Leidse Courant | 1982 | 15 november 1982 | pagina 6

TAFEL

dagpuzzel

West-Duitsland: op één na
beste klant van bollenkwekei

IN EN OM DE KAS

ffüïïTl

^ij hebben alleen te maken met tevreden klanten

CAND EN TUINBOUW

LEIDSE COURANT

MAANDAG 15 NOVEMBER 1982 PAG

Uitbreiding teelt van
bloemen staat stil

De resultaten van de in mei van dit jaar gehouden telling van,
de bloementeelt zijn thans door het Centraal Bureau voor de
Statistiek bekend gemaakt. Hieruit blijkt onder meer dat de
bloementeelt sinds 1978 is toegenomen met gemiddeld vier
procent per jaar, van 3475 naar 4060 hectare. Van 1980 op

1981 was de stijging evenwel maar twee procent, terwijl in

1982 een stilstand blijkt te zijn ingetreden. De teelt bleef
praktisch gelijk.

Het lijkt erop dat de snijbloementeelt naar verhouding in
deze periode meer is toegenomen dan het totaal. Dat zit in
hoofdzaak in de post „overige bloemkwekerij-produkten".
Bekend is dat er in de jaren na de oliecrisis op vrij grote
schaal is omgeschakeld op potplanten. Van 1970 tot 1974 steeg
de oppervlakte van potplanten met 61 procent, minder dan de
totale stijging. Van de bloemkwekerij onder glas was dat 73
procent. Van 1974 tot 1978 ging de potplantenteelt evenwel
veel meer vooruit dan het totaal, circa 53 procent, tegen een
totaal van ongeveer 23 procent.

Van 1978 tot 1982 was de stijging minder groot, namelijk 29
procent, maar toch nog groter dan het totaal van 17 procent.
In de onderlinge verhouding tussen de verschillende soorten
snijbloemen zijn veranderingen opgetreden. Behalve gerbera
geven alle apart genoemde soorten in 1982 vergeleken met
1978 in verhouding een teruggang te zien. Bij chrysanten, fre
sia, anthurium en grootbloemige anjers is zelfs de werkelijke
oppervlakte teruggelopen. De post „overige snijbloemen"
daarentegen is sterk toegenomen. Inclusief de orchideeën
zelfs met 110 procent in vier jaar tijd. Dat alles wijst op een
duidelijke verbreding van het assortiment, zo constateert het
Produktschap voor de Sierteelt (PVS).

Het aantal bedrijven met bloemkwekerij onder glas nam van
1973 tot 1982 met twee procent af. De gemiddelde oppervlakte
steeg van 0,32 naar 0,52 hectare, dus plusminus 63 procent.
Deze stijging was het grootst in de periode 1973 tot 1978, na
melijk gemiddeld 7,5 procent per jaar tegen vier en een halve
procent van 1978 tot 1982.

Het gemiddeld gerberabedrijf is het grootste, op een afstand
gevolgd door de rozenbedrijven. Specialisatie is ver doorge
voerd; gemiddeld hebben de bedrijven 1,5 van de genoemde
„groepen" produkten staan. Het aantal bedrijven met bloem
kwekerij in de open grond was in 1982 lager dan in 1973,
maar sinds 1975 gaat het weer omhoog. In 1982 was de ver
houding open grond onder glasbedrijven bijna weer op het
zelfde peil als in 1973. In de totaal beteelde oppervlakte zit
sinds 1973 een duidelijk opgaande lijn.

De gemiddelde oppervlakte per bedrijf steeg met 67 procent
tot 0,45 hectare in 1982. De stijging van het totale areaal open
grond, met meer dan de helft, plusminus 54 procent ^sinds
1973 is ongetwijfeld toe te schrijven aan de toegenomen teelt
van de zomerbloemen. Maar ook de perkplanten spreken in
deze ontwikkeling een woordje mee.

Geconstateerd wordt verder dat de grootste klap in de rozen
teelt is gevallen vóór 1977. Sindsdien breidt de teelt zich
evenwel regelmatig uit, het laatste jaar nog met vier procent.
Ten opzichte van 1977 kwam er vijftien procent bij. De opper
vlakte breidde in Limburg zich uit met zeventien procent,
Noord-Brabant met tien procent en Groningen eveneens met
tien procent. Het laatste jaar werd het areaal in deze provin
cie echter met vijftien procent ingekrompen, waardoor Gro
ningen rtaar de derde plaats verhuisde en volgt na Brabant.
Overigens is gemeld dat het snijbloemenareaal.in de voor
naamste produktielahden in Europa de laatste tien jaar met
een procent is toegenomen, van 18.483 naar 18.690 hectare. De
cijfers zijn van omstreeks 1970 en 1980. Van sommige landen
zijn het schattingen.

Wat de anjers-rozen- en chrysantenteelt betreft is het heel
verschillend gegaan. Anjers en rozen maakten in het begin
van de jaren zeventig 45 procent uit van het totaal, aan het
eind nog maar 35 procent. De anjerteelt liep met 31 procent
terug. De rozenteelt ging vijf procent omhoog. Het aandeel
van de chrysantenteelt in de landen, waarvan de'teelt bekend
is, steeg van twaalf naar veertien procent. In Italië is men
meer en meer op de teelt in kas of onder plastic overgegaan.
Deze maakt nu 37 procent van het totaal uit, in 1971 nog 21
procent.

Biologische
bestrijding (1)

Het met insekticiden be
strijden van schadelijke in-
sekten in gewassen roept
steeds meer weerstand op,
zowel bij de consument als
bij de tuinder.

Boeren en tuinders
hebben er ook baat bij als
zij geen giftige middelen
meer hoeven te gebruiken,
want insekten worden resis
tent (ongevoelig) als een
aantal opeenvolgende gene
raties van één soort met
hetzelfde bestrijdingsmid
del te lijf wordt gegaan.
Ook kunnen insekticiden of
residuen daarvan in de bo
dem en het water kómen. In
drie artikelen besteedt „In
en om de kas" daar aan
dacht aan. Vandaag het
eerste.

Sinds het eindè van de jaren
zestig is de Nederlandse
bloemkweker de belangrijkste
afnemer van het bollenvak
geworden. Ruim anderhalf
miljard stuks bloembollen
worden hier tot bolbloem ver
werkt. Dat wil zeggen: 25%
van de totale produktie.
Tweede op de Toptien is
West-Duitsland, dat meer dan
een miljard tulpen, narcissen
enz. koopt. Dat komt neer op
17% van de totale produktie.
Uit een onderzoek is gebleken
dat 45% van dat aantal wordt
gebruikt voor broeierijdoe-
leinden. Dat aandeel is vroe
ger groter geweest. Omdat in
de wintermaanden en het
voorjaar de Vliegende Hollan
ders wekelijks vele tiendui
zenden bossen tulpen, narcis
sen enz. -naar Duitsland ex
porteren, kwam de broeiers-
markt in de Bondsrepubliek
onder druk te staan.

Stabilisatie

Dat is vandaag de dag nog zo
en daarom is het opmerkelijk
dat in West-Duitsland nog zo
veel bollen door broeiers wor
den gekocht. Op grond van de
exportstatistieken kan men
zelfs stellen dat er in West-
Duitsland van een stabilisatie
op de broeiersmarkt kan wor
den gesproken: het aandeel
loopt de laatste jaren niet
meer terug. Dat betekent ook
dat de produktie van bolbloe-
men in de Bondsrepubliek het

beter doet dan die van andere
siergewassen. Sinds 1978 is er
n.l. sprake van een flinke
groei van het aantal tulpen
dat onder glas wordt geteeld.
Ongetwijfeld zijn de betrek
kelijk lage energiebehoefte
van de bolbloemen daar niet
vreemd aan. De oppervlakte
van rozen, anjers, chrysanten
en freesia's is de laatste jaren
in Duitsland flink gedaald.

Gebrekkig systeem

Dat de Westduitse bloemen-
produktie stagneert, wordt
niet alleen veroorzaakt door
de reële en vermeende kos-
tennadelen, zo meent drs. J.
B. M. Rotteveel van het Pro
duktschap voor Siergewassen.
Dat is n.l. vooral een gevolg
van een gebrekkig vermarke-
ting-systeem. De z.g.n. End-
verbrauchsbetrieb heeft nog
een belangrijke plaats zo
wel in de produktie als in de
direkte verhandeling van
snijbloemen naar de consu
ment. Specialisatie komt men
in Duitsland veel minder te
gen dan hier. Om voor de
consument interessant te blij
ven is het Endverbrauchsbe-
trieb gedwongen een breed
maar ook duur assortiment te
voeren. Verder werken be
langrijke onderdelen van het
Duitse vermarketing-systeem
te traag en te kostbaar. Dat al
les is dan ook de belangrijkste
reden dat bijv. in 1980 maar
liefst 800 miljoen bloeiende

bolgewassen uit Nederland
naar West-Duitsland geëxpor
teerd konden worden.

Toegesneden

Als men het Westduitse broei-
assortiment van nu vergelijkt
met dat van tien jaar geleden,
dan valt het onmiddellijk op
dat dit steeds meer is toege
sneden op de mogelijkheden
van. de afnemer. Men zoekt
het meer in exclusieve soor
ten en rassen. Zowel naar as
sortiment als naar voorbehan
delingsprogrammering. De
Duitsers laten het broeien van
massasoorten als Apeldoorn,
Lustige Witwe, Prominence
e.d. over aan de Hollanders en
spitsen zich meer toe op de
„kleurtjes".

Zorgen

Toch baart de stagnerende
bloemenconsumptie in de
Bondsrepubliek zorgen. De
a'ankoopfrequentie van snij
bloemen ligt so-wie-so al een
stuk lager dan in Nederland.
Gezinnen die elke week een
bloemetje kopen, zoals in Hol
land heel gewoon is, komen
in West-Duitsland bijna niet
voor. Om de vraag naar snij
bloemen op te peppen is een
intensieve reclamecampagne
nodig, maar dat vraagt op een
zo grote markt volwassen ka
pitalen. De Duitse en Neder
landse partners hebben elkaar
op dit terrein gevonden en
doen nu samen hun best om

het Duitse publiek te inte
seren voor het wekeli
bloemetje.

Mogelijkheden

Van de in Duitsland verk(
te bloembollen wordt dus
op de broeiersmarkt afg
en de resterende 55%
half miljard stuks vj
dus kopers op de z.g.n. dn
verkoopmarkt. Daarmee
West-Duitsland de groc
droge bollenkoper gewon
Op dat gebied liggen ti
wens nog vele mogelijkhe
om de afzet te vergro
Tweederde van alle gez
huishoudingen kan bescl
ken over een tuin(tje). i
probleem is altijd dat de c
sument de bolen die hij
de tuin nodig heeft in ééi
twee keer koopt. Slecht v
in het najaar is een grote h
dicap, omdat dan niemand
tuin in gaat en men de bc
naankopen blijft uitstellen
het mooi weer en blijven
dahlia's etc. maar bloeien, i
heeft dat ook een nadelig
fect. Het meest ideaal vool
droogverkoopmarkt is i
fikse nachtvorst in de twe
en derde week van okto!
die aan alle bloei een e
maakt. Vervolgens moet
dan weer fraai najaarsvi
worden om het werken in
tuin aangenaam te mah
Maar zulke omstandighei
kan ook Jan Pelleboer niel
bestelling leveren!....

nn

Al jaren zijn verschillende in
stellingen op zoek naar een
manier om insekten biolo
gisch of op een minder scha
delijke chemische manier te
bestrijden. Dat onderzoek
wordt voorlopig nog niet af
gerond want, alle successen
op bestrijdingsgebied ten spijt,
er zijn nog steeds te veel in
sekten die zich alleen met
zwaar giftige middelen laten
verdelgen. Toch zijn de tot nu
toe verkregen resultaten gro
tendeels bevredigend. Wat is
er eigenlijk al bereikt? Een
bedrijf dat zich inzet om scha
delijke insekten op een „scho
ne" manier te bestrijden, is de
firma Koppert in Berkel en

Rodenrijs. Deze firma is ge-,
specialiseerd in het leveren
van insekten die andere
voor het gewas schadelijke
insekten te lijf gaan. Daarmee
bezet dit bedrijf een unieke
plaats in de wereld. Concur-*
rentie is er eigenlijk niet en
de firma is het grootste bedrijf
in zijn soort met een perso
neelsbezetting van slechts
vijftien mensen. „Bovendien",
aldus Jan Hagoort, technisch
adviseur, „is het prettig werk.
Wij hebben alleen te maken
met tevreden klanten".
De firma is eigenlijk bij toeval
ontstaan. De grondlegger, de
heer Koppert, was komkom
merteler. Hij had veel last

van schadelijke insekten in
het bladgroen van zijn kom
kommer, maar hij was aller
gisch voor de chemische mid
delen die hem van het kas-
spint, het beest dat in zijn
teelt huisde, konden verlos
sen.

Tuinder Koppert had weieens
gehoord dat een bepaalde
soort roofmijt het kasspint
aanviel en leeg zoog. Hij zocht
in 1964 contact met een bio
loog en samen experimenteer
den zij met roof mijten versus
kasspinten. Het resultaat: het
kasspint had na acht weken
het loodje gelegd. Jan Ha
goort: „De volgende gedachte
van Koppert was: Als ik mijn

collega's van deze vinding
laat profiteren, kan ik er mis
schien zelfs een handeltje van
maken. En daarom zocht hij
naar een methode om de roof
mijt te kweken".

De buren bezagen zijn werk
eerst met achterdocht, maar
toen zij hoorden dat het kas
spint zonder spuiten volledig
uit de kassen van Koppert
verdwenen was, kregen ze
toch belangstelling voor zijn
ontdekking. Nu, achttien jaar
later, worden de roofmijten
van Koppert 'niet alleen in
Nederland, maar ook in ande
re Europese landen, ingezet in
de strijd tegen het kasspint.
Deze biologische strijd is

goedkoper dan welke chei
sche bestrijding ook. Als
tuinder voor een bepaalde I
grond vijf dubbeltjes uitgd
aan chemische bestrijdi]
dan zou hij voor datzei!
stuk grond maar twee dubl|
tjes betalen aan biologist
bestrijding. Woordvoer
Hagoort: „Als het chemi
uitroeien van die bees
goedkoper zou zijn dan oi
methode, hadden wij g<
recht van bestaan".

Volgende week: Begeleid
van tuinder net zo belang
als het produkt zelf.

Bietenpot met
klapstuk yoghurt
met abrikozenmoes

Voor twee personen is no
dig: circa 200 g klapstuk, 3
dl water, zout, laurierblad,
kruidnagel, 1 ui, 0,5 tot 1 kg
aardappelen, 0,5 kg bieten,
30 g margarine, suiker,
azijn, peper:

0,5 liter yoghurt, 75 g ge
droogde abrikozen, 2 dl wa
ter, circa 50 g suiker.

Klapstuk is met vet doorregen
rundvlees. Daarvan is iets
meer nodig dan van magerder
vlees. Breng het water aan de
kook met zout, laurierblad,
kruidnagel en grofgesneden
ui. Leg het vlees er in en laat
het circa twee uren heel zacht
koken. Haal het vlees dan
even uit de pan en leg de
aardappelen, de grofgeraspte
bieten erin en daarop het vlees
in de bouillon. Het kunnen
rauwe bieten zijn, schil die net
als de aardappelen en rasp ze
daarna.

Baü we bieten hebben het
voordeel dat ze heel lang goed
blijven, waardoor het mogelijk
is om ze ruim van te voren in
te slaan. Gekookte gekochte
bieten zijn natuurlijk ook ge
schikt voor dit recept. Die
kunnen de laatste tien minu
ten worden toegevoegd. Het
bezwaar van gekookte bieten
is dat er niet aan te zien is of
ze wel vers zijn.

Kook margarine en iets suiker
mee, voeg extra water toe als
dat nodig is. maar zorg ervoor
dat later afgieten niet nodig is
(jammer van de bouillons-
maak). Reken een kooktijd
voor de aardappelen en bieten
van 25 minuten. Leg het vlees
dan uit de pan, roer aardappe
len en bieten door elkaar en
maak de bietenpot op smaak
met zout, azijn, peper en sui
ker.

Laat de yoghurt een uurtje uit
lekken op een zeef of vergiet
met daarin een natgemaakte
doek. Maak de abrikozen veel
eerder klaar: laat ze lang (circa
een dag) weken in het water,
kook ze daarin zacht, klop ze
tot moes, voeg naar smaak sui
ker toe en leg ze, als ze koud
zijn, op de dikker geworden
yoghurt.

JEANNE

Groenteveiling, Lelden, maandag 15 nov.
andijvie 105-150; boerenkool 27-54; spits
kool 78-09; prei 61-81; spinazie 229-239;
spruiten a 37-44; b 50-53; c 39; d 35-70;
uien 18-61; witlof 165-245; knolselderij 24-
56; sla 15-42; bleekselderij 135-150; peter

selie 4A-5? rndlls 20-26;

SUSKE EN WISKE - DE BELHAMEL-BENDE

f Je hebt )t jtutf tn Untwerpin
doorgebracht b>j de scouts Qeueest
Tijdens je legerdienst in 1935 vós je
b'j de i* ieme m Berchem Ju
1 buitentdndse reizen en uiteindehjh
\sctnlderde je zodihvijls de
7 Hdtmttioutse heide

RUITENHEER

261

mc

ji

Voor een uitgebreide
agenda, ook voor de
komende dagen raad
plege men „Uit", de
gratis wekelijkse bij
lage van deze krant.

kunstagenda

Maandag 15 november

DEN HAAG Koninklijke Schouw
burg (Korte Voorhout 3 tel.469450)
20.15 John Gabriel Borkman (Pu-
bliekstheater) Koninklijk Conserva
torium (Juliana van Stolberglaan 1,
tel. [phone] Karlheinz Stock-
hausen-project: Atmen gibt das Le-
ben. Congresgebouw (Ghurchill-
plein 10 tel. [phone] Der Graf
von Luxemburg (Offenbach Theater
Keulen) Circustheater (Gevers Dey-
nootplein 50 tel. [phone] Stu
dio-avond Nederlands Dans Theater.
Theater aan de Haven (Westduin
weg 230 tel [phone] Dolle Volle
Maandag no. 2.

LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19,
tel. [phone]); Blade runner (16);
14.30, 19.00. 21.15. LIDO I (Steen
straat 39. tel. 124130): Van de koele
meren des doods (16); 14.30. 19.00,
21.15. LIDO II: Monty Python live
at the Holywood bowl (al); 14.30.
19.00, 21.15. LIDO III: Ademloos
(al); 19.00, 21.15. ma., di. ook 14.30.

LIDO IV: Cat people (16); 14.30.
19.00, 21.15. STUDIO (Steenstraat
39, tel. 133210): Smaak van water
(16); 14.30, 19.00. 21.15. TRIANON
(Breestraat 31. tel.123875): La pas
eante sane souci (16); 14.30, 19.00,
21.15. REX (Haarlemmerstraat 52,
tel. [phone]); Vanessa, heet als
wit vuur (16); 14.30, 19.00, 21.15.

KINDERVOORSTELLINGEN:

LIDO III: The Aristocats (al); wo.
14.30.

ALPHEN AAN DE RIJN EUROCI
NEMA I (Van Boetzelaerstraat 6. tel.
01720-20800): Van de koele meren
des doods (16); 13.30, 18.30, 21.15.

EUROCINEMA II: Cat People (16);
ma., dl. 13.30, 18.30, 21.15. wo.
18.45, 21.15. EUROCINEMA III:
Kamp der verdoemden (16); 13.30,
18.45, 21.15. EUROCINEMA IV:
Young doctors in love (al); 13.30,
18.45, 21.00.

KINDERVOORSTELLING:

EUROCINEMA II: Heksen en be
zemstelen (al); wo. 13.45.

DEN HAAG APOLLO I (Spui-
straat21, tel. 460340): Race naar de
schroothoop (al); 14.15, 19.15, 21.30.

APOLLO II: Om de vpets-prem
vam .aster Nrice (16); 14.00, 19.00,
21.15. ASTA (Spui 27, tel. 463500):
Blade runner (12); 14.00, 19.00,
21.30. BIJOU (Spui 27. tel. 461177):
La nuit de Varennes (16); 14.00,
20.00. CALYPSO (Spui 27.
463502): Young doctors in love (at);
14.00, 19.15, 21.45. BABYLON I
(naast Centraal Station, tel. 471656):
Querelle (16); 19.00. ma. di. ook
14.00. BABYLON II: La passante
du Sans-Souci (al); 14.00, 19.15,
21.45. BABYLON III: Victor, Victo
ria (al); 14.00, 18.45, 21.30. CINE
AC I (Buitenhof 20, tel. 630637):
Class of 1984 (16); 14.00, 18.45,
21.30. CINEAC II: Grease 2 (al);
14.00, 18.45, 21.30. CINEAC III: Pi
ranha 2 flying killers (16); 14.00,
m 45 21 30 DU MIDI (De Carpen-

tlerstraat 141, tel. 855770): Stripes
(al); 20.15. beh. ma. di. EUROCINE
MA (Leyweg 910, tel. 667066): Once
upon a time in the West (12); 19.45.
Kostschoolmeisjes klappen uit de
schoot (18); ma. di. 12.30, 14.30.

HAAGSFILMHUIS (Denneweg 56,
tel. 459900): Passion (16); 20.00,
22.00. Geschichte der nacht (16);
ma. 20.15, 22.15. E nachtlang Fuur-
land (16); di., wo. 20.15, 22.15. «ME-
TROPOLE I: Van de koele meren des
doods (16); 14.00, 18.45, 21.30.

METROPOLE II: The road warrior
(16); 14.00, 18.45, 21.30. METRO
POLE III: Ademloos (16); 14.00,
18.45, 21.30. METROPOLE IV: Les
uns et les autres (al); 14.00, 20.00.

METROPOLE V: Poltergeist (16);
14.00, 18.45, 21.30. ODEON I (He
rengracht 13, tel. 462400): Porky's
pikante pretpark (16); 14.00, 19.00,
21.30. ODEON II: Class of 1984 (16)
14.00, 19.00, 21.30. ODEON III:
Monty Python live at the Hollywood
Bowl (al); 13.45, 18.45, 21.15. ODE
ON IV: De smaak van water (16);
13.45, 18.45, 21.15. ODEON V:
Summer lovers (12); 14.00, 19.00,
21.30. LE PARIS I (Kettingstraat
12-b, 656402): Enkele reis zevende
hemel (18); 12.00, 13.45, 15.30,
17.15, 19.00, 20.45. LE PARIS II:
Candy, een tiener die wat wil (18);
12.15, 14.00, 15.45, 17.30, 19.15,
21.00. LE PARIS III: Wipjes op de
schommelstoel (18); 12.30, 14.15,
16.00, 17.45, 19.30, 21.15. PASSA
GE (Passage 63, tel. 460977): The
thing (16); 14.00. 19.00, 21.30.

KINDERVOORSTELLINGEN:

BABYLON I: Kuifje en de zonne
tempel; wo. 14.00. DU MIDI: Uit
Walt Disney's rijk tekenfilmarsenaal;

wo. 14.00. EUROCINEMA: Robin
Hood jr.; wo. 13.30.

VOORSCHOTEN GREENWAY
THEATER (Schoolstraat 23-b, tel.
01717-4354): This is Elvis Presley
(al); wo. 15.45. On golden pont (al);
ma. 20.30. di. 13.30, 20.30, wo. 20.30.

KINDERVOORSTELLINGEN:

GREENWAY THEATER: Dik Trom
en zijn dorpsgenoten; wo. 14.00.

WASSENAAR ASTRA (Langstraat
32. tel. [phone]): Les un et les
autres (al); 20.00.

dienstverlening

APOTHEKEN De avond- en nacht
diensten van de apotheken in de re
gio Leiden worden tot vrijdag 12 no
vember waargenomen Zuider-Apo-
theek In Oegstgeest en Boehmer en
apotheek Van Breest In Leiderdorp

ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuis) en
van vrijdag 13.00 u. tot zaterdag
13.00 u. (Elisabeth-ziekenhuls).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 20.00 uur. Kinder
afdeling dagelijks van 14.00 tot 20.00.
Niet meer dan twee bezoekers per
patiënt Sint Elizabeth-ziekenhuis:
Volwassenen dagelijks van 14.00-
14.45 u. en van 18.30-19.30 u.; klas
se-afdelingen ook 11.15-12.00 u.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00
u. (alleen voor echtgenoten) van
15.00-16.00 u. en van 18.30-19.30 u.
Kinderafdeling dag. 15.00-18.30 u.
CCU (hartbewaking) dag. van 14.00-
14.30 u. en van 19.00-19.30 u. Inten
sieve verpleging: dag. van 14.00-
14.30 u. en van 18.30-19.00 u. Sport-
Medisch Adviescentrum: Spreekuur
ma. 19.30-20.30 u. in het St. Elisa-
beth-ziekenhuis. Endegeest: Di. en
vr. 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.00 u.
en 14.00-15.00 u.; eerste klasse: de
gehele dag. Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-
19.00 u. Avondbezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae-
maturenafdeling dagelijks van 14.30-
14.45 u. en 18.30-18.45 u. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken. De bezoektijden
van de kinderkliniek zijn dagelijks
15.00-15.45 u. en 18.30-19.00 u. De
bezoektijden van de kinderafdeling
(alleen voor ouders van kinderen kan
er een afwijkende tijd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundi
ge) zijn dagelijks van 14.15-15.00 u.
en van 18.30-19.00. Rijnoordzie-
kenhuis: Dagelijks 14.30-15.15 u. en
18.30-19.30 u. Extra bezoek hartbe
waking: 11.00-11.30 u. Extra bezoek
vaders kraamafdeling: 19.30-20.30 u.
Kinderafdeling 15.00-15.30 u. alleen
voor ouders 18.00-18.30 u.
S.O.S.-DIENST Telefonische hulp
dienst, tel. [phone]. Voor allen die
In moeilijkheden verkeren of eenzaam
zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be
reikbaar.

BUREAU VOOR RECHTSHULP

Herengracht 50, tel. 123942; spreeku
ren ma. en di. 10.00-12.30 u., wo.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u.
LEIDSE RECHTSWINKEL Juri
disch Adviesbureau, Noordeinde 2a
(voormalige marinecomplex), tel.
130775. (Met ingang van maandag 22
november verhuist de Leidse recht

swinkel. Het nieuwe adres lui
telboetersteeg 10. De openin;
blijven hetzelfde
Afdeling wonen en werkef
18.30-20.30, wo. 10.00-12.0
18.30-20.30. Afdeling belas
di. 18.30-20.30, wo. 18.301
Klachtenbureau: di. 18.30-20.
18.30-20.30.
DIERENHULPDIENST Hul
ning aan verongelukte hondei
ten, vogels, e.d. in de gemeent
den. Leiderdorp, Oegstgeest,
mond en Zoeterwoude. Tel.
125141.

BURGERRAADSLIEDEN

brugsteeg 2, tel. 143171 (kaï
ren). Spreekuren ma.,
11.00-12.00 u., do. 18.30-20.01
GEZINSVERZORGING St
gezinsverzorging Lelden. Aan
hulp voor bejaarden en lang
zieken en gezinsverzorging,
brandtstraat 17, tel. 149441 (n
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.0
KINDER- EN JONGERENTELf
Op woensdag- en zaterdagt
van 14-18 u. telefoon 071 - 12
VRIJWILLIGERS CENTRALE -
gegracht 246a. Leiden. Tel.
Dagelijks bereikbaar van 9.0(
u. voor informatie over vrijwi
werk en cursussen of een pers
gesprek.

Beurs van AmstenL

ABN 280.00

Amev 87,00

Amro-bank 45,00
Boskalis Westm 34.70

Dordtsche pelr 85.20

Dordlsche pr 83,00

Helnoken
Helneken Hold.
Holl.Beton.Gr.
Hoogovens

Kon. Olie

Nat. Ned. 1

Nedlloyd Gr. 1

v. Ommeren
Pakhoed Holding

95,80
89,80
81,00

Ver.Bez.VNU
Volker Stovln
WUH

245,50e
123,50
241,50e
178,50
208,80

Horizontaal: 1 ruimtevaarder; 8 liefderijk; 9 verbran
dingsrest; 11 onderdeel v.e. tennlspartij; 12 muziek
noot; 13 bedrog; 15 saai (fig); 16 bloeiwijze; 18 fijn ge
hakt veevoer: 19 persoon geboortig uit Vlaanderen;
20 hijsinstallatie; 21 Inkomen v.e. rivier; 23 telwoord;
25 verouderde toneeldans; 26 boom; 27 klein paard;
29 voorzetsel; 30 zuil, pilaar; 32 uitvoerder van ter
reurdaden.

Verticaal: 1 nieuwsorgaan; 2 sint (afk.); 3 snijwerktuig;
4 rivier in Duitsland; 5 keurig; 6 paardeslee; 7 veelal
rond gebak; 10 stel vaatwerk; 12 knijpbril; 14 land in
Europa; 15 bloedgever; 17 plaaggeest; 18 horizon; 20
taille; 22 eetvoorschrift; 24 graanpakhuis; 27 raam-
scherm; 28 insekt; 30 symbool voor krypton; 31 mu
zieknoot.

OPLOSSING «e» 'ixi np

iw ie jx os

:jo» 82 ;joq iz :ohs *2 Teaip zz Tsaei 02 :wi>l 81 :-"es
li Uouop si :ua|Od PI :jeu6jo| 21 -sejAJes oi T-ibbi
z :jb 9 :jau g :J3P0 t> :sauj e »s z Tubjij i :|bbo!jj3a
jsuojjai zz ;wo|

-o* oe :ej 62 T|U LZ :sa 92 :iaj S2 62 :puouj \.z
:j3!l 02 :6u!uibia 61 Tjojj 81 :sojj 91 uop si ei
:bi 21 Tas tl :se 6 Uapai 8 TneuoiusoM i :|bb|uozijoh