Poolse ambassadebezetter
voelde zich in ons land veilig
Bezetters worden in Zwitserland berecl;,s;
Steunmaatregel
dagbladen komt snel
VOLGEND JAAR GEEN UITBREIDING STER
RIJNLAND
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 10 SEPTEMBER 1982 PAGtt Jjl
Drie gijzelaars lopen na hun bevrijding door de Zwitser
se politie gisteren af op een vierde gijzelaar, die door
agenten wordt ondersteund.
(Van onze correspondent)
BERN Volgens de hui
dige Zwitserse strafwetten
kan de leider van de
Poolse bezetter, Florian
Kruszyk ten hoogste tot
tien jaar gevangenisstraf
worden veroordeeld.
Er bestaat in Zwitserland geen
strafwet, waarin een gijze
lingsactie die zonder bloedver
gieten afloopt, strafbaar wordt
gesteld, hoewel een dergelijke
wet wel in aantocht is. Krus
zyk en de zijnen zullen daar
om waarschijnlijk veroordeeld
worden op grond van gebruik
van geweld tegen de staat. Mi
nister van justitie Kurt Fur-
gler zei dat de bezetters in
Zwitserland worden berecht
omdat er geen uitleveringsver
drag bestaat tussen Polen en
Zwitserland. Bovendien is Po
len geen ondertekenaar van
het akkoord van de Raad van
Europa inzake de terreurbe
strijding.
In een vraaggesprek voor de
Zwitserse televisie verklaarde
Furgler „ervan overtuigd te
zijn dat Solidariteit niets te
maken had met de bezetting
van de Poolse ambassade in
Bern. Furgler beschuldigde de
Poolse regering ervan „alles
gedaan te hebben onmiddellijk
van de situatie te profiteren-
door levens in gevaar te bren
gen die niets te doen hebben
met deze operatie in Bern. „Ik
hoop van ganser harte dat de
Poolse regering rekening
houdt met het verschil tussen
de terroristen die in Zwitser
land worden gestraft en ge
vangenen in Polen die niets
met deze terroristische daad te
maken hebben.
Furgler zei nog dat de bestor
ming bijna moest worden uit
gesteld omdat een van de gij
zelaars een zelfmoordpoging
deed. Er werden artsen inge
schakeld die telefonische aan
wijzingen aan de bezetters ga
ven om de militaire attaché te
helpen. Kort daarna werd de
aanval toch ingerzet met een
traangasgranaat die in een
voedselpakket zat verborgen.
Polen betuigde bij monde van
zijn minister van buitenlandse
zaken Stefan Olszowski de
Zwitserse autoriteiten zijn er
kentelijkheid voor hun optre
den en de bevrijding van de
poolse diplomaten, maar de
Poolse autoriteiten bleven
twijfelen aan de lezing van de
Zwitsers dat de gijzelingsactie
in de Poolse ambassade een
zuiver crimineel karakter had,
„Een eenvoudig misdadiger
zou nooit de politieke eisen
hebben kunnen verzinnen aan
Polen. Een Poolse commenta
tor meende dat iemand de lei
der van het commandi
sen en hun formulerii
hebben ingefluisterd."
westen verblijvende
van de geschorste vakbfe
lidariteit veroordeelden
zeling als een misdadi|d<
en verklaarden ingeni
zijn met de afloop
bloedvergieten.
icSHi:
,n 'ring
se bi
sver
1
lófoffei
nolo
eidir
im
Behalve de naam van
ristencommandant, de
ge Florian Kruszyk,
identiteit van de overf'
ders nog niet bekend
ele
afki
rijf
GEHEIM AGENT FLORIAN KRUSZYK WAS RESTAURANTHOUDER IN DEN HAAG
DEN HAAG Versuft,
door traangas roodomran-
de ogen en volkomen ge
desillusioneerd verlaat
kolonel Wysocki donder
dagochtend rond elf uur
het gebouw van de Poolse
ambassade in Bern. De
handen omhoog, aan bei
de zijden een zwaar bewa
pend lid van de antiter
reurbrigade van de ge
meentepolitie van Bern.
Voor Wysocki, die samen
met drie kornuiten sinds
maandagochtend tien uur
de wereld in spanning
heeft gehouden, is het
spel tegen de Poolse rege
ring voorlopig uit. De ei
sen tot vrijlating van alle
politieke gevangenen in
Polen zijn niet ingewil
ligd, de staat van beleg in
Polen duurt voort. On
danks de gewelddadige
strijd van deze Poolse pa
triot.
De bezetters van de ambassade
zullen niet aan Polen worden
uitgeleverd daar lust men
hen wel rauw hen wacht
een ongetwijfeld langdurig
verblijf in een sombere Zwit
serse cel.
Het verhaal van kolonel Wy
socki is als een spannende de
tective, vol achtervolgingen,
onverwachte gebeurtenissen
en moed.
Kolonel Wysocki. Zijn werke
lijke naam: Florian Kruszyk.
Leeftijd: 42 jaar. Beroep: ge
heim agent, restauranthouder,
vluchteling, terrorist. Belang
rijkste levensdoel: Bevrijdt Po
len, koste wat het kost. Het le
ven van Florian Kruszyk,
alias Wysocki, is vervuld van
één belangrijke wens. Hij wil
het lijdende Poolse volk van
- het communistische juk bevrij
den. Als geheim agent van de
Poolse inlichtingendienst weet
hij hoe er gemanipuleerd
wordt, hoe de onderdanen on
der de knoet worden gehou
den. Het barbaarse communis
me, zonder enige vrijheid, gaat
hem steeds meer tegenstaan.
Hij is nog slechts 20 jaar, als hij
- na een uitstekend verlopen of
ficiersopleiding in het Poolse
leger wordt toegelaten tot de
i Poolse binnenlandse veilig
heidsdienst. Daar werkt hij
van 1962 tot 1965. Dan stapt hij
over op de buitenlandse in
lichtingendienst.
Na een aantal jaren barst voor
Florian de bom. Hij houdt de
eigenzinnige communistische
levens- en gedragswijze voor
gezien, is van mening dat zijn
landgenoten worden onder
drukt en besluit dat er iets te
gen moet worden onderno
men, om hen van dat onmen
selijke vrijheidsberovende juk
te bevrijden.
Gijzeling
In 1969 bevindt geheim agent
Kruszyk zich in de Oostenrijk
se hoofdstad Wenen, als altijd
een toevluchtsoord voor ont
heemde Polen. Hij zit zonder
Florian Kruszyk,
alias kolonel
Wysocki
geld. Ten einde raad besluit hij
samen met drie andete Polen
een juwelierszaak te overval
len, maar stuit daarbij op ver
zet van het winkelpersoneel.
Florian ziet slechts één uitweg
en in een vlaag van overmacht
én verstandsverbijstering be
sluit hij de eigenaar, diens
vroujv en dochter in gijzeling
te nemen. De politie van We
nen maakt tenslotte een eind
aan het angstige avontuur. Het
gevolg van deze noodsprong
van de jonge anti-communisti
sche Poolse dissident is een ge
vangenisstraf van negen jaar.
Florian Kruszyk komt vrij in
1978 en voelt zich op dat mo
ment gemotiveerder dan ooit
de Poolse regering dwars te
zitten, om op die manier zijn
landgenoten te kunnen „be
vrijden". Florian vertrekt naar
het neutrale Zwitserland, in de
hoop daar asiel te kunnen krij
gen. Hij dient verscheidene
keren een verzoek voor zo'n
vergunning in, maar telkens
wordt hem dat geweigerd: zijn
Oostenrijkse avontuur werkt
te veel in zijn nadeel. De Zwit
serse regering blijkt na uitge
breide antecedentenonderzoe
ken op geen enkele manier
ontvankelijk te zijn voor
Kruszyks argument, dat hij bij
uitwijzing een te grote kans
loopt door zijn ex-collega's van
de Poolse geheime dienst te
worden vermorzeld als een
verrader van het communisme
van de socialistische republiek
Polen.
Nederland
Florian voelt zich meer en
meer bedreigd en zoekt een
uitweg. Hij komt op het idee
naar het zachtmoedige Neder
land te gaan, een vredelievend
land, waar de Poolse legereen
heden in 1945 een belangrijk
aandeel hebben gehad in de
bevrijding. Bovendien wonen
er nog veel van zijn hope-
Dit pand was het centrum van de activiteiten van Florian
Kruszyk in Den Haag. Hij dreef daar tot maart het enige
Poolse restaurant, Chopin, in de residentie, waarin hij
Polen van allerlei slag ontving.
lijk bekeerde landgenoten.
In augustus 1978 komt de ont
goochelde geheim agent in Ne
derland aan, vastbesloten van
hieruit het Poolse regime de
nodige moeilijkheden te bezor
gen. Maar zoals een goed ge
heim agent betaamt, speelt hij
het spel voorzichtig. Deze keer
moet zijn opzet slagen, moet
hij zijn kansen benutten. Bij
zijn aankomst in Nederland
laat Florian Kruszyk weten
dat hij zojuist uit Oostenrijk
komt, en een poosje op bezoek
wil bii een vriendin in Stads
kanaal.
„Nou, dat mag", vinden de Ne
derlandse autoriteiten en hij
krijgt een bezoekersvisum dat
drie maanden geldig is. Flori
an zwerft door het hele land
en doet in september 1978 een
poging via de vreemdelingen
dienst van de Amsterdamse
politie een verblijfsvergunning
te krijgen, omdat hij hier werk
zou hebben gevonden. Het
verzoek wordt op procedurele
gronden afgewezen. Want, zo
luidt de argumentatie, „u bept
hier gekomen om vrienden te
bezoeken en dat betekent dat
u geen loon uit arbeid als in
komsten mag hebben". Daar
mee lijkt ogenschijnlijk de
zaak gesloten.
Maar Florian Kruszyk weet
van geen ophouden en doet in
maart 1979 opnieuw een aan
vraag voor een verblijfsver
gunning. Ditmaal vanuit As
sen. Wederom wordt zijn ver
zoek afgewezen. De reden, zo
als het ministerie van Justitie
in mei van dat jaar bekend
maakt, is dezelfde als tijdens
de eerste afwijzing.
De ex-geheim agent heeft zich
inmiddels aardig wegwijs ge
maakt in het Nederlandse
staatsrecht en vraagt herzie
ning van de afwijzing aan bij
de Advies Commissie Vreem
delingenzaken, die staatssecre
taris Haars (Justitie) duidelijk
moet maken, waarom Kruszyk
niet in Nederland kan blijven.
Maar nog voor dat advies ge
schreven is komt Florian als
een donderslag bij heldere he
mel met een nieuw feit op de
proppen. Hij is inmiddels ge
trouwd met de Nederlandse
onderwijzeres Maike Meijer
uit Assen. Op 13 september zit
zijn brief over dat onderwerp
in de grote stapel dagelijkse
post van het ministerie van
Justitie. Vier dagen later. In
de strijd om het bestaan wordt
door de Poolse Trotzkist een
nieuw element in de strijd ge
gooid. Florian Kruszyk dient
een asielverzoek in, omdat hij
meent dat bij eventuele uitwij
zing uit Nederland zijn leven
in gevaar zal komen vanwege
zijn „patriottistische" gevoe
lens en zijn over hem in Polen
en Nederland verschenen pu-
blikaties. Die zijn namelijk
niet bepaald een pleidooi voor
voortzetting van de toenmalige
politieke lijn van Polen.
In maart 1980 wordt de Pool in
ballingschap officiéél toegela
ten tot Nederland, wanneer hij
de zogenaamde B-status ont
vangt. Florian Kruszyk wordt
weliswaar niet als politiek
vluchteling erkend, maar er
zijn wel „klemmende redenen
van humanitaire aard, waarom
hij niet terug kan keren". Ex-
geheim agent Florian Kruszyk
heeft daarmee een legitiem
punt gekregen, van waaruit hij
zijn activiteiten tegen de Pool
se staat kan bundelen, zodat
hij niet persé in Nederland
hoeft te blijven, maar vrijelijk
naar andere landen kan rei
zen. Daar maakt hij later dus
dankbaar gebruik van-
Handtekeningenactie
Even terug naar het jaar 1979,
als Kruszyk nog verwoede po
gingen doet een veilig verblijf
in ons land te zoeken. Hij
woont op dat moment in de
Drentse hoofdstad Assen, waar
hij samen met zijn vrouw,
Maike Meijer, een eenvoudig
koopflatje bewoont aan de Ma
rie in Campislaan. De Asser
bevolking krijgt hoogte van de
miserabele omstandigheden,
waarin de arme vaderlandslie
vende en ook bange Pool ver
keert, en probeert uitwijzing te
voorkomen. Er wordt spon
taan een handtekeningenactie
op touw gezet. Binnen een
mum van tijd tekenen zo'n 600
mensen het papier, waaruit
blijkt dat hij in ons land moet
blijven, omdat hij alleen hier
veilig is.
De inkt van de handtekenin
gen is nog maar nauwelijks
opgedroogd, of de Poolse vrij
heidsstrijder houdt het voor
gezien en besluit naar Den
Haag te trekken. Daar staat de
Poolse ambassade, daar leeft
een groot aantal Polen, daar
kan hij misschien zijn ideeën
weerklank laten vinden.
Restaurant
Florian Kruszyk is inmiddels
gescheiden van zijn vrouw,
onderwijzeres Maike Meijer.
Hoewel Florian Kruszyk niet
over grote sommen geld be
schikt, lukt het hem aan het
Noordeinde 93 in Den Haag
een restaurant te kopen. De
naam van het etablissement is
Pools en welluidend: „Cho
pin". „Chopin" is het enige
Poolse restaurant in de resi
dentie en wordt een broeinest
van pattriottische en rege
ringsgezinde Polen. Zelfs def
tige leden van de ambassade
komen er regelmatig. De infil
tratie kan beginnen.
Maar dan maakt de zo zorg
vuldige en voorzichtig hande
lende Poolse spion eind vorig
jaar een fout. Een vergissing
die hem noodlottig wordt. Hij
laat zich ontglippen dat hij „de
ambassade wil bezetten". Bin
nen afzienbare tijd gonst het
onder de Polen in Den Haag
van de geruchten en wordt de
tip over de „bezetting van de
ambassade" doorgegeven aan
de Poolse ambassade in Den
Haag of aan de Haagse ge
meentepolitie; dat is niet te
achterhalen. „Ik kan niets zeg
gen", aldus Nico Laterveer,
het hoofd van de voorlichting
van de Haagse politie.
Florian Kruszyk merkt dat
zijn plannen zijn uitgelekt en
wordt bang voor eventuele ac
ties. Dat is in januari van dit
jaar. Hij verkoopt in maart zijn
restaurant „Chopin" aan het
Noordeinde en vertrekt met
de noorderzon: hopelijk on-
De flat in Assen
waar Florian
Kruszyck na zijn
asielaanvraag
tijdelijk woonde.
grijpbaar voor zijn ex-collega's
van de Poolse geheime dienst.
Bezetting ambassade
Het is niet duidelijk of Krus
zyk met zijn opmerkingen „de
ambassade te willen bezetten"
de Poolse ambassade in Den
Haag heeft bedoeld, of het am
bassadegebouw in Bern. Dat
laatste lijkt het meest aanne
melijk, gezien de aanwezig
heid van het vooraanstaande
kantoor van de Poolse onaf
hankelijke vakbond Soldariteit
in Ztirich.
De belangrijkste vraag blijft
echter hoe het mogelijk is ge
weest dat een als misdadiger
en terrorist bekend staande
Pool vaderlandsliefde en
criminaliteit zijn bij Florian
Kruszyk moeilijk te scheiden
in ons land een vreemdelin
genpaspoort kon krijgen, als
mede over de B-status voor
vluchtelingen kon beschikken.
Volgens een woordvoerder
van het ministerie van Justitie
in Den Haag was men niet op
de hoogte van het
van Florian Kruszyk
wist niet dat hij een
agent was, noch dat dt
serse regering enkele I
een asielverzoek heeft ai
zen op grond van zijn]
den. Het heeft er erg vel^,-
weg dat het ministeri|,t/C
Buitenlandse Zaken e
partement van
schromelijke wijze
kaar hebben heengewq
nog langs elkaar heenw
Want nog steeds l
rian Kruszyk over een f.
lands vreemdelingenpjl
nog steeds is zijn B
HENDRI BELTMAN
ra;
ik rr
;en c
it ze
AMSTERDAM Nog dit
jaar zullen de daarvoor in
aanmerking komende
kranten kunnen rekenen
op de langverwachte com
pensatie-uitkeringen voor
1981. Dit heeft minister
H.A. de Boer (CRM) giste
ren bekendgemaakt op de
jaarvergadering van de
Vereniging De Neder
landse Dagbladpers in
Amsterdam.
Minister De Boer had nog
meer goed nieuws voor de
krantenuitgevers. In 1982 zal
er geen uitbreiding van de
STER-reclame komen en ook
in 1983 niet, onafhankelijk
van wie er op de stoel van
CRM-minister zal komen te
zitten, aldus De Boer, die nu
zelf in feite demissionair is. De
NDP heeft zich bij herhaling
met kracht tegen uitbreiding
van etherreclame verzet. Meer
reclame op de beeldbuis zal
ten koste gaan van de kranten,
menen de dagbladuitgevers.
Krantel stopt
Tijdens hun jaarvergadering
besloten de dagbladuitgevers
per 1 augustus volgend jaar
een punt te zetten achter het
experimentele Viewdatapro-
ject Krantel. Van het begin af
aan hebben de dagbladuitge
vers Krantel gezien als een tij
delijke proef, waarmee duide
lijk moest worden of zij View
data voor hun informatievoor
ziening aan het publiek kon
den inzetten. Gebleken is dat
Viditel niet geschikt is als al
gemeen informatiemedium
voor het publiek. De ontwik
kelde kennis wordt na 1 au
gustus 1983 ondergebracht bij
het Centraal Bureau voor de
Courantenpubliciteit (CEBU-
CO), zodat de dagbladuitgevers
van deze kennis gebruik kun
nen maken.
Laatste dagen krant
zijn nog niet geteld
De laatste dagen van de krant
zijn niet geteld. Er zijn nog
grote mogelijkheden voor ont
wikkelingen voor de pers. Dit
heeft directeur Th.H. Oltheten
van de Staatsdrukkerij en
Staatsuitgeverij, gisteren be
toogd tijdens het twee dagen
durende twaalfde Europese
congres van de International
Newspaper Promotion Associ
ation in Amsterdam. Aan het
congres nemen ruim 200 afge
vaardigden van dagbladen uit
heel Europa, Amerika en Ca
nada deel. Oltheten ging in op
de problemen waarmee de
westerse pers momenteel
wordt geconfronteerd. Niet de
afnemende behoefte aan re
dactionele informatie, maar de
dalende inkomsten uit adver
tenties gaan een structurele
bedreiging vormen voor het
voortbestaan van de krant.
Want, zo zei hjj, hoewel de uit
gevers trachten deel te.nemen
in de nieuwe elektrip1
media om hun aandeé
informatiestroom niet
liezen, betekent dat i
einde van de krant. E
moet zich als commui
middel wel aanpassen
nieuwe generatie lezei
zich op specifieke groe
richten, met voor ieder
wenste informatie,
krant recht aan de indi'
teit van de lezer, aldus
ten.
De Zijl/LGB
gemakkelijk in
volgende ronde
LEIDEN De Zijl/LGB heeft
zich vrij eenvoudig geplaatst
voor de volgende bekerronde.
In zwembad De Zijl wonnen
zij met 166 van ESCA.
De plichtmatige overwinning
kwam vrij regelmatig tot
stand. Via 42 na de eerste
periode kwam De Zijl/LGB
halverwege de wedstrijd op
72. Na een tempoversnelling
van Stan van Belkum en wat
beter uitverdedigen werd in
de derde periode het gat gesla
gen. De ploeg van Rob Schou
ten liep toen uit naar 123,
met onder andere drie doel
punten op rij van Rob La-
grand.
Daarna finishte De Zijl/LGB
uiteindelijk in 166. Doelpun
tenmakers: Rob Lagrand
(viermaal), Albert Spijker
(driemaal), Martin Vreeburg
en Alex van Belkum (twee
maal), Stan van Belkum
(tweemaal) en Jan-Jaap Kore-
vaar, Ron Koster.
iker:
volg
ijd zi
ADVERTENTIE
Van: direktie
Aan: chefs werkplaats
en onderdelenmagaziji
{j «gust.
Zoals u weet, krijgen we over^,
paar weken de introduktie van
sportieve Ford Sierra. Van 't ondlajj
houd zullen we niet rijk word<«i
want de Sierra heeft 'n uitgekie SJ
onderhoudsschema. De reparaf
tijden zijn kort, dus u helpt m
klanten per dag. Zorg dat u vi
doende materiaal in huis heeft
de afleverings- en gratis eerste
derhoudsbeurt, want we verwacL
ten TOP-VERKOPEN.
Leiden Leiderdorp Katwijk
Vijf Meilaan 7 v.d. Valk Boumanweg 71 Kon Wilhelminas! r
Tel 071-310031 Tel 071-899301 Tel 01718-72r
FORD. MEER WAARD OP DE WEG. i
vz
