Afghanistan,
terugtrekking van Vietnam uit
Cambodja en een verminde
ring van de Russische troepen
macht aan de Chinese grens.
Zolang aan deze drie eisen niet
was voldaan, zouden zelfs se
rieuze besprekingen niet mo
gelijk zijn.
Maar tijdens het bezoek van
de Russische onderhandelaar
Ilyichev vorige maand was al
duidelijk geworden dat over
die eisen te onderhandelen
viel. Huang Hua benadrukte
dat nog eens door voor zijn
vertrek naar Moskou te ver
klaren dat hij verlangend uit
keek naar een „stapsgewijze"
terugkeer naar normale Chi
nees-Russische betrekkingen
En dat terwijl niemand op dat
moment van hem verwachtte
dat hij een verklaring zou af
leggen.
De Chinezen zijn echter zo be
dreven in diplomatie dat er
zelfs nu nog buitenlandse
waarnemers zijn die geloven
(of willen geloven) dat er niets
veranderd is. Toch is dat niet
erg waarschijnlijk, want aan
de vier objectieve voorwaar
den (twee op buitenlands en
twee op binnenlands ferrein)
die China essentieel achtte
voor het dichten van de Chi
nees-Russische kloof, is vol
daan.
In de eerste plaats is duidelijk
geworden dat de verhouding
met de Verenigde Staten niet
verder kan worden uitgediept.
Al twee jaar toont Reagan zich
erg koppig in de kwestie-Tai-
wan en Deng en zijn collega's
moeten tot de conclusie zijn
gekomen dat de politieke ver
standhouding met Washington
niet veel perspectief meer
biedt, hoewel er economisch
gezien misschien nog wel wat
voordeel te behalen valt.
Verder heeft ook het kapitalis
tische ontwikkelingsmodel aan
aantrekkingskracht ingeboet.
Na de dood van Mao hadden
de nieuwe Chinese leiders al
hun hoop gevestigd op wester
se moderniseringen, maar na
vier jaar zijn ze tot de conclu
sie gekomen dat „de Amerika
nen niet krabbelen, waar wij
jeuk hebben" zoals een be
roemde Amerikaanse geleerde
het nogal ondiplomatiek for
muleerde.
Nu Peking zich in principe be
reid heeft getoond de betrek
kingen met de Sovjet-Unie
aan te halen, kan men er ge
voeglijk van uitgaan dat de
Sovjet-Unie daar positief op
zal reageren. Na elkaar twintig
jaar van van alles en nog wat
te hebben beschuldigd, viel het
voor beide partijen niet mee
pm er achter te komen hoe de
tegenpartij dacht. Maar over
eikaars bedoelingen werd uit
eindelijk duidelijkheid verkre
gen in een eerder dit jaar be
gonnen reeks geheime uitwis
selingen van Russische en Chi
nese academici, deskundigen
en diplomaten.
Peking kon slechts zeker zijn
van de belangstelling van
Moskou als vast stond dat voor
Moskou de ontspanning met
de Verenigde Staten niet meer
op de eerste plaats kwam.
Tenslotte waren het de eerste
toespelingen op een betere
Amerikaans-Russische ver
standhouding aan het eind van
de jaren vijftig die een wig
dreveh tussen de twee com
munistische grootmachten.
Maar zoals Brezjnev twee we
ken geleden in zijn laatste toe
spraak zei, de Russen vinden
niet meer dat détente de eerste
prioriteit heeft, terwijl de
Amerikanen opnieuw streven
naar militaire superioriteit.
De binnenlandse voorwaarden
voor de Chinese koerswijzi
ging waren van ondergeschikt
belang, maar vergden veel tijd.
In de eerste plaats moesten de
Chinezen hun kritiek op de
Sovjet-Unie zuiveren van al
lerlei theoretische kreten die
omstreeks het midden van de
jaren zestig voornamelijk door
Mao zelf waren toegevoegd.
Maar dit gebeurde eigenlijk
bijna automatisch omdat Mao's
theorieën stuk voor stuk wer
den afgedankt. Toen de Chi
nezen hun arbeiders die hard
werkten fikse bonussen be
gonnen uit te keren, konden
ze de Russen die hetzelfde de
den moeilijk nog „revisionis
ten" noemen. Nu resteert nog
slechts een theoretisch stand
punt dat moet worden losgela
ten en dat is de opvatting dat
de Sovjet-Unie gevaarlijker is
dan de Verenigde Staten.
Maar zelfs op dit punt lijkt Pe
king van gedachten te veran
deren. Zoals China zo vaak
zegt, zal het beide supermach
ten beoordelen naar zijn da
den. Met dertig jaar ervaring
is het zeker niet van plan om
zich door een van beiden op
sleeptouw te laten nemen.
JOHN GITTINGS
Copyright The Guardian
Een foto van Christian Klar
(links), gehaald uit een valse
Deens paspoort dat de West-
duitse terrorist bij zich droeg
toen hij gisteren in een bos bij
het dorpje Aumühle ten oosten
van Hamburg werd gearres
teerd. Een politieman demon
streerde later hoe Klar er uit
zag toen hij werd aangehou
den. Hij had een verrekijker bij
zich en een zwaarkaliber pi
stool om zich tegen mogelijke
aanvallers te verweren. De po
litie was hem echter te vlug af.
Onder is een foto te zien van
de arrestatie van Klar. Deze
wordt onder een deken wegge
voerd. Vervolgens werd hij per
helikopter overgebracht naar
Karlsruhe.
VOERDER ROTE ARMEE FRAKTION
Jonze correspondent Ami
van Vree)
|N Het sinds 1977
ft gezochte RAF-lid
|e vermoedelijke aan-
fder van deze terroris-
je organisatie Christi-
tlar (30) is gisteren in
jSachsenwald in de
ft van Hamburg door
speciale politie-een-
I overmeesterd en ge-
fcteerd. Dit gebeurde
I Klar zich naar een
pndepot begaf dat
Ier door de recherche
i ontdekt.
ktie verliep op dezelfde
Ier als die van vorige
i donderdag bij Frankfurt
Ibij de vermoedelijke ter
ten Brigitte Mohnhaupt
en Adelheid Schulz in de val
van de politie liepen. Het wa
pendepot bij Hamburg was
ontdekt door ontcijfering van
een gecodeerde situatieschets
die gevonden was in een ande
re bergplaats. Klar, die in het
bezit was van een pistool van
zwaar kaliber en een vervalste
pas, had geen gelegenheid
meer om zijn wapen te trek
ken. Hij is onmiddellijk voor
verhoor per helikopter naar
het federale openbaar ministe
rie in Karsruhe overgebracht.
De melding dat een tweede
persoon kon ontkomen werd
later als onjuist bestempeld.
Het bevel tot inhechtenisne
ming tegen Klar lijkt het ein
de in te luiden van het terro
risme in West-Duitsland zoals
drun Ennslin en Andreas Baa-
der in de gevangenis van Stut-
gart-Stammheim in 1977. Van
toen af aan gold Klar als de
leider van de Rote Armee
Fraktion. Het begint met de
poging tot moord op een Zwit
serse douanier in januari 1977
en behelst de reeks politieke
moorden van dat jaar op pro
cureur-generaal Buback, de
bankier Ponto en werkgevers
voorzitter Schleyer en vele
van hun begeleiders. Voorts
bankovervallen en bomaansla
gen, onder andere op het ge
bouw van het openbaar minis
terie in Karsruhe, het hoofd
kwartier van het Amerikaanse
leger in Ramstein en de mis
lukte aanslag vorige zomer op
de commandant van de
VS-troepen in de Bondsrepu
bliek, generaal Kroesen in
Heidelberg. Klar 'was in de zo
mer van 1978 al eens opge
spoord toen hij met twee ande
re RAF-leden helikopter-
vluchten boven Duitsland
maakte. Door blunders van de
Colitie kon hij toentertijd ont-
omen.
Na de arrestatie van drie van
de vier leidende RAF-leden
(Inge Viett is nog op vrije voe
ten) staat West-Duitsland het
grootste terroristen-proces van
de jaren tachtig te wachten.
Het feit dat Klar ondanks de
gebeurtenissen van vorige
week persoonlijk naar het wa
pendepot kwam. wijst erop dat
de RAF op zijn laatste benen
loopt. Veel gevaarlijker dan
deze ondergrondse RAF-guer-
rilla zijn op dit ogenblik de
zgn. „revolutionaire cellen"
die vanuit de legaliteit in klei
ne groepjes opereren en daar
door veel moeilijker zijn op te
BRUSSEL Na de staal-
oorlog en het pijpleiding
conflict dreigt de Europe
se gemeenschap opnieuw
hevig in botsing te komen
met de Verenigde Staten,
nu over de landbouw. Dat
heeft de Deense minister
van landbouw, Kofoed,
gisteren in Brussel, na af
loop van de Europese
landbouwraad gezegd.
Kofoed die voorzitter van
die raad is heeft kort gele
den Amerika bezocht.
De Amerikanen zijn al gerui
me tijd hevig gebeten op de
Europese Gemeenschap van
wege de Europese graanexpor-
ten naar gebieden waarvan
Washington zegt dat dit tradi
tioneel Amerikaanse afzet
markten ziin. Volgens een
hoge Nederlandse ambtenaar
kan er een massale, hoog ge
subsidieerde Amerikaanse tar-
we-export onstaan als ant
woord op de hoog gesubsi
dieerde graanexport van de
Europese Gemeenschap. In de
VS zijn de laatste beletselen
voor het geven van zulke sub
sidies al uit de weg geruimd.
De kritiek die de Amerikanen
hebben is dat Europa het inko
men van zijn graanboeren be
schermt met gegarandeerde
prijzen.
In Den Haag heeft een woord
voerder van het ministerie
van buitenlandse zaken overi
gens tegengesproken dat er
een overeenkomst is gesloten
tussen de tien landen van de
EG en de Verenigde Staten
over een nieuwe handelsstra
tegie ten opzichte van de Sov
jet-Unie. De Amerikaanse pre
sident Ronald Reagan hief vo
rige week de economische
strafmaatregelen tegen bedrij
ven op die betrokken zijn bij
de aanleg van de aardgaspij
pleiding van de Sowjet-Unie
naar Europa. Reagan ver
klaarde dat de VS het na
maanden overleg met de
bondgenoten eens zijn gewor
den over een nieuwe, ver
scherpte handelsstrategie je
gens de Sowjet-Unie.Volgens
het ministerie in Den Haag is
ten onrechte de indruk gewekt
dat er een overeenkomst is ge
sloten dan wel een formele af
spraak gemaakt met de tien.
Israël wil
gedeelde
controle over
Zuid-Libanon
JERUZALEM De Israëli
sche regering zal van Libanon
eisen dat het de supervisie van
het leger over Zuid-Libanon
deelt met Israël. Dit heeft de
Israëlische minister van de
fensie, Sharon, gisteren gezegd
tijdens een besloten zitting van
de parlementscommissie voor
buitenlandse betrekkingen en
veiligheid. Volgens Sharon zal
Israël aandringen op een
schriftelijke veiligheidsove
reenkomst met Libanon, voor
dat het overgaat tot terugtrek
king van de troepen. Ook wil
Sharon in de veiligheidsove
reenkomst een bepaling opge
nomen zien, die de aanwezig
heid van artillerie in Zuid-Li
banon verbiedt.
NEW YORK Joeri Andropov, de nieuwe secretaris-
-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-
-Unie, bracht de Hongaarse leiders in 1956 in de waan
dat Moskou geen plannen had om de opstand neer te
slaan. Dit heeft de vroegere Hongaarse generaal Kiraly
fisteren gezegd.
iraly, die geschiedenis doceert aan Brooklyn College in de VS.
was in het jaar van de Hongaarse opstand commandant van de
strijdkrachten in Boedapest. Andropov was toen ambassadeur in
Hongarije. Volgens Kiraly gebruikte Andropov een vertragings
tactiek door de Hongaarse leiders er op 2 en 3 november 1956
van te overtuigen, dat de Sovjet-Unie hoopte op een overeen
komst via onderhandelingen. Op 3 november om middernacht
reden de Sovjet-tanks echter Boedapest binnen.
„Op 2 noverfiber rond het middaguur zei Andropov dat zijn am
bassade belegerd was door Hongaarse straatschenders. Hij vroeg
mij als commandant van Boedapest naar de ambassade te ko
men, wat ik deed. Maar er was geen sprake van een beleg; er
was zelfs niemand te bekennen", aldus Kiraly. Kiraly werd toe
gelaten tot de ambassade, waar hij een merkwaardig uur beleef
de. Andropov probeerde tijd te winnen. „Hij liet al het ambassa
depersoneel opdraven en stelde ieder afzonderlijk aan mij voor.
Hij wilde mij het gevoel geven dat er geen gevaar was", aldus
Kiraly. „Hierna volgde besprekingen over de terugtrekking van
de Sovjettroepen uit Hongarije. Om zes uur 's avonds was An
dropov het volledig eens met een vriendschappelijke terugtrek
king", aldus Kiraly. Volgens hem werd enkele uren later de
Hongaarse delegatie, die naar de Russische ambassade was te
ruggekeerd om de overeenkomst te ondertekenen, gegijzeld.
Fanfani formateur
ROME De 74-jarige christen-democratische oud-premier en
voorzitter van de senaat, Amintore Fanfani, heeft gisteren van
de Italiaanse president Sandro Pertini de opdracht gekregen een
nieuwe regering te vormen. Vijf partijen hebben zich in principe
tot samenwerking bereid verklaard, de christen-democraten, so
cialisten, sociaal-democraten, liberalen en republikeinen. De vo
rige regering onder leiding van Giovanni Spadolini kwam dit
weekeinde ten val door onenigheid over de begroting.
Moeder Sjaranski doet beroep op Andropov
MOSKOU De moeder van de gevangen joodse dissident Ana
toli Sjaranski heeft gisteren de nieuwe Russische partijleider
Joeri Andropov toestemming gevraagd haar zoon te bezoeken.
Ze deelde mee dat zij gehoord had dat haar zoon nog steeds in
hongerstaking is en dat zijn gezondheidstoestand verslechtert.
Vandaag is het de 52e dag van Sjaranski's hongerstaking. Hij be-
ton die omdat hem werd verboden aan zijn familie te schrijven,
jaranski is destijds als voorvechter van de mensenrechten in de
Sovjet-Unie vastgezet op beschuldiging van spionage.
BONN De Russische geheime dienst heeft dit iaar met twaalf
vervalste documenten geprobeerd westerse media te misleiden
over de buitenlandse politiek van de Verenigde Staten. De ver
valsingen kwamen aan het licht door schrijffouten. Volgens
Amerikaanse functionarissen is het aantal vervalsingen vergele
ken met vorig jaar verdubbeld.
Een brief van de Amerikaanse minister van Handel met als on
derwerp hoe Europese landen gedwongen konden worden hun
aardgascontract met de Sovjet-Unie op te geven, viel door de
mand omdat de naam van de minister fout was geschreven. In
plaats van Balridge stond er Baldridge.
Een andere vervalsing betrof een brief van Haig aan secretaris
generaal Luns van de NAVO. In de brief werd een plan ge
schetst om de Westeuropese landen desnoods te dwingen nieuwe
kernraketten te plaatsen. Bovenaan de brief stond „Dear Jo
seph", terwijl Haig in een brief aan Luns altijd „Dear Joe" ge
bruikte.
Ook diplomaten krijgen te maken met vervalsingen. Tijdens de
Falkland-oorlog werd aan Latijnsamerikaanse vertegenwoordi
gers in Washington een „officiële verklaring" gegeven, waarin
de minister van Defensie. Caspar Weinberger, zich uitspreekt
voor totale steun aan Engeland met alle mogelijke militaire mid
delen.
Volgens Amerikaanse deskundigen geven de Russen de inhoud
van zo'n vervalst document aan éefi krant door, waarna andere
kranten het bericht overnemen met verwijzing naar die ene
krant. De bron is dan verdwenen, maar het bericht gaat een ei
gen leven leiden.
Werktijdverkorting bij
NKF Kabel in
Waddinxveen
WADDINXVEEN - NKF Ka
bel BV in Waddinxveen, leve
rancier van telecommunicatie-
- kabelsystemen, gaat voor
haar ruim 200 medewerkers in
de fabriek werktijdverkorting
aanvragen in verband met het
uitblijven van verwachte be
langrijke orders.
Volgens het bedrijf is een be
langrijke vervolgopdracht uit
het Midden-Oosten nog uitge
bleven. Daarnaast is er vertra
ging in de verlening van enige
andere belangrijke opdrach
ten.
NKF verwacht echter, dat in
de loop van 1983 deze op
drachten zullen worden ont
vangen.
Het personeel is op de hoogte
gesteld. Met ondernemings
raad en vakbonden zijn de ge
volgen van de ordersituatie
besproken.
De produktie van kabels voor
televisiedistributie vindt nor
maal doorgang.
