Slecht weer beïnvloedt
gezoek paus aan Spanje
FDP maakt
een ruk
naar rechts
tvenan Evren
gewaardeerd
loor zijn
soldaten
Coupplegers
Boven-Volta
beloven einde
aan chaos
Libanon wil
Nederlandse
bijdrage aan
vredesmacht
Begin: niet op de hoogte van massamoord
Meer deelnemers aanslag op paus
Roy
Horb
moet
bakzeil
halen
200 Nederlanders
in Boven-Volta
Londen
kwaad over
stemgedrag
van YS
Ilhtenland
LHDSE COURANT
MAANDAG 8 NOVEMBER 1982 PAGINA 7
[tellen voor eerste
landelsvlucht"
imteveer begonnen
PE CANAVERAL Op het Ameri-
anse ruimtecentrum Cape Canaveral is
teren begonnen met het aftellen voor
eerste commerciële vlucht van het
m te veer Columbia. Als het aftellen
ad verloopt, zal de space shuttle donder-
;middag de ruimte in worden gestuurd,
n boord bevinden zich dan niet twee.
ar vier astronauten. Het is voor het
st in de geschiedenis van de ruimte-
art, dat de bemanning van een ruimte-
artuig uit vier man bestaat. Tijdens deze
ste „handelsvlucht" moeten twee satel-
ten in de ruimte worden gebracht,
ree bedrijven hebben de NASA hier-
or een bedrag betaalt van in totaal ruim
miljard gulden.
Nieuwe leider
Spaanse communisten
MADRID De 37-jarige mijnwerker Ge-
raldo Iglesias is gisteren gekozen tot leider
van de Spaanse communisten. Een dag
eerder had Santiago Carillo laten weten
als partijleider op te stappen. De 67-jarige
Carillo, die twintig jaar de Spaanse com
munisten heeft geleid, motiveerde zijn te
rugtreden met de verklaring dat de partij
toe was aan vernieuwing en reorganisatie
na de zware nederlaag bij de verkiezingen
van eind vorige maand. Voorts is het een
publiek geheim dat het dictatoriale gedrag
van Carillo op steeds meer weerstand
stuitte. De nieuwe leider is een bescher
meling van Carillo en staat net als deze
bekend als een voorstander van de harde
lijn.
Iglesias
POOLS POLITBURO
WAARSCHUWT TEGEN
BLOEDVERGIETEN
WARSCHAU Het Politburo, het hoog-
ste orgaan van de Poolse communistische
partij, heeft zaterdag de bevolking ge
waarschuwd dat de staking van 10 no
vember „moeilijk berekenbare gevolgen"
zal hebben. De Poolse aartsbisschop
Glemp verklaarde bij de opening van het
academisch jaar van de katholieke uni
versiteit van Lublin, dat een „vernederd
land" het recht heeft om te protesteren.
Hij voegde daaraan echter toe dat de kerk
oproepen tot onrust niet kan ondersteu
nen, omdat onrust tot bloedvergieten kan
leiden. Het is de taak van de kerk te pro
beren dat te voorkomen.
Londen stopt bijdrage
aan Concorde
LONDEN De Britse regering zet aan
het einde van het begrotingsjaar, op 31
maart, haar bijdrage stop aan het superso
nische vliegtuig Concorde. Dit brengt de
toekomst van het toestel in gevaar, meldt
het Britse dagblad de Times. De afgelopen
15 jaar heeft de regering bijna 4,6 miljard
gulden besteed aan de Concorde. De stop
zetting brengt British Airways volgens de
Times in grote financiële moeilijkheden.
Als de maatschappij besluit de vluchten
met de zeven Concordes stop te zetten, be
staat er volgens de Times weinig twijfel
over dat de Fransen snel zullen volgen.
De Fransen hebben in verband met de
hoge kosten het aantal vluchten met de
Concorde voor het komend jaar al dras
tisch beperkt.
iRID Slecht weer
ft dikke mist, hevige re
en felle rukwinden,
ft in het weekeinde
bezoek van paus Jo
nnes Paulus II geken-
>rkt. Gisterochtend be-
pht hij het hoog in de
rgen gelegen klooster
p Montserrat, waar
htduizend jongeren de
Ie nacht op de helling
kampeerd hadden,
[nderden van de ver-
Bumde jongeren moes-
a door het Rode Kruis
ïpleegd worden. Twee
[ramen er, volgens de
taanse radio, om het le-
in door vallend gesteen
bemanning van de helicop-
die hem naar Javier
[cht, vertelde dat het een
fi de gevaarlijkste tochten
is, die zij ooit hadden ge
lakt. Het bezoek van de
üs gisteren aan Catalonië
fl voor een groot-deel letter-
i in het water. Zware regen-
rukwinden en dichte mist-
teisterden de hele
nacht en ochtend de heilige
berg van Montserrat en de rest
van de provincie. In Montser
rat viel in totaal vijf keer de
stroom uit en toen de verbin
dingen hersteld waren, stón
den de geluidsinstallaties lange
tijd onder stroom als gevolg
van de wolkbreuken. De plot
seling opkomende mistvlagen
maakten het de televisiekij
kers regelmatig onmogelijk om
ook maar iets te zien van de
plechtigheden.
Na zijn aankomst in Barcelona
vertrok de paus onmiddellijk
naar het hoog in de bergen ge
legen Benedictijnenklooster
van Montserrat, waar zich de
wereldberoemde Zwarte Ma
donna bevindt. Door het slech
te weer kon de pauselijke heli
copter niet opstijgen en moest
de paus het traject per auto af
leggen. Met grote achterstand
op het tijdschema kwam hij
aan bij het klooster op de top
pen van de berg, waar on
danks het weer duizenden pel
grims hem wachtten, maar de
mis die de paus daar zou op
dragen moest door het slechte
weer worden afgelast.
In een stromende regen en
met een vertraging van meer
dan twee uur reed de paus la
ter Barcelona binnen. Bij de
kerk van de Heilige Familie
noemde hij ten overstaan van
tienduizenden druipnatte aan
wezigen, het christelijke gezin
de essentiële menselijke cel
waarin het geloof en de liefde
onophoudelijk geboren en be
leefd worden. Hij raakte alle
Barcelonezen in het hart door
in het Catalaans hun gezinnen
te zegenen. Op zijn tocht naar
de gothische kathedraal, het
pronkstuk van het middel
eeuwse stadsgedeelte nabij de
haven, juichte, ondanks het
slechte weer tienduizenden
hem toe. De snippers van drie
duizend kilo aan telefoonboe
ken begeleidden hem op zijn
weg.
Naar schatting een half mil
joen mensen was des middags
aanwezig bij een massabijeen
komst aan de voet van de
Montjuich, de berg die uitziet
over de haven van Barcelona.
In een speciale boodschap tot
de arbeiders en ondernemers
pleitte de paus voor spoed
maatregelen om een einde te
maken aan de wereldwijde re
cessie en om te komen tot een
nieuwe economische orde, die
is gebaseerd op samenwerking
tussen kapitaalverschaffers en
werknemers. „De staat kan
niet blijven leven met een
steeds oplopende werkloos-'
heid", aldus de paus. „Het
scheppen van nieuwe banen
dient een eerste'economische
en politieke prioriteit te zijn."
De ondernemers nodigde hij
uit om na te denken over de
Turkse machthebber, generaal Evren, stemde giste-
>«n In de hoofdstad Ankara voor de nieuwe grondwet,
>0 hem automatisch tot nieuwe president van het land
taakt.
Tervolg van de voorpagina)
|EN HAAG Het Turkse staatshoofd, de 64-jarige
?neraai Kenan Evren, is gisteren als gevolg van de
itslag van het referendum de nieuwe president van de
urkije geworden.
yren, die naast staatshoofd tevens voorzitter is van de nationa-
veiligheidsraad, komt uit een eenvoudig en zeer godsdienstig
izin. Zijn vader was een islamitische geestelijke in Alesehir bij
mir. Toen hij 18 was verliet Evren de militaire school in Istan-
lel.
jn militaire carrière verliep voorspoedig. Na zijn studie aan de
ilitaire academie in 1938 te hebben voltooid, diende hij met
cces als officier bij de artillerie in verschillende legeronderde-
n. In 1953 nam hij als lid van het Turkse contingent van de
N-troepenmacht deel aan de oorlog in Korea. Na bevordering
1961 werd hij bevelhebber van het eerste leger, waarvan het
>ofdkwartier in Istanboel is gevestigd. Later benoemde men
vren tot chef van de generale staf van de grondstrijdkrachten
vervolgens klom hij op tot de functie van adjunct chef-staf
in de Turkse strijdkrachten.
die hoedanigheid leidde hij in 1975 een militaire missie naar
Sovjet-Unie. Vervolgens maakte hij verscheidene reizen naar
;t buitenland (Europa, Libië, de Verenigde Staten) en in 1976
erd hij bevelhebber van het vierde leger dat zijn hoofdkwar-
er heeft in Izmir.
erste-minister Bulent Ecevit benoemde Evren in 1978 tot chef
m de generale staf. Volgens collega's, die jarenlang met hem
ibben samengewerkt, is Evren zo voorspoedig aan de top van
i militaire hiërarchie beland door zijn „flexibiliteit en zijn gro-
mate van geduld die hij ten opzichte van zijn ondergeschikten
eet op tè brengen. Zijn groeiende irritatie over het „eindeloze
Êkibbel" van de politici stak hij echter niet onder stoelen of
anken. Hij gaf hen verscheidene „waarschuwingen". Op 12
iptember 1980 greep Evren de macht toen het aldn op de rand
an een brugeroorlog balanceerde.
ROME Bij de aanslag op
paus Johannes Paulus II op 13
mei 1981 hebben zich behalve
de aangehouden schutter, de
Turk Ali Agca, ten minste nog
twee gewapende mannen op
het St.-Pietersplein opgehou
den. Ze stonden klaar om de
schieten in het geval Agca zou
missen.
Volgerts het in Rome verschij
nende Amerikaanse dagblad
„Daily American" van giste
ren hebben Turkse autoritei
ten het Vaticaan hiervan op de
hoogte gesteld in een brief
over het onderzoek. Volgens
het blad, dat bronnen in het
Vaticaan aanhaalde, stonden
drie mannen op het St.-Pie-
I
Het zou even goed sneeuw geweest kunnen zijn, die j
neerviel op de „popmoblel" die gisteren door de met
hagen van mensen omzoomde straten van Barcelona
trok. Het weer was er slecht genoeg voor. Maar het zijn
vlokken van papier, waarmee de pauselijke stoet werd
overgoten bij wijze van welkom.
christelijke opvatting van de waarde voorop staan. Ook de
onderneming. „Ook in de on- onderneming staat ten dienste
derneming moet de menselijke Van de mens en niet de mens
ten dienste van de onderne
ming", aldus de paus, die zijn
zijn rede besloot met een op
roep tot solidariteit en vreed
zame samenwerking tussen
werknemers en ondernemers.
In het voetbalstadion van de
FC Barcelona, waar zich
130.000 jongeren hadden ver
zameld, was het veld voor een
groot deel bedekt met rode en
gele tapijten. Op een groot
maar eenvoudig altaar, droeg
de paus daar in de stromende
regen een mis op.
tersplein in een driehoek op
gesteld op strategische punten,
waarbij zij ieder gemakkelijk
de paus bij zijn rondgang over
het plein konden treffen. Vol
gens een bericht uit Turkije
zou elke van de Russische
of Bulgaarse geheime dienst in
de aanslag moeten worden uit
gesloten.
PARAMARIBO „Er
bestaat geen conflict tus
sen mij en legerleider
Bouterse." Dat heeft gar
nizoenscommandant Roy
Horb, na Bouterse de be
langrijkste Surinaamse
militair, voor de Suri
naamse televisie ver
klaard. Horb en Bouterse
verschenen zaterdagavond
samen op de televisie in
de kennelijke bedoeling
hardnekkige geruchten te
ontzenuwen dat garni
zoenscommandant Horb
was ondergedoken we
gens een conflict met de
bevelhebber.
Horb bevestigde dat hij zich
twee dagen had teruggetrok
ken uit het beleidscentrum,
nadat hij onenigheid had ge
had over het uitblijven van
een verklaring waarin de de
mocratisering van Suriname
in het vooruitzicht werd ge
steld. De Moederbond had dit
als voorwaarde gesteld voor
het opgeven van haar acties.
Horb wees iedere toespeling op
onenigheid tussen hem en
Bouterse van de hand, maar
voor waarnemers in Paramari
bo is het duidelijk dat Horb
een nederlaag heeft geleden.
Hii deed verder een felle aan
val op ex-minister Haakmat.
Hij beschuldigde de oud-minis
ter van het zaaien van twee
dracht. Vrijdag was Horb het
doelwit was geworden van een
(mislukte) aanslag. Haakmat
had de schuld daarvoor gelegd
bij de Volksmilitie, die is opge
richt na de staatsgreep om de
revolutie te steunen. Legerlei
der Bouterse ontkende dat le
den van de volksmilitie over
wapens beschikten. Bouterse
noemde deze militie een goede
zaak en hij kondigde aan dat
meer burgers een opleiding er
voor zouden krijgen.
Boven-Volta is een voormalige
Franse kolonie in West-Afri-
ka, in het Sahel-gebied, en be
hoort tot de groep van de
's werelds allerarmste landen.
Het land is de gevolgen van de
grote droogte uit het begin van
de jaren zeventig (nog) niet te
boven gekomen. Het inkomen
per hoofd van de bevolking
bedraagt zo'n 350 gulden, on
geveer het laagste van de we
reld. Ruim drie vierde van de
bevolking leeft in absolute ar
moede.
Zonder de grote buitenlandse
hulp zou Boven-Volta niet
kunnen overleven. Voor Ne
derland is het land een zoge
naamd concentratieland, wat
betekent dat het extra ontwik
kelingshulp krijgt. Voor dit
jaar gaat het om een bedrag
van ongeveer 42 miljoen gul
den.
In Boven-Volta is ee
aantal Nederlanders
zaam: ongeveer 200
gers en technische di
gen. Het ministerie van bui
tenlandse zaken heeft nog
niets over hen vernomen.
„Maar dat is meestal juist een
goed teken. Als het slecht gaat,
dan worden wij op de hoogte
gesteld", aldus een woordvoer
der van het ministerie.
groot
werk-
jwilli-
undi-
NIAMEY De onderoffi
cieren die gisteren in het
Westafrikaanse Boven-
Volta het regime van pre
sident kolonel Saye Zerbo
omverwierpen, hebben
aangekondigd dat zij een
eind willen maken aan de
chaos in het land. Bij de
coup van gisteren zouden
doden en gewonden zijn
gevallen. Over het lot van
kolonel Zerbo is niets be
kend.
De nieuwe machthebbers in
Boven-Volta hebben zich ver
enigd in een „Voorlopig Natio
naal Comité van Welzijn". Ko
lonel Zerbo was in 1980 zelf
aan de macht gekomen, door
een einde te maken aan de
toen twee en een half jaar
oude democratische regering.
Het afgezette staatshoofd
wordt er nu van beschuldigd,
dat hij een „avontuurlijke en
gevoerd, die werd gekenmerkt
door „corruptie en illegale
verrijking". Aangekondigd is
dat alle individuele rechten,
op de politieke na, zullen wor
den nageleefd. Over hun ver
der plannen hebben de nieuwe
machthebbers nog geen mede
delingen gedaan.
Facelift voor
Vrijheidsbeeld
NEW YORK Het Vrijheids-
beeld in New York zal vol
gend jaar een face-lift onder
gaan en daardoor een heel iaar
voor het publiek gesloten blij
ven. In de twaalf maanden zal
de „koperen huid" van het
beeld een grondige opknap
beurt krijgen. Daarbij wordt
vooral gewerkt naar het roes
tende frame onder de „huid".
De restauratie van het beeld,
dat al in 1886 werd gebouwd,
kost bijna 70 miljoen gulden.
LONDEN De Britse re
gering heeft gisteren haar
teleurstelling laten blij
ken over het stemgedrag
van de Verenigde Staten
in het debat van afgelo
pen week over de Falk-
land-kwestie in de Alge
mene Vergadering van de
Verenigde Naties.
De Britse minister van land?
bouw Walker beschuldigde
Washington ervan zich niet te
gedragen als een „bondgenoot"
door voor een Argentijnse re
solutie te stemmen, waarin
Engeland wordt opgeroepen zo
spoedig mogelijk het overleg te
hervatten met Buenos Aires
over de staatkundige status
van de omstreden eilanden
groep. De meerderheid van de
Britten schijnt zijn vertrouwen
in de Verenigde Staten te heb
ben verloren.
Volgens een enquête van de
Sunday Telegraph ziet 53 pro
cent een verwijdering tussen
Groot-Brittannië en de VS.
kunst en
kunstenaars
Het officiële staatsieportret
van koningin Beatrix zal van
23 november af drie weken
lang te zien zijn in het Am
sterdams Historisch Museum.
Het schilderij is gemaakt door
Herman Gordijn in opdracht
van de Rijksvoorlichtings
dienst. Tegelijkertijd worden
nog twintig andere schilderij
en van Gordijn tentoongesteld.
Egyptische handschriften op
papyrus zijn van 11 november
itot 4 april te zien in het Rijks
museum van Oudheden in
I Leiden. De papyrusverzame-
ling van Leiden geniet inter
nationaal grote bekendheid.
Behalve handschriften zijn er
lop „Papyrus, van bies tot
boekrol" voorwerpen te zien.
Ook wordt een licht geworpen
op de fabricage van papyrus,
het schrijversambt en de ver
schillende schriftsoorten.
DEEL CRITICI HAAKT AF
(Van onze correspondent Ami van Vree)
BERLIJN De Westduitse liberale FDP heeft tijdens
het partijcongres in Berlijn een duidelijke ruk naar
rechts gemaakt. Zowel wat het partijprogramma be
treft als in kwesties rond personen heeft de lijn-Gen-
scher-Lambsdorff gezegevierd. De critici van de plotse
linge ommezwaai naar CDU en CSU hebben het loodje
moeten leggen. Daarmee is de van bovenaf opgelegde
koersverandering in Bonn nu ook intern doorgetrok
ken. Een deel van degenen die van mening zijn dat de
FDP daarmee haar liberale identiteit heeft verloren,
overweegt een openlijke breuk met de partij. Hierover
zal eind deze maand in Bochum worden beslist. Een
aantal vooraanstaande FDP'ers heeft al tijdens het con
gres zijn functies en het lidmaatschap opgezegd.
Dat de voorstanders van een harde, conservatieve koers niet
wensten tegemoet te komen aan de verlangens van de teleurge
stelde minderheid die het liberalisme en de geloofwaardigheid
van de partij in gevaar zien gebracht, werd al direct duidelijk na
de magere herverkiezing van Genscher als partijvoorzitter. In
de daarop volgende verkiezing van het partijbestuur behaalde
de voormalige staatsmininster mevr. Hamm-Brücher namelijk
niet de nodige stemmen om hierin zitting te nemen. De sociaal-
-liberale ex-minister Baum kwam slechts met de hakken over
de sloot. Een van de belangrijkste woordvoerders van de Gen-
scher-tegenstanders, de afgevaardigde Ingrid Matthaus-Maier,
kondigde daarop haar uittreden uit de partij aan.
Deze ontwikkeling zette zich de volgende aagen voort. Van de
drie manifesten die waren ingebracht om een program vóór de
toekomst van de FDP uit te stippelen, werd het zgn. „papier-
-Bangemann", het meest behoudende, op een enkele onderge
schikte verandering na, aangenomen. Voor de „Junge Libera
len", eveneens behorend tot de rechtervleugel, werd de weg
vrijgemaakt als officiële jeugdorganisatie. Een boycot van de
linkse „Judo's" (Jong-Democraten) was toen niet meer nodig,
aangezien dezen zichzelf al teleurgesteld van de partij hadden
afgewend en al hun ingediende moties hadden teruggetrokken
„omdat dit geen liberale partij meer is."
In een andere ruimte van het congresgebouw in Berlijn hielden
de afgehaakte critici een tegencongres om een sociaal-liberale
vernieuwingsbeweging op gang te brengen. Dit was georgani
seerd door de „liberale verenigingen" die eerder in heel de
Bondsrepubliek waren opgericht als protest tegen de machtswis
seling in Bonn en tegen de verrechtsing van de FDP. Na lang
durige debatten werd besloten om op 28 november in Bochum te
beslissen over een definitieve breuk met de FDP en over een
eventuele oprichting van een nieuwe links-liberale partij.
Partijleider Genscher slaagde erin opnieuw gekozen te
worden op het congres van de Westduitse liberalen.
Hier krijgt hij applaus van zijn medestander Lamsdorff,
minister van economische zaken in het kabinet Kohl-
Genscher.
BEIROET/DEN HAAG Libanon heeft Nederland,
Engeland, Zweden en Zuid-Lorea gepolst voor een bij
drage aan de internationale troepenmacht die nu in
Beiroet is gestationeerd. Dit is gisteren in officiële
kringen in de Libanese hoofdstad vernomen. Een
woordvoerder van het ministerie van buitenlandse za
ken in Den Haag heeft vanochtend gezegd nog niets
van het Libanese verzoek te weten.
De Libanese president, Gemayel, wil de internationale vredes
macht die nu ongeveer 4.000 man sterk is, uitbreiden tot 30.000
man. Deze vredesmacht moet het machtsvacuüm in Libanon
gaan opvullen, nadat de Israëlische, Syrische en Palestijnse troe
pen dat land hebben verlaten.
üp verschillende plaatsen in het Libanon-gebergte is gisteren
weer hevig gevochten tussen milities van de rechtse christenen
en linkse moslims. De gevechten concentreerden zich in Aley,
een stadje dat ongeveer 20 kilometer ten oosten van Beiroet ligt.
In het gevangenenkamp Ansar in Zuid-Libanon, waar zo'n 6.000
Palestijnen worden vastgeouden, is gisteren onrust uitgebroken.
den waaronder zij moeten leven. Zij eisen een betert besch
ming tegen de koude en regen. Nadat met stenen werd gegooid,
losten Israëlische bewakers een serie waarschuwingsschoten.
JERUZALEM De Is
raëlische premier Begin
heeft vanochtend tegen
over een speciale commis
sie, die een onderzoek
doet naar de massamoord
in twee' Palestijnse kam
pen, verklaard geen voor
kennis te hebben gehad
van het besluit om rechts-
christelijke milities de
kampen Sabra en Chatila
te laten uitkammen. Be
gin zei dat hij pas op don
derdag 16 september tij
dens het kabinetsberaad
hoorde, dat de Falangisten
enkele minuten daarvoor
de kampen waren binnen
getrokken.
De bevelhebber van de Israëli
sche troepen in Beiroet, gene
raal Yaron, heeft gisteren in
zijn getuigeverklaring laten
doorschemeren, dat de Israë
liërs de christelijke milities bij
hun slachtpartij niets in de
weg hebben gelegd. De getui
genis van Yaron is in tegen-
gei
lische leger. Zij hebben altijd
volgehouden, dat de Israëli
sche legerleiding niets heeft
geweten van het bloedbad dat
tdoor de rechtse christenen
werd aangericht. Yaron ver
klaarde voor de commissie dat
de hoogste militaire leider van
Israël, stafchef Eytan, op een
bijeenkomst op vrijdagmiddag
17 september zijn persoonlijke
goedkeuring had gegeven de
rechtse christenen in de kam
pen hun gang te laten gaan.
