nnalë
weekpuzzel door dr. Pluizer
postzegels
WETENSCHAPPEN
oplossing vorige puzzel
NR. 39
KRUISWOORDRAADSEL
LODSE COURANT
ZATERDAG 2 OKTOBER 1
De prijswinnaars van puzzel nr. 38 zijn:
Mevr. A. Bokernv.d. Burg, Kortenaerlaan 25,
2253 TH Voorschoten.
N.v.d. Waart, Noordeinde 26, 2445 XE Aarlanderveen.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. dans, 7. tevreden, 13. land in Eu
ropa, 14. vloerkleed, 16. edelgas, 18.
etage (afk.), 19. vreemde titel, 21.
zeevis, 22. kostuum, 23. rivier in Ita
lië, 24. ogenblik, 26. boom, 28. stij
ging van de waterstand; 29. vaat
werk, 30. staat in de V.S., 32. gema
nierdheid, 35. dans, 36. hoofddeksel,
38. strafbaar feit, 39. slim dier, 40.
titel (afk.), 42. haarkrul, 44. water
doorlatende, 45. vinnig; 46. wereld
organisatie (afk.), 47. zoogdier; 49.
aarden vaas, 51. gehoororgaan; 52.
halsdoek, 53. telwoord, 54. krom-
baangeschut, 55. afstandsmaat, 56.
duw, 58. bloeimaand, 59. horizon, 61
voorzetsel, 62. deel v.e. boom, 63.
slaapplaats, 65. gesteente, 67. uit
roep,68. stutpaal, 69. zichtbare
damp, 71. belemmering (fig.), 73.
motorvoertuig, 75. vrucht, 77. wan
delplaats, 79. hectogram, 80. nog
maals, 81. telwoord, 83. straatsteen,
84. landbouwwerktuig, 85. vis, 86
deel v.e. tabakspijp, 88. trechtervor
mig sleepnet, 90. lidwoord, 91. tel
woord, 93. stof. 95. zwaarlijvig, 97.
witte verfstof, 98. ridderlijke held.
VERTICAAL:
1. meerstemmig koorgezang, 2. hoe
wel, 3. telwoord, 4. verbond, 5. ka
raat (afk.), 6. bloeiwijze, 7. vrucht, 8.
bijbeldeel (afk.), 9. steekvlieg, 10.
woonschip, 11. symbool voor argen
tum (zilver), 12. soort cactus, 13.
sierplant, 15. goudsmidsstempel, 17.
onzin, 20. koraalbank, 22. dakbe
dekking, 25. zonder moed, 27. toilet
artikel, 28, waadbare plaats, 29. oog
holte, 31. sterk stralend, 33. door-
tochtgeld, 34. zwaardwalvis, 35.
breibenodigdheid, 37. persoon zon
der energie, 39. bedrijvigheid, 41.
bergkloof, 43. soort kers, 45. vis, 46.
allerlei, 48. voorwerp met scherpe
punt, 50. keurig, 51. familielid, 52.
scheepsvloer, 55. telwoord, 57.
heerszuchtig persoon, 60. insekt, 62.
advies, 63. kerkelijke straf, 64. ri
vier in Engeland, 66. boom, 68. snij-
werktuig, 69. melodie, 70. honing
drank, 72. gedwee, 74. hemels we
zen, 75. kleur, 76. veerkracht, 78. ar
gument, 80. vereniging, 82. lekker
nij, 85. vogel, 86. huisdier, 87. deel
v.e. pantalon, 89. redactie (afk.), 92.
Japans bordspel, 93. muzieknoot, 94.
voorzetsel, 96. persoonlijk vnw.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel i
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
i i
3
Van 2 tot en met 16 oktober
wordt in Biarritz het vierjaar
lijkse wereldkampioenschap
voor bridgeparen gehouden.
Sinds vier jaar geleden is dit
een vlag die de lading niet
meer helemaal dekt, aangezien
in New Orleans (1978) het
toernooi om de Rosenblum
Cup werd toegevoegd, een
open WK voor landenteams
volgens het knock-out sy
steem. Dit toernooi neemt in
Biarritz precies de helft van de
tijd in beslag, vandaar dat de
naam WK voor bridgeparen
wat misleidend is geworden.
In de open afdeling neemt Ne
derland deel met 10 paren.
Hans Kreijns-Hans Vergoed
en André Mulder-Carol van
Oppen moeten in staat worden
geacht tot de finale door te
dringen en daar een goede
plaats in te nemen. In 1978
wisten Mulder-van Oppen in
New Orleans beslag te leggen
op de zesde plaats. Een formi
dabele prestatie, wat Neder
land betreft alleen overtroffen
door het legendarische wereld
kampioenschap dat Bob Sla
venburg en Hans Kreijns in
1966 in Amsterdam verover-
Van de zeven damesparen
gaan Marijke van der Pas en
Elly Schippers van start met
uitzicht op eremetaal. Na veel
nationale titels en een Europe
se titel zou een wereldtitel in
hun bagage geenszins mis
staan. Als in een toernooi als
dit de zenuwen in bedwang
kunnen worden gehouden,
kunnen ze zeer hoog eindigen.
Hun technisch kunnen, ten
dele gevormd onder leiding
van ex-bondscoach Benito Ga-
rozzo, is daar zeker toereikend
voor.
Dertien Nederlandse man-
/vrouwcombinaties starten in
de mixed pairs. Hiervan zou
den Wil Bakker-Hans Kreijns,
Marijke van Mechelen-Max
Rebattu, Marijke van der Pas-
Carol van Oppen, Elly en
Henk Schippers redelijk hoge
ogen kunnen gooien.
Tenslotte een veld van 130
teams voor de Rosenblum Cup.
Vier Nederlandse teams doen
hieraan mee: het Volmac A-
damesteam, een jeugdteam,
Rebattu-Tammens met het
echtpaar Schippers en als
kansrijkste: Leo van der
Brom-André Mulder met de
beide Hansen (Kreijns-Ver-
goed).
Via het knock out-systeem
plaatsen drie teams zich direct
voor de halve finale, terwijl de
vierde halve-finalist via de
herkansingen komt. Vier jaar
geleden was dat Polen, dat
vervolgens het wereldtoernooi
ook op zijn naam schreef. Een
historisch moment toen voor
een Oostblokland. Vanaf toen
zijn de Polen steeds in de ho
gere regionen aanwezig ge
weest, met als meest recente
successen het EK 1981 in Bir
mingham en het EK jeugd
1982 in Salsomaggiore (Italië).
Als voorgerecht een spel uit
Kansen in Biarritz
New Orleans 1978. Via de her
kansingen is Polen in de halve
finale gekomen en in de fina
le, tegen het sterke Braziliaan
se team, waarvan Branco-Cin-
tra zojuist het wereldkampi
oenschap in de open afdeling
hebben veroverd. Polen ver
sloeg Brazilië in deze finale
met grote cijfers (164-80). Het
volgende spel droeg daar ste
vig toe bij:
Aan de andere tafel kan Cha-
gas de verleiding waarvoor
Polec niet is bezweken, niet
O/allen
AH 109543
OS3
oV
V96
♦7
N VB86
<?B7
w OoAH 10986
OA H 109643 L o7
743
B2
2
O V42
O B852
A AH 1085
weerstaan:
zuid
west
Wilkosz
Assumpcao
pas
2 Ru
pas
pas
noord
oost
Frenkiel
Chagas
2 Sch
1 Ha
pas
dbl.
De actie in de open kamer is
van Poolse zijde weinig in
drukwekkend:
zuid west noord oost
Maciesz-
Cintra czak Branco Polec
pas 2 Ru 2 Sch 1 Ha
pas 3 Sch pas 3 Ha
pas pas pas 3 SA
Cintra komt uit met klaver
acht en de verdediging neemt
de eerste zeven slagen mee:
300 voor Brazilië.
Het doeblet is mogelijk mede
ingegeven door het feit dat
Brazilië trachtte nog te halen
wat er te halen viel. Dit was
nl. spel 58 van de finale over
64 handen. Chagas begon met
harten Aas en Heer en switc
hte naar ruiten 7. Assumpcao
nam ruiten aas en vervolgde
met de Heer, laag getroefd
door noord en overtroefd door
oost. Oosts enige hoop is nu
nog dat west bijvoorbeeld
schoppen 10 of de heer heeft,
waardoor er in zijn eigen hand
een troef extra promoveert.
Daarom speelde hij harten na,
die wesV met de schoppen 7
troefde, overtroefd door noord,
die vervolgens zonder verdere
problemen zijn acht slagen
vergaarde: 670 voor NZ (een
doodzonde voor OW in een
viertallenwedstrijd), waardoor
Polen op dit spel zelfs nog 9
imps scoorde.
Correspondentie over deze ru
briek: p/a Leharstraat 10, 2162
AC Lisse.
HAUSCHILD (1)
Eerder dan gebruikelijk gaat
de ladderwedstrijd van start.
Op verzoek van vele deelne
mers kent deze oploswedstrijd
waaraan iedereen op elk ge
wenst moment kan gaan mee
doen dit jaar meer ronden dan
anders: tien in plaats van acht.
De spelregels luiden: oplossin
gen moeten uiterlijk op de in
elke rubriek vermelde datum
in mijn bezit zijn (B. J. Nuys,
Oleander 12, 2671 NN Naald
wijk). Elke goede oplossing le
vert twee punten op, een bij
oplossing een J>unt. Telkens na
twee ronden publiceer ik een
ranglijst, waarvan nummer 1
een prijs krijgt, waarna de
winnaar met nul punten on
deraan de ladder begint. Een
maal veroverde punten gaan
niet verloren. Oplossingen mo-
ARD DE JONG (2)
gen ook in de verkorte notatie
worden geschreven. Mijn
voorkeur gaat uit naar oplos
singen per briefkaart.
De oploswedstrijd gaat zijn
zesde jaar in. De tien spelers
die aan het einde van het vijf
de jaar de ranglijst aanvoeren
(winnaar Bolleboom gaat ver
der met 0 punten) zijn: Lam-
merts Vries 133, Huisman
Hooghalen en Ten Kate Zwol
le 130, Jongerman Heerde,
Van der Ploeg Zwolle en
Smits Zoetermeer 129, Ludwig
Smilde, Prins Wateringen en
Vriend Hardenberg 126 en
Pruiksma Hardenberg 124
punten.
Een aantal lezers meende een
punt te weinig te hebben. Ik
roep allereerst Wilsens (28) in
herinnering met de stand
KASTEEL (3)
zwart: 8, 11, 35, 39, dam 46;
wit: 28, 45, dam 5. Zwart speelt
niet 46x23 5x50 11-16 45-40
enz., maar 46x10/14 met 5x16
39-44 16-11 en motief.
De 'tussenstand' van Wilsens
(32) is: zwart 6, 12, 22, 40, dam
35; wit: 26, 30, dam 2. Het slot
is nu niet 35x24/19/13 2x8,
maar 35x8 2x17 12x21 26x17 en
oppositie.
De vraagstukken in deze ron
de zijn van Hauschild, Ard de
Jong, Kasteel en Van der
Ploeg.
De cijferstanden voor de con
trole luiden: Hauschild (1):
zwart: 7. 11. 13. 14. 19. 21. 25,
27. 31. 35. wit: 24, 28. 32, 34, 38.
39. 40. 42, 43, 48; De Jong (2):
zwart: 1, 3. 4. 10. 14, 33. 35, 38.
40, 42, 44, 45; wit: 11. 12. 13, 19.
22. 23. 24, 25, 29, 34. 47, 49;
VAN DER PLOEG (4)
Kasteel (3): zwart: 1, 4, 7, 10,
12, 13. 21, 25, 35, wit: 15, 16, 23,
24, 27. 28, 33, 34, 49; Van der
Ploeg (4): zwart: 1, 3, 5, 6, 7, 34,
35. 39. wit: 9, 14, 16. 17, 19, 20,
28, 40, 50. Alle problemen zijn
eerste publikaties. De oplossin
gen moeten zaterdag 23 okto
ber in mijn bezit zijn.
Voor de partijspelers tenslotte
de zetten uit de korte partij
tussen P. Roozenburg en Sa-
nirsad, gespeeld op 30 januari
1980 in Paramaribo. 1. 34-30
19-23 2. 40-34 14-19 3. 32-28
23x32 4. 37x28 10-14 5. 45-10
18-23 6. 42-37 23x32 7. 37x28 4-
10 8. 30-24 20x29 9. 33x24
19x30 10. 35x24 13-18 11. 39-33
16-21 12. 44-39 21-26? 13. 38-32!
26x37 14. 24-19 en Sanirsad
geeft het op. Er volgt 14x23
28x19 37x28 33x4.
De negentienjarige Rus Harry
Kasparov heeft zijn kandida
tuur voor de wereldtitel duide
lijk gesteld. Met grote over
macht, 10 uit 13 (ELO-presta-
tie van plm. 2740), heeft hij
het interzonetoernooi te Mos
kou gewonnen. Na een vlie
gende start leek hij zijn kruit
verschoten te hebben, maar
een fabelachtige eindsprint
maakte hem één ronde voor
het einde al zeker van een
plaats in het kandidaten
toernooi.
Op dit moment lijkt het erop
alsof voor de tweede plaats
een herkamp plaats zal vin
den, want de afgebroken partij
Gheorghiu-Beljavski staat re
mise. Toch moet ik hier voor
zichtig zijn, want er zijn meer
dere omkoopschandalen be
kend bij interzonetoernooien.
Ik denk alleen maar aan drie
jaar geleden, toen Petrosjan
'plotseling' een remisestelling
won van Ivkov en zich daar
door plaatste ten koste van
onze landgenoot Timman.
Aangezien de Roemeen Ghe-
orghiu niet bekend staat als
een integere figuur, zou het
me niets verbazen als Beljavs-
ki zich alsnog direkt zou plaat
sen voor de kandidatenmat
ches.
Voor onze landgenoot John
van der Wiel leek het toernooi
op een regelrechte katastrofe
uit te lopen; met als absoluut
dieptepunt zijn meer dan sma
delijke nederlaag tegen super
ster Kasparov. In deze partij
probeerde Van der Wiel een
dubieus systeem, dat door de
Leidse hoofdklasser Piket
sterk wordt gepropageerd.
Door gewone schakers is tegen
dit systeeih inderdaad weinig
te beginnen, maar zie hoe de
wereldtop zoiets behandeld:
J. v.d. Wiel-H. Kasparov.
Trompovskis-systeem.
I.d4 Pf6 2.Lg5 Pe4 3.Lf4 c5
4.d5 Db6 5.Lel.
Toen ik dit systeem voor het
eerst zag, leek het me niet se
rieus, maar het heeft toch wel
enkele pointes.
5...e6!
De meest principiële voortzet
ting, die de witte opstelling
dubieus maakt. In de partij
V.d. Wiel-Grünfeld Ohra '82
speelde zwart minder goed
5...g6 en kon na 6. f3 Pf6 7.e4
d6 8.Pc3 met 8..e6 slechts ge
lijk spel bereiken.
6.f3 Da5t! 7.c3 Pf6 8.e4 d6
9.Pa3.
Zwarts zesde zet veroorzaakt
een gekunstelde witte opstel
ling.
9...exd5 10.exd5 Le7 ll.Pc4
Dd8 12.Pe3 <M) 13.Pe2 Te8
14.g4?
Deze verzwakking kon de wit
te stelling niet meer hebben.
Wit had bv. 14.g3 gevolgd door
Lg2 en 0-0 genoegen moeten
nemen met een 'gewone'
slechtere stelling.
14..Pfd7! 15.Pg3 Lg5 16.Kf2
Pe5 17.Lb5 Ld7 18.Lxd7
Pbxd7 19.Pf5 c4 20.Ph5 Pd3t
21.Kg3 Lxcl 22.Txcl g6.
Wit geeft het op. Zo behandelt
een échte schaker dubieuze
systeempjes.
In de hierop volgende ronde
leek V.d. Wiel, tegen Beljavs-
ki, wederom het slachtoffer te
worden van een dubieuze ope
ning, maar nu had hij nog ge-
Moskou (slot)
vaarlijke tegenkansen. De
sterke Rus verkeek zich hier
op volkomen en moest al spoe
dig de koning omleggen. Door
deze sensationele overwinning
werd het resultaat van onze
landgenoot, 5 uit 13, nog enigs
zins dragelijk.
I.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 e6 6.Pdb5 d6
7.Lf4 c5 8.Lg5.
Tegenwoordig de gebruikelij
ke zetvolgorde om in de Sves-
nikovvariant te komen, want
5...e5 6.Pdb5 d6 7.Pd5! is voor
wit makkelijk speelbaar.
8...a6 9.Pa3 b5 10.Pd5 Da5t
Een uitnodiging tot remise
(ll.Ld2 Dd8 12.Lg5 etc.), uiter
aard wil Beljavski hier niet
van weten.
II.Ld2 Dd8 12.c4!
Bekend uit de partij Mikalits-
jin-Timosjenko en wordt alge
meen gezien als de weerleg
ging van het door zwart geko
zen systeem.
12...Pxe4 13.cxb5 Le6!?
In de genoemde partij speelde
zwart 13..Pe7? en verloor snel
na 14.Le3 Tb8 l5.Lc4 Da5f
16.b4 enz. De tekstzet lijkt me
een thuis geprepareerde va
riant, maar vermoedlijk heeft
V.d. Wiel 18.Pxe6f en 19.Lb6f
overzien, waardoor zijn ko
ning naar ongunstige velden
wordt gedreven.
14.Lc4 axb5 15.Pxb5 Dh4
16.Le3 Pxf2 17.Pbc7t Kd8
18.Pxe6t! fxe6 19.Lb6t Ke8
Kd7 of Kc8 faalt nu op 20.Lxf2
Dxc4 21.Pb6t.
20.Pc7+ Ke7 21.Lxf2 Dxc4
22.Pxa8 Pb4.
Hoewel wit in de diagramstel-or
ling een toren achter staatirs
heeft hij toch gevaarlijke te-Le
genkansen door de slechtejgj
stand van de witte koning en^
Pa8.
23.De2 Pd3t 24.Kd2
25.Lh4t Kf7 26.Thflf Kgg/
27.Txf8t TcY
27...Kxf8 28.Tflf Kg8 29.Dh5TPI
h6 30.b3? T*{
Geeft zwart een vitaal tempqui|
voor de aanval, direkt 30.Lf6jgr(
geeft wit een gevaarlijke te-00j
genaanval. [L
30...Dd4 31.Ke2 Kh7 32.Lf6.
Leidt geforceerd tot een verlo-
ren stelling, maar betere alter-^
natieven zie ik niet want de^
dreiging Th8-c8-c2 is vreselijkpi
32...Pclt! en
Deze fraaie tussenzet heeftijn
Beljavski overzien, nemen i^d
verplicht daar 33.Kei De3tiee
34.Kdl Tc8 snel verliest. De
33.Txcl Dxf6 34.Pb6 Db2fDn,
35.Kdl Tf8 36.De2 Dd4t 37^,
Kei Dglt 38.Kd2 Dd41fje
39.Kei Dxb6 40.Dxe4t Kh&ns
41.Tc2. ^d.
Hier werd de partij afgebro^t I
ken en later zonder verdei^s
spelen door wit opgegeven.^
Wit is kansloos na 41..d5» t
42.Dd3 e5!. La
Vier Antilliaanse vissen
De vissenwereld van de Antil
len vormt het onderwerp voor
een serie zegels, die op 15 sep
tember op de Antillen werd
uitgebracht. Deze serie bestaat
uit vier zegels zonder toeslag
en met als thema „Fauna-ze
gels 1982": 35 c: Chromis Mul-
tilineata (brown Chromis); 75
c: Lactophrys Bicaudalis (Spot
ted Trunkfish); 85 c: Acanthu-
rus Coeruleus (Blue Tang) en
100 c: Pomacanthus Paru
(French Angelfish). Het ont
werp voor deze zegels werd
vervaardigd door de heer
Humphrey C. Elisabeth uit
Willemstad, Curasao. De ze
gels werden in meerdere kleu
ren offset-druk vervaardigd
door Joh. Enschedé en Zonen
te Haarlem.
Eveneens op 15 september
bracht de Surinaamse Post
dienst een uit drie zegels be
staande serie in omloop met
als thema „100 Jaar ontdek
king tuberkelbacterie". Hier
mee wordt de ontdekking door
de Duitse geneeskundige en
bacterioloog Robert Koch
(1843-1910) onder de aandacht
gebracht. Dr. R. Koch was ook
de ontdekker van de cholera-
bacillen en de verwekker der
slaapziekte. Ook het ontwik
kelen van tuberculine behoort
tot één van de werken van dr.
Koch. Voor zijn werk verwierf
hij in 1905 de Nobelprijs.
Op een zegel van 35 c ziet men
het portret van Koch en de
tekst „Ontdekker tuberkelba
cil 1882". Een zegel van 65 c
toont naast het portret van dr.
Koch een microscoop. Op de
zegel van 150 c ziet men naast
het portret van de geleerde
een bacteriekweek.
Deze zegels blijven tot en met
9 november in de verkoop en
SURINAME 65c:
werden ontworpen door S.
Kromoredjo uit Paramaribo.
Het drukken in meerdere
kleuren offset werd verzorgd
door Joh. Enschedé en Zonen
te Haarlem.
Het was in het jaar 1482 dat de
boekdrukkunst voor het eerst
werd toegepast in Denemar
ken. Reeds in 1440 werd door
Johann Gutenberg in Mainz
het eerste boek gedrukt vol«tu.^
gens de door hem uitgevondenW
methode. De Deense PTT wilF2
dit feit in herinnering brengend
met de uitgifte van een postze^i
gel van Dkr. 1,80, die even-L
eens op 23 september in om-jAI
loop kwam. Deze zegel toontje
de afbeelding van een druk-t
pers uit die dagen. 9
Een gebedenboek was het|)Q
eerste boek dat van de persjiec
kwam. Het was vervaardigd injhc
opdracht van bisschop Carl^
Rönnow, die daarvoor speciaaL
de drukker Johann Snell uitf
Lübeck liet komen. Het werkF
droeg de naam „BreviarumÉ
Ottoniense" en telde duizendlok
pagina's. Van dit werk zijn 920fer<
pagina's uit een origineelHn
exemplaar bewaard gebleven!
Het duurde tot half in de zes-f
tiende eeuw voor de DenenF1
zelf drukkerijen opzetten. Het*
ontwerp voor deze zegelt
kwam van de hand van Povljj
Abrahamsen. De zegel werd in
de kleur bruin gedrukt door]
de drukkerij van de Deense!
PTT.
Opmars Hepatitis B is met vaccin te stuiten
De opmars van Hepatitis B,
een ernstige vorm van geel
zucht, kan met een nieuw vac
cin gestuit worden.
Tegen de ziekte zelf is niets te
doen, wel kan besmetting
voorkomen worden. Hepatitis
B eist in de wereld duizenden
slachtoffers. Zij sterven aan le
verziekte. Mensen die besmet
zijn met het Hepatitis B virus
lopen veel meer risico op le
verkanker dan niet besmette
personen.
Hepatitis B is in Nederland in
opmars. Dat komt door het
toerisme naar landen rond de
Middellandse Zee, waar min
der goede sanitaire en drink
watervoorzieningen zijn, en
het verblijf van etnische min
derheden in ons land, zegt de
hepatoloog-internist dr J.
Schalm van het Rotterdamse
Dijkzigt ziekenhuis. Bij vrou
wen uit het Middellandse Zee-
febied komt de ziekte tien
eer vaker voor dan bij Ne
derlandse vrouwen.
In de Verenigde Staten zijn er
per jaar 200.000 mensen die
aan Hepatitis B lijden, aldus de
Amerikaanse wetenschapper
dr M.R. Hilleman, die een
groot aandeel had in de ont
wikkeling van het nieuwe
vaccin. 20.000 Dragers waren
chronisch ziek en van die
20.000 stierven er 5.000. Hoe
veel mensen in ons land aan
de ziekte overlijden is niet be
kend. Het aantal dragers is
13.000. Eén procent - wordt
chronisch drager. In Utrecht
zijn onlangs zes heroïnever-
slaafden aan Hepatitis B over
leden. Ze maakten gebruik
van eikaars injectiespuit.
Drugsverslaafden zijn bevatte
lijk voor de ziekte omdat zij
vaak onder slechte hygiëni
sche omstandigheden leven.
Verder hebben ze een vermin
derd weerstandsvermogen.
In de Verenigde Staten en an
dere Westerse landen komt de
overdracht vooral tot stand via
aanraking met besmet bloed
en bloed bestanddelen. Directe
blootstelling kan optreden na
doorboring van de huid met
naalden die met geïnfecteerd
menselijk bloed zijn besmet.
Ook kan het virus worden
overgebracht via besmet
speeksel of menselijk zaad.
Het virus komt in westerse
landen betrekkelijk weinig
voor. maar in de minder ont
wikkelde landen des te meer.
En dan vooral in Zuidoost-
Azië en Afrika. Maar ook in
Rusland en vooral Grieken
land komt de ziekte relatief
veel voor.
Hilleman heeft nu echter een
vaccin ontwikkeld waarmee
de virusziekte kan worden in
gedamd. Door het vaccin
bouwt het lichaam antistoffen
op. Daardoor wordt een lang
durige bescherming tegen deze
vorm van geelzucht mogelijk.
Tot, voor kort waren er alleen
stoffen, die mensen korte tijd
tegen Hepatitis B konden be
schermen. Het nieuwe vaccin
wordt bereid uit het nlacma
van menselijke donors, die
chronisch drager van het virus
zijn. Het virus zelf kan (nog)
niet in een laboratorium wor
den ontwikkeld.
Het vaccin, dat wordt toege
diend om mogelijke besmet
ting te voorkomen, is vooral
bestemd voor mensen die (gro
te) risico's lopen met Hepatitis
B besmet bloed in aanraking
te komen. Dat zijn dan huisge
noten van chronische Hepati
tis B patiënten, drugsverslaaf
den, personeel in gezondheids
zorg, etnische minderheden,
prostituées en homofielen die
vaak van partner wisselen.
Het vaccin is voorlopig nog
vrii duur met 27R ruldpn nop
behandeling, maar in de toe
komst kan het veel goedkopei
worden.
Babies van vrouwen die chro-;
nisch draagster zijn van het
Hepatitus B virus hebben 9(f
procent kans ook met het vi
rus besmet te worden. Sommi
gen blijven het de rest vj
hun leven dragen. En de dra
gers vormen een voortdurend*'
bron van besmetting. De ba;
bies kunnen (en moeten) nt
direct na de bevalling antistof
fen en een vaccin krijgen. An-j
ders is er niets meer aan
doen. Als het op tijd gebeui
wordt immuniteit opgebouw<
voordat het virus zich kai
