weekpuzzel door dr. Pluizer
postzegels
WETENSCHAPPEN
oplossing vorige puzzel
NR. 29 KRUISWOORDRAADSEL
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 24 lULIlS
De prijswinnaars van puzzel nr. 28 zijn:
Herma van der Horst. Haagweg 80. 2321 AG Leiden.
Herman Boskamp. Batavenstraat 28, 2225 ZD Katwijk.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 29 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
HORIZONTAAL:
1. aarzelend;
13. beroeps-
danseres op
Java;
14. eerste
minister;
16. sporeplant;
17. bloeimaand;
19. gemiddeld
(afk.);
20. wig om hout te
klieven;
22. hoewel;
23. alvorens;
24. bundel;
26. vinnig;
27. symbool voor
selenium;
28. redactie (afk.);
30. kledingstuk;
32. boom;
33. denkbeeld;
35. grappen
maker;
37. reinigings
middel;
38. windrichting
(afk.);
39. soort café;
41. bijbelse naam;
42. inzet bij een
spel;
44. verbrandings
rest;
45. verdicht
verhahl;
47. ansjovisachtige
vis;
49. dakbedekking;
50. houten
drinkkom;
51. vreemde titel;
52. mannelijk
dier;
54. vreemde
munt;
57. dikke, vettige
damp;
60. klaar;
62. bijbelse naam;
63. sluw dier;
65. plaats in
Gelderland;
66. rivier in Italië;
67. zwaar stuk
hout;
69. vaartuig;
72. soort mijt;
74. rivier in
Oostenrijk;
76. aan iets
vast zittend;
78. windvlaag;
79. en andere
(afk.);
80. boom;
82. toiletartikel;
83. beroep;
84. voorzetsel;
85. zonder moed;
87. paling;
89. danspartij;
90. waterblaasje;
91. vrouwelijke
functie;
94. krombaan-
geschut;
96. vlag die de
overwinning
aanduidt.
I VERTICAAL:
1. schutsluis;
2. inhoudsmaat
(afk.);
3. uitspansel;
4. rivier in
Duitsland;
5. uitroep;
6. godsdienst
(afk.);
7. voorzetsel;
8. ernstig;
9. vrouwelijk
dier;
10. vat met
hengsel;
11. symbool voor
nikkel;
12. scheepsvloer;
13. stad in Spanje;
15. grijsachtig
groen;
16. krijgswezen
ter zee;
18. tweetal;
21. voegzaam;
24. papiermaat;
25. dikke
vloei stof;
29. lidwoord;
30. de jongere
(afk. Latiin);
31. voorzetsel;
32. in oprichting
(afk.);
34. hard
gevulca niseerd
caoutchouc;
35. rode edelsteen;
36. roofvogel;
37. vis;
40. vóór de
mid dag (afk.
Latijn);
De jaarlijkse interland tegen
België heeft een Nederlandse
combinatie een grote 18-2 zege
opgeleverd. Toegegeven, de
Zuiderburen traden evenmin
in hun sterkste samenstelling
op zo ontbraken de gebroe
ders Verpoest, Bernard Lem-
mens en Theo Willems dan
nog is het krachtsverschil ont
hutsend. De top in België blijft
heel smal.
De gedetailleerde uitslag luidt:
Casaril-Heusdens 0-2, Piens-F.
Teer 0-2, Vaessen-Bineribaum
0-2, Kleinmann-Grotenhuis
ten Harkei 0-2, v.d. Berg-G.
Prinsen 0-2, Claessens-Verdel
0-2, Magonette-Stobbe 1-1,
Van Bouwel-Koomans 0-2, Pe-
titjean-Ciska Butter 0-2, Borg-
homs-Iepie Poepjes-Koopman
1-1.
Behalve het viertal, hierboven
genoemd, ontbrak ook Danny
Verschuren in het Belgische
tiental. Hij deed evenmin mee
in de finale om het persoonlijk
kampioenschap dat gewonnen
werd door Hugo Verpoest (15
uit 9), die twee punten meer
Interland
LEON VAESSEN
behaalde dan broer Oscar en
Bernard Lemmens.
In de interland werd aan het
eerste bord gespeeld door Pa
trick Casaril en Ron Heusdens.
De Schiedammer boekte een
regelmatige zege. 1. 34-29 19-23
2. 40-34 14-19 3. 45-40 10-14 4.
50-45 5-10 5. 32-28 23x32 6.
37x28 18-23 7. 29x18 12x32 8.
38x27 7-12 9. 41-37 12-18 10. 43-
38 1-7 11. 37-32 7-12 12. 46-41
17-21 13. 41-37 21-26 14. 27-22
18x27 15. 31x22. Na de rustige
opening, waarin het vervlak
kende 6. 18-23 van Heus
dens me heeft verrast, is 27-
22x22 een agressieve zet, die
wat voorbarig lijkt. In ieder
geval biedt het Heusdens aan
knopingspunten.
15. 12-17 16. 32-28 19-23 17.
28x19 14x23 18. 49-13 17x28 19.
33x22 8-12 20. 34-29 23x34 21.
40x29 2-8 22. 39-33 12-18 23. 33-
28 18x27 24. 37-31 26x37 25.
42x22 8-12 26. 36-31 10-14 27.
44-39 12-18 28. 31-27 14-19 29.
38-33. Op 39-33 volgt het on
aangename 11-17 22x11 6x17
waardoor 27 sneuvelt. 29.3-
8 30. 27-21 16x27 31. 22x31 19-
24 32. 28x19 13x24. Het ene ge
vaar is afgewend en dan
neemt Heusdens een halve
hekstelling in, waardoor wit
aan de andere vleugel moet
oppassen.
33. 43-38 8-13 34. 48-12 11-27 35.
42-37 13-19 36. 38-32 19-23 37.
39-34 9-13 38. 47-41 6-11 39. 32-
28 23x32 40. 37x28. Ook uit de
kettingstelling weet wit zich te
bevrijden, maar zijn positie
blijft kritiek na Heusdens' 40.
11-16, waardoor zwart na
34-30 13-19 30-25 de dam naar
47 achter de hand heeft. 41. 31-
27 20-25 42. 29x20 15x24. Alles
klopt bij zwart. Normaal speelt
wit hier 34-29 om na de ruil
ook 45 in het spel te brengen,
maar 34-29 is verboden door
zich redden met 45-40 om 4-
9/10 te verhinderen met de
damzet 27-22 37-32 of om op
18-23 met de plakker 27-21 een
nadelig eindspel in te gaan. Op
45-40 wint zwart met 17-21 37-
32 18-23. 44. 4-10 45. 45-40
18-23 en Casaril geeft het op.
In het eerste diagram heeft
wit, de oude meester Léon
Vaessen, juist 33-28 gespeeld.
Eran Binenbaum richt zijn
aandacht op 27 en speelt daar
om 31. 12-17. Na 27-22
18x27 32x12 23x41 47x36 13-18
12x23 19x28 heeft wit welis
waar nadeel, maar deze voort
zetting is beter dan het partij-
verloop: 32. 47-41 17-22 33.
28x17 11x31 34. 41-36 24-29! 35.
36x27 29-33 36. 38x29 23x34 37.
40x29 18-23 38. 29x18 13x31
waarna zwart snel won.
Het eerste Ohra-grootmeester-
toernooi is gewonnen door
Hort en Short. Van de Tsjechi
sche grootmeester werd niet
anders verwacht, maar het
voormalige wonderkind Nigel
Short verraste vriend en vij
and met dit fantastische resul
taat; het was tevens het eerste
grootmeesterresultaat van de
17-jarige Brit. Het prijzengeld
werd gedeeld, maar de bokaal
ging verdiend naar Hort, om
dat zijn gemiddelde ELO-pres-
tatie (TPR ofwel Toernooi-
Prestatie-Rating) beduidend
beter was; 2610 tegen 2595.
Met dit laatste zijn we beland
bij een grote onrechtvaardig
heid in dergelijke open toer
nooien, die bij het Ohra-toer-
nooi in de gedeelde vijfde prijs
tot uiting komt. De eindstand
aan de top is: 1/2 Hort en
Short 7 uit 9, 3 Sosonko 6 1/2,
4 Ree 6, 5/9 v. Wijgerden, Mi-
les, Jusopov, Borm en Pliester,
5 1/2. Als we de TPR's van de
vijfde prijs uitrekenen zien we
bijvoorbeeld v. Wijgerden met
2520 (maar met een grootmees
terresultaat gemist) en Pliester
met 2450 (precies een meester-
resultaat). Toch wordt de pres
tatie gelijk beloond in de vorm
van gedeeld prijzengeld, ter
wijl het verschil in TPR tussen
Short en v. Wijgerden ook on
geveer 75 bedraagt, maar hier
is een verschil in prijzengeld
van plm. 6000. Het zou te
ver voeren een eindstand naar
de diverse TPR's te maken
i.p.v. de puntenaantallen.
maar bij gelijk eindigen lijkt
door
L. Hofland
mij het zeer redelijk de eind
stand te bepalen aan de hand
van de gescoorde TPR's en
dan ook de prijzen niet te de-
In een belangrijk deel van de
opzet is de organisatie ge
slaagd, namelijk het laten be
halen van (groot)meesterresul-
taten. Van Baarle, Pliester en
Borm behaalde een IM-norm,
voor Pliëster was dit zijn der
de norm, dit betekent dat hij
de Internationale Meester-titel
krijgt. Alleen Short slaagde
erin een grootmeesterresultaat
te behalen.
Een aardig idee van de organi
satie was het toekennen van
een prijs voor de spektakulaire
partij van iedere ronde. Na af
loop van het toernooi werd uit
deze negen partijen gekozen
voor de spektakelprijs van het
toernooi. Dit is natuurlijk een
betere benaming, dan „schoon
heidsprijs". daar deze prijzen
ook veelal gingen naar woeste
hakpartijen, terwijl zeer diepe
positionele partijen daarvoor
niet in aanmerking kwamen.
Eindelijk is men ermee opge
houden schoonheid te verwar
ren met hakken.
De spektakelprijs ging una
niem naar de volgende partij:
A. Jusopov Rusland )-R.
Meulders (België)
Hollands
1. d4 f5 2. Lg5
Deze, wat vreemd uitziende,
zet is zeer gevaarlijk voor
zwart na 2... Pf6 3. Pc3 d5 4.
Lxf6! exf6 5.e3 gevolgd door
Ld3 en Pge2-g3 heeft zwart
Ohra-toernooi (2)
problemen; dit gebeurde in de
eerste ronde in de partij Miles-
Hartoch.
2... g6 3. Pc3.
Een aardige variant is hier 3.
h4!? Pf6? 4.h5! Pxh5 5. Txh5
gxh5 6. e4 met goede witte
aanvalskanten.
3... d5 4. h4 Lg7 5. Ph3 Le6!
De laatste kans om deze loper
in de strijd te betrekken, na
5... Pf6? 6. Pf4 is de dreiging
h5 niet fatsoenlijk meer te pa-
6!repf4 Lf7 7. H5 h6 8. hxg6
hxg5 9. Ph5!
Zo wint wit een uiterst belang
rijk tempo.
9... Kf8 10. gxf7 Kxf7 11. e4!
Stelt zwart voor de vervelende
keuze de diagonaal a2-g8 te
opènen of de witte dame vrij
spel te geven.
11... f5xe4.
11... dxe4 12! Lc4f e6 13.g4
biedt zwart weinig verdedi
gingskansen.
12. Dg4 Pf6 13. Pxf6
Dit kwaliteitsoffer is de kon-
sekwentie van het scherpe
witte spel.
13... Txhl 14. Pfxd5 e6 15. Pe3
Th4 16. Dg3 c5.
Dwingt wit nog meer te offe
ren, maar dit blijkt zeer ge
vaarlijk te zijn, ik denk dat
zwart met 1. Pd7 had moeten
ontwikkelen.
17. <MH) cxd4 18. Pg4 Pc6 19.
Pxe4 Dd5 20. Df3t Ke7 21.
Da3t Kd8.
Er is geen weg terug: 21... Kf7
22. Pd6+ Kg8 23. Lc4 gevolgd
door Lxe6 met winnende aan
val.
22... Pef6 Lxf6 23. Pxf6 De5
24. Df8t Kc7 25. Df7t.
Wit moet wel doorzetten, want
na 25. Dxa8 Dxf6 trekt zwart
aan de touwtjes.
25... Kd6.
Zie diagram
26. g3!
Maakt de weg vrij voor Lfl en
verhindert een eventueel las
tig tussenschaak op f4.
26... Thl?
Hierna is het afgelopen, de
beste verdediging was 26... Th2
Lg2 is dan verhindert en na
27. Pg4 Dc5 28. Pxh2 Pb4 29.
Ld3 Tc8 heeft zwart een ge
vaarlijke tegenaanval.
27. Dd7t Kc5 28. Dxb7 Dxf6
29. Lg2.
Nu krijgt wit zijn materiaal
met rente terug.
29... Txdlt 30. Kxdl Pb4 31.
Dc7t Kb5 32. a3 Dd8 33. Db7t
Db6 34. Dxa8 Pa6 35. Dg8.
De kruitdamp is opgetrokken
en zwart komt, zonder kom-
pensatie twee pionnen achter;
Meulders gaf het daarom op.
Alle Europa-zegels voortaan rond 5 me
Van 14 tot en met 25 juni is in
Oostenrijk op de elfde verga
dering van de CEPT (26 aan
gesloten Europese posterijen)
besloten dat in de toekomst de
Europa-Cept-zegels zo dicht
mogelijk rond 5 mei zullen
worden uitgebracht. Tot nu
toe was ieder land vrij in het
bepalen van de uitgifte-datum,
met als gevolg dat men het ge
hele jaar door nieuwe Europa
zegels kon tegenkomen. Dat
men heeft gekozen voor de
5de mei heeft als oorzaak dat
deze datum ooit door de Raad
van Europa werd uitgeroepen
tot „Dag van Europa". De
meeste landen vonden dit dan
ook een uitgelezen datum om
de Europazegels te presente
ren.
Tevens werd een keuze ge
maakt uit de ontwerpen voor
de Europazegels voor 1984.
Ook uit Nederland waren
twee ontwerpen ingediend.
Gekozen werd voor een door
Monaco ingezonden ontwerp
van de hand van M.J. Larri-
vière. Hierin wordt de „brug
functie" van de PTT op duide
lijke wijze naar voren ge
bracht. Tevens worden ook de
thema's voor de daarnavolgen-
de jaren vastgelegd. Achter
eenvolgens zijn dat: 1985: mu
ziek, 1986: .natuur- en milieu
bescherming, 1987: moderne
kunst, met name architectuur
en 1988: verkeer en vervoer.
Het thema „Finse architec
tuur" vormt het onderwerp
voor een boekje met tien post
zegels elk in de waarde van
Fmk. 1.20. Dit boekje kwam
op 14 juni in Finland in de
verkoop en sluit aan op de al
eerder in deze reeks versche
nen zegels.
De motieven op de zegels uit
dit boekje bestaan uit afbeel
dingen van statige herenhui
zen en buitenverblijven. Naast
de afbeelding van het bouw
werk treft men de naam en
het jaar waarin het gebouwd
werd. Het ontwerp werd ver
vaardigd door Pentti Rahikai-
nen en het drukken werd ver
zorgd door de drukkerij van
de Finse Nationale Bank.
Op 25 mei was het 75 jaar ge
leden dat in Finland het parle
ment, bestaande uit één ka
mer, ingesteld werd. In het
verleden heeft Finland afwis
selend deel uitgemaakt van
Zweden en Rusland, gevolg
daarvan was dat het parle
ment geschoeid werd op de
leest van het land waarvan
men op dat moment deel uit
maakte. Toen de Finnen het
uiteindelijk zelf voor het zeg
gen kregen kozen zij voor een
parlement, bestaande uit één
kamer.
Ter herinnering aan dit feit
bracht de Finse PTT op 25 mei
een zegel van Fmk. 2,40 uit
die het interieur toont van het
parlementsgebouw. Daarnaast
ziet men het beeldhouwwerk,
genaamd „De Toekomst" van
de Finse beeldhouwer Waino
Aaltonen uit 1932. De zegel
werd ontworpen door Eeva
Oivo.
Het Internationale Monetaire
Fonds, alsmede twee neven
instellingen daarvan hielden
van 12 tot en met 14 mei een
samenkomst in Helsinki. Voor
de Finse PTT was dit feit aan
leiding een zegel van
Fmk 11,60 uit te brengen,
waarop de emblemen van de
betrokken instellingen. Daar
naast werd op symbolische
wijze het gegeven „geld"
weergegeven door middel van
cirkels en getallen. Dit alles
naar ontwerp van Paavo Huo-
vinen.
De Finse Europa-CEPT-zegels
voor dit jaar kregen een waar
de van Fmk. 1,20 en
Fmk. 1,50. Het motief voor de
zegel van Fmk. 1,20 wordt ge
vormd door het titelblad van
het eerste boek dat in de Finse
taal gedrukt werd. De titel
luidde „Abckiria" en werd ge
schreven door Mikael Agrico-
la- Diens standbeeld werd
1951 vervaardigd door Osl
Jauhiainen en is eveneens
zien op de zegel.
Daar Finland als kolonie
wel wingewest van andere
ties geen eigen taal ker
stelde Agricola halverwege
16de eeuw een eigen taal
men. Deze taal was of
bouwd uit delen van het
lect dat in de stad Turku
sproken werd en delen uit
lecten van elders. Agri<
wordt dan ook gezien als
grondlegger van de Finse
en als zodanig op deze zege
herinnering gebracht.
Op 15 juli 1640 werd de Hc
school van Turku officieel
gewijd. Het eerste studie'
van deze universiteit werd'
gonnen met elf professor^d
249 studenten. De zegel 1
Fmk. 1,50 heeft deze plech
inwijding als onderwerp.
motief wordt gevormd c
een beeld van de stoet,
staande uit de faculteit var
hogeschool. Het gaat hie
om een reproduktie van
schilderij van de hand van
bert Edelfelt. Dit schilders
kwam in 1905 gereed, rr
werd bij het bombarden
van Helsinki in 1944 ver;
tigd. Johannes Hebhard 1
vaardigde een kopie, welke
te zien is in de feestzaal vai
Universiteit van Helsinki.
deze zegels werden allen
drukt door de drukkerij
de Finse Nationale Bank.
J
SUOMI FINLAND,
0 5j
H t I
SU&MJ FiNl AND. SDOM! FINLAND. J SUOMI BNlANll
1 1 B ïtfn j t
suomi fini-ano. suomi r inland suomi hm and. suomi hni.and_ suomi fsnlane
Zomerweer schadelijk voor
cara-patienten
Het warme zomermeer van de
laatste dagen levert problemen
op voor de cara-patiënten in
Nederland. Cara-patiënten
hebben in zomerdagen vaak
last van benauwdheid. Na
hart- en vaatziekten en kan
ker zijn de cara-aandoeningen
astma, bronchitis en longemfy
seem in ons land doodsoorzaak
nummer drie. Er zijn in Ne
derland 1,3 miljoen cara-lij-
ders.
Door het fraaie weer is de pro-
duktie van stuifmeel groot.
„Bied agressief, speel safe"
Eén van de markante en beste
speelsters die ik in mijn brid-
geleven ben tegengekomen is
'de Engelse Rixi Markus. Meer
dere malen is zij wereldkam
pioen geworden, zowel in de
viertallen als in de paren. Zij
was een van de eerste buiten
landers die meedeed met het
Caransa-viertallentoernooi. Ie
der jaar geeft ze nu tijdens dit
toernooi acte de précense. Een
van haar opvallenste uitspra
ken vind ik: „Bied agressief,
speel safe". Een mooi voor
beeld hiervan zag ik tijdens
een van de eerste Caransa-
toernooien. Spelend met haar
partner Fritzi Gordon zag ik
het volgende gebeuren:
Noord (F. Gordon
S: 6 4 3 2
H: H 8
R: B 7 4
K: A 9 4 3
West Oost
S: V B 9 S: 8 7 5
H: V 5 3 2 H: 10 9 4
R: V 5 2 R: 9 3
K: V 6 5 K: B 10 8 7 2
Zuid (R. Markus)
S: A H 10
H: A B 7 6
R: A H 10 8 6
K: H
Zuid gever. Noord/zuid kwets
baar. De bieding:
Zuid West Noord Oost
1 ru 1 pas 1 sa 2 pas
3 ha 3 pas 4 ru pas
4 sa pas 5 ru pas
6 ru pas pas pas
1. deze hand is eigenlijk te
sterk voor een 1 opening,
maar tel nooit de volle drie
punten voor een singleton
heer.
meer voor de hand liggende
1 schoppenbod.
3. 3 ha toont een zeer sterke
hand, want 2 ha zou zelfs al
forcing geweest zijn.
West kwam uit met schoppen
vrouw. Zuid nam hem met het
aas speelde onmiddellijk kla
verheer. Vervolgens ruiten
aas en ruitenheer. In de vierde
slag speelde ze schoppenaas.
Vijfde slag naar de harten-
heer, op de klaveraas ver
dween schoppen tien. Zevende
slag schoppenvier uit noord
getroefd met troef zes. Nu
speelde Rixi hartenaas en
troefde vervolgens een harten
met ruitenboer. Op de vrije
schoppenzes verdween haar
vierde harten, en West mocht
alleen ruitenvrouw maken. Er
zijn natuurlijk verschillende
wegen die naar Rome leiden,
maar Rixi benutte al haar
kansen:
b. de hartenvrouw had in
tweede of derde instantie
kunnen vallen.
c. de schoppen zitten drie-
/drie, zoals in dit geval.
Stuifmeel is één van de stoffen
die verantwoordelijk zijn voor
kwalen als hooikoorts. Ver
schillende maatregelen staan
de artsen ten dienste. In de
eerste plaats medicijnen, die
chemische stoffen bevatten die
de symptomen kunnen verhel
pen of verlichten.
Er bestaan verder kapjes voor
neus en mond, zoals chirurgen
die gebruiken, maar die zijn
weinig populair. Het is een
raar gezicht en bovendien blij
ven de ogen niet vrij van prik
kelende stoffen in de lucht.
Een eenvoudige, maar doel
treffende remedie tegen aller
gische kwalen door stuifmeel,
is gewoon binnenshuis blijven.
Veel lijders aan cara-kwalen
doen dat dan ook.
Gedurende de zomerdagen is
er een speciaal weerbericht
voor cara-patiënten. Op drie
plaatsen in Nederland wordt
de lucht gemeten op aanwezig
heid van allergie-opwekkende
stoffen.
Deskundigen wijten twintig
tot veertig procent van het to
tale ziekteverzuim op het
werk en op school aan de ex
tra gevoeligheid van cara-pa
tiënten. Verslaving aan tabak
is de belangrijkste oorzaak van
de aandoeningen, naast de
door autoverkeer en bijvoor
beeld kolengestookte gasfa
brieken verontreinigde lucht.
Satelliet helpt
tegen droogte
Bewoners van door droogte
geteisterde ontwikkelingslan
den kunnen profiteren van fo
to's die satellieten kunnen ma
ken van het aardoppervlak
Op die foto's kunnen speciaal
opgeleide mensen met speciale
apparatuur zien waar de
droogte of de ontbossing het
ergst is of waar de woestijn het
verst opgerukt is. Voorspellin
gen, plannen en maatregelen
moeten dan voor de oplossin
gen zorgen.
Veel arme landen kunnen zich
echter geen satelliet veroorlo
ven en moeten gebruik maken
van die van de rijke landen.
Daarnaast moeten zij ook qua
opleiding, bestuur, organisatie
etc. het een en ander leren.
Baanafwijking
van planeten
Is het een planeet, een „zwart
gat" of een donkere ster die de
planeten Neptunus en Uranus
elk jaar meer dan 900 kilome
ter uit hun baan om de zon
trekt? Die vraag moeten twee
onbemande Amerikaanse
ruimtevaartuigen, de Pioniers
10 en 11, die zich in de buurt
van de planeten bevinden, be
antwoorden. Het antwoord
wordt overigens over drie
pas verwacht.
Uit gegevens die teruggaaij
Galileo Galilei in de 16e e
blijkt dat Neptunus en Ur;
geregeld uit hun baan woi
getrokken door een zwaar
rachtbron. Welke dat is Y
men nog nooit kunnen v
stellen. I
Volgens zegslieden van heli
derzóekscentrum van
NASA is het mogelijk dat
grote, donkere ster zo grod
de zon op naar schattinjj
miljard kilometer van de I
lenste planeet de oorzaak!
de baanveranderingen is. j
Een groot zwart gat past
in de berekeningen, tei
een object ter grootte van
planeet op acht miljard 1
meter voorbij de banen
Pluto en Neptunus het
schijnsel ook theoretisch
verklaren.
De Pioniers 10 en 11 bevij,
zich nu aan verschillende I
ten van het zonnestelsel.
Pionier die het dichtst bi;
zwaartekrachtbron zit t
daar sterker door worden I
getrokken dan de anc
Door de banen die zij do<
pen te vergelijken hoper
geleerden iets te kunnen b
kenen over plaats en afmé
van het onzichtbare hem
chaam.
