VVD lonkt al naar PvdA
Kinderen van
„foute
N ederlanders"
geleidelijk
uit de
taboe-sfeer
Bas de Gaay-Fortman
schept nieuw groen fenomee
Oudjaar op zee; met
kerst naar Sri Lanka
hofb
of"b
HAALT HET KABINET-LUBBERS 1986?
Politiek
Partij
Parlement
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1982 PAGINA 6
ciitïlESliïï
Aan de slag
Toen op 19 december 1977 pre
mier Van Agt via de televisie
zijn CDA/VVD-kabinet aan
den volke presenteerde, deed
hij dat met een uitspraak die
overstroomde van zelfvertrou
wen en geloof in de nieuwe
regeringsploeg. „Dit kabinet
bevat geen luiaards, non-va-
leurs en ijdeltuiten", sprak hij
toen, daarmee zijn zoveelste
historische uitlating de wereld
in werpend. Afgelopen don
derdagmiddag ondernam
NOS-verslaggever Jaap van
der Ploeg een gretige poging,
de nieuwe premier Lubbers
eveneens een dergelijke kleur
rijke verklaring over zijn ka
binet te ontlokken, maar daar
kwam niets van in. Lubbers,
zwaar geschminkt opdat de
-schaduw van zijn baardstop
pels het beeldscherm niet te
zeer zou verduisteren, zei een
voudigweg: „We gaan aan de
slag om een hele zware klus
gezamenlijk te klaren". Daar
moesten de kijkers het maar
mee doen.
Mogen we hier nu uit afleiden
dat het nieuwe kabinet moge
lijk wèl luiaards, non-valeurs
en ijdeltuiten bevat? Weineen,
het zij verre van ons een der
gelijke onwetenschappelijke
conclusie te trekken, hoewel
het natuurlijk niet meevalt de
bijna spreekwoordelijke ijdel-
heid van Neelie Smit-Kroes
geheel weg te cijferen. Toch
wekten de kloeke blikken
waarmee de veertien ministers
na hun beëdiging vanaf het
bordes van Huis ten Bosch de
wereld in keken onmisken
baar de indruk dat er van lui
aards en non-valeurs in elk
geval geen sprake is.
Vooral de nieuwkomer On no
Ruding, ex-directeur van de
AMRO-bank, moeten we in de
gaten houden. Deze verse mi
nister van Financiën, van wie
we nog niet zo bar veel weten
(en over wie dagblad Trouw
deze week weinig anders wist
te melden dan dat hij een „re
presentatieve echtgenote"
schijnt te hebben) wordt door
politieke insiders al geken
schetst als een dynamische
manager. Zijn snelle bril doet
al iets dergelijks vermoeden,
maar dat zegt uiteraard nog
niets over de wijze waarop hij
met 's lands schatkist zal om
springen.
Eén ding lijkt hij trouwens al
van zijn voorganger Van der
Stee te hebben overgenomen:
de hete aardappel, die in de
mondholte dient te worden ge
plaatst teneinde een wat geaf
fecteerde uitspraak te bewerk
stelligen. Ook dat geeft echter
nog geen enkele indicatie van
's mans capaciteiten. Maar
daar komen we gauw genoeg
achter, want we zullen de heer
Ruding (wiens salaris door het
aanvaarden van het minister
sambt is gekelderd van ruim
zeven ton per jaar naar ruim
twee ton) ongetwijfeld vele
malen in het brandpunt van
de landspolitiek kunnen aan
treffen.
Schwietert
Over naar de staatssecretaris
sen. Donderdagmiddag rond
lunchtijd nodigde VVD-frac
tievoorzitter Ed Nijpels de par
lementaire pers uit, om vijf
uur een „kennismakingsbor
rel" te komen drinken met
alle nieuwe VVD-bewindslie-
den. Tijdens die bijeenkomst
zou ons nog een leuke verras
sing worden voorgeschoteld,
klonk het geheimzinnig uit de
mond van één der VVD-voor-
lichters. Aanvankelijk wilde
niemand in de liberale gelede
ren loslaten wat die verrassing
inhield, maar aan het Binnen
hof is een geheim nooit een
lang leven beschoren, zodat
omstreeks drie uur de wandel
gangen reeds trilden op hun
binten. „Hebbietalgehoord?
Schwietert wordt staatssecre
taris van Defensie!" De mare
ging van mond tot mond, be
geleid door kreten van onge
loof en verbijstering, geblok
keerde blikken en wedden
schappen over de vraag of het
een grap zou zijn of niet. Jour
nalisten, die elkaar al spoedig
met excellentie aanspraken,
timmerden gekscherend kabi
netten in elkaar met Jaap van
Meekren als premier, Wibo
van de Linde als vice-premier
en G.B.J. Hiltermann op Bui
tenlandse Zaken.
Langzamerhand werd even
wel duidelijk dat hier werke
lijk geen sprake was van een
grap. Het was echt waar. Charl
Schwietert, wiens enige erva
ring met militaire aangelegen
heden dateert uit 1962, toen hij
het als dienstplichtige schopte
tot tweede luitenant bij de in
fanterie, zou de post Perso
neelszaken op het ministerie
van Defensie gaan beheren.
Voor de VVD nota bene. De
televisiepresentator, in journa
listieke èn politieke kring al
tijd versleten voor een ferven
te CDA-fan, bleek opeens
VVD-lid te zijn. Een volslagen
verrassing, ook voor menige
VVD'er. „Is dat er eentje van
ons?", riep VVD-staatssecreta-
ris Van Eekelen (Buitenlandse
Zaken) verbaasd toen hij het
nieuws vernam. Boze tongen
beweerden dat Schwietert nog
maar twee weken geleden tot
de VVD was toegetreden. Het
VVD-partijbureau hield het op
twee maanden. Schwietert zelf
sprak van twee jaar.
Telefoon
Hoe Charls benoeming tot
stand kwam is een verhaal
apart. Aanvankelijk was het
VVD-kamerlid Ad Ploeg,
landmacht-overste buiten
dienst en op grond van zijn
militaire ervaring de belang
rijkste defensiespecialist uit de
fractie, de aangewezen man
om staatssecretaris Personeels
zaken te worden. De nieuwe
minister van Defensie Job de
Ruiter (CDA), een groentje op
militair terrein, wilde Ploeg
echter niet onder zich hebben
omdat deze in militaire zaken
veel te deskundig is. Het ge
vaar, door Ploeg betutteld of
overvleugeld te worden, zag
Job levensgroot voor zich. Er
moest dus een staatssecretaris
komen die even onbevangen
zou zijn als hij. En zo kwam
VVD-fractieleider Nijpels met
Schwietert op de proppen. In
de late avond van woensdag
belde Nijpels naar huize
Schwietert in Hilversum: geen
gehoor. Een half uur later pro
beerde hij het opnieuw: weer
geen gehoor. Merkwaardig,
want Schwietert moest thuis
zijn, zo had Nijpels vernomen.
Dat klopte ook. Charl was
thuis, maar had de stekker uit
de telefoon genomen om rustig
te kunnen gaan slapen „zon
der het risico te lopen, door
malloten uit bed gebeld te
worden", zoals hij later zelf
zei. En zo gebeurde het dat om
half twee 's nachts in huize
Schwietert de deurbel over
ging. „Toen ik opendeed", ver
telde Charl ons tijdens de eer
der genoemde kennismak
borrel, „zag ik daar tot
verbazing twee politieage
staan, die mij zeiden da
Nijpels me nodig had,
dat hij me telefonisch niel
bereiken. Ze vroegen mt
eerste het beste telefoon tji
te nemen, want Nijpels zo
moment opnieuw kunneni
len. En zo gebeurde het
Nou, het resultaat van da\
sprek ken je inmiddels",
Voor de gepasseerde
Ploeg vond Nijpels, in saij
spraak met formateur
bers, de volgende oplos
Ploeg mocht staatssecre
worden van Landbouw,
Visserij, een post die hij
verluidt mokkend accep
de. Dat was wel het la
waar hij van gedroomd
Maar voor u en ons is het
makkelijk, want de com bii
„Ploeg" en „Landbouw"
één om nooit meer te vtt
ten.
DICK VAN RIETSCHO
UTRECHT Het lande
lijk service-instituut voor
oorlogsgetroffenen Icodo
staat voortaan ook ten
dienste van Nederlanders
wier ouders in de oorlog
gecollaboreerd hebben
met de bezetter. Het be
stuur van het Icodo heeft
dit standpunt tijdens zijn
jongste vergadering vast
gelegd in enkele richtlij
nen aan de medewerkers.
De nieuwe richtlijnen houden
een belangrijke beleidswijzi
ging in en betekenen dat kin
deren van „foute Nederlan
ders" geleidelijk aan uit de ta
boesfeer raken. Zoals uiteen
gezet in een serie reportages
die mei vorig jaar in deze
krant werd gepubliceerd, gaat
het hier om een categorie oor
logsgetroffenen die tot voor
kort volstrekt werd genegeerd
in onze samenleving. Voor het
allergrootste deel geboren na
1930 dragen deze 100.000
200.000 nakomelingen van
S.S.'ers, N.S.B.'ers, meer in het
algemeen „foute Nederlan
ders", zélf geen verantwoorde
lijkheid voor de oorlogsgruwe
len. In de naoorlogse jaren
echter is de collaboratie van
de ouders vaak ook de kinde
ren aangerekend. Psychisch
heeft dat bij deze tweede gene
ratie veelal diepe wonden ge
slagen. En juist omdat zij wer
den aangekeken op de fouten
van hun ouders was er voor
hen geen of nauwelijks hulp
beschikbaar.
De afkorting Icodo staat voor
Informatie- en Coördinatie
Orgaan Dienstverlening Oor
logsgetroffenen. In 1980 door
de regering opgericht, geeft
het voorlichting aan oorlogs
slachtoffers die op zoek zijn
naar materiële of immateriële
hulp en probeert het de des
kundigheid van hulpverleners
te bevorderen. Daarbij is in de
statuten vastgelegd dat van
hulpverlening zijn uitgesloten
„al diegenen die zich „uit Ne
derlands nationaal oogpunt be
schouwd" onwaardig hebben
gedragen. „Die formulering
sluit hulp aan de kinderen van
collaborateurs niet uit", aldus
directeur drs. Harry Mourits,
„maar in de praktijk bemoei
den we ons ook met hen niet.
Belangrijkste overweging
daarbij was dat we de emotio
nele bezwaren wilden respec
teren die veel ex-verzetsmen
sen, joodse slachtoffers enzo
voort koesterden tegen hulp
aan kinderen van foute Ne
derlanders. Dat respect geldt
nog steeds. De afgelopen tijd
echter werd het Icodo steeds
vaker geconfronteerd met
hulpvragers van wie de ouders
gecollaboreerd hadden. Dat
Icodo-directeur drs. Harry Mourits: „Dit is de tweede
generatie en dan maakt het niets meer uit aan welke
kant de ouders destijds stonden".
heeft zowel onder de mede
werkers als binnen het be
stuur het bewustzijn gestimu
leerd: ook deze mensen mogen
we niet in de steek laten. Dit is
de tweede generatie en dan
maakt het niet meer uit aan
welke kant de ouders destijds
stonden. Wat de eerste genera
tie betreft, de mensen die de
jaren des onderscheids hadden
bereikt toen de Tweede We
reldoorlog uitbrak, blijft het
Icodo uiteraard wel heel strikt.
Voor hen kunnen kunnen wij
niets doen".
De nieuwe richtlijnen van het
bestuur houden niet alleen in
dat voortaan iedereen die zelf
tot de tweede generatie oor
logsgetroffenen behoort zich
voor informatie over de moge
lijkheden tot hulpverlening tot
het Icodo kan wenden. Ook
hulpverleners zoals artsen,
psychologen en maatschappe
lijk werkers die meer over de
problematiek rond de foute
Nederlanders willen weten,
kunnen nu bij het Icodo te
recht. Verder heeft een verte
genwoordiger van het Icodo
zitting genomen in de werx-
groep „Herkenning" die zich
bezig houdt met (zelf)hulp
voor mensen die lijden onder
het foute oorlogsverleden van
hun ouders.
Overigens is de „tweede gene-
ratie"-problematiek onlangs
ook in de Tweede Kamer aan
de orde geweest bij de behan
deling van de wet op het Ico
do. Het duidelijkst bracht me
vrouw Kraaijeveld- Wouters
(CDA) haar opvatting onder
woorden: „Kinderen van Ne
derlanders die destijds met de
vijand hebben gecollaboreerd,
moeten op dezelfde wijze wor
den behandeld als andere oor
logsslachtoffers". Van ver
schillende kanten in de Kamer
werd gevraagd om een nota
waarin de problematiek van
de tweede generatie nader
verhelderd wordt. Icodo-direc
teur Harry Mourits: „Wij van
onze kant zullen er alles aan
doen om te zorgen dat die nota
er inderdaad komt".
WILLEM SCHEER
De Stichting Icodo is gevestigd
aan de Willem Baren tszstraat
31c, 3572 PB Utrecht
UTRECHT Als links
Nederland, dat zich gaar
ne het predikaat progres
sief opplakt en beweert
zich voortdurend sterk te
maken voor het milieu,
zich vrijwel en bloc tegen
Eerste-Kamerlid Bas de
Gaay-Fortman (PPR)
richt, is er iets merkwaar
digs aan de hand. Die
blijkbaar merkwaardige
situatie: het simpel aan
melden op de kieslijst van
de Groene Partij Neder
land, als kandidaat voor
de Europese verkiezingen
1982, heeft zich inderdaad
voorgedaan.
De Gaay-Fortman en milieu
publicist Wouter van Dieren
(die al spottend de Hulk is ge
noemd) zijn tot de conclusie
gekomen dat Nederland rijp is
voor een milieubeweging, die
nu eens niet uit de politieke
hoek komt, maar een die onaf
hankelijk haar weg zal gaan
zoeken naar Straatsburg. Nu
hebben politieke partijen een
broertje-dood aan buiten par
tijkaders om opererende lie
den, die de schijn wekken het
zelfde te beogen als zij zelf: het
verkrijgen van zetels en macht
in de diverse organen, in dit
geval in het Europese parle
ment anno 1984.
De haast waarmee achtereen
volgens D'66, de PvdA en de
PSP zich hebben uitgesproken
tegen hetinitiatief van De
Gaay-Fortman, toont zonnek
laar aan, dat de voorzitter van
de Novib een gevoelige snaar
heeft geraakt en dat alle be
staande claims op het etiket
Milieupartij op niets anders
berusten dan op het vergeefs
paaien van de kiezersgunst.
Over zijn nieuwe initiatief zegt
De Gaay-Fortman: „We willen
een groen platform in Neder
land vormen, waaraan in prin-,
cipe iedereen kan meedoen.
Als we eerst als klein kruide
niertje zouden hebben geope
reerd binnen de Nederlandse
politiek, zouden we al gauw
zijn opgeslokt door de grote
supermarkten, c.q. grote partij
en. We willen met ons groene
platform aansluiting zoeken
bij de Europese milieupartijen,
de Grtlnen in Duitsland, de
Radicale Partij Italië en de Mi
lieupartij in België, enz. We
maken ons in wezen sterk
voor de uitgangspunten van de
Europese ecologische bewe
ging, waarvan Van Dieren
vice-voorzitter is. Ons verzoek
om ons als Groene Partij Ne
derland te laten registreren, is
dan ook niet anders dan een
poging te voorkomen dat de
milieubeweging binnen Ne
derland wordt uitgeschakeld
door onderling politiek gekra
keel en op die manier de aan
sluiting zal verliezen met de
Europese partners".
„Het verbaast ons niet dat er
al negatieve reactiès zijn bin
nengekomen. Men moet im
mers kleur bekennen. Zich bij
ons aansluiten van bijvoor
beeld een partij als de PSP,
betekent het verlies van de ei
gen politieke herkenbaarheid.
Anderzijds een grotere kans,
door bundeling van krachten,
op het overschrijden van de 4-
procentsdrempel in Straats
burg, een welhaast onoverko
melijke barrière vpor de klei
ne linkse partijen, inclusief
D'66, dat nu nog twee zetels in
het Europese parlement be
zet".
„We gaan dus niet kijken wie
er goed genoeg is om samen te
werken met ons, maar nodigen
iedereen uit mee te praten die
de ecologie in de ruimste zin
van het woord ter harte gaat.
Verder zijn we evenals de an
dere groene partijen tegen
kernenergie, tegen kernwa
pens, en willen we als derde
punt de werkloosheid gaan be
strijden vanuit de visie, dat de
arbeid eerlijker moet worden
verdeeld, en dat er energie be
spaard moet worden. De in
dustrie moet het niet winnen
van het milieu, dat is al te
vaak gebeurd in het verle
den".
Zwevende kiezers
„We richten ons in de praktijk
op de zwevende kiezers, die
deze uitgangspunten onder
schrijven en mikken op drie
van de 25 Nederlandse zetels
in het Europese parlement,
waarbij we ons beiden na
drukkelijk uitsluiten van mee
doen op de milieulijst. Dat
moeten anderen doen. Mijn ei
gen partij heeft zich nog niet
uitgesproken over ons initia
tief, maar zal dat ongetwijfeld
nog doen. Ik geloof niet dat ik
het mijn eigen partij makke
lijk heb gemaakt, maar het zou
veel slechter zijn om zo maar
zonder enige voorbereiding
een groene partij tegenover
zich te vinden. Overigens
heeft PPR al in haar allerpril
ste begin zich sterk gemaakt
voor het milieu. Natuurlijk
heeft het verlies van D'66 bij
de jongste Tweede-Kamerver
kiezingen een vacuüm gescha
pen en hebben zaken als de
gasboring op Ameland, het
storten van vaten met radio
actief afval in de oceaan en de
aanleg van de weg door Ame-
lisweerd een bepaalde aan
hang verloren doen gaan. D'66
moet nu kiezen hoe ze straks
op Europees niveau gaan mee
doen. Of ze sluiten zich bij ons
aan, óf ze lopen de kans buiten
spel te worden gezet in 1984.
Natuurlijk kun je zeggen dat
een zetel in het Europees par
lement op zichzelf niet zo veel
voorstelt. Maar het gaat om
denken in een breder Euro
pees verband, dat ongetwijfeld
zijn weerslag zal hebben op de
Nederlandse politiek".
De Gaay-Fortman vervolgt:
„In het verleden is het minis
terie voor Wetenschapsbeleid,
waarvoor eerst hard was ge
knokt, verdwenen. Vervolgens
werd Milieuhygiëne opge
splitst en straks zullen we mis
schien meemaken dat de Mar
kerwaard wordt drooggemalen
en heeft voor de zoveelste
keer de natuur het loodje ge
legd. Milieubewegingen zullen
zich dan ook beslist in ons pro
gramma herkennen en ze krij
gen de kans om buiten de ge
vestigde politiek om mee te
doen. Dat laatste geldt ook
voor de vredesbewegingen, ze
kunnen zich waarschij
heel goed vinden in het
gramma en het gevolg is
licht dat de grote partijen
toch wel in het Europese
lement komen, hun progijc
ma's noodgedwongen
aanpassen".
„Zelfs de PvdA zal daa
niet ontkomen. Het is due
lijk dat de socialisten op r
zitten na de nederlaag
D'66. Ze beheersen nu 1 j
Nederland. Ook zij kui
wat ons betreft meedoen, i u
dan moeten ze zich wel op
eigen congres eerst helv
uitgesproken voor ons git
platform".
„Al met al volgen we de
gekeerde weg. We ballot t
niet eerst en stellen ons vu
lopig op als een service-orgk
satie. We willen zoals ge
iedereen die het milieu
goed hart toedraagt in de
mende veertien maanden
kans geven mee te dra
Het moet al gek lopen w -
we niet enkele van de 25
bezet hebben. Andere gj
verwanten zullen straks t<
over Nederlandse kiezers
ten uitleggen wat ze
Straatsburg denken te b<
ken, maar in dat stadium]
vinden we ons nog niet.
rigens stromen de reacties
nen, vooral van buiten de
tiek. Er zijn opvallend
mensen bij die zeggen dal
de kans is waar ze al jarei
hebben zitten wachten"
de PPR-voorman.
Het lijkt erop, dat de gev<
de politiek in Nederland
lang niet klaar is met gr<
platform. Dit koekoeksei
eens niet in een politiek t,,
gelegd, maar erbuiten. V<rf
van diverse pluimage ma0
het ei uitbroeden, een groaeÉ
hoeft dus niet eerst rood[P]
weest te zijn, of om het ii
woorden van Bas de Gi
Fortman te zeggen: „Dip
wordt voorlopig niet in ^ct
staande Nederlandse ki
nierswinkels verkocht,
ring rechtstreeks aan de
derlandse kiezer".
JOCHEM GREla;
DEN HAAG Een tijdje
geleden deed Dries van
Agt, toen nog premier, in
een vertrouwelijk gesprek
met een tiental Britse
journalisten een paar op
merkelijke uitspraken.
Eén daarvan betrof de
kruisraketten (de kans dat
die ooit in ons land zou
den komen achtte hij zeer
gering) en haalde alle
kranten. Een andere uit
spraak kwam men slechts
hier en daar tegen. Jam
mer, want die was toch
tenminste zo interessant.
Van Agt had immers
voorspeld dat het kabinet-
Lubbers de rit stellig niet
zou uitzitten.
Omdat zijn eigen partij daar
uiterst ongelukkig over was,
verklaarde Van Agt later in
het openbaar dat hij zijn Britse
gasten slechts gewezen had op
de gemiddelde levensduur van
de naoorlogse kabinetten. Die
bedraagt ongeveer tweeëneen
half jaar. Dus had hij het on
waarschijnlijk genoemd dat de
nieuwe ploeg de vier jaar zou
vol maken, aldus Van Agt. In
kleine kring vertelde hij dat
het wel degelijk overwegingen
van politieke aard waren ge
weest, die hem pessimistisch
hadden gestemd. Anderhalf
jaar gaf hij Ruud Lubbers en
niet veel meer
Een nogal verbijsterende voor
spelling, wanneer men jaren
lang, met name van de minis
ter-president zelf, heeft ge
hoord dat CDA en VVD toch
zo'n ideaal paar vormen. Hoe
zit dat dan? Dezer dagen zond
de AVRO-radio een gesprek
uit van Alice Oppenheim met
VVD-voorzitter Jan Kammin-
ga, dat enige opheldering ver
schafte.
Kamminga: „Ik heb in de af
gelopen dagen, tijdens overleg
met de heer Lubbers, nadruk
kelijk gezegd dat deze coalitie
met het CDA niet zou beteke
nen dat wij als VVD niet zou
den doorgaan met te onderzoe
ken wat de VVD ook met de
PvdA gemeenschappelijk
heeft. Daar is overleg over
gaande op alle mogelijke ma
nieren en niveaus. Dat moet
verder gaan. Ik denk dat be
paald niet uitgesloten moet
worden geacht dat als dit kabi
net aan het einde van de rit is
gekomen, samenwerking van
de VVD met de PvdA moge
lijk is".
Alice Oppenheim wil dan we
ten hoe lang die rit zal duren.
Anderhalf jaar soms? „Dat
lijkt me wat kort. Zo somber
zou ik niet willen zijn," luidt
het antwoord. Maar Kammin-
ga spreekt nadrukkelijk niet
van vier jaar, welke termijn
fracties, die een coalitie aan
gaan, toch als uitgangspunt
plegen te nemen. Vervolgens
legt de VVD-voorzitter uit
i hij vindt dat zijn par
tij zich best nu al mag voorbe
reiden op een mogelijke ander
samenwerkingsverband. „Ik
vind dat, juist wanneer je met
het CDA regeert, waar men zo
ijzersterk is in het hebben van
contacted met verschillende
partijen, je best eens met een
ander mag praten. In ons ge
val wil dat zeggen: praten met
de PvdA".
Nieuwe stijl
In een vraaggesprek met deze
krant verklaart CDA-voorzit-
ter Piet Bukman de traditione
le voorkeur van zijn partij
voor de liberalen onder meer
uit de manier, waarop dezen
politiek plegen te bedrijven: op
een fatsoenlijke manier én al
tijd bescheiden. „Als ze de
meerderheid in een kabinet
zouden hebben, zouden ze
nooit zeggen: het is een libe
raal kabinet", aldus Bukman.
„Hm," zou de reactie van Tom
Poes zijn. En terecht, want be
scheidenheid is wel het laatste
waar de VVD dezer dagen last
van heeft. De hierboven geci
teerde radio-uitspraken van
Kamminga zijn nog niets ver
geleken bij wat de liberale po
litici in de wandelgangen lo
pen te verkondigen. De strek
king daarvan is zo ongeveer:
„Het gaat in het kabinet zoals
wij willen, anders komen er
heel snel nieuwe verkiezin
gen".
Dit liberalisme-nieuwe-stijl
heeft niet alleen te maken met
de machtswisseling in de
VVD. Mensen als Nijpels en
Kamminga kunnen momen
teel zo hoog van de toren bla
zen, omdat ze de wind in de
rug hebben. Het NIPO, dat
wekelijks de politieke voor
keur van de bevolking meet,
heeft gemeld dat de VVD in
middels groter is geworden
dan het CDA. Als er nu ver
kiezingen zouden worden ge
houden zou de VVD 43 zetels
veroveren in de Tweede Ka
mer en het CDA hooguit 40.
Bovendien gaat het hier niet
om een incident, maar om een
al lang aan de gang zijnd pro
ces. Door een reeks van oorza
ken (zie het interview met
Bukman in onze bijlage Fina
le) verliezen de christen-de
mocraten al sinds het begin
van de jaren zeventig aan de
VVD. Nu is dan kennelijk het
punt bereikt, dat deze partij
zich bezint op mogelijkheden
om zich onafhankelijk te ma
ken van het CDA.
Gesternte
Het gesternte, waaronder
Ruud Lubbers zijn kabinet
donderdag ten doop hield, is
dus niet bepaald gunstig te
noemen. Het is zelfs de vraag
of de bijna spreekwoordelijke
inventiviteit van de nieuwe
premier voldoende zal zijn om
de nieuwe ploeg bijeen te hou
den. Het pad dat hij moet gaan
is bovendien bezaaid met voe
tangels en klemmen. De be
langrijkste daarvan is niet, wat
vaak gedacht wordt, het pro
bleem van de kruisraketten.
De VVD steekt niet onder
stoelen of banken dat deze
kwestie mét het CDA geregeld
moet zijn, alvorens eventueel
een nieuwe coalitie overwogen
kan worden. In dat licht be
zien zou CDA-minister De
Ruiter (Defensie) er verstandig
aan doen vooral geen haast te
maken met het uitbrengen
van de door zijn voorganger al
beloofde nota, waarin de visie
van het kabinet op de nucleai
re bewapening neergelegd
moet worden.
Maar de bezuinigingen vor
men wel een zaak, waarover
het kabinet de nek kan bre
ken. Het CDA is immers, aldus
onder anderen voorzitter Buk
man, vastbesloten zijn „social-?
gezicht" te tonen Het is niet
voor niets dat Lubbers
vooral nadat Van Agt terug
getreden was tot het uiter
ste gevochten heeft om bepaal
de zaken uit het regeerak
koord te houden. Immers, als
vastgelegd zou zijn dat het fi
nanciële tekort van de over
heid met alle geweld vier pro
cent lager zou moeten worden
dan het nu is, dan zou dat al
leen maar kunnen ten koste
van de zwakken in de samen
leving. Dan zou er écht niets
anders op zitten dan dat de so
ciale uitkeringen flink achter
gesteld worden bij de lonen.
Mogelijkheid
Nu er slechts sprake is van een
streven het tekort flink om
laag te brengen, heeft Lubbers
de mogelijkheid de vakbewe
ging tenminste iets in het
vooruitzicht te stellen in ruil
voor de noodzakelijk geachte
loonmatiging. Hij kan compen
satie aanbieden in de vorm
van belastingverlaging en het
creëren van werkgelegenheid.
De loonmatiging heeft dan via
de koppelingen naar de amb-
tenareninkomens en de sociale
uitkeringen een zodanig bezui
nigend effect, dat de koppelin
gen op zich behouden kunnen
blijven. Een dergelijk beleid
zou tevens het voordeel bieden
dat ook het CDA zich de mo
gelijkheid schept om straks
(weer) met de PvdA te kun
nen regeren.
Zo mogen we het nu dus bele
ven dat de twee regeringspar
tijen om het hardst gaan pro
beren in het gevlei te komen
bij de grootste oppositiepartij.
De enige troost voor Lubbers
is de gedachte dat de de VVD
zich niet al te hard tegen zijn
sociaal-economische beleid
kan verzetten, op straffe van
het verspelen van de gunst
van de PvdA! Wellicht dat
daardoor de voorspelling van
zijn voorganger Dries van Agt
niet uitkomt. Maar ja, er zijn
natuurlijk ook nog de nu niet
te voorziene „bananeschillen,
waarover het kabinet kan uit
glijden", zoals Ruud Lubbers
zelf donderdag nog heeft opge
merkt.
RIK IN 'T HOUT
Traditiegetrouw organiseert uw krant in samenwerking mi
North Sea Ferries ook dit jaar de mogelijkheid om de jaal
wisseling op volle zee te vieren. Dampende appelflappen
heerlijk gebruinde oliebollen, schuimende champagne alsmn
de exclusieve warme en koude schotels worden geserveem
aan de deelnemers van dit oud-en-nieuwfestijn op de „Nof
star", het Nederlandse schip van de NSF. Bovendien is er I
de verschillende bars aan boord live music.
De prijs van deze party, geheel verzorgd (excl. drankeil
maar incl. champagne) en met hutaccommodatie bedraagH
evenals vorig jaar, 165 p.p.
Inschepen Beneluxhaven Europoort op oudejaarsdag of
16.00 uur. Er is voldoende parkeerruimte. Wie niet met eige»-j
vervoer naar Europoort komt, kan gebruik maken van d£j
NSF-bus, die oudejaarsdag om 14.30 uur vertrekt van h|
Centraal Station in Rotterdam (busstation, haltepaal UU). C
bus brengt u op nieuwjaarsdag na aankomst van het sch
om plm. 11.00 uur weer terug. i
Boekingen uitsluitend telefonisch bij North Sea Ferrie a
mevr. Patty Zervaas, tel. 01819—62077. m
Sri Lanka
Voor diegenen onder u, die kerst en nieuwjaar In de trop»^
willen vieren, hebben wij een 13-daagse reis naar het exot:,
sche tropeneiland Sri Lanka georganiseerd. De reis duuf"1
van 24 december tot en met 5 januari. Het verblijf is in hfin
eerste-klassehotel Pegasus Reef, even buiten de hoofdstang
Colombo aan het strand gelegen. Het hotel heeft een eig<Le
zwembad. De kamers hebben bad/douche en toilet en zi|:i.
voorzien van airconditioning. r
De prijs van deze exclusieve kerstreis bedraagt ƒ2680 p.(er
op basis van tweepersoonskamer met half pension. |n
Inbegrepen: de vlucht AmsterdamColombo en terug pflei
'wide body' van Air Lanka, vervoer van luchthaven naar hie
tel, een dagexcursie naar de oud boeddhistische stad Kandkn,
welkomstdiner en folkloristische show.
Inlichtingen en boekingen:
Telefonisch (tussen 9 en 5 uur; van maandag tot en mR
vrijdag) bij Sijthoff Pers Reisorganisatie: 070190.696 F
190.698.
Wie in of bij Den Haag woont kan op bovengenoemde uraP
ook terecht bij onze stadsvestiging in Den Haag, Spuistraj
71 (op de hoek van het Spui).
