Huismus
Vicniu
sc
haar
aan
FairLght
ËJog een robbertje vechten om echte inspraak
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1982
luurfDEN De fantasievolle En-
je r',e zangeres Kate Bush, die zich
>pkam978 de popgeschiedenisboeken
C.Vjong met „Wuthering Heights"
app-t even heel ernstig en zegt dan:,
innerlijke stem is voor mij
ilangrijk. Die zegt mij wat ik
doen om mijn prestaties te
iteren". Een kort ogenblik
Dan gaat ze verder:
la^teraf bekeken ben ik niet he-
ial tevreden over mijn verrich-
!Pu!?.Fn tot dusver, maar het stimu-
me wel om de volgende keer
harder te werken".
»s ambities zijn voorlopig toege
it op het muzikale vlak. Voor
■■•noederschap bijvoorbeeld voelt
24-jarige muzikante/danseres
_5 ««lopig weinig. „Ik ben nog té
met muziek bezig. Als ik kin-
chter,n wjjt geef aiies 0p om me
et zcH'S met ^et huishouden en de
n acptjes bezig te houden. Buiten
n|keufeit dat ik niet weet of ik het
iur Oaankan, ben ik nog niet bereid
3 s'a^laaraan te beginnen".
'p 9e£ is net terug van een vakantie
oele!|amaica. „Het is een prachtig
Alles swingt er. Het is echt
land om na een drukke periode
B komen. Iedereen is er zo aar-
60.0fen de omgeving is heel rustge-
n all4
metrhartje Londen praat ze over
met e nieuwe elpee „The Drea-
nt^eeB". Twee jaar vergde het ma-
let van ^eze langspeler, die met
jbe, c diverse muziekstijlen, zijn
ukénje arrangementen en teksten
1e «nieuwe Kate Bush laten horen,
t hgbi js eigenlijk even bijpraten,
^dof afgel°P.en twee jaar rinkel-
stot^n beide zijden van de Noord-
i0 m>le telefoon van verslaggever en
eres meerdere malen. Kates
oordapparaat deed zijn werk
198.ctireffelijk (Sorry, dat er nie-
t vodtd thuis is, maar als je een bood-
garajp wilt achterlaten, heb je daar
ameraf de pieptoon dertig seconden
m° Wat dank zij Kates ant-
y rdapparaat en de gesprekken
e volgden duidelijk werd, waren
tie. ?r meer de problemen met het
^^en van studiotijd, het vinden
^Égoede technici, de twijfels over
f kwaliteiten als producer en
fieres, het vinden van tijd om te
^^poneren en of de ingeslagen
^^kale weg wel de juiste was.
Dreaming" is een elpee waar-
e Fairlight een geperfectio-
•de synthesizer een belang-
rol speelt. Op de plaat is ook
ivloed van de drummachine te
•n. Kate maakte via Peter Ga-
I kennis met deze machine, die
an hem cadeau had gekregen,
roef veranderde mijn hele manier
n^ru componeren. Vroeger ging ik
de piano zitten en schreef een
Het laatste, dat eigenlijk pas
ragde studio werd toegevoegd, wa-
drums. Voor ik „The Drea-
ging opnemen, heb ik met
M /bevriende technicus een aantal
rlö^nstratiebandjes opgenomen,
eerste dat ik in de studio deed,
de ritmemachine instellen. Dat
Apiurde ook tijdens het compone-
Ivl lik werkte pas aan de melodie
als ik het ritme en de snelheid
17,n had bepaald. Die ritmes ga
me allerlei ideeën voor zowel
e' Melodie als de tekst. Hoewel ik
'9-ket componeren een drumma-
ioo kp 6ehruik, werk ik op mijn
t met Preston Heyman en Stu-
—Elliott. Drummers hebben na-
jpel-Jk iets betoverends dat machi-
10udj)ntberen".
S kOfl teksten heb ik deze keer in
loongVeel later stadium geschreven,
dat uad het gevoel dat ik de num-
inl. M muzikaal wat objectiever kon
bekijken. Bovendien had ik zoveel
te doen als ik niet in de studio
dat er nauwelijks tijd leek om te
schrijven. Dat ging me overigens
niet altijd even gemakkelijk af. Ik
heb af en toe dagen op mijn kamer
gezeten met een velletje papier
voor me waarop twee zinnen ston
den. Dan dacht ik: het zijn de juiste
zinnen, maar komt het nummer
ooit wel eens af?".
„Ik denk dat de songs deze keer
nog meer mijn gevoelswereld
weergeven dan de drie voorgaande
elpees. Ze geven aan dat ik niet zo
gelukkig ben met de manier waar
op wij ons als mensen gedragen. In
het titelnummer van de elpee (te
vens de single) wil ik aangeven dat
het fout is om een cultuur, die wij
niet kennen, te negeren en kapot te
maken zoals in Australië is gebeurd
met de Aboriginals. We moeten
juist proberen het te begrijpen
want misschien kunnen we er iets
van leren".
„Night Of The Swallow" heb ik in
Ierland, in Dublin, opgenomen met
leden van de Keltische folkgroep
Planxty. Dat was hartstikke leuk.
Die jongens hebben een heel ande
re instelling dan sessie-muzikanten.
Die werken meestal niet langer
dan tot een uur of twaalf 's nachts.
Ik kwam 's middags met een basis
band aan met de bedoeling 's a-
vonds rond acht uur weer te ver
trekken. Maar al snel werd beslo
ten om het vliegtuig van de volgen
de dag maar te nemen. Violist Sea-
ne Keane was om één uur 's nachts
nog bezig om zijn spel op de band
te zetten en Donal Lunny, die de
avond ervoor had opgetreden,
kwam 's morgens om vier uur de
studio binnen om nog even mee te
spelen. Die muzikanten leven echt
voor de muziek. Het lijkt wel alsof
ze er energie door krijgen: Ze zagen
er geen van allen moe uit en ook
hun spel was perfect".
„Om half acht 's morgens waren
we klaar. Ik ben direct naar het
Vliegveld gereden om mijn vlucht
niet te missen. Het aardige is dat
het nummer gaat over iemand die
als een zwaluw wil wegvliegen om
de volgende dag weer terug te ke
ren waarbij zijn problemen dan zijn
opgelost. Dat gevoel had ik ook een
beetje toen ik terugvloog. Het leuke
was dat toen ik, vlak voordat ik in
het vliegtuig naar Ierland stapte,
omhoog keek, er drie zwaluwen el
kaar achterna zaten. Het was net
alsof het bedoeld was als een voor
teken".
Gesleuteld
Kate heeft tijdens de opnamen in
de studio aan sommige composities
nogal wat gesleuteld. Zoals aan
„Get Out Of My House" bijvoor
beeld. „De bedoeling was om het
met een gitaarsolo te laten eindi
gen. Het spel was gescheiden in
twee delen. Tijdens de opnamen
leek het net alsof er twee mensen
aan het praten waren, er een soort
vraag-en-antwoordspelletje werd
gespeeld. Hierdoor kreeg ik een
nieuw idee dat ik ook in het num
mer verwerkte. De song werd uit
eindelijk veel langer dan oorspron
kelijk de bedoeling was geweest".
„Een nummer als „Houdini" is
zelfs helemaal veranderd. Daarin
vertel ik het verhaal van de vrouw
van de boeienkoning die na de
dood van haar man zijn geest laat
oproepen om te weten te komen of
hij zelfs aan de dood is ontsnapt.
Toen ik na drie maanden de ban
den afluisterde, was ik niet tevre
den met het geluid van de piano,
de basgitaar en de Fairlight. Dat
nummer hebben we helemaal op
nieuw opgenomen. Dat was nog
nooit eerder gebeurd".
Het aandeel van de Fairlight-syn-
thesizer op „The Dreaming" (de
hoes is geïnspireerd op het num
mer „Houdini") is groot. Kate
maakte voor het eerst kennis met
het apparaat tijdens de opname van
haar vorige elpee „Never Forever".
Richard Burgess van Landscape
ging in die tijd de studio's langs om
het apparaat te demonstreren. „Ik
werd er gelijk verliefd op", zegt ze.
„De Fairlight heeft me onder meer
een beter inzicht gegeven in hoe
een arrangement kan werken".
Kate heeft ruimschoots geëxperi
menteerd, maar niet alleen met de
Fairlight. Door het vertrek van Jon
Kelly (met wie ze „Never Forever"
had geproduceerd) was ze bij het
maken van „The Dreaming" volle
dig op zichzelf en de technici aan
gewezen. „Ik had de plaat best met
Jon willen maken. We waren erg
op elkaar gesteld, maar ik wilde
experimenteren en nieuwe dingen
ontdekken. Ik heb toen de beslis
sing genomen om zelf de produktie
te doen. Wat je nodig hebt, is een
goede technicus. En ik denk dat ik
geboft heb, want de vier technici
met wie ik heb gewerkt, waren erg
goed. Ze hebben ieder een stempel
op de elpee gedrukt. Nick Launey
bijv<x>rbeeld had een paar fantasti
sche ideeën, die ik kon gebruiken
en met Haydn Bendall heb ik twee
wat meer romantische nummers
opgenomen. Ik heb bij toeval,
want het was de bedoeling om met
Hugh Padgham de hele langspeler
te maken echter het langst ge
werkt met Paul Hardiman, een
heel komische man, die mij door
depressies hielp en van wie je een
°"'F,T MEDEZEGGENSCHAP OP SCHOLEN VAN KRACHT
eerlijk antwoord kreeg als je wilde
weten of een idee haalbaar was of
niet. Hij was ook heel geduldig. De
samenwerking verliep uitstekend,
ook omdat we ongeveer dezelfde
ideeën hadden. Dat maakte m'n
taak als producer trouwens een
voudiger. Vooral als ik zelf in de
studio bezig was. Dan controleerde
ik na een paar proef-opnamen het
geluid en liet het verder aan Paul
Hardiman over".
Gefrustreerd
„Het probleem als je produceert en
musiceert is dat je snel gefrustreerd
kunt raken en je zelfvertrouwen
kunt verliezen. De houding van de
muzikanten is erg belangrijk." Ik
heb het in het verleden meege
maakt dat ik aan het zingen was.
maar dat dit door de houding van
de muzikanten, die in de techni
sche ruimte stonden, niet lukte.
Dat kwam niet direct omdat ze niet
meeleefden, maar omdat ze me niet
echt hielpen. Op zo'n moment ver
lies je je concentratie en denk je: ze
vervelen zich, ze willen naar huis.
De mensen met wie ik werk zijn
om allerlei redenen belangrijk voor
mij, vooral op het emotionele
vlak".
Kate Bush is een echte huismus.
Dat wordt nog eens onderstreept
als ze vertelt hoe moeilijk het was
om studio-tijd te boeken, maar niet
van plan was buiten Londen een
studio te huren. „Alle belangrijke
artiesten leken tegelijkertijd in
Londen bezig met het maken van
hun elpee. We hebben wel twaalf
of dertien studio's uitgeprobeerd.
Er waren er echter maar drie of
vier die de faciliteiten hadden, die
nodig waren om „The Dreaming"
te kunnen opnemen. We hadden
onder meer een groot mengpaneel
nodig, omdat we twee synchroon
lopende bandrecorders gebruikten
en de Fairlight moest in het techni
sche gedeelte van de studio passen.
Ik wilde niet buiten Londen opne
men, omdat ik thuis veel beter tot
rust kan komen. Het is een ver
trouwde omgeving en in je eigen
bed slaap je het lekkerst. Het lijkt
mij afschuwelijk om na een zware
dag we werkten van maandag
tot vrijdag dagelijks ongeveer
twaalf uur naar een hotelkamer
te moeten. Daar kun je niet nog
even een video draaien of een beet
je in huis klungelen voordat je naar
bed gaat".
Kate, die eind dit jaar begin vol
gend jaar aan haar tweede tournee
begint, heeft veel verschillende
stemwisselingen op de elpee vast
gelegd. Hoe ze die precies live tot
uitdrukking zal kunnen brengen,
weet ze nog niet precies. „Ik ge
bruik zoveel verschillende stem
men, omdat de nummers waarin
steeds een bepaalde gedachte wordt
uitgedragen er om vragen. De
krachtige basis van de drums en de
basgitaar is er om die gedachten te
ondersteunen. In „Leave It Open"
bijvoorbeeld zijn negen verschillen
de vocalen-ideeën terug te vinden
om de song een John Lennon-ach-
tig Indiaas gevoel mee te geven.
In andere nummers was een
zwaardere stem nodig om de tekst
wat meer gewicht te geven. Om dat
te verkrijgen zong ik met een lage
stem het nummer, maar bovendien
lieten we de bandrecorder iets snel
ler lopen. Als je de band dan later
op normale snelheid afspeelt, krijg
je een heel lage stem. Hoe ik dat
live moet uitvoeren, zal nog heel
wat problemen geven, ook omdat
ik de bezetting van mijn groep be
perkt wil houden. Eén ding staat in
elk geval vast. Ik kan niet zonder
Fairlight op tournee".
HANS PIËT
neer zich zo'n geval voordoet de re
denen schriftelijk mee te delen.
De belangrijkste bevoegdheid van
de medezeggenschapsraad is de be
paling dat een besluit van het
schoolbestuur pas genomen kan
worden na de instemming van de
medezeggenschapsraad. In het mo
delreglement, waar scholen van
kunnen afwijken indien zij dat no
dig vinden, staan verschillende
vormen van instemming. Bij som
mige aangelegenheden is alleen een
meerderheid aan stemmen van de
raad vereist. Bij erg belangrijke za
ken kan een bestuursbesluit pas ge
nomen worden nadat drie vierde
deel van de medezeggenschapsraad
voor is.
Kortom, het komende half jaar be
tekent voor veel ouders en leer
krachten nog een aardig „robbertje
vechten" om werkelijke inspraak
van de grond te krijgen.
jan Vloet
HAAG De scholen zijn al
je^g^Hkele weken aan het draai-
kameP'* jaar ec^ter met >ets nieer
ïjvigheid dan anders. Aan ve-
zal het voorbij zijn gegaan,
sinds 1 augustus is de wet me-
yggenschap op scholen van
Dat wil zeggen dat de in-
^^tk van ouders en leerlingen op
len sinds die datum wettelijk
leest geld is. Voor het oog verandert
iakei*jjet veei Achter de schermen
2£jtr vormt de praktische invul-
srojvan de nieuwe wet voor bijna
___3cholen een extra belasting. De
houdt in dat de medezeggen-
psraad, die voor de helft gaat
tan uit personeel van de school
Tfoor de andere helft uit ouders
'f leerlingen, inspraak krijgt in
mogelijke schoolaangelegenhe-
EIDit geldt zowel voor het kleu-
lager- als het voortgezet on-
f'js. y
nu toe lag er wettelijk niets
vast over inspraak op scholen. Ou
ders konden voornamelijk invloed
uitoefenen via oudercommissies.
Op veel scholen echter bestond in
spraak alleen uit het „aanschieten"
van een leerkracht, in de hoop via
zo'n persoon toch nog iets gedaan
te krijgen bij het lerarencollege.
De wet op de medezeggenschap is
eigenlijk een uitvloeisel van de
Wet op de Ondernemingsraden
(WOR), die in 1977 tot stand kwam.
Voor- en nadelen
Tijdens de behandeling van de
WOR in de Tweede Kamer werd
bepaald dat er voor het onderwijs
een aparte regeling moest komen.
Niet dat men het in het onderwijs
met minder medezeggenschap
moest doen maar gewoon omdat de
WOR niet geschikt was voor een
specifieke schoolsituatie.
Wetten zijn geen wetten als ze geen
voor- en nadelen hebben. Zo ook
met de medezeggenschapswet. Een
belangrijk kenmerk voor de wet is
dat aan de ene kant veel geregeld
wordt en aan de andere kant wei
nig.
Voordeel is dat de scholen de volle
dige vrijheid hebben om naar eigen
inzicht en overtuiging de medezeg
genschap van personeel, ouders en
eventuele leerlingen te regelen. De
feitelijke invulling van de mede
zeggenschap moet in een reglement
worden vastgelegd. Elke school
mag dus de inspraak naar eigen be
hoefte regelen. In de wet zijn al
leen maar basisbepalingen opgeno
men, waaraan men zich bij invul
ling moet houden.
Een nadeel kan zijn dat door deze
vrije invulling van de wet er in
sommige scholen niet echt sprake is
van inspraak. De wet laat namelijk
ook de mogelijkheden open om al
les bij het oude te laten.
Dat wil niet zeggen dat scholen de
wet kunnen negeren, 's Rijks amb
tenaren hebben een aardige stok
achter de deur gehouden. Elk
schoolbestuur dat zich niet houdt
aan de bepalingen in de wet ris
keert namelijk dat de subsidie
komt te vervallen.
Pril stadium
Er bestaan wel mogelijkheden om
op een of meer onderdelen van de
wet af te wijken. Ook kan er ont
heffing gevraagd worden op gods
dienstige en levénsbeschouwelijke
gronden.
De wet medezeggenschap is in een
nog zeer pril stadium. Sinds de in
werkingtreding op 1 februari van
dit jaar hebben de scholen een half
jaar de tijd gehad (tot augustus) om
een voorlopige medezeggenschaps
raad te kiezen. In de praktijk blijkt
dat het grootste gedeelte van de
scholen binnen de wettelijke ter
mijn is gebleven.
Bevoegdheden
Voor die onderwijsinstellingen die
nu een voorlopige medezeggen
schapsraad hebben, is nu de tweede
fase begonnen. Binnen een half
jaar na de verkiezingen van de
voorlopige raad dient het schoolbe
stuur een reglement aan te bieden
aan die voorlopige raad. Voor de
voorlopige raad is maar één taak
weggelegd. Hij moet zich uitspre
ken over het medezeggenschapsre-
glement en voor de definitieve me
dezeggenschapsraad.
De bevoegdheden van de medezeg
genschapsraad zijn sterk afhanke
lijk van het reglement. Dat kan
voor elke school anders zijn. Zo is
de vraag heel discutabel -of een me
dezeggenschapsraad zich ook kan
mengen in ontslagprocedures van
leerkrachten.
Ook het adviesrecht is een kwestie
die vragen oproept. Kan een
schoolbestuur pas een besluit ne
men over een aangelegenheid wan
neer de medezeggenschapsraad
daarover een advies heeft uitge
bracht? Ook daarover moeten ou
ders en leerkrachten met elkaar in
de clinch. Wettelijk omschreven
staat wel dat het schoolbestuur niet
verplicht is het advies van de me
dezeggenschapsraad op te volgen.
Wel is het bestuur verplicht wan
Kate Bush gaat
eind dit
jaar begin
volgend jaar op
tournee.
