'entoonstelling
tort in
ïjdens opening
Beatrix op weg naar nieuw succes
Commissie-Palme pleit voor gedeelde veiligheid
Israël verlengt bestand
Junta ruziet
over toekomst
Argentinië
Irak trekt troepen
uit Iran terug
ONINGIN TWEE SECONDEN BANG
SHARON: ISRAEL HEEFT DOEL
IN LIBANON NOG NIET BEREIKT
Prins Andrew
lokaas voor
Exocet-raket
ÏTENLAND LEIDSE COURANT MAANDAG 21IUNI1982 PAGINA 7
TWAPENINGS-
PPORT
"IRSCHENEN
(Van een onzer verslaggevers)
HAAG In Den Haag is vanmiddag het rapport van de
ationale commissie-Palme ten doop gehouden. Oud-minis-
en Uyl bood als lid van de commissie een exemplaar van
pport aan premier Van Agt aan.
t rapport, getiteld Bondgenoten in Veiligheid, worden
ellen gedaan om de gevaren van een kernoorlog te voor-
Zeventien leidende politici uit zeventien verschillende
hebben onder leiding van de Zweedse oud-premier Olof
een rapport opgesteld waarin zij op persoonlijke titel een
aantal concrete voorstellen doen om de bewapeningswedloop te
doorbreken en daardoor de kansen op een kernoorlog te keren.
Van Russische zijde nam aan de besprekingen deel Giorgi Arba-
tov, lid van het Centrale Comité van de commmunistische partij
van de Sovjet-Unie en Amerika-deskundige, van Amerikaanse
zijde Cyrus Vance, minister van buitenlandse zaken onder presi
dent CaTter. Van West-Duitsland was aanwezig Egon Bahr, lid
van de Westduitse bondsdag, van Engeland David Owen, oud
minister van buitenlandse zaken, en van Nederland oud-minis
ter Den Uyl. Daarnaast waren de leden afkomstig uit landen
van de Derde Wereld en Oost-Europa.
De commissie is volgens Palme uniek omdat voor het eerst ver
tegenwoordigers uit landen van het Warschau-Pact en die van
de NAVO samen met vertegenwoordigers uit de neutrale landen
erin geslaagd zijn overeenstemming te bereiken over een feite
lijke weergave van de militaire situatie, over een analyse van de
gevaren die vrede en veiligheid bedreigen en over een breed ac
tieprogramma dat erop gericht is deze gevaren af te wenden.
De commissie-Palme pleit er in de eerste plaats voor de doctrine
van wederzijdse afschrikking te vervangen. In de plaats daar
van stelt zij de strategie van de gedeelde veiligheid voor Op ba
sis daarvan moet langs geleidelijke weg volledige ontwapening
worden bereikt. Daarvoor heeft de commissie een gedetailleerd
programma uitgewerkt. Begonnen zou moeten in Centraal Euro
pa een zone in te stellen die vrij is van tactische kernwapens,
waaronder het neutronenwapen. De Russische afgevaardigde
Giorgi Arbatov twijfelde overigens aan het nut van zo n zone.
omdat deze wapens in geval van een conflict snel kunnen wor
den aangevoerd. Arbatov pleit voor een totaal verbod voor mid-
del-lange-afstandwapens en tactische wapens in Europa.
K ITALIAANSE
NKIER GEVONDEN
a 4( E Het stoffelijk overschot van de
ach anse bankier Roberto Calvi is vrij-
latje n de Theems nabij Londen gevon-
Calvi's lijk hing aan een steiger,
was in Italië directeur van de
5te privé-bank, de Banco Ambrosiar
in verscheidene schandalen ver-
eld is geweest. Hij was sinds 10 juni
loos. De bankier was ook betrok-'
lij het schandaal rond de vrijmetse-
oge P-2, dat in 1981 leidde tot de
an de Italiaanse regering. Calvi zou
deze maand in hoger beroep terecht
n d( en staan, nadat nieuwe verduiste-
iwe n ten bedrage van twee miljard.gul-
in* lekend waren geworden. Hij was al
d( r tot vier jaar veroordeeld en beta-
d<van 48 miljoen gulden,
tul
oler
eeld
)loe
tak-
Tragisch einde in rechtszaal
PARIJS Een 58-jarige verdachte, die in
Parijs terecht stond wegens heling van
een vals biljet van 500 francs, heeft voor
zijn rechters zelfmoord gepleegd door een
cyaankali-tablet in te slikken. Kort daar
op overleed hij. De 58-jarige Alexandre
Cotte was volgens ziin advocaat aan het
eind van „zijn latijn'Uitvinder van be
roep, had hij een bedrijf voor fijn-mecha
niek gesticht dat technisch uitstekend
liep, maar door financieel wanbeheer te-
nonder ging. Daarop werd zijn vrouw ziek
en haar behandeling kostte handenvol
geld. Cotte begon toen valse papieren en
bankbiljetten te fabriceren die hij aan im
migranten verkocht. In de rechtszaal had
Cotte op zijn aktetas een papiertje geplakt
met het opschrift: „Ik weiger de rechts
spraak van uw gemeenschap. Ik stel mijn
lijk ter beschikking van de wetenschap".
BEIROET President Hoessein van
Irak heeft gisteren bekend gemaakt, dat
zijn troepen begonnen zijn zich terug te
trekken uit Iran. Volgens hem zal de
ontruiming binnen tien dagen zijn vol
tooid, aldus het Iraakse persbureau INA.
In een rede tot „het Iraakse volk en de
Arabische natie" verklaarde president
Hoessein dat de Iraakse troepen zich op
de „internationale grenzen" zullen terug
trekken. Irak zou met de bemiddelaars in
de 21 maanden geelden begonnen oorlog
samenwerken om een „rechtvaardige op
lossing van het conflict te vinden".
Verscherping
strafmaatregelen
tegen Sovjet-Unie
WASHINGTON De Verenigde Sleten
hebben het verbod op de verkoop aan Mos
kou van materiaal voor de aanleg van de
gaspijpleiding van de Sovjet-Unie naar
West-Europa verscherpt Na de afkondiging
van de noodtoestand in Polen in december
vorig jaar, kondigde Reagan een verbod af
op de levering van in de Verenigde Staten
geproduceerde goederen die bij de aanleg
van de gasleiding gebruikt konden worden.
Nu mogen ook in het buitenland opererende
filialen geen materiaal meer leveren. Het
Russische persbureau Tass noemde het be
sluit een nieuwe stap die de internationale
spanning vergroot. Ook West-Duitsland
heeft het besluit bekritiseerd.
Vrijheidsbeeld
staat op instorten
NEW VORK Het Vrijheidsbeeld in de
haven van New York. dat 96 jaar gelden
door Frankrijk aan de Verenigde Staten
werd geschonken als monument voor de
immigranten uit de Oude Wereld die vlak
in de buurt daar voet op Amerikaanse bo
dem zetten, is in ernstig verval geraakt.
Als gevolg van metaalmoeheid dreigt een
totale ineenstorting van de ijzeren dame
met de toorts.
President Reagan heeft nu een commissie
in het leven geroepen die zaterdag is be
gonnen met een geldinzamelingsactie voor
herstel van het beeld. Men schat dat daar
honderd miljoen dollar voor nodig is.
Over vier jaar, wanneer het beeld hon
derd jaar bestaat, zou de restauratie vol
tooid moeten zijn.
Zionistenbond:
Regering kiest zijde PLO
AMSTERDAM De Nederlandse
Zionistenbond (NZB) heeft de
houding van de Nederlandse rege
ring inzake de oorlog tussen Israël
en de PLO scherp veroordeeld.
Dat gebeurde gisteren op een ver
gadering van de NZB in Amster
dam, bij monde van de aftredende
voorzitter A.L. Boers. Hij voegde
eraan toe dat het kabinet-Van Agt
in tegenstelling tot de Arabische
leiders de kant heeft gekozen van
de „Palestijnse terroristen". Hij
doelde daarmee onder meer op de
verklaring, die Van Agt hierover
in het parlement heeft afgelegd.
1
onze speciale verslagge
ver Willem Scheer)
ANGELES (Califor-
Twee seconden
keek koningin Bea-
verschrikkelijk bang.
begreep prins Claus
alenjniet het gebouw in-
t d< te, maar slechts de uit
^peijtwaalftal panelen be
tentoonstelling,
ei: „Geen paniek, we
ren die expositie wel
op". De koningin
elkjdemde en sprak haar
rdenjjenoot na: „Ja na-
ijk, die zetten we wel*
overeind". En direct
overheen: „Maar wat
nu toch voor al die
zui-feen die zoveel tijd en-
te hebben gestoken
samentelling ervan".
Dngeluk gebeurde zater-
iddag in het toonaange-
kantoren- en winkel-
urn Century Plaza in Los
les. Daar was door de
Sng „Februari-Staking
een organisatie die on-
is opgericht door het
rikaanse miljonairs-echt-
oo Gilbert, een tentoonstel-
Sti ngericht over het toen-
^anv e massale protest in ons
ang< tegen de deportatie van
'9(ma ^en' ^oor de officiële
n d<
opening had men de koningin
uitgenodigd. Juist toen de heer
Gilbert aan het koninklijk
paar de achtergronden van
zijn initiatief uiteen zette, be
sloot een assistent van de orga
nisatie de op een staketsel van
doek en buizen aangebrachte
panelen, een ietsje te verschui
ven. Het buizenframe bleek
evenwel zo fragile, dat de pa
nelen als een rij dominostenen
achter elkaar omvielen. Alleen
de afbeelding van „de dokwer
ker", stoer symbool van Ne
derlandse onverzettelijkheid,
bleef staan.
Massaal
Overigens was de verwelko
ming van Beatrix en Claus in
het Century Plaza-winkelcen-
trum de meest massale tot nu
toe. Enkele honderden Ameri
kanen van Nederlandse af
komst hadden zich verzameld
om voor koningin en prins te
applaudiseren en te roepen:
„Dag koningin", „dag konin
gin". Het winkelcomplex staat
deze hele week in het teken
van Holland. Vrijwel alle eta
lages verwijzen naar ons land
met specifiek Nederlandse ar
tikelen dan wel met rood-wit-
blauwe vlaggetjes. Grote stic
kers brengen de viering van
tweehonderd jaar diplomatie
ke betrekkingen tussen de
Verenigde Staten en ons land
in herinnering, terwijl in Vo-
lendams kostuum gehesen
meisjes, Hollandse bloemen
verkopen. De Nederlandse ge
meenschap in Zuid-Californië
(Los Angeles plus wijde om
streken) telt dan ook maar
liefst 90.000 mannen en vrou
wen van wie er 16.000 nog een
Nederlands paspoort bezitten.
De miljonair Gilbert is niet
van Nederlandse afkomst,
maar vatte voor ons land een
grote bewondering op tijdens
de oorlogsjaren die hij in Lon
den doorbracht. De heer Gil
bert: „Vooral de solidariteit die
jullie Hollanders jegens de jo
den hebben getoond, heeft mij
sterk getroffen. Met de Stich
ting „Februari-staking 1941"
willen we aan de menselijk
heid die jullie toen hebben ge
toond een eerbetoon brengen.
Doel van de organisatie is Ne
derlanders te helpen en ande
re volkeren weten te begrij
pen. Zo willen we Nederlandse
studenten die bijvoorbeeld in
Amerika gaan studeren, onder
bepaalde voorwaarden aan een
beurs helpen".
Beginkapitaal dat de heer en
mevrouw Gilbert in de Stich-
tingskas. hebben gestort: 1,3
miljoen gulden.
Eén van de aanwezigen bij de
opening van de tentoonstel
ling, die, anders dan Beatrix
en Claus hadden voorgesteld,
op zo'n korte termijn niet
meer kon worden hersteld,
Nog een beetje beduusd van de klap kijken koningin Beatrix en
prins Claus naar de ravage die door de omgevallen tentoonstel
lingspanelen is aangericht.
was de 70-jarige verzetsheld
Jan Weidner. Als organisator
van een ontsnappingsroute
vanuit Nederland naar Zwit
serland en Spanje, redde deze
ex-Nederlander in de oorlogs
jaren het leven van meer dan
1.000 mensen, onder wie veel
joden. Hij woont al 25 jaar in
Los Angeles, maar bewaart
goede herinneringen aan zijn
vele ontmoetingen met zowel
koningin Wilhelmina als,ko
ningin Juliana. Jan Weidner
over koningin Beatrix: „Toen
de boel daar straks in elkaar
donderde, dacht Beatrix on
middellijk aan de teleurstel
ling voor de organisatoren.
Dat tekent de Oranje's".
Koningin Beatrix en prins
Claus zijn zaterdag vanuit
Houston in Los Angeles aange
komen. In Houston brachten
ze, zie de krant van zaterdag,
een bezoek aan de Nederland
se hartpatiënten in het St. Lu
kes Hospital. Vandaag staat er
onder meer een ontvangst
door burgemeester Bradley
van Los Angeles op het pro
gramma. Morgen vliegt het
paar door naar San Fransisco.
WILLEM SCHEER
onze speciale verslagge
ver Willem Scheer)
ANGELES (Califor-
Ook het tweede
ik van koningin Bea-
*r kfcn prins Claus aan de
nigde Staten lijkt een
(s te worden. Zowel
ex-)Nederlanders die
haar trip ontmoet,
,_Je Amerikaanse bur-
festers, gouverneurs
akenlui, tonen zich
keer weer onder de
ik van haar even
5nante als intelligente
2?-5 den. Binnen het be-
81.3 le kader, dat haar als
49,0phoofd van een klein
ter beschikking staat,
ersoonlijkt zij Neder-
op onnavolgbare wij-
zo vindt men.
schudt de koningin
gg'J rden mensen de hand.
der van hen weet ze de
i36»nuwen suggestie te wek- Smokey Joe Bowman demonstreert het koninklijk paar de werking van een zgn. six-shooter. Naast
54.10e
|}J in hem of haar persoon-
3571 eïnteresseerd te zijn. Elk
22.41 Werp dat aan de orde
'ni ongeacht of het de
mie betreft, de hartchi-
of het fokken van Ara-
hengsten benadert
et zinvolle vragen. Als
zelf een enkele keer een
op een wat kritische on-
>n wordt gesteld, pareert
ilomatiek en ogenschijn-
ivertuigend. Terwijl de
natie van haar speeches
t mag heten. De inhoud
ie redevoerinkjes (in to-
oudt ze er deze reis drie-
iiasme waarmee ze
koningin Beatrix staat Hugh Roy Marshall, de eigenaar van de Gleannloch Ranch.
door Beatrix worden uitge
sproken, werkt zó aansteke
lijk, dat haar toehoorders ook
de onschuldigste beleefdheids
frasen ademloos tot zich ne
men.
Topactrice
Zaterdag is het koninklijk
paar in Los Angeles aangeko
men, de gigantische stad (100 x
200 mijl) die het Hollywood
geheten zenuwcentrum van de
filmindustrie herbergt. In deze
omgeving is het verleidelijk
het leven gade te slaan door
een toneelkijker. Zo bezien is
Beatrix onbetwistbaar een to
pactrice. En een topactrice,
word je alleen als je gelóóft in
je rol.
Of ook de Amerikaanse
nieuwsmedia de Nederlandse
vorstin in het zonnetje zetten?
Wel degelijk. In elke stad, die
Beatrix en Claus tot nu toe
aandeden, heeft hun bezoek de
radio, de televisie en de kran
ten gehaald. Niet dat ze het
belangrijkste nieuws van de
dag vormden, maar dat mocht
ook niet worden verwacht.
Wannéér de gouverneur van
Texas (zevenentwintig keer zo
groot als Nederland, evenveel
inwoners) naar Den Haag
komt, staat ons land immers
ook niet op zijn kop.
Bonanza
In dit Texas werd op de sfeer
van de Califomische filmindu- Zilver
strie vrijdagmiddag al min of
meer vooruitgelopen, toen het
koninklijk paar de Gleannloch
Ranch, nabij Houston, bezoch
ten. Snuivende paarden, wilde
stieren, cowboys met rinkelen
de sporen en snelle revolvers
alle benodigdheden waren
aanwezig voor een authentie
ke Bonanza-sfeer. Zij het dat
de eigenaars van deze ranch,
een jong, gezet, echtpaar, zich
aanzienlijk rijker mogen noe
men dan de held uit de beken
de televisieserie. Eigenaar
Hugh Roy Marshall (33): „Mijn
familie is groot geworden in
de oliebusiness. De totale op
pervlakte van het land, dat wij
hier in Texas bezitten, beloopt
ruim zeshonderd vierkante ki
lometer. Nog steeds is de olie
onze voornaamste inkomsten
bron. De ranch is meer een
hobby".
Smokey Joe
Als zodanig mag de liefhebbe
rij zeer geslaagd heten. De
Gleannloch Ranch is de be
roemdste fokkerij van Arabi
sche raspaarden in de hele we
reld. Hippisch-gelnteresseerd
als zij zijn, konden Beatrix en
Claus er hun hart aan ophalen.
Ook de Texaanse rodeo die
werd aangericht en waarbij
"kalveren en cowboys om beur
ten door de stofwolken vlogen,
ontlokte het paar een hoffelijk
overtuigend applaus. Op uitno
diging van Smokey Joe Bow
man (The Texas Strayght
Shooter) toonde prins Claus,
dat hij in staat is in 0,27 secon
de de trekker van een revol
ver over te halen.
Wij zelf dronken een gezellig
biertje met Herbert Hunt uit
Dallas. En realiseerden onf pas
de volgende dag, dat dit de
Hunt is, die enige tijd geleden
(vergeefs) heeft getracht om,
samen met zijn broer, alle zil
ver in de wereld op te kopen.
(Vervolg van de voorpagina)
TEL AVIV7 BEIROET
De Israëlische regering
heeft gisteren voor onbe
paalde tijd het bestand
met de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie PLO ver
lengd. De woordvoerder
van de regering-Begin zei
dat Israëlische troepen
niet zullen schieten op de
in Beiroet ingesloten Pa
lestijnse guerrillastrijders,
mits zij niet het vuur ope
nen op Israëlische militai
ren.
De Amerikaanse afgezant voor
het Midden-oosten, Habib, had
gisteren om een verlenging
van 48 uur van het fragiele be
stand gevraagd, teneinde een
formule te kunnen vinden die
een Israëlische bestorming van
West-Beiroet kan voorkomen.
Afgelopen vrijdag was al een
bestand van 48 uur afgekon
digd, dat redelijk werd nage
leefd. De situatie in Beiroet
blijft uiterst gespannen. Uit
vrees voor een hervatting van
de gevechten zijn dit weekein
de duizenden inwoners van
West-Beiroet naar het oostelijk
stadsdeel gevlucht. De Israëli
sche minister van defensie,
Sharon, verklaarde gister
avond in een interview met
Radio-Jeruzalem, dat de Israë
lische invasie in Libanon niet
tot staan zal worden gebracht
zolang het militaire en politie
ke hoofdkwartier van de PLO
nog intact is. Het doel van de
invasie is „niet bereikt zolang,
het terroristencentrum in Bei
roet bestaat", aldus Sharon.
Premier Begin, die voor offi
cieel bezoek in de VS is, heeft
gisteren in Washington gepleit
voor de stationering van een
internationale vredesmacht in
Libanon. Begin zou graag zien
dat de VS troepen leveren
voor zo'n vredesmacht. In het
onderhoud, dat Begin vandaag
heeft met president Reagfan,
zal dit punt zeker aan de orde
komen. Verder zei Begin dat
Israël niet van plan is om
PLO-voorzitter Arafat gevan
gen te nemen.
De Syrische minister van in
formatiezaken, Iskandar, heeft
gisteren gezegd dat de Syri
sche troepen niet uit Libanon
worden teruggetrokken, tenzij
de Arabische Liga hierom ver
zoekt. De Syrische troepen
vormen het belangrijkste on
derdeel van de Arabische Vre
desmacht, die in 1976 door de
Arabische Liga in Libanon
werd gestationeeerd om een
einde te maken aan de burger
oorlog.
De Sovjet-Unie heeft Israël en
de VS gisteren nogmaals ge
waarschuwd de gevechten in
Libanon niet uit de hand te la
ten lopen. De partijkrant
Pravda liet weten dat wat in
Libanon gebeurt „rechtstreeks
raakt aan de veiligheid van de
Sovjet-Unie en zijn belangen".
Saoedi-Arabië had Israël za
terdag al ernstig gewaar
schuwd de Libanese hoofdstad
niet te veroveren. In het geval
Israël toch hiertoe overgaat,
dan zullen de Arabieren hun
recht op territoriale verdedi
ging met alle middelen uitvoe
ren, aldus het Saoedi^che pers
bureau.
BUENOS AIRES Na de val van opperbevelhebber
en president generaal Galtieri is binnen de Argentijnse
junta een machtsstrijd aan de gang, met de toekomst
van het land als inzet. Belangrijkste strijdpunt is mo
menteel de keuze van een nieuwe president. Generaal
Alfredo Saint Jean, die vrijdagavond Galtieri als voor
lopig staatshoofd opvolgde, zou niet lang op die stoel
mogen blijven zitten.
De nieuwe opperbevelhebber van de landmacht, luitenant-gene
raal Nicolaides, staat bekend als een rechtse nationalist en een
voorstander van de harde lijn. Tegenover hem staat de gematig
de brigade-generaal Lami Dozo, de bevelhebber van de lucht
macht, die door de successen van zijn mannen in de Falkland-
oorlog (Exocet-raket) erg populair is geworden.
Nicolaides is van mening dat de economische en politieke crisis
in Argentinië alleen, bestreden kan worden door een versterking
van de sinds 1976 gevoerde conservatieve economische politiek.
Overigens heeft deze het het land tot dusver niets opgeleverd.
Verder wil hij geen burgers betrekken bij het bestuur van het
land.
Generaal Lami Dozo is van mening dat Argentinië uit de afgelo
pen jaren een les moet leren. Volgens hem moet het land een op
de eigen behoeften toegesneden sociaal-economische politiek
ontwikkelen en zich niet meer laten gebruiken als proefstation
voor buitenlandse theorieën. Verder wil hij dat de militairen
naar de kazernes terugkeren en het regeren overlaten aan bur
gers.
De uiteindelijke keus van een nieuwe president zal wellicht dui
delijk maken, welke van de twee stromingen binnen de Argen
tijnse junta op dit moment de sterkste kaarten in handen heeft.
LONDEN Prins Andrew,
die als helikopterpiloot aan
boord van het vliegdekschip
„Invincible" de strijd om, de
Falkland Eilanden heeft mee
gemaakt, heeft gezegd dat hij
als lokaas heeft gediend voor
de beruchte Exocet-raketten.
Wanneer alarm werd gegeven
stegen prins Andrew en ande
re helikopterpiloten op, om
achter het betrekkelijk Weer
loze vliegdekschip te - gaan
hangen. Daardoor moest de ra
dar van een eventuele Exocet-
raket worden afgeleid. „Wan
neer zo'n raket op je afkomt,
moet je snel de hoogte in en
dan schiet hij zonder kwaad
aan te richten onder je voor
bij", aldus prins Andrew, die
blij was dat hij deze theorie
niet aan de praktijk heeft hoe
ven te toetsen.
EG heft sancties
Argentinië op
LUXEMBURG De import-
stop voor Argentijnse goede
ren die de Europese Gemeen
schap instelde na de inval van
Argentinië op de Falkland Ei
landen, is vandaag opgeheven.
Dit besluit hebben de minis
ters van buitenlandse zaken
van de Europese Gemeen
schap gisteravond in Luxem
burg genomen. De ministers
vinden wel dat de sancties te
gen Argentinië weer ingesteld
moeten worden zodra dat land
de oorlog opnieuw zou begin
nen.
In Luxemburg is dit weëkein-^
de ook gesproken over het-
veto-recht binnen de Europese
gemeenschap dat volgens de
akkoorden van Rome formeel
niet bestaat. Vijf van de tien
lidstaten zijn van mening dat
bij de besluitvorming in de mi
nisterraden van de Europese
Gemeenschap er geen veto
mogelijkheid kan zijn. Het
gaat om Nederland en de twe
andere Benelux-landen, West-
Duitsland en Italië. De vijf
overige landen, Engeland.
Frankrijk. Denemarken. Ier
land en Ijsland willen wel een
veto-recht, als dat tegen hun
vitale belangen ingaat. Het de
bat over het al dan niet kun
nen inroepen van een veto
was aangezwengeld door de
Britse minister Francis Pym,
die nog steeds boos was over
het feit dat in mei de hoogte
van de landbouwprijzen tegen
de zin van Engeland was vast
gesteld. Tot een besluit kwam
men niet.
De Britse prins Andrew bracht dit weekeinde samen met andere
bemanningsleden van het vliegdekschip „Invincible" een bezoek
aan het heroverde Port Stanley, dat voor de bemanning van de
Falkland-vloot een soort toeristische trekpleister is geworden.
