Nog hoop voor
wasmachine
concern Gerard de Lange
Beurskoersen als een jo-jo op en neer
:onomie
Beurs van Amsterdam
Huisvrouw bezuinigt op niet direct
noodzakelijke levensmiddelen
yr r w
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1982 PAGINA 17
jllar omhoog door dood Brezjnev
STERDAM De dollar heeft gisteren op de wisselmarkten
Vest-Europa tijdelijk geprofiteerd van het nieuws over de
J van de Russische leider Brezjnev. Ook de vraag naar goud
je kortstondig op.
Amsterdam werd de koers van de dollar donderdagmiddag
maakt op 2,8180 gulden vergeleken met een fixing van pre-
2,80 gulden van de voorgaande dag. In Frankfort zorgde het
■lijdensbericht ervoor dat de koers van de Amerikaanse
it tijdelijk iets boven de 2,60 mark kwam te liggen. Bij de
ig kwam een notering van 2,5926 mark uit de bus vergele-
met 2,5717 mark woensdag. De Bundesbank verkocht ruim
miljoen dollar.
oorzaak van het grillige koersverloop wordt de onzekerheid
de toekomstige betrekkingen tussen Oost en West ge-
nd. Na de aanvankelijke koersverbetering ging men op gro-
ihaal tot winstneming over zodat er per saldo weinig veran-
le. De valutahandel wacht nu met spanning op de benoe-
l van de opvolger van Brezjnev. In de Verenigde Staten,
ïkrijk en Belgié lag de handel donderdag stil. Dat bracht
dat de stemming elders rustig was. In de goudprijzen kwam
saldo weinig verandering.
SER: PAK DE BEUNHAAS, SPAAR DE KLUSJESMAN
DEN HAAG De Soci
aal-Economische Raad
vindt, dat de beunhazerij
krachtiger moet worden
tegengegaan. Illegale be
drijfsvoering in strijd met
de vestigingswet voor be
drijven frustreert de be
vordering van een goede
bedrijfsuitoefening, doet
afbreuk aan een ordelijk
economisch verkeer, leidt
gemakkelijk tot concur
rentievervalsing en kan
de consumenten schaden,
zo heet het in een advies
aan de staatssecretaris
Van Zeil van Economi
sche Zaken.
Krachtiger weerwerk tegen de
beunhazerij, zo meent de SER,
kan worden geleverd als reeds
strafbaar wordt dat men zich
publiekelijk aanbiedt om on
der de vestigingswet vallende
werkzaamheden te verrichten
(advertenties, etalage-op
schrift, uithangbord, bezigen
van een handelsnaam op brief
papier e.d.). Wijzigt men de
wet aldus dan behoeft niet
eens meer bewezen te worden,
dat men inderdaad illegaal
werkt.
Met zo'n vereenvoudigde be
wijsvoering treft men ook de
klusjesdiensten en klusjesman
nen, die zonder vergunning
werk verrichten die onder de
vestigingswet vallen. De vak
beweging zou het erg betreu
ren, als hun het werken onmo
gelijk wordt gemaakt terwijl
zij duidelijk in een behoefte
voorzien, waarin door legale
bedrijven niet altijd kan wor
den voorzien. De vakbeweging
zou klusjesmannen dan ook
willen ontheffen van vesti
gingseisen of voor hen een
aparte vestigingsregeling ge
troffen willen zien. De werk
gevers in de SER daarentegen
willen de klusjesmannen on
verkort onder de werking van
de vestigingswet houden.
De SER vindt voorts, dat het
ook mogelijk moet worden dat
naast individuele onderne
mers, die door beunhazerij ge
schaad worden, ook bepaalde
organisaties namens hun leden
civielrechtelijke vorderingen
kunnen instellen. De werkge
vers willen de mogelijkheid
tot deze zogenaamde groepsac-
tie beperken tot ondernemer
sorganisaties en publiekrechte
lijke bedrijfsorganisaties. De
vakbeweging wil ook de con
sumenten- en vakbonden het
recht van groepsactie toeken
nen.
idernemings-
ad
jenkorf
rliest geding
STERDAM De Centrale
lernemingsraad heeft het
[geding tegen de raad van
uur van het Bijenkorf-con-
i verloren. De president
de Amsterdamse recht-
k, mr. W.J. Borgerhoff
der, heeft gisteren in zijn
nis bepaald, dat er geen
wijzingen bestaan, dat de
i van bestuur van de Bijen-
in strijd zal handelen met
toezegging, dat de COR
■okken wordt bij de discus-
jver en wezenlijke invloed
uitoefenen op keuzen uit
rnatieven voor de gezond-
ling van het bedrijf.
,an voor tunnel
ider Straat
in Gibraltar
DRID Op een interna-
lale studiebijeenkomst in
Irid is door Spanje en Ma-
ko een plan gepresenteerd
r de aanleg van een tunnel
Ier de Straat van Gibraltar.
I de uitvoering van het
It zou in de jaren negentig
Inen worden begonnen.
plan kreeg een gunstig
haal. Het voorziet in de
leg van drie tunnels naast
aar tussen Punta Paloma.in
inje en en Punta Altares in
rokko. De tunnels worden
kilometer lang, waarvan 26
meter onder zee. Begon-
i zal worden met de aanleg
I een spoorwegtunnel,
trmee zal ongeveer vijf jaar
poeid zijn. De aanleg van
autotunnels zal nog vier
fin beslag nemen.
:er goede oogst
N HAAG De oogst van
verschillende gewassen is
jaar zeer goed. De op-
ngst van suikerbieten bete-
it een nieuw record, terwijl
de peulvruchten met een
procent hogere produktie
l vorig jaar het bijzonder
d hebben gedaan. Dit heeft
I ministerie van landbouw
'visserij donderdag bericht
I de hand van de definitie-
joogstraming akkerbouwge-
tsen van het Centraal Bu
lt voor de Statistiek.
a 1987 minder
in het HBO
erk i
[N HAAG Tot 1987 groeit
I werk bij het hoger be-
bsonderwijs nog met onge-
ir elf procent. Daarna daalt
(tot 1995 met zeventien pro-
it. In volledige arbeidsplaat-
uitgedrukt zullen de 11.593
|en van 1979 in acht jaar
bpen tot 12.865 om vervol-
js in '95 weer te zijn afgeno-
tot 10.718. De belangrijk-
'oorzaak van deze schom-
gen zijn de studentental-
Dit blijkt uit een studie,
[isteren is aangeboden aan
ster Deetman van Onder
en Wetenschappen.
L
K>A. 11 november Aanvoer 19 partlj-
tj kalme handel werd een prijs geno-
MARKT GOUDA
«IHng:
Pu,__
49-50 gram 10,05, 55-56
I, 60-61 gram 11,55-12.15
,95-11,95. Eiervelling: aan-
600 stuks, stemming redelijk. Prij-
gulden per 100 stuks 51-52 gram
1.60. 56-57 gram 10,65-11,15, 61-62
10.65-11,15. 66-67 gram 10.65-11.15.
Lt: aanvoer ca. 800.000 stuks, han-
ijk. Prijzen: 48-54 gram 10,40-11,65
'00 stuks, kg-prtjs 2,17-2,16, 57-61
12,40-12,50 per 100 stuks, kg-prij!
IARKT UTRECHT
iCHT, 11 november Aanvoer: totaal
weekaanvoer 4428, runderen 1090,
tRveren 73, nuchtere kalveren 769,
!n en lammeren 1455. varkens 623.
262. gelten 9 en slachti
Prijzen:
1e k*
3e kwal
.35. 2e kwal. 3.25-3.30. 3e kwal. 3,15-
illkoeten 2100-3000. kalf-
«n 2075-2650. vare koelen 1525-1975,
m 900-1475, graskalveren 700-1025.
lere kalveren voor lok en mesterij
275-570, rood 400-675. oude slacht-
9®n 6,00-7,00, weldelammeren
180, miglammeren 9,50-10,25. schram-
135-150. biggen 115-130, geiten
K). Overzicht (reap, handel en prijzen):
(runderen en melk- en kalfkoelen rus-
onveranderd. jongvee traag - niet ge-
Pfljahoudend. nuchtere kalveren voor
mesterij lui - lager, schepen vtug -
Vertrouwen huisvrouw
niet geschokt
ROTTERDAM Het vertrouwen in het wasmachinecon
cern Gerard de Lange BV met 45 filialen, dat in financiële
problemen verkeert, is bij de Nederlandse huisvrouw hier
door nog niet geschokt. Nadat het bedrijf uitstel van beta
ling kreeg afgelopen dinsdag werd een snelle enquê
te gehouden met de vraag of men opnieuw bij Gerard de
Lange zou kopen wanneer de problemen zijn opgelost en
de filialen weer open zullen gaan. Honderd procent van de
ondervraagden beantwoordde deze vraag met „Ja".
ROTTERDAM „We
hebben op ons hoofdkan
toor en in onze filialen
een geweldig goeie ploeg
mensen. Wanneer de be
windvoerder nu het ge-
zondmakingsplan door de
bank aanvaard weet te
krijgen en het ziet er
naar uit dat dat te ver
wachten is dan ziet de
toekomst van het bedrijf
Gerard de Lange er weer
hoopvol uit".
Gerard de Lange (49), de
grondlegger en bouwer van
het gelijknamige concern,
geeft de moed niet op, al moest
zijn bedrijf sinds enkele dagen
uitstel van betaling aanvragen.
Hij kruipt ook niet weg, maar
wil eerlijk vertellen hoe het
zover gekomen is. Aanvanke
lijk circuleerden berichten dat
hij de bui in het buitenland
zou hebben afgewacht. Maar
dat is absoluut niet waar. „Ik
ben niet weggeweest. Alleen
het afgelopen weekend, toen
de telefoon werkelijk niet stil
stond, ben ik naar vrienden op
Oostvoorne gegaan".
De laatste twee maanden was
Gerard de Lange al groten
deels „uit de running". Op ad
vies van zijn commissarissen
nam hij wat rust, omdat de
problemen hem te zeer aan
grepen. Eén a twee dagen per
week kwam hij wel op kan
toor, maar de rest van de za
ken werden door een gedele
geerd commissaris waargeno
men.
Een donderslag bij heldere he
mel, zo leek het toen de pro
blemen bij het filiaalconcern
Gerard de Lange naar buiten
kwamen. In achttien jaar
bouwde het bedrijf een onge
kende naamsbekendheid op,
die volgens enquêtes nauwe
lijks onderdoet voor de be
kendheid van Dries van Agt.
En dan nu dit. „In feite was
het een kostenprobleem dat
ons nu in de moeilijkheden
heeft gebracht", vertelt De
Lange. In 1979 hebben we een
meerjarenraming gemaakt
voor vijf jaar. We zaten mid
den in de groei. En toen kwam
er een plaatje uit een groei
naar 80 filialen. Iedereen, in
tern en extern, ook de bank,
zei: prima. Als centrum voor
dat hele concern zou een cen
traal magazijn en een hoofd
kantoor in Utrecht moeten ko-
Gerard de Lange: ,,lk ben niet
weggeweest. Alleen het afgelo
pen weekend, toen de telefoon
werkelijk niet stilstond, ben ik
naar vrienden op Oostvoorne
gegaan".
men. In 1980 hebben we die
plannen verder ontwikkeld en
alles ging nog prima".
Medio vorig jaar werd in
Utrecht de eerste paal gesla
gen. De Lange: „Maar bij iede
re klap bekroop mij toen al de
twijfel. Zal het wel goed
gaan". Gerede twijfel bij Ge
rard de Lange, want onder in
vloed van de economische te
ruggang begon de omzet terug
te lopen. Zó zelfs, dat vorig
jaar de uitbreiding van het
aantal filialen werd geschrapt.
Consolideren op 45 filialen.
„En toen zaten wij in een situ
atie waarin ons hoofdkantoor
dat we huurden voor die
omvang veel te kostbaar was".
De tweede tinanciële Klap was
het „meest geavanceerde com
putergestuurde distributiesys
teem" dat Gerard de Lange in
huis kreeg. „Hij was zo gea
vanceerd dat het systeem, dat
bij ons nu staat, als voorbeeld
een complete les 15 van de Te-
leac-cursus automatisering be
slaat. Maar het systeem faalde
totaal. Ik ben een leek en ik
heb me vertrouwd op advi
seurs. Maar het resultaat was
negatief uiteindelijk". Een
zware kostenpost, die de situa
tie steeds moeilijker maakte.
En De Lange zat al voor rela
tief hoge kosten. Jaren lang
was het een zeer winstgevend
bedrijf, waarvan het personeel
volop meeprofiteerde. Terecht
vindt Gerard de Lange. „Want
die 160 mensen in ons bedrijf
hebben zich ook wezenloos ge
werkt". Maar op een moment
dat kosten scherp bewaakt
moeten worden komen ver
worven extra rechten toch ter
discussie. En de kosten moes
ten wel goed in de gaten wor
den gehouden, want al steeg
de omzet van het bedrijf in
1982 nog met twaalf procent
de concurrentie had een te
rugval van tien procent
door de scherpe concurrentie
slag waren de marges toch ge
ring. Om de kosten van het te
dure hoofdkantoor en de com
puter te drukken, werd een
nieuw plan voor 1983 opge
steld, waarin een redelijke
winst zeker zou zijn. Door
scherp onderhandelen kreeg
men de verhuurder van het
hoofdkantoor zo ver de huur
met een kwart te verlagen,
wat later in betere tijden
weer ingehaald zou worden.
Daarnaast zouden acht filialen
dicht moeten. Over die slui
ting en over het snijden in de
extraatjes van het personeel,
zoals de auto van de filiaal
houders, werd drie maanden
onderhandeld door een com
missaris van het bedrijf met de
dienstenbonden FNV en CNV.
„Op dat moment lag de toe
komst van het bedrijf écht in
handen van de bonden, maar
die wilden geen dubbeltje inle
veren. Geen medewerking",
vertelt De Lange. Toen die
kostenbesparing er niet zeker
meer inzat De Lange ver
moedt dat dat de belangrijkste
oorzaak uiteindelijk is geweest
draaide de AMRO-bank de
kraan dicht. „Als we toen een
paar maanden geleden toch
spijkers met koppen hadden
kunnen slaan, dan was dit niet
gebeurd". Maar het gebeurde
toch. Liquiditeitsproblemen en
een afhakende bank beteken
de slechts één ding: uitstel van
betaling vragen. En dan met
een bewindvoerder een red
dingsplan proberen op poten
te zetten.
Dat plan ligt er nu. „Dat is
trouwens niet zo veel scherper
dan wat wij eerst hadden. Nu
is er sprake van negen filialen
die dicht zouden moeten. Als
de bewindvoerder daarover
met de vakbonden het eens
kan worden en het plan dan
wat te verwachten is bij
de bank weten te verkopen,
dan is er weer hoop voor het
bedrijf. Maar dan moet ook
onderling de verhoudingen en
het vertrouwen weer hersteld
zijn. En dat laatste vind ik het
belangrijkste. Jarenlang heeft
de arbeidssfeer bij ons model
gestaan voor heel Nederland.
En dat moet nu hersteld wor
den. Dat is in het belang van
het hele bedrijf. Dus van die
honderdzestig mensen. En om
hen gaat het mij vooral. Het
gaat niet om mijzelf, niet om
Gerard de Lange als naam of
als persoon, maar om die men
sen met hun gezinnen. En als
zou blijken dat ik op een of
andere manier een belemme
ring zou zijn voor herstel van
die sfeer en dat vertrouwen,
dan treed ik terug. Het gaat
niet om meneer De Lange zelf,
maar om de onderneming Ge
rard de Lange en de mensen
in dat bedrijf", aldus De Lan
ge.
Kritiek doet
verkoop van
vaatwassers geen
goed
ROTTERDAM Dit jaar
zullen in Nederland 15.000
vaatwasmachines worden
verkocht. Uitgaande van
de ontwikkelingen in de
omringende landen zou
den er echter 60.000 ver
kocht moeten worden.
„Vier jaar geleden werden
in Nederland nog 30.000
stuks verkocht. Maar door
de ongefundeerde kritiek,
dat een afwasmachine een
grotere energieverslinder
zou zijn dan gewoon hand-
afwassen, is de verkoop de
laatste jaren gestagneerd
en ingezakt". Volgens Ge
rard de Lange, directeur-
eigenaar van het gelijkna
mige concern, is door on
afhankelijke deskundigen
vastgesteld dat een verant
woord gebruik van een
vaatwasser niet meer
energiegebruik betekent
dan gewoon afwassen. „En
zou de markt zich normaal
hebben ontwikkeld, dan
had ons dat nu een omzet
van twee miljoen gulden
gescheeld. En dat had ons
waarschijnlijk net uit deze
huidige problemen kun
nen houden", aldus Ge
rard de Lange.
AMSTELVEEN Naar
mate er minder huishoud
geld te besteden valt gaan
huisvrouwen drastisch be
zuinigen op een aantal
niet direct noodzakelijke
levensmiddelen. Het gaat
hierbij om artikelen als
chips en zoutjes, jus d'o-
range, soep in blik, ket
chup, bronwater en bier.
Dat blijkt uit een onder
zoek van het Amsterdam
se reclamebureau RJA en
het onderzoeksbureau In
ter/View onder 993 Ne
derlandse huisvrouwen.
Wat minder luxe levensbe
hoeften betreft gaat de Neder
landse huisvrouw besparen
door haar toevlucht te nemen
tot lager geprijsde merken,
aanbiedingen en goedkope
winkels. Opvallend is volgens
de onderzoekers dat jonge
mensen het snelst overstappen
naar goedkopere merken. De
zogenaamde A-merken, de
meestal duurdere merkpro-
dukten met een grote lande-
lijkke bekendheid die vrijwel
overal te verkrijgen zijn, krij
gen vooralsnog het minst last
van de bezuinigingsdrift van
de huisvrouw. Hierbij bestaat
een betrekkelijk sterke mer
kentrouw. aldus het onder
zoek. In eerste instantie zullen
gebruikers hetzelfde merk in
een goedkopere winkel >gaan
zoeken. Twintig procent van
de ondervraagden is niettemin
bereid om op een goedkoper
merk over te stappen. De
zwaarste klappen vallen vol
gens de onderzoekers in de ca
tegorie tussen de duurdere
merkprodukten en de goedko
pe huismerken en merkloze
produkten. In deze hoek is de
zeer bezuinigingsbewuste huis
vrouw te vinden, die gemak
kelijk zal overstappen op nog
goedkopere produkten, aldus
RJA en Inter/View.
hoofdfondsen
102.50a
29.70
280.00
88,50
46,00
33.10
86.50
84.50
95.00
90.20
62.20
40.50
29,001
245.10
123,60
241.10
178,80
207.50
55.90
23,90
93,50
overige aandelen
Beiindo
Berkel P
Blydenst C
C aland Hold
Calve O een
ld 6 pet een
139,50 HO,00
165,000 165.00b
196.00b 200.00b
62.40 61.00
S0 00 60.00
710]00 700.00
68.10 68.10
29.206 29.50
385.00 393.00
60.00 6000
109.00 109.80
49.50 «.50
725,00 715,00
67,00 67,00
62,30 62.10
116,00 115.30
54,00e 56.00
121,50 125.00
122^00 123.00
128,00
125.00 125.00
31,80
30,50
31.00
30.40
27o!<X) 272.00
Econoslo
EU BA
Eriks
Fokker
Furnesa
Gel Deltl c
Gerofabr
Goudsmit
1476,00 1476.00
87,00 66.00
85.90 85.30
166 50 167.50
166!50 167-M
372,00 372.00
59.50 60.00
51.60 51.60
60.00e 60.00
55.20 54.80
16,60 16.60
177,00 177.00
46.20 <6.20
ld 1-10
Idem 1-4
Mulder
Mijnb. W.
Norit
Nutrlda G8
Nifverdal
Otra
Palembang
Palthe
Pont Hout
Porcel Fiea
Prooel Br
Rademak era
Ravast
Reesmk
RIVA v
ld een
Rohte Jak
Slot- Slot-
09-11 10-11
5050,00 <970,00
1030,00 1060,00
590,00 560.00
300,00 298.00
24 00 24.00
140.00b
18.20 18.10
3.40
3.00
RihvScfteide
Sanders
Sarakreek
Schlum berger
Schutten*
Schuppen
Schut tersv
Sieverib. Bank
Smtl Internal.
Telegraaf
Tart iel T«r
Tilb. Hyp.bk.
217.00 215.00
4000.00 4050.00
685.00 -
62.50 62.50
57.50 58.00
46.00 «.6°
145.00e 1<6.00e
131,00 132.00
47.00e <6.00e
50.20 50,20
29.70 29,60
38.00 38.00
133.00 133.00
66,50 64.50
96.00 96.00
18.50b 19.00b
208.00 210.00
420.00 426.00
418.00 <15.00
105.00 107.00
297.00 297.00
14.50 16.50
64,00 63.50
76,50 76.70
619,00 595,00
61.50 62.00
136.00b 137.00b
25.00 22.00
75 50 69,80
54,60 54.00
30.00e
67,50
136,00
49.20
31.60
29.50
22.70
87.20
152.00
50,00
32,30
29.90
Hoek's
Hotoc
HALL Trust.
Holl Kloos
Hon. Sea Search
Hunter D.
HVA-Myen eert
t.H.C. Inter
Irtd. Maetscb.
ld 6 cum
Kon.' Ned Pap
Krasnepolaky
2.75
8,20
2,701
8,00
73.50
75,50
6fl!oO 72.00
12660 126.50
16.20 16.30
60.00 60.00
243.00b 247,00
56,10
Woliers Samsom
Wyers
Wijk en Her
B.O.G
Goldmines
Holland F
56,00
Maxwell Pelr.
Meneba
MHV Adem
98.00 98.50
11100 112.00
8ai60 88.60
229.50 227,00
53 00 54.20
11,50b 11.00b
394,80 385.00
O bom
Sumabel
Tokyo PH(S)
Tokyo PH
UnWnveet
Viking
Werotdhav.
Concern ra
Unifonds
Chemical F
Col.Growth
Japan Fund
Technology F
Vance. Sand.
71.00
25,50
62,20e 64,00
165.60 165.20
119.00 H8.00
125,10 124.80
110,00 110.00
195,00 193.00
125.20 125.00
180,50 161 00
1100 00 1115.00
121,00 120.50
592,00 592,00
330,00 338.00
88.10 87.60
46,40 <6.00
138,00 139.00
200.50 202.00
25.00
35.00
17,60
28.10
23.00
25.10
beurs van New York
Asarco
Belh. Steel
Boeing
Ford Motor
General Electric
Gen. Motors
34 5/8 34 1/2
37 3/4 36 7/8
47 7/8 50 1/2
32 3/4 33 7/8
5 1/2 5 1/4
63 5/8 63 3/4
28 3/4 28 3/4
18 18 3/8
30 30 3/4
28 7/8 28 3/8
10 1/8 9 7/8
38 7/8 38 7/8
18 7/8 18 7/8
31 1/2 32
91 90 3/8
56 1/4 55 1/8
32 3/8 34 1.
9 3/4 10
85 1/4 84 5
4 3/8
1/8
Mac Don Douglas
Merck
Mobil Corp
Nabieco Brands
RCA
Rep. Steel
Royal Dutch
Santa Fe Irtd
Sears Roebuck
Shell Oil
Un. Brands
US Steel
United Technolog
33 1/2 34 1,
35 1/2 34 5/8
37 7/8 39 1/4
85 1/2 83 1/8
24 3/4 25 1/8
39 5/8 40 3/4
25 1/8 24 1/2
16 1/2 16 3/8
33 3/4 34 5/8
23 1/4 22 3/4
31 1/4 31 1/4
36 5/8 38 5/8
39 3/4 39 5/3
36 5/8 36 1/2
30 5/8 30 1/4
73 73 1/8
113/8 10 1/4
10 3/8 9 7/8
20 3/8 20 1/4
57 7/8 56 3/4,
37 1/8 39
28 3/2 27 1/2
buitenlands geld
(Prijs in guldens) I
9 dollar 2.76 2.66
Engelse pond 4,51 4.81
Belgische fr. (100) 5.27 5.57
(100) 107.25 110.25
Zweedse kroon (100) 35.75 38.75
Noorse kroon (100) 36.75 39.75
Deense kroon (100) 29.50 32.50
Ooatenr. sch. (100) 15.38 15.68
Spaanse peseta (100) 2.17 2.47
Gr. drachme (100) 3.15 3.95
Finse mark (100) 49.00 52.00
J.-Slav Dinar (100) 2.95 4.35
Ierse pond 3.55 3.85
i lammeren stug - prijshoudend,
I redelijk - lager en schrammen ei
Uer matig moeizaam prijshoudend.
blg-
AMSTERDAM Het jo-
jospel is nu ook op het
Damrak doorgedrongen:
het algemene koersniveau
ging vorige week donder
dag omhoog, bleef vrijdag
ongewijzigd, was afgelo
pen maandag lager, dins
dag weer lager, woensdag
echter hoger, maar don
derdag weer lager. Het
was een getrouwe kopie
van de golfbeweging in
Wallstreet: donderdag la
ger, maandag nog lager,
dinsdag hoger, woensdag
lager. Alleen waren de re
acties aan de andere kant
van de oceaan feller dan
hier. Maar ook al ging het
bij ons rustiger, aandeel
houders zullen bij de
schommelingen de kluts
wel eens kwijt zijn ge
raakt. Al was er het maar
vanwege negatief nieuws
uit het bedrijfsleven,
waardoor het algemene
koersniveau gisteren 1,5
punt lager was dan eind
vorige week.
Veel bedrijfsnieuws was er
niet en wat er los kwam uit de
aannemerswereld, de vlieg
tuigwereld, de Hoogovens en
de scheepsbouwwereld was te
leurstellend. Alleen uit de
bankhoek kwamen er wat op
timistischer geluiden.
Het nieuwe kabinet heeft zich
voorgesteld en het wachten is
nu op de regeringsverklaring
en op het al of niet doorgaan
van de adempauze, waarbij lo
nen en prijzen voor drie
maanden bevroren zouden
worden. De nodige schoten
voor de boeg van het rege
ringsschip zijn al door werkge
vers- en werknemersorganisa
ties gelost $n de beurs kijkt
met spanning naar de resulta
ten.
Naast het zakken van de ren-
tenlasten zou een stabilisatie
van de loonkosten zeer wel
kom voor de ondernemingen
zijn maar een bevriezing van
de prijzen ziet men in die hoek
niet zo zitten. Of dit een haal
bare kaart is, zal de naaste toe
komst wel uitwijzen.
De inflatie valt tot nu toe ge
lukkig mee, (de kosten van le
vensonderhoud stegen van 15
oktober 1981 tot 15 oktober
1982 met 4,9 procent) maar de
werkloosheid laat steeds tries
ter cijfers zien: eind oktober
een werkloosheid van 592.000
mensen.
Het grote voorbeeld voor het
Damrak blijft nog steeds Wall
street. De beurs wordt daar
heen en weer geslingerd door
enerzijds winstnemingen en
anderzijds de blijvende hoop
op een lagere rente en herstel
van de economie. Die winstne
mingen worden in de hand ge
werkt door het uitblijven van
een discontoverlaging door de
centrale bank en door een fik
se stijging van de geldhoeveel-
heid eind vorige week.
Geldmarkt
De Nederlandsche Bank ver
laagde voor de derde keer bin
nen een maand haar disconto
met als argument, de aanhou
dend sterke positie van de gul
den in de valutamarkt. Dat
houdt in dat buitenlandse be
leggers vertrouwen in onze
gulden hebben en een beleg
ging in onze valuta niet uit de
weg gaan.
De verlaging van onder meer
het promessedisconto tot 6,5
procent betekent dat de ban
ken haar debetrente kunnen
verlagen en dat ondernemers
voor zo'n 8,5 a 9 procent, al
naar hun positie bij de bank,
rood kunnen staan.
De geldmarkt zakte na de dis
contoverlaging in het begin
van de week nog iets in. Voor
25.000 gulden, uitgezet voor
drie maanden, gaf de bank in
het midden van de week 5,125
procent en voor 100.000 gulden
5,375 procent. Van bank tot
bank kunnen die percentages
iets anders liggen. Ook de ren
te op de kapitaalmarkt stond
deze week nog onder druk,
waardoor het gemiddelde ren
dement op staatsobligaties af
gelopen donderdag de 8,22
procent bereikte.
De hypotheekbanken en de
Postgiro-RPS hollen achter dit
zakkende rentepeil aan. Bij
sommige banken is de hypo
theekrente daardoor al onder
de negen procent gekomen.
Binnen een week verhoogde
de de Westland Utrecht Hypo
theekbank de uitgifteprijs van
haar 9-procents pandbrieven:
van 99 werd het eerst 100 en
weer later 101, wat een rende
ment van 8,78 procent ople
vert. Ook de Friesch-Groning-
sche Hypotheekbank is actief
in het verhogen van de afgif-
tekoers.
Beleggers kunnen hun geld
ook op andere wijze beleggen.
Australië komt met een 9-pro
cents lening van 200 miljoen
gulden en een looptijd van 15
jaar. De uitgiftekoers wordt
a s. maandag bekend gemaakt.
En dan is er nog een kapitaal
obligatielening van de Alge
mene Bank Nederland, die een
looptijd van 20 jaar heeft en
een rente van 9,5 procent. De
rente was oorspronkelijk 9,75
procent en ook deze bank
heeft de rente later verlaagd.
Desondanks bliikt er een zeer
grote belangstelling voor deze
lening te bestaan.
Op de aandelenmarkt liepen
bij de internationale fondsen
de koersen terug. Koninklijke
Olie (Shell) maakte donderdag
bekend, dat de resultaten in
het derde kwartaal lager wa
ren uitgevallen (de winst werd
1,4 miljard gulden in plaats
van 1,9 miljard gulden vorig
jaar) en dat de vooruitzichten
voor de wereldeconomie èn
voor de verkoop van haar pro
dukten onzeker zijn. Door een
en ander zakte de koers don
derdag vier gulden. Over ne
gen maanden gerekend steeg
dé winst nog met 34 procent
tot bijna 6 miljard gulden. Het
derde kwartaal zorgde dus
voor een tegenslag.
Unilever raakte twee gulden
kwijt en Philips een paar dub
beltjes. AKZO wipte woensdag
over de 30,- heen, maar don
derdag kwam de koers er
weer iets onder te liggen. Ook
Hoogovens ging wat achteruit.
Dit concern heeft in het derde
kwartaal een verlies van 17
miljoen gulden geleden tegen
een winst van drie miljoen
gulden in het tweede kwar
taal. In de eerste negen maan
den was er een verlies van 50
miljoen gulden, hetgeen overi
gens aanzienlijk minder is dan
de 223 miljoen gulden in de
negen maanden van 1981.
Vooral de onderbezettingsver-
liezen in de staalbedrijven
werkten door. De vooruitzich
ten voor het vierde kwartaal
zijn óók ongunstig.
Scheepvaart
In de scheeüvaarthoek raakte
Nederlandse Lloyd in vier da
gen negen gulden kwijt. Over
de oorzaken van dit verlies
worden op de beurs uiteenlo
pende motieven gegeven. Van
de weeromstuit zakte ook Van
Ommeren drie gulden. In de
scheepsbouwsector werken de
moeilijkheden bij Rijn-Schel
de-Verolme door Dezer dagen
werd bekend dat de electro-
groep er slecht voor staat en
dat het dringend nodig is dat
de regering een opdracht voor
de bouw van oorlogsschepen
geeft. Donderdag was de koers
16,50. De bond van scheeps
bouwmeesters gaf nog als zijn
mening te kennen, dat de Ne
derlandse werven binnen af
zienbare tijd in de moeilijkhe
den zullen komen omdat de
opdrachten uitblijven.
Banken
Volgens een topman van de
Algemene Bank Nederland
ontwikkelt de winstmarge (het
verschil tussen de ontvangen
en de te betalen rente) zich
gunstig, waardoor de winsten
van de banken in het tweede
halfjaar met een redelijk opti
misme tegemoet gezien kun
nen worden. Toch stonden de
bankkoersen. die de laatste tijd
behoorlijk gestegen waren,
deze week onder druk. Sla
venburg moest zelfs acht gul
den inleveren, maar deze bank
moest dan ook een slechte pu
bliciteit (onderzoek naar mo
gelijke fraudes) verwerken.
Aannemers
Van de aannemingsmaat
schappijen Bos Kalis en Brede-
ro kwamen berichten dat het
personeel moet worden inge
krompen, hetgeen wel wijst op
een teruglopen van de orders.
Toch kon bij beide de koers
iets optrekken deze week, ver
moedelijk omdat de eerder ge
dane winstprognoses gehand
haafd bleven.
Fokker
Noodkreten kwamen er ook
van onze vliegtuigindustrie. Er
komen geen, althans te weinig,
opdrachten, waardoor het ver
lies bij Fokker dit jaar minsten
tien miljoen gulden zal wor
den. De koers zakte twee gul
den tot 18,50 op donderdag.
Textiel
De textielfondsen uit Twente
hadden het donderdag ook
moeilijk, wat in verband werd
gebracht met berichten, dat de
overheid haar steun aan de
textielindustrie zal intrekken.
