Incite pMéó&Oommii
Lottokoning Walter Knoblauch terug naar „af
leid alleen
naakt niet gelukkig
EKKER IS SLECHTS TWEE JAAR LANG
-
ZATERDAG 24 JULI 1982
Hij kan het niet
laten. Aan de tafel
voor zijn tot bos
omgetoverde
kamerwand waagt
Walter Knoblauch
nog elke week een
gokje in de lotto.
insspelen hebben altijd tot de verbeelding
\proken. „De enige manier om rijk te
)rden", zeggen fervente deelnemers aan
\to, toto, toto-gelijk, supertrio, staatsloterij
hoe de gokspelletjes allemaal nog meer
\gen heten.
\jrukwekkende computers hoesten dage-
'ts kansberekeningen uit. De getallen zijn
elal om van te duizelen. Slechts één op de
veel miljoen deelnemers valt in de weke-
tse hoofdprijzen.
[en indrukwekkend zijn de talloze onder
den, rapporten en boeken die aan dit on
twerp zijn gewijd. Diepgaande psycholo-
Ic/ie studies over de drijfveren van de
elnemers.
droom naar rijkdom komt voort uit de
hg naar onafhankelijkheid, zeggen som-
%e deskundigen. „Als ik een miljoentje
p, zal ik m 'n baas eens even de waarheid
lSen", stellen sommigen in dit verband.
Ifld betekent vrijheid en kopen wat je wilt.
iipr iemand met een gevulde knip vliegen
r en der de deuren open, behoort het
i
woordje „rondkomen" tot het verleden en
kan er worden meegedaan aan die wijze
van leven, die slechts weggelegd schijnt te
zijn voor de in bepaalde lectuur en films
veelvuldig opgevoerde rijken der aarde.
Deze bespiegelingen ontstaan uiteraard niet
toevallig. Handige auteurs en producers zijn
zich wel bewust van hun pogingen een
droom in stand te houdenGeld is
macht.
Geen wonder dat overal ter wereld weke
lijks de formuliertjes worden ingevuld; met
de achteloosheid van „ik win toch niets" (je
kunt nooit weten) en met behulp van aller
lei zelfbedachte, soms zeer ingewikelde sys
temen.
Lijnrecht tegenover de geneugten van een
welgevulde beurs staat het gezegde: „Geld
alleen maakt niet gelukkig". Maar veelal
wordt dit aangevuld, met: „Maar 't is mak
kelijk als je d'r genoeg van hebt". Er zijn
nauwelijks zinnig denkende schepsels be
kend die ooit de honderdduizend geweigerd
hebben uit angst voor de daaraan verbon
den rampspoed.
Toch schuilt er een addertje onder het gras,
want regelmatig duiken er berichten op van
lieden, die ooit tot de hoofdprijswinnaars
hebben behoord en die sindsdien onheil op
onheil hebben beleefd. Zo gewonnen zo ge
ronnen, schijnt het.
Precies vijfentwintig jaar geleden won de
Duitse Oostfriese marktkramer Walter
Knoblauch als eerste de volledige lotto-pot.
Maar liefst achthonderdduizend mark werd
op een inderhaast door hem geopende bank
rekening bijgeschreven. Vergelijkbare
waarde nu: zo'n vier a vijf miljoen gulden.
Heel Wittmund, het dorpje waar hij een ar
metierig optrekje bewoonde, stond op z'n
kop. Via een onnozel formuliertje waren
Walter en z'n vriendin Lisbeth opgeklom
men van de bedelstaf tot de status van mil
jonair.
Een van onze verslaggevers ging op zoek
naar Herr Knoblauch en vond hem even
ten zuiden van Papenburg.
Een kwarteeuw geleden schatrijk... En
nu
PENBURG Herr Knoblauch
thuis, maar vraag niet hoe
Ij heeft vanmorgen een paar
-trels gedronken en slaapt nu.
&r kan hij niet meer tegen", licht
puw Lisbeth toe. En „Of de
•jen maar willen betalen voor
4 interview!". Het huis is bouw-
Jig en heeft sinds jaar en dag de
jhte streling van een verfkwast
jeten ontberen. Van een voor-
jr kan niet worden gesproken,
yjwel het stuk hout dat er voor
frgaat, wonder boven wonder
5 scharnierend open en dicht
ïj. Het bijbehorend kozijn heeft
'onderste meter welwillend ter
ijchikking gesteld aan de kring-
ep der natuur. „Onbewoonbaar
•klaard", heet zoiets.
b paar straatvegers in Papen-
"rg hadden het al gezegd: „Na-
Srlijk kennen wij Knoblauch.
Jee keer links, rechtdoor, voorbij
a stoplicht en dan rechtsaf. Hij
•pnt in het daklozenhuis".
H» drieënzeventig levensjaren zijn
Qir Walter" niet aan te zien. Ster-
J nog, je zou hem er zo tien bij
[en. „Hij heeft als een dier ge
ld. Een beest was het", zegt Lis-
<fri, waarschijnlijk om de prooi
tyr ons aantrekkelijker te maken.
Hmoet immers nog onderhandeld
■rden over de hoogte van het ho-
larium. Duizend mark hebben ze
l eens gevangen, maar voor
"like nette heren uit Holland"
k 't ook voor vijfhonderd. Uit-
elijk heeft Lisbeth een vrien-
in Vlagtwedde. Kennelijk een
n om in aanmerking te komen
fr een forse korting. Wij weige-
I nochtans beleefd. De inmiddels
jf verrezen Walter doet een lager
I, hetgeen Lisbeth pertinent van
hand wijst. Hoeweldriehon-
d is ook nooit weg. Het echtpaar
jet zich scheldend terug voor
gsberaad. Walters „Halt's Maul,
cLump" blijkt tot in de zeer bio-
nsch-dynamische achtertuin
jrfrbaar. Wij mogen zolang naar
h tot bos omgetoverde kamer-
><nd kijken.
eeindelijk wordt honderdvijftig
Ctk overeengekomen. Volgens de
uw des daklozenhuizes geen
J voor zo'n mooi verhaal en al-
n „bij wijze van grote uitzonde-
ik, omdat ze ons nu eenmaal
^pathiek vindt". En natuurlijk
i jwege die vriendin in Vlagtwed-
lo die volgens Walter overigens
e|ng dood moet zijn. Verder is
>Q in Duitsland het leven erg
\r en krijgt het echtpaar slechts
3| kleine uitkering: „Negenhon-
dd mark per maand en daar moet
°l nog tweehonderd af voor de
kr van het niet zo riante onder-
_nen". Of wij wel willen besef-
dat we met heel arme mensen
e baken hebben. „Vreselijk arm".
rstels
Jzover lijkt alles in orde, want
liter Knoblauch is voor nog geen
ver geboren. En dan word je
jit een dubbeltje, laat staan nog
meer. Geen wonder dat er na
oorlog voor hem geen andere
en bestaan dan 's Heren wegen.
I skramer wordt-ie. Z'n enige
otie: borstels. Z'n vroegere
rman Andreas Menssen (70) uit
tmund weet het zich nog pre-
(l te herinneren: „Walter heeft
tnaast gewoond in een klein ka-
:e tje, samen met z'n vriendin
)eth. Voor trouwen hadden ze
h geld. Bij mij kocht hij elke
pd borstels, verhoogde de prijs
probeerde ze dan de volgende
j te slijten. Zo ging dat in die da-
ts schokkends derhalve, of het
te?t Herr Knoblauchs passie voor
jchus zijn. Geen dag gaat voorbij
dliij offert gulhartig aan zijn on
trezen godheid, dusdanig zelfs,
het bijeen gescharrelde geld
iraard bestemd voor de aankoop
I nieuwe borstels vaak vloei-
nst gemaakt wordt en via zijn
8{darm verdwijnt.
Ïi moest ik hem weer op de pof
open", zegt Andreas. „Zo'n
de huidige maatstaven en koersen
omgerekend een kleine tweehon
derdduizend gulden. Alsof je een
emmer leeggooit
Eigen café
[■HBBBmmSDi
In de loop van de maanden daarna
meet Walter zich een nieuwe hob
by aan. Hij laat tot in Hamburg
„die Puppen tanzen", zoals onze
Oosterburen het zo fraai omschrij
ven. De deernen van de nacht ont
vangen hem graag en berekenen
gigantische bedragen. Vijfduizend
mark is niks. Als Knoblauch over
deze episode uit zijn leven wil ver
tellen, probeert zijn vrouw de niet
al te nette woordenvloed wat in te
dijken. Tevergeefs. Het 'veel gebe
zigde „Halt's Maul, du Lump" legt
haar wederom het zwijgen op. Herr
Knoblauch hanteert het devies:
„Waarheid blijft waarheid. Als de
kranten beginnen te liegen, is het
einde der tijden nabij".
Het kroeglopen en de betaalde lief
de beginnen hem te vervelen. In
het naburige Je ver schaft hij. zich
een eigen café aan plus een heuse
maltresse. De laatste houdt er een
huis en een auto aan over. „Geld
moet rollen, nietwaar?".
Lisbeth mag de bierkraan bedienen
en Walter meet zich de rol aan van
„beste klant". Vaste bezoekers krij
gen met de regelmaat van de' klok
een briefje van honderd mark in de
klamme handen gedrukt. Winst
wordt er niet gemaakt, maar de
omzet stijgt met de dag en het is er
altijd druk en gezellig. Daar houdt
Walter van. Bovendien is hij eigen
baas. Zo nu en dan spijkert hij een
bord boven de voordeur met de
tekst: „Wegen Reichtum geschlós-
Een handige zakenman weet het
echtpaar zijdezacht toiletpapier aan
te praten. Dat hebben grote stadslo-
kaliteiten ook en krantepapier is
toch ook niet alles. Het bestelfor
mulier wordt van een handteke
ning voorzien en het bruisende le
ven wordt voortgezet. Tot Haupt-
bahnhof Bremen meldt, dat er een
wagonlading kleurige rollen is ge
arriveerd. Of Herr Knoblauch
maar zo goed wil zijn de handel af
te halen. Deze schrikt zich wezen
loos. Hij had toch duidelijk „Kar
ton" op het formulier gelezen en
geen „Waggon". En nu meer dan
twee vrachtwagens vol. Dat kan
toch niet waar zijn
Sekt
Wijn moet er ook komen. Een zich
zelf respecterend café moet deze
godendrank in huis hebben. Walter
laat zich honderden flessen peper
Zondër de buurman en al die ande
re vrienden van vroeger. Maar
naar eigen zeggen „met een geluk
kig hart".
„Wij zijn al jarén weer even arm
als voorheen", filosofeert Walter,
„maar wat dan nog. Toen ik gebo
ren werd, had ik geen haar en geen
tanden. Nu ben ik bijna weer even
ver. Dat is het bestaan van de
mens. Je gaat zoals je komt. Zo
werkt dat".
„Na mijn dood moeten ze m'n her
senen maar eens onderzoeken,
want ik ben ongetwijfeld een geni
aal mens. Vrijv.el iedereen die plot
seling rijk ^rdt, is binnen de
kortste keren doodongelukkig. Ze
plegen zelfmoord, scheiden of ko
men in een gesticht. Ik niet. En
Lisbeth is nog even gek op me als
vroeger, 't Gaat mij net zo, al is .zij
een bonte vogel. Maar wie moet mij
anders naar bed brengen als ik „be-
soffen" ben
„Jullie zijn er heel goedkoop afge
komen", mompelt hij nog ten af
scheid. „Normaal is een interview
met mij veel duurder. Als je 't maar
niet rondvertelt dat ik jullie ge
matst heb".
De overige zinnen bevinden zich
op het zwaar hellende vlak en zijn
niet voor herhaling vatbaar. Lis
beth houdt dit keer haar mond
HERMANN HOOGAKKER
Foto's: ENGEL LAMEIJER
Lisbeth is nog even gek op me als vroeger".
arme kerel kun je ook niet laten
verkommeren". Uiteindelijk staat-
Knoblauch voor meer dan tweedui
zend mark bij z'n buurman in het
krijt. Over naastenliefde gespro
ken
Lotto
De zestiende december 1956 breekt
aan. Op het eerste gezicht een dag
als alle andere. Een beginnende
vrieskou en Walter op pad langs de
vele boerenhoeven in het vlakke
Oostfriese land. Tot het lottokan
toor uit een naburig dorp meedeelt
dat de geluksnummers van de afge
lopen week 15, 17, 20, 23, 31 en 35
zijn en dat een zekere Herr Kno
blauch het juiste rijtje heeft inge
vuld; of hij maar zo goed wil
zijn z'n duplicaat te tonen, teneinde
achthonderdduizend mark te incas
seren.
De mare doet de ronde met het
tempo van een snelvuurkanon.
Walter wordt opgespoord en als
een vorst ingehaald.
De toenmalige lottokoning weet het
zich nog goed te herinneren: „Ik
was die ochtend gewoon aan het
werk gegaan, tot men mij vertelde
dat ik schatrijk was geworden. Zo
iets geloof je natuurlijk niet. Toen
het tot mij doordrong, hebben Lis
beth en ik onze zondagse kleren
aangetrokken en zijn we in optocht
naar ons stamlokaal getrokken.
Met heel Wittmund op de hielen.
Hoewel ik het geld nog niet binnen
had, heb ik iedereen die nacht vrij
drinken gegeven. Dat was wel het
minste wat ik kon doen".
Daarmee begint Knoblauchs nieu
we levem Weg met de nering, van
af nu is er slechts ruimte voor de
tering. De drank vloeit rijkelijk,
terwijl de plaatselijke middenstand
gouden tijden beleeft. Een nieuw
huis, dure meubels, een gevulde
wijnkelder. En natuurlijk nieuwe
kleren voor Walter en zijn Lisbeth.
Het kan niet op. Een peperdure
auto wordt op afroep geleverd. Ge
lukkig heeft Knoblauch een rijbe
wijs. Van heinde en ver staan de
nijvere leveranciers in de rij om
Walter en Lisbeth te bevoorraden.
Bruiloft
Getrouwd wordt er ook. Rijke
mensen hebben nu eenmaal andere
fatsoensnormen dan het „uitschot".
Althans, volgens de Knoblauchs.
En als je in de beste straat van
Wittmund woont, moet je je hij de
heersende zeden aansluiten. Van
daar. Het hele dorp viert de brui
loft mee om Walter en Lisbeth een
onvergetelijke dag te bezorgen.
Kosten: veertigduizend mark. Naar
Geluk
En daarmee is een einde gekomen
aan een droom en aan de luxe.
Herr und Frau Knoblauch zijn niet
langer gezien in Wittmund en om
geving. De kip met gouden eieren
is definitief ter dood gebracht. In
eendrachtige samenwerking. Geen
gewin, geen kattegespin. Zo gaat
dat in het leven.
Buurman Menssen houdt zich groot
door te zeggen, dat hif nooit mee
heeft gedaan aan de kaalplukkerij.
Walters versie luidt anders. „Hij
heeft zeker vijfentwintigduizend
mark gekregep. Maar weet je, An
dreas heeft mij altijd fatsoenlijk be
handeld. 't Zij hem gegund".
Onlangs heeft het echtpaar zijn vijf
entwintigjarige echtvereniging ge
vierd. Met behulp van enkele nieu
we vrienden in hun buurtcafé.
dure sekt aansmeren. Helaas, al
leen de etiketten zijn echt. De in
houd blijkt mineraalwater uit Grie
kenland. Knoblauch is voor de zo-
veelse keer beduveld.
Aan alles komt een eind. Zelfs aan
de gigantische bankrekening van
de familie Knoblauch. Lekker is
voor Walter en Lisbeth slechts
twee jaar lang. De rijkelijk stro
mende geldkraan begint te druppe
len en stopt tenslotte definitief.
