weekpuzzel door dr. Piuizer
WETENSCHAPPEN
postzegels
oplossing vorige puzzel
NR. 33 CRYPTOGRAM
mm
m
Volgend jaar achttien
bijzondere postzegels
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1982 PAGINA 17
HORIZONTAAL:
1. Aangezien 't echter gevonden is.
hoeft u de politie niet meer te bel
len (7);
4. Is deze vrouw al uit het zieken
huis? (7);
7. Moet je kijken: er zitten conserven
in! (7);
9. Zonder bel zult u er mogelijk min
der last van hebben dan met! (5);
11. Zowel een os als een paard is hier
mede te vangen (5);
12. Als het weer zo is bemoeilijkt dit
het vliegen (7);
13. De geschokte manager bleek van
Duitse afkomst te zijn (7);
15. Nederlandse riviervrucht (7);
17. In die houding staat het goed (7);
19. Is deze voorziening meer voor een
uitblinker dan voor een onopval
lend medewerker aangebracht?
(7);
21. Door bergen zal het duurder wor
den (7);
23. Zulk een schat vindt u niet louter
in Engeland (5);
25. Hier staat de N.O.S. helemaal ach
ter onder ons gezegd (5);
26. Het is niet eenvoudig als ik mij
met Leo ga bemoeien! (7);
27. Zulk een vaartuig is niet zwaarder
(7);
28. Door ons af te wijzen bleek zijn
gemanierdheid minder te zijn dan
wij ons dit hadden voorgesteld (7).
VERTICAAL:
1. Nog meer te moeten betalen bete
kent voor ons een extra klap! (7);
2. Heester die de ingenieur weer
vrucht geeft (5);
3. Door dit onbedacht te doen kete
nen velen zich aan nare gevolgen
(7);
4. Meer kan ik niet aannemen! (7);
5. Als u hiervoor gaat staan krijgt u
ruzie (5);
6. Met dit visgerecht kunt u dank
baarheid oogsten bij bedelaars (7);
8. Taal voor een horige? (7);
10. Zulk een persoon stoot niet af (7);
14. Dat de sorteerster zonder er te
kunnen wonen in dat gebied een
betrekking aanvaardt, bevreemdt
mij in hoge mate (7);
16. Welk deel met deze drank van dit
vaatwerk bedoeld wordt is mij een
raadsel (7);
17. Van opzij gezien is deze beroeps
speler mager (7);
18. Smakelijke Noordhollander (7);
19. Natuurlijk gaat het zo heel wat ge
makkelijker dan bij 26! (7);
20. Zakkenrollersfunctie (7);
22. Geen wonder dat hij 't stro er niet
door kon krijgen; de opening is
veel te nauw (5);
24. De oudste van de gokkers liep te
gen de muur (5).
De prijswinnaars van puzzel nr. 32 zijn:
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 33 dienen uiterlijk woensdagmiddag
in bezit te zijn van:
Leidse Courant. Postbus 11. 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
Biel
Zwitserse Biel wordt ie-
r een groot schaakfesti-
rganiseerd. DeZc
i ongeveer 700 schakers
iel. die in zeven groe-
/erden ondergebracht,
e grootmeestergroep na
in alle kategoneën het
trs systeem gehanteerd,
opschjterkste groep hiervan
gewonnen door de Joe-
■ische grootmeester Ivan
t. onze landgenoten v.d.
In en Douven deelden,
onverdienstelijk, de ze-
n vorj P'aats-
liik e bezette, grootmees-
J ]ep werd gewonnen door
'en Gheorgiu met 7 1/2
.u.in? gevolgd door de grote
1 T Mort met 6 1/2.
i Leidigenoem(je toonde niet
iede vorm van het Ohra-
i -toi. maar in onderstaan-
rtij bewees hij toch zijn
/ERK -dklasse.
-20.'oo Jtti (Italië)-Hort
eentelij»ann-
.00 U *6 2. Pc3 d5 3. Pf3 dxe4
14.00*4 Pf6 5. De2?!
76660rÓ,5Pmerkel'jk' dat. de Ita"
rk t grootmeester dit soort
Hoge Rlize varinntjes speelt. De
)375. Ket heeft twee pointes, de
12 u. 14- js (je grappige wending
over KL,,,, 6 pf(i mat, he( an_
W Si'clee 's vvat dieper: 5...
i. Binne 6. Dxe4 Pd7, 7. Lc4 Pf6
.00-18.0»! e6 waarna zwart met
5!raat 3|echte loper blijft zitten.
Mnr^kw Mort hebben dit soort
Topaakheden natuurlijk geen
I.00-13.Ö
icht 4*4 6. h3 Lh5 7. Pg3 Lg6
irr'ma re man'cr heeft wit wei-
10.30 ujadeel. de bedoeling is
Tel. 33
1ATIEDI
Hulp
X» lfi+1
Xltt* -A*
iüfti
iöA
Diagram 1.
8,..Lxc2? 9. Pxf7! Kxf7 10.
Dc4f met voordeel voor wit.
8... Pbd7 9.Pxg6?
Nu krijgt zwart definitief het
initiatief, na 9. d4 e6 10. h4!
Pxe5 11. dxe5 Pd7 12. h5 Lf5
13. Pxf5 heeft wit door het lo-
perpaar redelijke kompensatie
voor zijn zwakke pionnen.
9... hxg6 10. b3 e6 11. Lb2
Da5! 12. a3 Th4!
Met zijn twee laatste krachtige
zetten houdt Hort wit volledig
in bedwang; het is moeilijk te
zien hoe wit verder moet ont
wikkelen.
13. Df3 Ld6 14. Le2 Tf4!
Zwart laat zich niet verleiden
tot 14.. Pe5?! 15. De3 Pd5 16.
Dg5 Pf4 17. Kfl! Dd8 (ge
dwongen) 18. Dxd8f Txd8 19.
Pe4 en wit is uit de proble-
Ï56nDd3 Dc7 16. Lf3 Le5!
Dwingt wit tot de volgende
trieste concessie, want 17. 0-0-0
Lxb2f 18. Kxb2 Pe5 19. De2
Pxf3 20. gxf3 is hopeloos voor
wit.
17. c3 Ld6 18. Dc2?
Zie diagram 1.
Hierna is'wit geforceerd verlo-
Diagram 2.
ren, nodig was daarom 18.De2
Db6 19.0-0! (na 19. b4 Pe5 zijn
er teveel gaten in de witte
stelling) Dxb3 20. Tfbl en wit
heeft nog wat kompensatie
voor de pion.
18... Txf3! 19. gxf3 Lxg3 20.
fxg3 Dxg3t 21. Kfl Dxf3t 22.
Kgl Dg3t 23. Kfl Df3t 24.
Kgl Pe4 25. d4
Geeft het vitale veld e3 vrij,
maar ook na 25. Th2 Pg5! is
wit verloren.
25... De3t 26. Kg2 Dg3t 27.
Kfl Df3t
Hort was in enorme tijdnood,
vandaar dat de partij iets lan
ger duurt dan noodzakelijk.
28. Kgl De3t 29. Kg2 Dg5t
30. Kfl Pg3t 31. Kg2 Pf5t 32.
Kh2 32... Dg3 mat
Winnaar John Nunn heeft dit
jaar, na zijn fraaie overwin
ning bij de Hoogovens, weinig
overtuigend gespeeld. Mis
schien dat deze toernooizege
hem het benodigde zelfver
trouwen geeft, om tijdens het
interzonetoernooi een rol van
betekenis te spelen. De stijl
van Nunn is zeer agressief, zo
als blijkt uit de volgende par
tij.
J. Nunn - R. Szmetan (Ar
gentinië)
Siciliaans.
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4.
Pxd4 a6 5. c4 Pf6 6. Pc3 d6 7.
Le2 Le7 8. 0-0 0-0 9. f4 Dc7 10.
Le3 Te8 11. Del Pbd7 12. Dg3
Lf8 13. Tadl Pc5 14. e5 Pfe4
15. Pxe4 Pxe4 16. Df3 f5 17.
exf6 Pxf6 18. Khl g6 19. Lgl
Lg7 20. Db3 Pe4 21. De3 Pf6
22. Db3 Pe4 23. Lf3 Pc5 24.
Da3 Ld7 25. Tfel Tac8 26. b4
Pa4 27. Pxe6 Dxc4 28. Ld5
Dc3 29. Pg5t Kh8 30. Pf7t
Kg8 31. Pxd6t Kf8 32. Dxc3
Pxc3 33. Pxc8
Zwart geeft het op.
In de open toernooien werden
enkele schoonheidsprijzen be
schikbaar gesteld, de volgende
partij werd unaniem tot beste
partij gekozen.
Castagna (Zw.)-Ernst (Zw.)
Catalaans.
I. d4 d5 2. Pf3 e6 3. g3 c5 4.
Lg2 Pc6 5.04) Pf6 6. c4 dxc4 7.
Da4 cxd4 8. Pxd4 Dxd4 9.
Lxc6t Ld7 10. Lxd7t Dxd7
II. Dxc4 Tc8 12. Db3 Dd5 13.
Da4t b5! 14. Dxa7?! Lc5 15.
Da6
Zie diagram 2
Wit was iets te hebberig, met
een fraaie kombinatie wordt
dit afgestraft.
15. Lxf2fü 16. Kxf2 Pg4f 17.
Kgl Txcl! l8.Txcl Dd4f 19.
Kg2.
19... De4t 20. Kgl De3t 21.
Kg2 Dxe2t 22. Kh3 Pf2t 23.
Kg2 Pdlt! 24. Kh3 Dflt 25.
Kh4 g5t 26. Kxg5 TgSf 27.
Kh4 Tg4t.
Wit geeft het op.
Gérard Jansen uit Huissen is
de nieuwe Nederlandse junio
renkampioen. Hij won de her
kamp om de titel met 3-1.
Hendrik van der Zee. het 15-
jarige talent uit Leeuwarden,
verloor de tweede partij. Jan
sen was door mij, toen bekend
werd dat de grote favoriet
Eran Binenbaum niet zou
meedoen, als grote kanshebber
voor de titel aangemerkt.
De krachtsverschillen waren
gering in Westerhaar, waar
het toernooi voor de derde
keer in successie werd gehou
den. De plaatselijke club. on
der leiding van de bezielende
voorzitter Huls, stond ander
maal garant voor een goed ge
organiseerd toernooi met span
ning tot de laatste zet.
Uiteindelijk eindigden Jansen
en Van der Zee samen onge
slagen met 12 uit 9 op de eer
ste plaats, gevolgd door plaat
selijk favoriet Wim Bremmer
en de eveneens ongeslagen Jo-
han Krajenbrink met 11 uit 9.
Drie spelers ongeslagen in een
titeltoernooi, dit betekent dat
een nederlaag met zoveel
remises niet fataal hoeft te
zijn. Bremmer werd niettemin
uitgeschakeld voor de titel
door verlies tegen Van der
Zee, en verspeelde daarmee
tevens zijn uitzending naar het
jeugd WK dat in Suriname
wordt gehouden. Daarvoor ko
men nu Jansen en Van der
Zee in aanmerking.
Gérard Jansen veroverde in
1978 de aspirantentitel. Sinds
1979 speelt hij bij de junioren.
In drie opeenvolgende jaren
legde hij beslag op de vijfde en
twee derde plaatsen. In het
jeugd WK 1981 veroverde hij
als invaller verrassend de
vierde plaats.
Jansen legde de basis voor zijn
succes in de derde ronde,
waarin hij de sterke Wieger
Wesselink in de slotfase van
de partij verschalkte. In de
stand van het eerste diagram
speelde Wesselink (na 43-38)
47. ...26-25??, waarvan Jansen
natuurlijk profiteerde: 48. 33-
28! 25x21 49. 28x10 met win-
12-17 52. 5-41 6-11 53. 30-24 11-
16 54. 24-20 27-32 55. 41x21
(over schijf 18) 16x27 56. 20-15
13-19 57. 15-10 19-23 58. 10-4 27-
32 59. 4-15! en Wesselink geeft
zich gewonnen. Op 32-37 volgt
15-10, op 23-28 15-42 met on
middellijke winst.
In de vierde ronde blunderde
Henk van Klaveren tegen de
verder falende Erik Brunsman
NK voor de jeugd
WESSELINK
S S
i 1 i 1
li li m
l p a i
-
'K
JANSEN
(zwart). 1. 32-28 19-23 2. 28x19
14x23 3. 37-32 10-14 4. 35-30 20-
25 5. 33-29 5-10 6. 40-35 14-19 7.
30-24? 19x30 8. 35x24 en toen
kwam het simpele 8. 13-19 9.
24x22 17x26 met schijf,- en la
ter partijwinst.
In dezelfde ronde verbeterde
Jansen zijn score met winst te
gen Korsten. Ook in deze par
tij valt op dat Jansen met be
scheiden middelen op de zege
afgaat. Het tweede diagram
geeft de stand aan na Jansens
29. 21-26. Chris Korsten uit
Schijndel speelde hier 30. 49-
43, een begrijpelijke zet die 34-
30 voorbereidt. 30. 6-11 31.
37-32 11-17 32. 36-31 26x37 33.
32x41 17-22! 34. 28x17 12x21.
Een simpele, maar sterke ruil.
37. 34-30. Nu kan de achter
loop. Het is instructief te zien
hoe Jansen aantoont dat hij
niet van winst kan worden af
gehouden. 37. 9-14 38. 30x19
14x34 39. 39x30 20-25 40. 33-28
25x34 41. 28-22 27-32 42. 22-17.
Deze stelling moet Korsten
voor ogen hebben gehad. Toch
verliest hij kansloos.
42. 32-38 43. 43x32 18-22 44.
17x28 34-39 45. 45^10 39-43 46.
28-22 43-49 47. 32-28 8-12 48. 28-
23 49-16 49. 23-18 12x23 50. 22-
17 16-7 51. 40-34 23-28 en Kor
sten staakte zijn verzet.
Nicotine middel tegen gevreesde
bijenziekte
APELDOORN/WAGENIN-
GEN De internationale im
kerij kan weer opgelucht
sch e
Oude vestingen op Europazegels
1033 B( Nederlandse Europa-
insen, d-zegels zullen op 16 sep-
tijdelijW a.s. in de verkoop ko-
in wordiHierbij gaat het om twee
J®r® m°j in de waarde van 50 ct.
'9 en 0 ct. Deze zegels kregen
RALE -£ma „Oude vestingen en
Tel. ijgstadjes" en werden ont-
an 9.00jn door B.Cornet uit
r vrijwil
an persif
;n I in vroeger tijden wer-
Eike diijiederzettingen beveiligd
0 00 u- plunderende benden.
eg 2' Hverd men genoodzaakt
iCENTFÊ beveiligen tegen krij-
ys, Brevet veroveringsplannen,
i) tel. Hnkelijk geschiedde deze
|w°. 10»rming op primitieve
erstraat or o a- aarden wallen
vo. lo-^ketsels of palissaden en
L inpalen. Veelal werd rond-
zoek vj wallen ook een gracht
itionswfyen waar(joor Gok het
>en mi nCKjjge bescherming
bij zw! Mettertijd werden de
ouderft wallen vervangen door
44715. i walmuren, voorzien
renwiik muurtorens en ste-
1 (dag. oorten.
ïrbetering van de aan-
EN Klbpens leidde tot de in-
7onCfllfS van het gebastioneer-
:den !lsel omstreekt 1500. Uit
5sle. voBefrnporteerd, werden de
>l. 071-f stenen bastions in Ne-
preekuiid aangelegd bij de bouw
y°orA dwangburcht Vreden-
14-15® Utrecht (1529) en daar-
DERS -6 bij enkele andere ves-
sen-Niel.
ast, telden bij het begin van de
- Sophi|Qari6e Oorlog nog vele
126325.' 'n bet middeleeuwse
vrijdag tn verkeerden, werd ge
inaar een systeem waar-
ROUWfit gebastioneerde stelsel
oodWHiPanSePast aan Neder-
cht 1. d omstandigheden. Dit
nacht t geen tijdrovende bouw
ten, maar bastions en
.ANDEIL,aiien waren opge-
rfüftélF van aarbe en er werd
14-15gebruik gemaakt van
aalschffl
.071-1
4-15 u.
natte grachten. Dit systeem
staat bekend als het Oud-Ne
derlandse stelsel en heeft een
grote faam verworven tot ver
over onze grenzen.
Nog voor de volledige ontwik
keling van het Oud-Necler-
landse stelsel, bouwde de ves
tingbouwer mr.Adriaen An-
thonisz. van Alkmaar tussen
1590 en 1600 in Enkhuizen een
omwalling met uitsluitend bas
tions en daarvóór een natte
gracht. De omwalling was
ruim om de bebouwing heen-
gelegd, want de stadsbestuur
ders verwachtten een snelle
groei van de toen welvarende
handelsstad aan de Zuiderzee.
De concurrentie van Amster
dam sloeg die hoop de bodem
in; de groei bleef voorlopig uit.
Integendeel, de bevolking liep
van meer dan 20.000 zielen te
rug tot minder dan 5.000 in
1850. Na 1855 nam de econo
mische groei en daarmee ook
de bevolking weer toe. Voorlo
pig was er nog genoeg plaats
binnen de veste, zodat in de
tijd dat elders op rigoureuze
wijze werd ontmanteld, in
Enkhuizen de omwalling ge
spaard bleef.
Jammer genoeg heeft men in
een latere fase twee bastions
gesloopt, zodat er nog slechts
vijf over zijn. Maar die zjn ook
de moeite waard om te bewan
delen.
Coevorden, gebouwd volgens
het oude stelsel in de vorm
van een regelmatige zeven
hoek met zeven bastions en
een aantal buitenwerken, was
aan herziening toe. In 1680
diende Menno Baron van Coe-
hoorn hiervoor een plan in.
DEN HAAG De PTT zal volgend jaar achttien bijzonde
re postzegels uitgeven. Dit heeft het staatsbedrijf deze
week bekendgemaakt. In maart verschijnt een postzegel
ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de
ANWB. In april volgt een serie van vier zomerpostzegels
met bijslag gewijd aan de Nederlandse schilderskunst. Een
serie van twee Europa-CEPT-postzegels over de ruimte
vaart en de betekenis van de pers wordt in mei uitgegeven.
De rest van het uitgifteprogramma ziet er als volgt uit: in
juni twee postzegels gewijd aan „De Stijl" (ontwikkelingen
van de moderne kunst, vormgeving en architectuur); in
augustus: serie van vier postzegels van het Nederlandse
Rode Kruis over de vier conventies van Geneve; in okto
ber: postzegel gewijd aan Maarten Luther ter herdenking
van zijn 500ste geboortedag en in november: een serie van
vier kinderpostzegels met bijslag en een velletje met het
thema „Kind en Mileu". De juiste data van uitgifte en
waarden zijn nog niet bekend.
Een hevige pennestrijd met
tijdgenotèn volgde, maar de
inzichten van Coehoorn wer
den bij de verbouwing wèl toe
gepast.
In tegenstelling tot Enkhuizen
is Coevorden wel ten offer ge
vallen aan de sloopwoede na
de opheffing als vesting. En
kele schamele restanten van
de vestingwerken zijn nog
aanwezig en ook de binnen
stad vertoont trekken van
oude vestingstad. Verder zijn
het kasteel gedeeltelijk en een
paar magazijngebouwen geres
taureerd. In het Musketkogel
huis achter het Arsenaal is
thans het gemeentelijk mu
seum „Drenthe's Veste" on
dergebracht.
Op de zegel van 50 ct. ziet men
de plattegrond van de verdedi
gingswerken van Enkhuizen.
Dit naar een handschriftkaart
die vermoedelijk in de tweede
helft van de 17e eeuw is gete
kend.
De zegel van 70 ct. toont een
fragment van de verdedigings
werken van Coevorden. In ge-
styleerde vorm is afgebeeld
het zuid-westelijk front van de
door Coehoorn verbeterde ves
ting. Op de zegel ligt het noor
den niet aan de bovenkant
doch aan de rechterzijde. Het
fragment is ontleend aan een
met de hand getekende kaart
van de Hattinga's, circa 1750.
Rechtsonder op de zegel een
gedeelte van de binnenstad,
waarbij de bebouwing niet
werd ingetekend. Daaraan
vast twee van de zeven bas
tions, waarvoor de hoofd
gracht is gelegen.
In het water tussen de bastions
ligt een eilandje dat ravelijn
wordt genoemd. Voor de
hoofdgracht een doorlopende
wal, die enveloppe wordt ge
noemd. De enveloppe zelf is
ook omringd door een gracht.
Op beide zegels komen het
woord „Europa" en het CEPT-
vignet voor. De zegels werden
uitgevoerd in de kleuren
blauw, zwart, licht- en don
kergrijs. Het drukken werd
verzorgd door Joh. Enschedé
en Zonen te Haarlem. Deze ze
gels zijn verkrijgbaar tot 1 ok
tober 1983.
ademhalen. Er is namelijk een
even simpel als doeltreffend
middel gevonden tegen de
alom gevreesde Varroa-mijt,
de bijenziekte. Nicotine blijkt
hét middel te zijn om deze pa
rasiet te vernietigen.
Dit werd onlangs bekend ge
maakt op een bijeenkomst in
Wageningen. Jarenlang was
de varroa gevreesd omdat het
diertje zich ten koste van de
levenssappen van de bij in le
ven houdt. Dat is uiteindelijk
funest voor het bijenvolk. Niet
alleen komt van honingpro-
ductie dan niets meer terecht,
maar ook de zo belangrijke be-
stuivingstaak van de bij komt
bij aantasting van de Varroa in
het gedrang.
De opmars van de parasiet
leek tot voor kort onstuitbaar.
Via India, China en Japan
verspreidde de mijt zich naar
Oost-Europa om tenslotte ook
de Westeuropese landen in de
ban te krijgen. Op dit moment
is de parasiet al doorgedron
gen tot Rheinland-Westfalen.
Overschrijding van de Neder
landse grens was nog maar
een kwestie van tijd.
Jarenlang werd er in onder
zoeksinstituten, met name in
die landen waar de varroa
haar sporen al naliet, veel geld
gespendeerd aan research om
een oplossing te vinden. Die
inspanningen werden maar
matig beloond, want de vele
honderden geteste stoffen
kwamen veelal van chemische
huize en bleken vaak op één
of andere manier schade te be
rokkenen aan de bij of de ho
ning.
Onlangs werd in de imkerij
opschudding veroorzaakt toen
de Zwitsers een middel ont
dekten dat bruikbaar leek: De
Folbex-strip. Echter: De strip
kan maar in bepaalde perio
den van het jaar gebruikt
mocht worden, herhaalde be
handelingen zijn noodzakelijk
en de aanschaf van de strips is
vrij duur. Nicotine heeft die
nadelen niet. Nog eenvoudiger
wordt het bij het besef, dat de
Nederlandse imkers al sinds
jaar en dag de bijen beroken
met nicotine voor ze in de kor
ven of kasten aan het werk
gaan.
De ontdekking staat op naam
van de Nederlander drs. A. de
Ruyter. Hoewel Nederland
nog Varroa-vrij was. werden,
vooruitlopend op de komst, al
maatregelen genomen. Onze
imkerij richtte een ziektebe-
strijdingscommissie op met 25
onderafdelingen, onder auspi
ciën van de organisaties, die
nauw bij de imkerij betrokken
waren. De Ruyter werd aange
steld om eveneens het nodige
onderzoek te verrichten. Tij
dens zijn uitzending naar het
zwaar besmette Griekenland
deed hij de vondst
De Nederlandse imkers bero
ken de bijen gewoontegetrouw
met tabak. In andere landen
houdt men er andere tradities
op na. Zo gebruiken de Duit
sers er gedroogd gras voor en
stoppen de Grieken denne-
naalden in hun pijp. De Ruy
ter bleef echter vasthouden
aan de tabak en dat werd zijn
geluk. Tijdens zijn werkzaam
heden in de Griekse korven
viel hem op. dat in de korven
die hij berookte dode Varroa-
mijten op het rooster achter
bleven. Bij de Griekse imkers
was dat niet het geval.
Deze ontdekking werd echter
niet meteen aan de grote klok
gehangen. In Duitse onder
zoekscentra werd de zaak op
nieuw onderzocht. Daarbij
kwam onomstotelijk vast te
slaan, dat nicotine funest is
voor de parasiet. Hoewel de
gevolgen voor bij en honing
nog niet tot in de finesses zijn
onderzocht, staat al vrijwel
vast dat de nicotine geen kwa
lijke gevolgen heeft. Immers,
de imkers beroken de bijen al
jaren zo en de nauwgezette
controle op de honing heeft
nog nooit een residu aange
toond. Ook voor de imkers zelf
zijn de gevolgen niet schade
lijk, omdat er alleen maar
wordt geblazen.
door
W Hengeveld
Op het volgende spel vergat
Helma dat er een veilige speel
wijze was. Ze ging één down.
terwijl dat niet nodig was:
S:°V 8 4
H: V 9 7 4 3
R: A 10 3
K: A B
Oost West
S: A H B 10 9 2 S: 6 5
H: H: H
R: 9 7 2 R: V 8 6 4
K: H V 9 8 K: 10 76532
Zuid (Helma)
S: 7 3
H: A B 10 8 6 5 2
R: H B 5
K: 4
Oost gever: niemand kwets
baar. De bieding:
Oost Zuid West Noord
IS 2 H pas 3 H
pas 4 H pas pas
West kwam uit met schoppen
zes. Noord de vier. Oost de
boer en Helma de zeven. Oost
vervolgde met schoppenheer
en daarna schoppenaas. Schop
penaas werd door Helma ge
troefd met de tien en overge-
troefd door West met de heer.
West vervolgde met klaver-
tien. Voor het aas van Noord.
In het verdere verloop van het
spel sneed Helma de ruiten
vrouw over Oost. Begrijpelijk.
Oost had geopend! Er was ech
ter een veilige speelwijze. Niet
het „loser on loser"-principè,
door een ruiten weg te gooien
op de derde schoppen, want
dan vervolgt Oost met schop
pen en mag West toch de troef
heer maken. In de derde slag
moet Helma met het aas troe
ven. Nu een kleine klaver
naar het aas. klaverboer ge
troefd en nu een kleine harten
voor de heer Wie de troef
heer ook heeft. Hij moet óf in
de dubbel renonce spelen óf
hij moet de ruitensnit geven,
waardoor het contract onver-
liesbaar is.
