I
Reconstructie eerste „Zauberflöte
daad van grote artistieke betekenis
BRUGGEN BLOKFLUITSOLIST
BIJ ZIJN EIGEN ORKEST
Vijf Amerikaanse impressies
Rainforest IV
overtroffen dot
de werkelijkheh
„ASC hoort thuis
in Haaswijk II"
KUNST
leidse courant
maandag 7 juni 1982 pa(
Sophia Loren vrijgelaten
CASERTA De Italiaanse actrice Sophia Lo
ren, die een gevangenisstraf uitzat wegens be
lastingontduiking, is zaterdagochtend uit de
vrouwengevangenis van Caserta in Italië vrij
gelaten.
Loren had een straf van dertig dagen. Op
grond van een recente wet kon zij als „model
gevangene" op de 17de dag van haar straf op
vrije voeten worden gesteld. De chauffeur
van haar auto maakte zo veel haast met weg
rijden, dat hij in botsing kwam met een van
de drie politiewagens die de actrice moesten
escorteren. De schade bleef beperkt tot een
paar deuken. Met de vijftig verslaggevers die
bij de gebvangenispoort stonden, wisselde So
phia Loren geen woord.
h
In smetteloos wit gekleed en met een vuurrode sjaal verliet
Sophia Loren de vrouwengevangenis van Caserta.
Freriks krijgt v.d. Hoogtprijs
LEIDEN De maatschappij der Nederlandse
Letterkunde heeft de Lucy B. en C. W. van der
Hoogtprijs toegekend aan Kester Freriks voor
zijn boek „Holderlins toren". Deze aanmoedi
gingsprijs voor jonge auteurs of debutanten be
draagt 1.000 gulden en gaat vergezeld van een
penning. De prijs werd toegekend op voor
dracht van de jury: Judith Herzberg, Willem D.
van Maanen, Eddy van Vliet. Anne Wadman
en Willem van Toorn. „Bolderlins toren" is een
roman over de eenzaamheid. Het is het tweede
boek van Freriks die zijn debuut maakte in
1979 met de verhalenbundel „Grand hotel
Lembang". In de roman heeft hij, naar het oor
deel van de jury, door de fragmentarische opzet
en de veelheid van elementen die hij tracht sa
men te brengen, een waagstuk ondernomen dat
een stap voorwaarts betekent ten opzichte van
zijn debuut. Het is een duidelijke verwijdiging
van zijn literaire horizon, aldus de jury.
Laatkomers visten bij Rolling Stones achter het net
l'el
ROTTERDAM Het perfect
georganiseerde Rolling Stones-
circus trok voorbij. Het derde
en laatste concert vond zater
dag voor een uitverkocht Fey-
enoordstadion plaats. Direct
daarna stapte de groep op Zes
tienhoven op het vliegtuig
richting West-Duitsland waar,
als onderdeel van de Europese
tournee, deze week een aantal
concerten wordt gegeven. Za
terdagmiddag begonnen The
Rolling Stones een half uur
eerder met hun concerten dan
aangekondigd waardoor laat
komers achter het net visten.
De Rotterdamse politie is ui
Volmaakte
danskunst en
pure muziek
Strawinsky Projekt I Nationaal
Ballet Concertgebouworkest
Carré, Amsterdam zaterdag en
zondag (woensdag en donderdag
a.s.). Projekt II: „Oedipus Rex" en
„Le sacre du printemps" door het
Tanztheater Wupportal; choreogra
fie Pina Bausch.
Zaterdag honderd jaar ge
leden werd Strawinsky
geboren. Aanleiding voor
het Holland Festival tot
speciale projekten, waarbij
voor de begeleiding van
de balletten „Apollon Mu-
sagète" en „Agon" en van
de oratorium-opera „Oedi
pus Rex" zelfs het Con
certgebouworkest werd
ingeschakeld.
Dat ensemble was dit seizoen
overigens al met Strawinsky-
herdenkingen bezig, maar ech
te Strawinskyanen vragen
zich af of het „rode goud", dat
de Californische dirigent Mi
chael Tilson Thomas liet ho
ren. niet beter „ijskoud staal"
had kunnen zijn. De dansante
inbreng door het Nationale
Ballet resulteerde in een ge
slaagd streven naar absolute
schoonheid door middel van
absolute danskunst.
Voor de liefhebber van klas
siek ballet op basis van de on
wrikbare academische tech
niek was de pas d'action van
Apollo nectar en ambrozijn..
Henny Jurriëns danste de ti
telrol transparant en vol jeug
dige gratie. Judith James als
Calliope danste alexandrijnen
en Alexandra Radius liet als
Terpsichore een hele serie on
berispelijke arabesques zien.
„Agon". het computerballet
van ritme en ruimte, samenge
steld uit Franse hofdansen.
Slavische folklore en jazz, was
de voor atleten bedoelde, on
persoonlijke choreografie,
waarmede evenals in zijn
Apollo-ballet Balanchine
zijn dorst naar de schoonheid
van het absolute lijnenspel les
te. Ook deze sportieve scher
mutseling, dramatisch tot op
het bot uitgebeend, werd vol
maakt gedanst.
„Oedipus Rex". gezongen in
gemonumentaliseerd kerkla
tijn, bleef scènisch vrijwel vol
komen statisch, slechts onder
broken door „de ontregelende
serie interrupties" van de Ver
teller, die Strawinsky indertijd
door Cocteau was opgedron
gen. Solisten, koor en orkest
deden wat ze konden alle
kleur in deze muziek uit te
bannen. Strawinsky wilde dat
immers zo.
FRANK DELBOY
ADVERTENTIE
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER F1LMS.MUZIEK
THEATER, RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Die Zauberflöte, op*ra van W.A. Mo
zart. Poging tot reconstruct!* van d*
••ret* W**na* opvo*ring In 1791.
Co-productl* van T*atro Comunsl*
Bologna *n Holland F**tival. Muzi-
kal» («iding: Ton Koopman. Regie:
Nando 8ch*ll*n. Ond*rzo*k *n dra
maturgie: Rinus Elling. Reconstruo-
ti* d*cort; Tom Kl*ijn *n Gijs Stujr-
ling, koetuums: Rudolf Korens. Am
sterdams Barok Orfceet. Utrechts
Kamerkoor Music* Viva (dirigent:
Rslnier Wakelkamp). Rolbezetting:
Harry van der Kamp (Sarastro), Guy
de Mey (Tsmino), Charles van Tae-
eei (spreker en tweed* geharnaste
man), Henk Veis (eerste geharnaste
man), Isabeile Poulenard (Koningin
van de Nacht), Marjsnne Kweksilber
(Pamina), Coby Dijk, Annemarie Dur
en Chatherine Patriasz (drie da-
geno), Thea van der Putten (een
oud vrouwtje, daarna Papagena),
Pall* Fuhr Jorgensen (Monostatos,
een Moor). Koninklijk* Schouwburg,
Den Haag. Alle verder* Haagse
vooretellingen zijn uitverkocht. Her
halingen met beperkt aantal plaat
een in de Rotterdamse Schouwburg
op 11 en 12 Juni. Uitzending over Hil
versum door NOS-radio op 9 juni,
20.00 uur.
DEN HAAG Heeft het
werkelijk zin te proberen
de eerste Weense voor
stelling van de „Zauber
flöte" na bijna twee eeu
wen te reconstrueren?
Wie zo'n poging gaat on
dernemen, weet vooruit,
dat hij maar zeer ten dele
kan slagen en waarschijn
lijk in allerlei opzichten
verkeerd zal handelen.
Zelfs al zouden er veel
meer en exacter gegevens
over die première in 1791
beschikbaar zijn, dan in
werkelijkheid het geval is,
dan nog is het niet aan
twijfel onderhevig dat we
die gegevens als eind-
twintigste eeuwers zullen
interpreteren. Ook als de
reconstructie voor hon
derd procent zou slagen,
zullen we het gebeuren
altijd blijven zien en ho
ren met hedendaagse
ogen en oren en we zullen
altijd het gevoel houden
van een ietwat vreemde
primitiviteit. Bijna twee
eeuwen verder in de tijd
zijn wij anders erfelijk be
last dan de operamakers
en de operaliefhebbers
van toen.
Dit voorop gesteld geloof ik,
dat het desondanks heel heil
zaam is een dergelijke recon
structie-poging te doen, ja ster
ker, ik meen dat er voor elke
opera uit het verleden, ook
voor betrekkelijk recente, ge
regeld zulke pogingen onder
nomen zouden moeten wor
den. Zij immers kunnen er ons
blijvend aan herinneren, wat
de beweegredenen en de be
doelingen van de oorspronke
lijke makers en uitvoerenden
geweest of kunnen geweest
zijn en wij moeten onafgebro
ken beseffen, dat latere tijden
het werk van de oorspronke
lijke makers naar hun hand
hebben gezet en soms zeer ing
rijpende veranderingen heb
ben aangebracht en daarbij
meer dan eens ver over de
schreef zijn gegaan.
Bij de „Zauberflöte" geldt dit
heel sterk. Er is niet voor niets
een uitgebreide literatuur over
ontstaan, in het bijzonder over
de vraag, in hoeverre hier
sprake is van een verheven
louteringsdrama, naar het des
tijds nieuwe humanisme van
de vrijmetselarij en in hoever
re Schikaneder (de librettist,
de regisseur en de eerste Papa-
geno) en Mozart (componist)
een gewone sprookjesopera
wilde maken met soms vrij
kinderlijke en grove komische
middelen en met primitief uit
gewerkte rituelen. In wat de
huidige reconstructeurs zicht
en hoorbaar wisten te maken,
vond ik de bevestiging, dat ze
beide doeleinden hebben nage
streefd met als belangrijkste
het publiek van hun tijd tege
lijk te betoveren en te amuse
ren. Ik betwijfel meer dan
ooit, of we de handeling diep
zinnig moeten opvatten en al
les wat symbolisch lijkt, heel
moeilijk moeten verklaren.
Niet voor niets klopt lang niet
alles met de principes van de
toenmalige vrijmetselarij! Is
tekst heilig, heeft de toneel
man Erik Vos zich eens afge
vraagd en toen zelf die vraag
ontkennend beantwoord. In
derdaad: geen enkele menselij
ke tekst van woorden of noten
is „heilig", maar dat betekent
niet dat wij het werk van
kunstenaars uit het verleden,
van wie wij het genie erken
nen, als moderne betweters
naar willekeur mogen veran
deren en verminken. Als onze
tijd behoefte heeft aan een
moderne Shakespeare, een
moderne Beethoven of een
moderne Verdi, moet zij maar
zorgen dat die er op eigen
krachten komen. Het is niet zo
moeilijk, maar wel heel onfat
soenlijk bij gebrek aan eigen
zeggingskracht zich aan groo
theden uit het verleden te ver
grijpen. Dat is en blijft een ge
tuigenis van eigen onmacht.
Als de historische Shakespea
re, Beethoven en Verdi voor
ons nog betekenis zouden heb
ben, hebben zij dat inderdaad
waarschijnlijk enig juiste volg- Zo waren er tal van details,
orde van de dramatisch juist die voor lange discussie vat-
uitgewerkte scènes en met zo baar zouden zijn. Dat was ook
min mogelijk bewerkte mu- heel goed. want die discussie
ziek op oude of gerecon- moest nu juist op gang worden
strueerde instrumenten. Zelfs gebracht. Het belang van de
nu bleven er ondanks al die reconstructie ligt niet in het
voorzorgsmaatregelen nog feit, dat wij nu verder maar
vragen genoeg over. Een paar met deze „Zauberflöte" door
voorbeelden. Decors en cos- het leven moeten gaan, maar
tuums werden gebaseerd op dat wij ons rekenschap moeten
zes oude gravures van de ge- geven van wat wij op het
broeders Schaffer, die vier jaar ogenblik met de „Zauberflöte"
na de première werden gepu- aan het doen zijn. In elk geval
bliceerd. maar zes gravures is was het een aangename ver
te weinig om uitsluitsel te ge- rassing eens een totaal andere
ven over de aankleding van Pamina van Maijanne Kwek-
het gehele werk. Met steun silber met een heel andere
van het Prins Bernhard Fonds klankkleur en een heel ande-
werden klarinetten en basset- re, maar toch sterk doorleefde
hoorn naar oude beschikbare expressie te horen, en het was
gegevens gecopieerd, en een ook bijzonder instructief van
negentiende eeuws klokken- de goede tenor Guy de Mey
spel werd gerestaureerd naar een voorbeeldig gearticuleer-
achttiende eeuws model, maar de, uitstekende geacteerde Ta-
dat alles neemt niet weg, dat mino te ervaren. De Papagena
het de vraag is of er precies i
gemusiceerd werd, als dat nü
van Thea van der Putten was
een meesterlijke creatie, maar
- imikiui vcui uc iidiiu in vuul -
in de totaliteit van hun schep-, koI£en, actjc en zang> veel tt
pingskracht en moeten zij bij
de weergave van hun werken
nog altijd het laatste woord
hebben, zoals Harnoncourt on
langs terecht heeft opgemerkt.
Ziehier waarom het zo goed is de regie de nog weinig bestu-
gebeurde. Ook toen waren er dat was bekend. Op de Papa
missers en aarzelingen, maar geno van Michel Verschaeve
men kan erover van mening en de Sarastro van Harry van
der Kamp viel wat dictie en
zang betreft wel eens wat af te
dingen, maar beiden hadden
onmiskenbare kwaliteiten, de
eerste in het bijzonder wat zijn
karakteruitbeelding betrof.
Het damestrio, hier toch heel
belangrijk, was acceptabel. Het
jongenstrio had het veel moei
lijker, evenals de Traverso in
het orkest, dat onder Koop
man minder vloeiend speelde
dan menigeen gewenst zou
hebben. Maar goed, de voor
stelling als geheel genomen
was in opzet en uitwerking
een niet geringe daad van ar
tistieke betekenis.
Het was prettig, dat het pu
bliek dit door zijn grote be
langstelling bij voorbaat besef
te en dat aan het slot met een
ovatie nog eens bevestigde.
En dan de stemmen en het ac
teren! Nu bestond de bezetting
uit jonge zangers, die eigenlijk
geen uitgesproken operazan
gers zijn, maar meer specialis
ten in oude muziek. Hadden
zij het juiste timbre en zongen
zij de hier en daar naar de
mode van de achttiende eeuw
toegevoegde versieringen wel
precies zoals het toen gebeur
de? In elk geval was de Ko
ningin van de Nacht in voor
lief, voor een boze, op wraak
beluste personage, ook al zong
de vertolkster op een bijzonder
aardige manier de moeilijk co
loraturen. Verder probeerde
den horen, met de complete passen, zij het uiteraard met
gesproken dialogen, in de wisselend succes.
JOHN KASANDER
UTRECHT Erkend
moet worden dat het Or
kest van de XVIIIe eeuw
vorige week vrijdag in de
Nieuwe Kerk in Den
Haag akoestisch minder
goed tot zijn recht kwam
dan gisteravond in de gro
te zaal van het Vreden-
burg in Utrecht. De gun
stiger indruk lag overi
gens niet alleen aan de
betere akoestische ver
houdingen, maar ook aan
het artistiek minder veel
eisende programma.
Toch kon ik ook gisteravond
niet delen in het ongelimiteer
de enthousiasme voor het jon
ge ensemble, dat nog lang geen
sluitende eenheid vormt, zui
ver technisch niet, en evenmin
esthetisch en stylistisch. Er za
ten in het spel nog heel wat
oneffenheden, en de balans
was allesbehalve stabiel. Nu
kan Brüggen wel beweren, dat
ze in de achttiende eeuw niet
of weinig repeteerden, en dat
toen bijna alles zomaar van
het dikwijls nog natte blad
werd gespeeld, maar als dat in
z'n algemeenheid waar zou
zijn, kan men die maatstaf
thans toch niet meer handha
ven. Wij stellen op dit punt nu
eenmaal hogere eisen dan des
tijds. Mogen we soms? Die ho
gere eisen stellen we overigens
niet alleen aan de vertolkin
gen in materieel opzicht, maar
stellig ook wat de expressie be
treft. Ik kan niet zeggen dat ik
onder de indruk kwam van de
begeleiding van Brüggens ei
gen solospel in zijn reconstruc
tie van een blokfluitconcert
van J.S. Bach, nog afgezien
van de ongedurige tempi,
vooral in de finale. Ik dacht
dat zo'n motorische en one
venwichtige Bach-interpreta-
tie nu wel als achterhaald kon
worden gekwalificeerd.
Alle hulde voor de keuze van
een suite uit „Dardanus" van
Rameau. Deze Fransman is en
blijft één van de meest onder
schatte onder de groten, en
sinds wij de orkestsuites uit
zijn werken in de romantische
bewerkingen van Mossl te
recht hebben afgezworen,
komt zijn naam op de orkest
programma's helemaal niet
meer voor. Uitstekend dus dat
Brüggen op die prachtige mu
ziek de aandacht vestigde,
maar zijn vertolking was be
slist niet puntgaaf.
Goed en verrassend als keus
was ook de symfonie van
Bachs tweede zoon, en men
ging er graag mee accoord, dat
Het Orkest van de XVIII-e eeuw. Di
rigent en blokfluitsoliat: Frans Brüg
gen. Werken van Jean-Philip Ra
meau (Suite uit de Lyrische Trage
die „Dardanus" - 1739), Johann Se
bastian Bach (Concert voor blok
fluit, strijkers en basso continuo,
gereconstrueerd door Brüggen vóór
1720), Carl Philipp Emanuel Bach
(Orkestsymfonie in G groot - 1776),
Joeeph Hay dn (Synfonia In G groot,
nummer 88 ongsveer 1787). Muziek
centrum Vreden burg, Utrecht.
van Haydn de bekende, maar
onvolprezen symfonie in G
groot nor. 88 als slotstuk fun
geerde. Dat de levendige,
maar helaas rafelige vertolkin
gen modeluitvoeringen zouden
zijn geweest, neen, dat wil er
bij mij niet in. Het Orkest van
de XVIIIe eeuw is eigenlijk
nog geen echt orkest, zijn diri
gent nog geen echte dirigent.
JOHN KASANDER
Boosheid bij VARA
over niet uitzenden
tv-spel „De bus"
HILVERSUM - VARA-tv is
boos op de NOS, omdat deze
zaterdagavond het Zwitserse
tv-spel „De bus" niet uitzond
wegens technische faciliteiten.
Dit eerder door ons blad nega
tief beoordeelde tv-spel had
volgens de VARA als nach
tuitzending op het scherm
moeten komen. De VARA
heeft zaterdag nog een kort
geding overwogen, maar zal
zeker in het NOS-bestuur van
ernstige ontstemming blijk ge
ven, zo werd verzekerd.
Amerikaanse muziek onder de til
„Revolution and Ravelation" in
Rotterdam»* Doelen.
In de Rotterdamse Doelen
gingen dit weekeinde 5
van de serie van 9 concer
ten waarin de Amerikaan
se muziek uit de periode
1782-1952 wordt belicht.
Daarbij kwamen 5 ver
schillende aspekten aan
de orde onder de sugges
tieve namen „The Ameri
can Fiddler", „The Ame
rican Union", „The Ame
rican, Missionaries", „The
American piano" en „The
American inventors". Het
begeleidend programma
boekje besteedt veel aan
dacht aan de vormgeving
en staat vol oude foto's en
prenten, maar geeft heel
weinig concrete informa
tie over de uitgevoerde
werken.
De „Fiddler" was vrijdaga
vond Vera Beths die samen
met pianist Reinbert de Leeuw
een programma presenteerde
dat als ondertitel het motto
„Van jiggs tot jazz" had mee
gekregen. Een goed uitgevoerd
programma met eerst acht
oude jiggdansen en daarna een
zevental stukken uit de perio
de 1923-1960 waarin jazzy ele
menten, en ook jiggsporen.
Erg leuk was de Ukelele Sere
nade van Copland, Nancarrow
stopte een heleboel jazz in zijn
Toccata, terwijl componist
Henry Brant zijn Music for a
five - and dime store - een
soort Sparwinkeltjes waar men
in de twintiger jaren een pia
nist kon vinden die bereid was
de ter verkoop aangeboden
bladmuziek eerst even voor te
spelen - zelf op een aantal
keukeninstrumenten begeleid
de. De verstilde Six Melodies
die Cage in '60 componeerde
geven in simpele lijnen iets
van het jigg karakter weer.
Een buitenbeentje was de oos
ters getinte Suite van Hovha-
nes, terwijl de sonate nr. 1 van
Antheil, met zijn sterke Bar-
tok verwantschap, twee delen
lang boeide en toen doodver
moeiend werd.
Een bonte cocktail dus, maar
op zichzelf heel boeiend en
heel anders dan de uit Europa
overgewaaide muziekjes waar
mee het „American Union"
concert begon. Een groot deel
van deze 18e eeuwse compo
nisten was van Nederlandse
oorsprong, zoals J. F. Peter en
P. A. van Hagen, die trouwens
ruim dertig jaar een sterke in
vloed op het muziekleven in
New York uitoefende. Een or
kestje van 13 jonge Ameri
kaanse muziekstudenten
speelde onder leiding van Da
niël Shulman in de nachtelijke
uurtjes voor een paar laatste
die-hards onder meer The low
Dutch tune een arrangement
uit het Bay psalmbook, dat in
1698 het eerste boek met ge
drukte muziek in N-Amerika
was, en een alleraardigst op
Haydn geïnspireerd strijk
kwartet van Peter. De kerk
muziek van de orthodoxe pro
testanten in Pennsylvanie liet
ook zijn sporen na, Peter met
zijn vroeg koloniaanse kamer
muziek is daar een voorbeeld
van.
Acht jaar voor Beethovens slag
bij Wellington componeerde
Carr een kleurrijke' zeeslag,
terwijl de Beethoven van Ken
tucky, A. P. Heinrich, Carr
met zijn Babels capriccio in
bontheid nog overtrof. Van de
vroege 19e eeuw met al zijn
Europese bindingen werd de
sprong gemaakt naar de vroe
ge twintigste waar zich een ei
gen nationaal geluid begint te
ontwikkelen. Voorop A Far-
well die sterk de nadruk legde
op de eigen volksmuzikale
bronnen bijvoorbeeld in zijn
Indian March, naast hem de
meer impressionistisch getinte
C Griffes en Scott Joplin met
een van zijn typerende ragti
mes en natuurlijk Charles
Ives, ditmaal met zijn vroege
vermakelijke Haloween.
Feitelijk een teruggang hierop
was het volgende programma
„The American Visionaries",
met de ondertitel „Voorge
schiedenis en gevolgen". Jo
plin en Ives lieten duidelijk de
Europese bronnen los en ver
smolten in hun werk allerhan
de „Americana". Het Ameri
can sound dat daarmee gebo
ren werd verdween weer bij
de overige componisten van
dit concert, Varese, Rudhyar,
Nancarrow, Antheil en Cop
land (die niet allen emigranten
waren zoals het programma
blad suggereerde.
Kwalitatief stond dit concert
veel hoger dan het vorige, zo
wel muzikaal als door de veel
betere prestaties van de groep
jonge Amerikanen de „CalArts
Twentieth-Century players"
genaamd en wederom geleid
en op de piano begeleid door
Shulman. Het is in dit kort be
stek onmogelijk om alle stuk
ken, variërend van trio's tot
sextetten te noemen. Allen
hadden verrassend veel kwali
teiten en toonden sterke Euro
pese invloeden met Strawin
sky en zijn neo-classicisme
voorop. In de twintiger jaren
was het het American Compo
sers Guild dat, opgericht door
Varese grote invloed op de
muzikale vernieuwing in
Amerika had. Wat later bracht
Copland - wiens sextet uit 1937
ronduit verrukkelijk klonk -
mét Strawinsky de invloeden
van Nadia Boulanger mee.
Daarna waaide ook Schönberg
over en pakte een componist
als Ruggles.
De tweede helft van dit con
cert was een exacte copie van
een op 25 mei 1933 in Minnea
polis gegeven concert met
composities van de zogenaam
de „American five" Cowell,
Ives, Riegger, Ruggles en Bec
ker, allen geboren Amerika
nen. In 1933 volstrekt revolu
tionair, nu een zeer geva
rieerd, gemakkelijk toeganke
lijk concertje met een fris en
vitaal eigentijds geluid, dat
echter geenszins meer Ameri
kaans was dan het deel voor
de pauze, zoals de programma-
opzet enigszins suggereerde.
Yvar Mikhashoff karakteri
seerde zijn pianorecital „The
American piano" als een „cra
zy quilt" een dwaze lapjesde
ken dus, opgebouwd uit 18
zeer verschillende korte pia
nostukjes uit de jaren 1914-
1949. Veel eerder gespeelde
componisten keerden met
jeugdwerk terug zoals de con
troversiële intellectueel Co
well, met toonklusters en een
geheel direct binnen de piano
op de snaren gespeeld stuk.
Griffes met Debussy-reminis-
centies en de grootste nog le
vende componist uit die perio
de Copland. Trouwens niet al
leen Copland maar ook de
astroloog Rudhya, de Ameri
kaanse Satie, Virgil Thomson
en Leo Ornstein zijn hoogbe
jaard nog in leven. Van de
„bad boy of music" Antheil,
die in zijn bonte leven ook
veel filmmuziek maakte,
klonk een walsje.
terst tevreden over de Rolling
Stones-fans. Politie-woord-
voerder Hougee liet weten dat
zich nauwelijks ongeregelma-
tigheden hebben voorgedaan.
Op vrijdag is
het podi
'ee
spul is" echter na aflofVE
het laatste concert weeiten
gegeven. he
Vlak na het optreden v S(
Rolling Stones begoren
groep van zeventig sch &er
kers met het reinigen -bi
um even gevochten en ook op grasmat, die bezaaid 1 *ac
de tribune raakten wat men
sen slaags. Die handtastelijk
heden losten zich echter zon
der polite-optreden op. Ookf
van grote verkeersproblemen'
is geen sprake geweest, al zijn
er wat foutparkeerders wegge
sleept. Tegen een aantal han
delaren die zonder vergunning
Stones-attributen verkochten,
is de politie opgetreden. Het
plastic bekertjes en s*1
rommel en wonderwel
voeten heeft doorsta:
Nederlandse Spoorwegé3*5
voerde in totaal zo'n h'
Stones-fans. Er werd I d
extra treinen tussen
dam Centraal en - Stad,r
reden. Ook werden elij»s
het land 13 extra treinen
zet.
Rainforest IV electronisch ac-
coustische installatie naar een idee
van David Tudor. Realisatie: Compo
sers Inside Electronics, met Cynthia
Bleek, Nicolas Collins, John Dris-
coll, Phil Edelstein, Martin Kalve,
Takehisa Kosugi en David Tudor.
Stedelijk Museum Amsterdam. Uit
voeringsperiode: tot en met 13 juni,
dinsdag tot en met zaterdag van 11-
13 uur; zondag van 14-16 uur.
AMSTERDAM Rainfo
rest (Regenwoud) IV is
een electro-akoestisch en
vironment, dat in de Aula
van het Stedelijk Museum
in Amsterdam door de
Amerikaanse Composers
Inside Electronics is ge
zaaid naar een idee van de
componist David Tudor.
Zoals het begrip environ
ment wil, gaat het hier om
een kunstwerk dat de ge
hele ruimte beslaat, en
door het publiek kan wor
den betreden. Op het mo
ment dat de bezoeker de
ruimte is binnengegaan,
staat hij in het kunstwerk
zelf en maakt hij er deel
van uit.
Voor Regenwoud ontwierpen
en bouwden elk der deelne
mende componisten een set
sculpturen, die naast een beel
dende functie werken als luid
sprekers. Gedurende de ope
ningsuren van het environ
ment bedienen de controleren
de betrokkenen componisten
hun eigen geluidspaneel, dat
in verbinding staat met de be
treffende sculptuur. Tussen de
aldus gegroeide boomgewassen
kan het publiek zich vrijelijk
bewegen en op onderzoek uit
gaan.
De liefhebber die de alsmaar
zwaarder wegende warmtelast
veroorzaakt door de aan
houdende hittegolf zater
dagmorgen voor even dacht te
kunnen verwisselen voor de
verkwikkende koelte van het
Regenwoud, kwam helaas be
drogen uit. Om niet nader
aangekondigde redenen had
den de organisatoren van het
Holland Festival de ingebruik
stelling van deze klimatolo
gisch uitgelezen omgevings
kunst, verschoven van 11.00
:n
naar 16.00 uur. Kloksla
uur restte mij weinig
dan zuchtend, steunen: in'
tend en onwelgevoe
verwensingen uitend,
waarts te keren, teneinuj
andere, geen uitstel ge^
de, verplichtingen te r
voldoen. *el
Maar zondagmorgen v lte
daar toch niet helemaal ht<
op. Je wist uiteindelij] -h<
maar nooit, hoe boeiend
teressant, hoe spectacul
toonaangevend dat woi
vorm en klank wel ko
en ik u daarover niet
hebben kunnen berichte
trotseerde ik gisteren de
kende warmte opnieu
toog naar het hoofdst
museum, al waar het I
woud vanaf 14.00 uur,
waar in overeenstemmii
het programmaboekje,
het publiek was openj
De dichtheid, die men z m]
een regenwoud voorstel
deed niet helemaal aan
wachtingen. De Aula lee
schapen in een lucide™'
schappen van voorn:
stalen en blikken lussen
anen, hier en daar afgi
door radar-achtige pt"
een ijzeren vogelbek, e
genton en zelfs een op l(j
gen krant. Al deze v< v
hun oorsprong verw
objecten brachten een
gelispel, gedruk, geroep
ruis voort, door het aanh
waarvan de bezoeker z
vrij snel in een vo
nieuw taalgebied waant, j
in volmaakt vreemde v
de dienst uitmaken. De
kende spraak van de re
bijvoorbeeld wordt oge sa;
kelijk vertaald in een ii
rend patroon op de wat
gel, en wie de moed hei
zijn hoofd tussen de oj qqq
sperde vogelbek te pl; n;Ui
krijgt het droevige gero<.j!v
oerwoudbronnen te hort p
De bedoeling van dit en
ment is duidelijk: het zie T(
en hoorbaar maken van
tie tussen geavanceerde r
nologieën en de ver ven
de oorsprongen van oi
OEGSTGEEST „Wij als ge
meentebestuur willen ASC
graag op de plaats hebben in
het plan waar wij acht jaar ge
leden aan begonnen zijn", al
dus wethouder J. J. Thorn,
openbare werken en sportza
ken, tijdens de drukbezochte
receptie van het 90-jarige
ASC. Hij duidde daarmee op
het nieuwe sportveldencom
plex dat in Haaswijk II is ge
pland en dat aan ASC wordt
toebedacht. De realisering
daarvan kan nog wel zo'n
kleine acht jaar op zich laten
wachten, maar, zo voegde de
wethouder eraan toe: „Ik hoop
dat het eeuwfeest van ASC
daar gevierd kan worden en
dat ik het nog mee kan ma
ken".
Voorzitter Ad Dusee van de
afdeling Leiden van de
kwam het ASC-bestuui
feliciteren en natuurlijk
zijn aandacht uit naar d
komst. „ASC heeft de
velden erg hard nodig,
eigenlijk al te lang met
nen op de stoel van ai
en de voeten onder de
van anderen gezeten
vroeg zich af of het niet
lijk is de sportvelden in
wijk „broksgewijze" ai
leggen. Spreker bood de
niging een borrelgarnitu
de KNVB-vlag met
aan.
Zaterdag werd het ASC
uitbundig gevierd
kantine van de hocke
LMHC aan de Hofbroi
Oudenhofschool wint
schoolzwemwedstrijden
OEGSTGEEST In het
Oegstgeestse zwembad „Poel
meer" werden zaterdagmor
gen de jaarlijkse schoolzwem
wedstrijden gehouden. Ruim
vierhonderd kinderen van 8
lagere scholen zorgden op de
diverse onderdelen voor ruim
1200 starts. Het hoogtepunt
van de wedstrijden was de es
tafette 4x25 meter. De toe-
schouwertjes op de kant zorg
den voor oorverdovende aan
moedigingen. De wedstrijden,
die georganiseerd werden door
de zwem- en waterpolovereni-
ging „VIVAX", waren een
groot sukses. Er werd geen
wanklank gehoord. De wet
houder, mevrouw Th. L.
Blom-de Koek van Leeuwen.
I rp
reikte rond 13.00 uur 1
dags de bekers uit, alsme
medailles voor de estafet lilt
Oudenhofschool zwom he
snelste tijd bij elkaar en
winnaar op alle onder e
De wisselbeker die door
school beschikbaar wen
steld bleef dus in huis. IB-tlt
gen: Estafette: 1. Oudejlld
school; 2. Floraschool;
se Houtschool.
Totaaluitslag: 1. Oude !^eJ
school (beker wisselb en
2. Floraschool (beker); 3 aar
dijckschool (beker); 4. S|at
plankschool; 5. Jen:np
school; 6. Willibrordsch
Leidse Houtschool; 8. Jcr
Witteschool.
