raak slaat Iraanse
lanval op Basra af
ïovenvolta, 9s werelds armste land,
nsnel tempo op weg naar ondergang
Israël wil vrije handel met Jordanië
Twee leden van Russisch
vredescomité aangehouden
TALRIJKE SPECULATIES ROND
NIEUW SPIONAGE-SCHANDAAL
Politieke
crisis in
Bolivia
JITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 19 JULI 1982 PAGINA 7
ah mag aan
ièra wonen
RO Ex-keizerin Farah van
wil en mag zich in Frankrijk
gen, zo heeft het Egyptische
thrift Oktober zaterdag ge-
President Mitterrand zou
besluit van zijn voorganger
ird ongedaan hebben ge-
ct. ^iscard wilde Farah, die
de dood van de sjah van Iran
li 1980 in Egypte woont, om
tieke redenen" niet in Frank-
;oelaten. Volgens Oktober kan
ix-keizcrin samen met haar
kinderen nu haar intrek ne-
in het landgoed aan de Cöte
ir, dat enige tijd geleden van
ictrice Marine Carrol werd
»enomen.
Koningin
Elizabeth
even in
ziekenhuis
LONDEN De Britse
vorstin Elizabeth II is
het afgelopen weekeinde
voor de eerste maal in
haar leven opgenomen
geweest in een zieken
huis. In het militaire
King Edward VII-zie-
kenhuis in Londen heeft
de koningin zaterdag
morgen een lichte in
greep aan een verstands
kies ondergaan. Gisteren
heeft zij het ziekenhuis
weer verlaten.
Zeven doden bij
brand in
Chinees gokhuis
LONDEN Een ruzie onder
leden van de Chinese ge
meenschap in Londen is vol
gens de politie van de Britse
hoofdstad de aanleiding ge
weest voor de brand van gis
termorgen in een illegaal
gokhuis in de wijk Soho. Bij
die brand vielen in totaal ze
ven doden en raakten een
aantal mensen, onder wie
twee politiemannen en een
brandweerman, ernstig ge
wond. De brand ontstond
volgens de politie toen een
benzinebom in het gokhuis
naar binnen werd gegooid.
MOSKOU Twee leden van een niet-officieel vredescomité in de
Sovjet-Unie zijn zaterdagmorgen aangehouden en tot vijftien da
gen cel veroordeeld. De aanklacht tegen het tweetal omvatte on
der meer dronkenschap en straatschenderij. Maar in werkelijk
heid heeft hun arrestatie alles te maken met de vredesdemonstra
tie van 200 Scandinavische en 100 Russische vrouwen, die momen
teel langs een aantal Russische steden trekt.
De autoriteiten willen voorkomen dat de twee in contact komen
met deelnemers aan deze, door de Russische machthebbers toege
stane, anti-kernwapenmars. De twee komen weer vrij op de dag
dat de Scandinavische demonstranten naar huis vertrekken. An
dere leden van het vredescomité zijn voor de duur van de vrede-
soptocht door hun staatswerkgevers op zakenreis door de Sovjet-
Unie gestuurd. Zij werden met ontslag bedreigd als zij het bevel
tot de zakenreizen zouden negeren.
LONDEN De Britten, die met de ont
maskering van de Sovjet-spionnen Phil-
by, Burgess, Maclean en (sir) Anthony
Blunt al heel wat gewend moeten zijn,
volgen met stijgende verbazing de ont
hulling van 's lands nieuwste spionage-
schandaal.
De 44-jarige taxi-chauffeur Geoffrey Prime,
die eind vorige week werd aangehouden,
wordt ervan verdacht dertien jaar lang gehei
me gegevens te hebben doorgegeven aan
vreemde mogendheden.
Centraal in deze spionagezaak staat het com
municatiecentrum Cheltenham, dat zo'n 20.000
mensen in en buiten Groot-Brittannië in dienst
heeft. Vanuit Cheltenham worden boodschap
pen van de Britse geheime dienst gecodeerd en
uitgezonden en berichten van buitenlandse
diensten onderschept en gedecodeerd. Bij het
verzamelen van de inlichtingen en het breken
van de codes wordt nauw samengewerkt met
de Amerikanen. Het centrum heeft verder spe
ciale voorzieningen voor het uitluisteren van
satelietverbindingen van vreemde mogendhe
den.
Over de preciese toedracht van de spionage be
staan nog veel onduidelijkheden. Zoals te ver
wachten was, doen fantastische speculaties de
ronde. Parlementsleden hebben van premier
Thatcher geëist, dat zij in het parlement komt
vertellen hoe de vork precies in de steel zit.
JDEN Irak heeft
n weten een leger van
000 Iraniërs in een
e veldslag bij de zui-
jke havenstad Basra te
ben afgeslagen en alle
nse troepen van zijn
ïdgebied te hebben
keven. De gevechten
den in alle hevigheid
•tgezet aan de Iraanse
van de grens. Dit
d vanochtend door de
omroepmaatschap-
JBC gemeld.
ens de Iraakse lezing wer
den bij Basra in een val gelokt
en verslagen. Van de kant van
Iran werd hierover niets ge
meld. Bijzonderheden over de
strijd werden door Iraakse mi
litairen verstrekt aan een
groep buitenlandse journalis
ten, die door de Irakezen naar
het front waren gebracht. De
BBC-correspondenten bericht
te: „De Iraakse kolonel, die
ons begeleidde, zei dat de Ira
niërs nu geen posities op
Iraaks grondgebied meer heb
ben. Maar hij zei dat er nog
zwaar wordt gevochten aan de
andere kant van de grens". De
Iraakse kolonel zei dat „de
Iraanse aanval waanzinnig en
echt stom was". Volgens hem
waren de Iraniërs in een val
gelokt en was vervolgens hun
terugtocht afgesneden. De
journalisten kregen buitge
maakte tanks te zien en ten
zuiden van Basra werd hen
een groep van 800 Iraanse
krijgsgevangenen getoond. „Zij
droegen geen schoeisel en
geen uniformen, maar ik zag
geen spoor van mishandeling,
aldus de BBC-verslaggever.
De opperbevelhebber van de
Iraasne strijdkrachten had gis
teren nog gezegd, dat Iran des
noods naar Bagdad zal opruk
ken om president Hoessein en
zijn Ba'athbewind omver te
werpen. De Iraanse parle
mentsvoorzitter, Rafsandjani,
verklaarde gisteren dat Iran
zich het recht voorbehoudt
maatregelen te nemen tegen
landen langs de Perzische
Golf, die Irak steunen. Deze
landen hebben sinds het uit
breken van de Golfoorlog in
september 1980 ruim 25 mil
jard dollar aan Irak gegeven
om de strijd tegen Iran te kun
nen voeren. De Iraanse presi
dent Khameini zei gisteren,
dat een Jihad (Heilige Oorlog)
het enige middel is voor de
Arabische en islamitische sta
ten om een eind te maken aan
„het barbaarse Amerikaanse-
zionistische oofensief tegen het,
volk van Libanon en de Pales-
tijnen". Het voorstel van de
mars op Jeruzalem is in Iran
met gejuich ontvangen.
Een groep Iraakse soldaten, die eind vorige week gevangen wer
den genomen, wacht op de dingen die komen gaan. Wat er met
hen zal gaan gebeuren, hangt in sterke mate af van de ontwikke
lingen op het slagveld. Irak meldde vanochtend de grote Iraanse
aanval op Basra te hebben afgeslagen.
unitiedepot BEGIN BIEDT HOESSEIN HAVENS AAN
j Tiberias
ëxplodeerd
AVIV Een Israëlisch
itiedepot bij Tiberias is
ren door nog onbekende
ontploft. Hierbij raak-
ien mensen gewond.
[ens de Israëlische radio
;n de explosie, die drie uur
•den, zo zwaar dat brok
ten 15 kilometer van de
van de ontploffing te
lt kwamen. De grote op-
j/aats munitie was de af-
>en weken extra vol ge-
door de aanvoer van de
Ie Palestijnse commando's
[emaakte explosieven in
Electiricteitsleidin-
en huizen raakten bescha-
TEL AVIV Premier Begin
heeft er bij koning Hoessein op
aangedrongen een vredesver
drag met Israël te onderteke
nen, waarbij Jordanië vrije
toegang zal worden verleend
tot twee Israëlische zeehavens.
Begin zei dit zaterdagavond in
Tel Aviv, waar zo'n 150.000
mensen demonstreerden voor
de Israëlische invasie in Liba
non. Hij nodigde Jordanië uit
zich met het „westerse land Is
raël" aan te sluiten bij een
„confederatie van vrij verkeer
en handel". Met het „westerse
land Israël7 bedoelde Begin Is
raël en de bezette westelijke
Jordaanoever.
De Israëlische premier liet we
ten dat Jordanië de havens
Haifa en Ashdod kon gebrui
ken en zijn goederen dan niet
meer via de Golf van Suez of
langs de Kaap de Goede Hoop
hoefde te verschepen. Het aan
bod van Begin is waarschijn
lijk gedaan om de vrees bij ko
ning Hoessein weg te nemen,
dat Israël na de PLO in Liba
non te hebben vernietigd het
Jordaanse koningshuis om ver
zou willen werpen om zo de
vestiging van Palestijnse staat
in Jordanië mogelijk te ma
ken.
Syrië is bereid de PLO-leiders
toe te laten, maar blijft bij zijn
weigering de Palestijnse guer
rillastrijders, die in het bele
gerde West-Beiroet gevangen
zitten, op te nemen. Dit heeft
de Syrische minister van bui
tenlandse zaken, Khaddam,
gisteren op Schiphol gezegd.
Khaddam maakte een tussen
landing op weg naar de Vere
nigde Staten, waar hij met
president Reagan en zijn
ambtgenoot Schultz zal praten
over de crisis in Libanon.
De Syrische minister zei ver
der dat overplaatsing van de
Palestijnse commando's naar
Syrië niet hun eigen belang is.
Khaddam wees erop dat de
Palestijnen dit inzien. „Is het
in hun belang dat zij van het
ene land naar het andere wor
den overgeplaatst", zo vroeg
hij zich af. Het zou de vierde
keer zijn dat de Palestijnen
naar een ander land worden
gstuurd, aldus Khaddam. Ten
slotte merkte hij op dat de Li
banese crisis niet alleen be
staat uit de aanwezighgeid van
de Palestijnse guerrillastrij
ders. „Er zijn ook vele Libane
se strijdkrachten. De evacuatie
van een paar duizend gewa
pende Palestijnen lost het Li
banese probleem niet op", al
dus Khaddam.
De conferentie van Niet-Ge-
bonden landen, die in Nicosia
op Cyprus is gehouden en spe
ciaal is gewijd aan de Libanese
crisis, heeft zaterdag de VN-
Veiligheidsraad gevraagd om
„wereldwijde en verplichte"
sancties tegen Israël te nemen,
zolang dit land de VN-resolu-
ties over Palestina negeert. In
hun slotresolutie vragen de
Niet-Gebonden landen aan Is
raël „het beleg van Beiroet op
te heffen, de wapenstilstand
nauwgezet na te leven en uw'
militairen uit Libanon terug te
trekken". De resolutie draagt
de Veiligheidsraad op zonder
uitstel een vredesmacht naar
Libanon te sturen, waaraan
alle Niet-Gebonden landen
deelnemen.
Rond Beiroet is het gisteren
tot sporadische schietpartijen
gekomen, terwijl de Ameri
kaanse afgezant Habib zijn po
gingen voortzette om te ko
men tot een oplossing van het
probleem van de evacuatie
van de Palestijnen uit-West-
Beiroet. Volgens Radio-Beiroet
beperkten de schietpartijen
zich tot de zuidelijke voorste
den van Beiroet. Het Palestijn
se persbureau WAFA mneldde
dat zaterdagnacht Palestijnse
guerrillastrijders een actie
hadden uitgevoerd ten noord
oosten van Beiroet. Hierbij
zouden acht Israëli's zijn ge
dood of gewond. Een Israëli
sche tank zou zijn vernietigd.
Uit geheime documenten, die
lADOEGOE Over be-
itelling van westerse
organisaties heeft Boven-
het armste en minst ont-
;elde land ter wereld, ze
niet te klagen. Vorig jaar
n totaal driehonderdzestig
:hillende delegaties van
erse hulporganisaties op
:weest. De belangstel
voor het Afrikaanse Sa-
ind bleek zo groot, dat
het met recht het Mekka
de ontwikkelingsindustrie
noemen.
ook voor de goed in het
gestoken economen en
bouwkundigen, die in hun
euze hotel in de stoffige
dstad Wagadoegoe voor-
van hun uit Frankrijk
iporteerde water nippen,
't onmogelijk de barrières
echten die de ontwikke-
van Bovenvolta tegenhou-
en de inwoners tot slaven
hun eigen omgeving ma-
Er is een dokter op de
10 mensen; slechts tien
ent van de bevolking
t toegang tot schoon wa-
het leven is doortrokken
ziektes, de mensen wor-
er niet oud en ze zitten
rvast in hun traditionele
oon van ongêletterdheid
iolement.
de aanpak
J - v. 5
".,V V
n - .T..
De inwoners van de Sahellanden moeten kilometers lopen aan hout te komen. Steeds meer bossen worden weggekapt, zodat
de woestijn elk jaar vele kilometers oprukt.
de meeste buurlanden
>en de zes miljoen inwo-
i van Bovenvolta nu een
taire regering. Maar nog
twee jaar geleden zat er
een burgerregering. Die
st echter plaats maken
het leger toen ze niet
opgewassen bleek tegen
vakbeweging die qua zelf-
rouwen en macht zijn ge
in Afrika niet kende,
politieke leven verloopt
end en stotend en concen-
h zich rond een klein
kringetje. De huidige ministers
(de helft van hen burgers) zijn
directe of aangetrouwde fami
lie van de vorige president.
Die staat momenteel onder
huisarrest, maar wordt nog
met respect behandeld. „Dit
huisarrest is iets dat nog van
vroeger dateert in Boven
volta is nog nooit iemand om
politieke redenen ver
moord geweld en staatsgre
pen zijn goed voor andeie
Afrikaanse landen" zei een
minister.
De regering, die wordt geleid
door kolonel Sy Zerbo, heeft
alle politieke partijen en de
meeste vakbonden verboden.
De traditie van ideologische
politiek wordt als „irrelevant
voor onze crisis en onderont
wikkeling" ervaren. Het nieu
we regime is een morele kruis
tocht begonnen tegen de geïn
stitutionaliseerde corruptie, zo
wel op kleine als op grote
schaal, die zich onder de twee
vorige regimes heeft kunnen
ontwikkelen. Nieuwe regels
eisen dat alle functionarissen
hun financiële situatie uiteen
zetten, dat hun betrokkenheid
bij het zakenleven tot een mi
nimum wordt beperkt en dat
regeringsauto's niet voor pri-
vézaken worden gebruikt.
Maar weinig Afrikaanse lei
ders zouden zo'n directe aan
val durven openen op het
machtsmisbruik van de elite in
hun land.
Grote mislukkingen
Maar het is niet die zijde van
de Bovenvoltaanse medaille
die hulporganisaties aantrekt.
Dat is het drama van mistroos
tige armoede, waarop de in het
westen opgeleide theoretici
hun experimenten kennelijk
naar hartelust kunnen uitpro
beren. „De regering hier is zo
zwak dat ze zich niet met onze
projecten kan bemoeien", zei
een hulpverlenend land, daar
mee verwijzend naar een
steeds weer gehoorde klacht.
Sinds de grote droogte van
tien jaar geleden is bijna twin
tig miljard gulden in ontwik
kelingsprojecten voor de Sa
hellanden gepompt in de hoop,
dat het land zich tegen het
eind van deze eeuw zelf van
voedsel kan voorzien. „Maar
dat lukt niet. Er is een aantal
problemen, waardoor alle
hulpverlenende landen zijn
getroffen. Alles dat verkeerd
kon gaan, ging verkeerd", al
dus een westers diplomaat.
Een belangrijke factor in deze
reusachtige verspilling van
ontwikkelingsgeld is het enor
me aantal missies dat Boven
volta vorig jaar heeft bezocht.
In totaal waren het er 360 met
elkaar overlappende of juist
tegenstrijdige doeleinden. Een
gebrek aan coördinatie bij de
hulpverlenende landen is een
chronisch probleem ondanks
pogingen om coördinerende li
chamen op de been te helpen
zoals de in Parijs gevestigde
Club du Sahel.
Eigen programma's
De hulpverlenende landen
hebben er een handje van te
zeggen dat het gebrek aan co
ördinatie voortvloeit uit het
onvermogen of de onwil van
de verschillende regeringen
om serieus plannen te maken,
ontwikkelingsprogramma's te
organiseren of door te zetten.
Maar zoals een minister zei:
„Elk land dat geld geeft, heeft
zijn eigen programma om zijn
eigen redenen. Soms zijn hun
verlangens hetzelfde als de
onze, maar als het Westen echt
en blijvend ontwikkelings
werk zou willen doen voor
landen als het onze, dan zou
den ze heel andere strategieën
moeten uitstippelen. Wij wil
len wel grote projecten zoals
de Kandadji-dam, waar Niger
van droomt, of een spoorlijn
en mangaanmijnen. Maar dit
soort projecten wijst het Wes
ten af waaruit blijkt dat ze
duidelijk ongevoelig zijn voor
onze trotse prioriteiten. Dus
moeten we hetgeen het Wes
ten wil geven maar zo goed
mogelijk zien te gebruiken. De
armen kunnen niet kiezen".
Tien jaar lang zijn miljarden
guldens opgegaan aan het aan
leggen van irrigatiesystemen
in één deel van het land, ter
wijl in een ander deel reeds
bestaande irrigatiesystemen
onbruikbaar werden door ge
brek aan onderhoud. Het doel
dat het Westen zich heeft ge
steld dat de vijftig miljoen
inwoners van de Sahel zich
omstreeks het jaar 2000 zelf
van voedsel kunnen voor
zien lijkt onbereikbaar. In
een aantal landen vertoont de
voedselproduktie per hoofd
van de bevolking een neer
gaande lijn: In alle landen
groeit de bevolking. De voed
selproduktie in de hele Sahel
gaat met slechts een procent
omhoog. „Uitgaande van wat
we nu weten, redden we het
niet", zei een hulpverlener
somber.
Woestijn steeds groter
Ondertussen rukt de woestijn
onverbiddelijk op, vooral rond
steden als Wagadoegoe, dat da
gelijks honderd ton hout nodig
heeft om te koken. Inwoners
van de hoofdstad moeten vaak
45 kilometer lopen om hout te
halen. „Waar je ook kijkt zie je
een probleem dat erger
wordt", zei een gedesillusio
neerde, westerse deskundige.
Maar de stemming onder de
regeringsfunctionarissen in de
Sahel is heel anders. Als de
hoeveelheid geld die door het
westen wordt gegeven even
groot was als hun zelfvertrou
wen en zij het naar eigen in
zicht mochten besteden, dan
zouden ze misschien wel een
uitweg weten te vinden voor
hun problemen.
VICTORIA BRITTAIN
Copyright The Guardian
door de Israëli's in libanon in
beslag is genomen, is gebleken
dat de Sovjet-Unie de PLO
drie jaar geleden heeft aange
boden Cubaanse troepen te
hulp te roepen om de PLO te
gen israël te helpen. Dat is
door het Londense zondags
blad Observer gemeld. De
voormalige militaire comman
dant van de bezette wetselijke
Jordaanoever, Ben-Eliezer,
heeft gisteren gezegd dat
PLO-strijders Israëlische mili
tairen, die in Libanon gevan
gen zijn genomen, in koelen
bloede hebben vermoord. Hij
zei dit in Amsterdam tijdens
een bijeenkomst van de Ne
derlandse Zionistenbond.
Israëli in
Bethlehem
doodgeschoten
TEL AVIV Op de markt
van Bethlehem is afgelopen
zaterdag de directeur van
publieke werken van de
westelijke Jordaanoever,
Jaacov Kor, doodgeschoten.
Volgens de Israëlische radio
wordt een Palestijnse guer
rillastrijders verdacht van de
aanslag. In de bezette Pales
tijnse stad werd meteen een
avondklok ingesteld en wer
den ongeveer 100 arrestaties
verricht. De extreem-joodse
groepering Goesj Emoniem
heeft gisteren opnieuw een
illegale nederzetting geves
tigd op de westelijke Jor
daanoever. Goesj Emoniem
wil hiermee protesteren te
gen het feit, dat de regering-
Begin geen haast maakt met
de vestiging van nieuwe ne
derzettingen in de bezette
Gazastrook.
LA PAZ In het Zuidameri-
kaanse Bolivia is het afgelopen
weekeinde een politieke crisis
uitgebroken. Het opperbevel
van de strijdkrachten is van
morgen in spoedzitting bijeen
gekomen om een eind te ma
ken aan de verwarring over
de vraag, wie momenteel in
het land de touwtjes in handen
heeft.
Woensdag maakte president
generaal Torrelio bekend dat
hij van plan was af te treden.
Gisteren, terwijl niet duidelijk
was of Torrelio inderdaad was
vertrokken, maakte een ande
re hoge militair, kolonel Rico
Toro, aanspraak op het presi
dentschap. Het opperbevel van
de strijdkrachten heeft Rico
Toro echter op zijn plaats ge
wezen en zal naar verwach-
'ting op korte termijn duidelijk
maken wie het dagelijks be
stuur van Bolivia in handen
heeft.
