uropeanen
gen beperking
xport naar de
ovjet-Unie
alestiinen halen
$raëlische Skyhawk neer
elle kritiek
p inval
an Israël
In Nederlands
Unifilgebied
is geen
schot gelost
Irakees en twee Jordaniërs
beschuldigd van aanslag
£eidóe<3omo/nt
Betogingen
pro en contra
Ronald Reagan
Standpunt VS gewijzigd terwijl Reagan sliep
Geen uitzicht uit
het economische dal
fITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 7 JUNI 1982 PAGINA 5
11 hmeldding in
rtuig Mugabe
JS Een Boeing 747
president Mugabe van
ibwe aan boord die een
,ucht maakte van Londen
'Salisbury, heeft zaterdag-
oetlé na een bommelding een
n zeflanding gemaakt in Pa-
It rlin het toestel zaten 161
>aarlf>'ers- Onder hen Mugabe,
Trouw en vier ministers.
landing verlieten passa-
en bemanning het toe-
Er is echter in de Boeing
bom gevonden. Mugabe
e andere passagiers heb-
>p Orly de nacht doorge-
an 3
"Op vjriy ae uacin uuorge-
k t. Zondag is mén doorge-
"J"n naar Salisbury.
VERSAILLES Terwijl
president Ronald Reagan
in het weelderige paleis in
Versailles in diepe slaap
verkeerde, is in de nacht
van vrijdag op zaterdag
het officiële standpunt
van de Amerikaanse rege
ring in de Falkland- oor
log tweemaal achtereen
ingrijpend gewijzigd.
Mede-oorzaak van dit grillig
Amerikaans beleid, was een
slechte verbinding tussen het
gebouw van de Verenigde Na
ties in New York en de ver
blijfplaats van de president en
diens minister van buitenland
se zaken Alexander Haig, die
tijdens de industriële wereld
top in Versailles ondermeer de
vraag besproken hebben hoe
de zegeningen van de elektro
nica en de telecommunicatie
de ganse mensheid ten deel
kunnen vallen.
Vrijdagavond Europese tijd
kwam in de Veiligheidsraad in
New York een resolutie van
Spanje en Panama in stem
ming, waarin een onmiddellijk
staakt-het-vuren op de Falk-
land-eilanden werd bevolen.
Engeland kondigde een veto
aan omdat er geen onmiddel
lijke aftocht van de Argentijn
se troepen in werd geëist,
maar Haig achtte vrijdagnacht
de tekst nog zo slecht niet.
Terwijl Reagan al sliep, lichtte
Haig zijn Britse collega Pym
in, dat de VS zich van stem
ming zouden onthouden. Pym
kon niets anders doen dan
verontwaardigd gaan slapen.
Midden in de nacht echter
werd de Britse bewindsman
via de huistelefoon door Haig
uit bed gebeld met de medede
ling dat de Verenigde Staten
in de Veiligheidsraad toch hun
veto hadden laten horen, om
dat de Amerikaanse vertegen
woordiger aldaar het besluit
van Haig niet tijdig had ont
vangen
Reagan en Haig hadden zater
dag zeer veel uit te leggen aan
mevr. Thatcher en minister
Pym. Haig verzekerde later
tijdens een persconferentie dat
er geen wezenlijke verande
ring was gekomen in de Ame
rikaanse steun aan de Britten
in de Falkland-crisis en dat de
Amerikanen, evenals de ande
re aanwezigen op de top in
Versailles solidair blijven met
de Britten. Op de vraag echter
of Haig nog wel een hechte
bondgenoot van de Britse re
gering-is, antwoordde de Ame
rikaan: „Ik ben een hecht
bondgenoot van de Ameri
kaanse belangen", daarmee
doelend op de toekomstige be
trekkingen van de VS met de
Zuidamerikaanse landen.
10ET De Palestijn-
Bevrijdingsorganisatie
gisteren plechtig
ekondigd „tot de
te zullen strijden
'fde machtsbasis in Li-
'oet. n te verdedigen.
Ve
eft i -voorzitter Yasser
•n. 1 at keerde gisteren on-
ichterzake terug uit
^Saoedische hoofdstad
bu
Riaad, waar hij overleg
voerde met koning Kha-
led over de spanningen in
het Midden-Oosten. Van
uit Beiroet leidt hij de
strijd tegen de Israëlische
invasiemacht.
Bij pogingen van Israëlische
militairen om de Zuidlibanese
havenstad te veroveren kwam
het vannacht tot zware straat
gevechten. Het Palestijnse
persbureau WAFA meldde dat
Palestijnse troepen het Israëli
sche offensief hebben afgesla
gen en tien Israëlische pant
servoertuigen hebben bvernie-
tigd. Hierbij zouden 50 Israëli
sche militairen zijn gesneu
veld, aldus WAFA.
Voor het eerst sinds de Okto-
ber-oorlog van 1973 hebben de
Israëli's een gevechtsvliegtuig
verloren. Gisterochtend werd
tijdens een luchtaanval op het
Palestijnse bolwerk Nabatiyeh
door Palestijns afweergeschut
een Skyhawk neergehaald. De
pilott wist zich te redden met
de schietstoel, „maar viel in
handen van de guerrillastrij
ders", aldus een woordvoerder
van het israëlische leger. Za
terdag hebben Palestijnen ook
een Israëlische legerhelikopter
neergeschoten. Beide inzitten
den worden vermist.
Van Agt
Van Agt ontbiedt
ambassadeur
van Israël
LIBANON Er is in het
gebied van het Neder
landse Unifil-detache-
ment bij de Libanese
grens geen schot gelost,
toen de Israëlische eenhe
den er gisteren doortrok
ken, zo heeft de Neder
landse brigade-generaal
M.G. Woerlee, plaatsver
vangend commandant van
de Unifil-vredesmacht Woerlee
van de VN vanmorgen
verklaard. Tot ieders ver
rassing werd ook van
PLO-zijde in het betrok
ken gebied vrijwel geen
tegenstand geboden.
SAILLES De ze-
deelnemers aan de
ïomische topconferen-
5 Versailles hebben
ren hun „krachtige
iring" uitgesproken
•o de invasie van het Is-
tus iche in Libanon.
vwl verklaring, die de Fran-
,fV£fesident Mitterrand uit-
namens de zeven lan-
'ordt benadrukt dat de
reiniteit van Libanon is
iden. „Dit land heeft,
ander, het recht op on-
kelijkheid, vrijheid, een-
en souvereiniteit in zijn
nale tèrritorium", aldus
rklaring.
'ficiële Russische persbu-
jASS veroordeelde giste-
Israëlische inval in Li-
en zei dat het nieuwe
■ergieten niet kan plaats
zonder Amerikaanse
TASS suggereerde dat
jerikaanse regering op
DEN HAAG Premier Van Agt heeft in zijn hoedanigheid van
minister van buitenlandse zaken de Israëlische ambassadeur
vanmiddag op zijn ministerie ontboden. Dit heeft een woord
voerder van het ministerie van buitenlandse zaken gistermiddag
laten weten. Gisteren heeft de Nederlandse regering al haar be
de hoogte was van de Israëli- zorgheid uitgesproken over de escalatie van de vijandelijkheden
in Libanon. In Den Haag werd het vrij ongebruikelijk genoemd
dat een ambassadeur op zondagmiddag telefonisch wordt bena
derd om de ongerustheid van de Nederlandse regering over te
brengen.
sche plannen in Libanon. Het
Russische persbureau verwees
hierbij naar het bezoek, dat de
Israëlische minister van de
fensie, Sharon, vorige maand
aan Washington bracht. Vol
gens TASS is het nu bewezen,
dat het vredesverdrag van
Camp David tussen Egypte en
Israël fout was.
Ook het Egyptische kabinet
veroordeelde de Israëlisc he
invasie en noemde deze „een
duidelijke schending van het
internationale recht". Egypte
eist de onmiddellijke terug
trekking van de Israëlische
troepen uit Libanon. „De
moordaanslag op de Israëli
sche ambassadeur in Londen
kan geen excuus zijn voor de
Israëlsiche aanval", aldus de
verklaring van het Egyptische
kabinet. De Egyptische presi
dent Moebarak zei dat de per
spectieven op een algehele
vredesregeling in het Midden-
Oosten nu veel vager zijn ge
worden
De Nederlandse militairen
hadden op de doorgaande we
gen versperringen gesloten,
die vervolgens door Israëlische
pantservoertuigen zonder al te
veel moeite werden wegge
veegd. Op alle punten waar de
troepen van Israël doortrok
ken, werden zij door Neder
landse commandanten gesom
meerd dat niet te doen, omdat
zij VN-resoluties schonden.
Op de vraag waarom de Ne
derlanders geen waarschu
wingsschoten hadden gelost
verklaarde brigade-generaal
Woerlee dat het weinig zin
heeft „schoten in de lucht te
lossen, als u een lange, gepant
serde kolonne op u af ziet ko
men".
Wel is een Noorse Unifilsol-
daat gisteren om het leven ge
komen. Een woordvoerder
van Unifil in Nakoura ver
klaarde dat de Noor omkwam
toen Noorse VN-militairen
trachtten de Israëliërs tegen te
houden. Andere bronnen spre
ken van een vuurgevecht tus
sen Israëliërs en Palestijnen,
waarbij het slachtoffer viel.
LONDEN Een Irakese
zakenman en twee Jor
daanse studenten zijn za
terdag officieel in staat
van beschuldiging, we
gens poging tot moord op
de Israëlische ambassa
deur Argov in Londen.
Een van de Jordaanse stu
denten wordt bovendien
beschuldigd van poging
tot moord op een politie
man. Het drietal wordt
vandaag voorgeleid.
De toestand van Argov, die
door een kogel in het hoofd
werd getroffen, blijft kritiek.
Volgens de arts van de ambas
sadeur is het niet uitgesloten,
dat hij aan een kant van zijn
lichaam verlamd is.
Zegslieden in Londen ver
klaarden dat de politie de mo
gelijkheid onderzocht, dat een
Palestijnse splintergroep ver
antwoordelijk zou zijn voor de
aanslag op Argov. De groep
zou uit zijn om de PLO in een
kwaad daglicht te stellen. Vo
rige maand eiste een groep, die
zich de „Beweging van Ara
bisch Revolutionaire Cellen"
noemde, de verantwoordelijk-,
heid op voor de moord op Si-
mantov, de tweede secretaris
in de Israëlische ambassade in
Parijs.
Vriendelijke gezichten tijdens het afscheidsdiner in het paleis van Versailles. De
vrouw van de Amerikaanse president, Nancy Reagan zat naast de gastheer van de
top, de Franse president Mitterrand.
i V( volg van de voorpagina)
dop SAILLES Presi-
Reagan heeft slechts
ïn toezeggen dat zijn
ViDnale bank alleen „zo
de dollarkoers zal
ten vloeden,
rmi
;hcw'l volgens het bestaande
Iru ment van het Internatio-
Monetaire Fonds (IMF)
di n bij „ontwrichtende" of
'tische" toestanden. Daar-
's de laatste jaren in Ame-
bacwtse ogen geen sprake ge-
ta" De Europeanen houden
zan alleen de hoogte van de
ipri rkoers, maar vooral de-
vel !e schommelingen ervan
ian deels verantwoordelijk
ree i de economische malaise
roe uropa, omdat financiële
r c terheid zeer remmend
op de internationale
Zij beoogden daarom
p3 afspraak dat de Ameri-
r lse centrale bank zoals
dei Europese landen in het
ac Pees Monetair Stelsel
doen actief deel-
°t aan de geldhandel op
"sselmarkten, om de koers
de dollar gelijkmatiger te
houden. Een plotse koersval
van een. munt kan bijvoor
beeld worden getemperd als
de nationale bank met vreem
de deviezen voor grote bedra
gen de eigen munt opkoopt.
De Amerikaanse regering
heeft in Versailles bovendien
de grootste Westeuropese lan
den gedwongen tot de formele
erkenning dat op de eerste
plaats een gelijksoortiger eco
nomisch beleid van de indus
trielanden noodzakelijk is om
monetaire stabiliteit te berei
ken". VS-minister van finan
ciën Regan liet er geen twijfel
over bestaan .flat het Europa
President Reagan zat naast de Britse premier mevrouw
Thatcher. De staatslieden konden in Versailles kennis
maken met de Franse nouvelle cuisine: kleine porties en
vooral een vet eten.
beter zat gaan als het zich aan-
past aan de Amerikaanse poli
tiek van inflatiebestrijding,
economische groei en verster
king van de eigen munt. Die
waarschuwing was op de eers
te plaats gericht tegen het „be-
stedingsbeleid" van de socia-
lisch-communistisch Franse
regering-Mitterrand. De Fran
se president op zijn beurt legde
het feit dat de zeven landen
een studie waren overeenge
komen over het eventuele nut
van ingrijpen op de wissel
markten, uit als een belangrij
ke stap in de goede richting.
Hij sprak zelfs van een „ont
werpakkoord met de Ameri
kanen om het internationale,
monetaire systeem te hervor
men omwille van grotere sta
biliteit" en van „een terugkeer
naar het zo nodig ingrijpen
door de Amerikanen". Maar
VS-minister Regan verklaarde
laconiek dat als deze studie-af
spraak een jaar geleden was
gemaakt, de Amerikaanse re
gering het afgelopen jaar
evenmin ooit de wisselmarkt
zou zijn opgegaan.
Minder succes heeft president
Reagan in Versailles geboekt
in zijn pogingen om de handel
van het Westen met het Oost
blok aan banden te leggen,
teneinde de Sovjet-dreiging
(bewapening, Afghanistan, Po
len) met economische wapens
te bestrijden. De Europese lan
den en Japan zijn op het
standpunt blijven staan dat er
geen politieke handelsoorlog
met de Sovjet-Unie mag ko
men. Op krachtige aandrang
van president Reagan hebben
de overige zes in Versailles
tenslotte een compromis-tekst
aanvaard, die zonder nadere
uitwerking zegt dat exportkre
dieten aan Rusland zullen
worden „beperkt". Tevens zul
len die kredieten voortaan op
„een gezonde economische ba
sis", dat wil zeggen tegen ho
gere renten worden verleend.
Desgevraagd moest VS-minis
ter Regan toegeven dat geen
van de landen zich hiermee
heeft verbonden zijn handel
met het Oostblok daadwerke
lijk te verminderen. „Beper
ken" kan ook „het beperken
van de toename" betekenen.
Het gezondere koopmanschap
dat zal worden betracht slaat
op het duurder maken van de
leningen aan Oostblok-landen.
In welke mate dit gaat gebeu
ren zal nog worden beslist in
het kader van de Organisatie
voor Economische Samenwer
king en Ontwikkeling
(OESO), die daarover volgen
de week in Parijs vergadert.
Over de Amerikaanse bezwa
ren tegen het leveringscon
tract voor Siberisch aardgas
aan West-Europa kon de top
in Versailles geen compromis
vinden. Maar de indruk van
met name West-Duitsland is
dat Washington zijn verzet ge
leidelijk zal opgeven.
Een diplomaat in Versailles
kenschetste de topbijeenkomst
als een moeizame poging van
president Reagan om zijn Eu
ropese reis tot een manifestatie
van Westerse „Sweet Harmo
ny" te maken. Zulks omwille
van het Amerikaanse thuis
front, van de oorlogshaarden
in de wereld en van de Navo-
-topconferentie die de Ameri
kaanse president later deze
week in Bonn gaat bijwonen
en die eveneens een manifes
tatie van geallieerde solidari
teit moet worden.
MARC DE KONINCK
De leiders van de zeven belangrijkste industrielanden heb
ben in Versailles geen uitweg kunnen vinden uit het dal,
waarin de wereldeconomie zich bevindt. Het plan van de
Franse president Mitterrand om door technologische ver
nieuwing werkloosheid, armoede en honger uit de wereld te
bannen, lijkt een doodgeboren kind, omdat president Reagan
onomwonden heeft laten weten, dat de economische crisis
slechts door het vrije ondernemerschap overwonnen kan
worden. De Franse president heeft daarentegen juist willen
benadrukken, dat „het vrije spel der economische krachten"
tot de huidige recessie heeft geleid en dat de overheid bij het
economisch herstel betrokken dient te worden.
Behalve dat in Versailles twee economische visies bot
sten, werd tevens duidelijk dat de economische belangen van
West-Europa niet samenvallen met die van de VS. Centraal
tijdens deze topconferentie, die overschaduwd werd door de
Israëlische inval in Libanon, stond de economische verhou
ding tussen de EG en de VS. Hete hangijzers, zoals de dure
dollar en de hoge rente, zijn ruimschoots aan de orde ge
weest. Maar harde maatregelen zijn niet genomen om enige
rust te brengen in het ontwrichte monetaire systeem. Positief
is dat aan de slotverklaring een programma van zeven pun
ten is toegevoegd, dat voor het eerst de VS verplicht tot in
grijpen bij „buitengewone sterke" schommelingen op de va
lutamarkt. Of dit gezien kan worden als een eerste aanzet tot
controle over het al jarenlang ontspoorde internationale
geldverkeer is echter de vraag. Voorlopig zullen wij moeten
leven met een hoge dollarkoers, die vreemd kapitaal zal blij
ven aantrekken en het geld duur houdt.
Vage compromissen en besluiteloosheid typeren de top
bijeenkomst van Versailles. Tekenend voor de onmacht van
de westerse leiders om economische problemen op te lossen,
is dat slechts over één politiek conflict overeenstemming be
reikt kon worden, en wel een waarbij geen van de gespreks
partners rechtstreeks betrokken is. Alle aanwezigen in Ver
sailles waren het er over eens, dat de Israëlische invasie in
Libanon zo snel mogelijk tot staan gebracht moet worden.
BONN/PARIJS/LONDEN/ROME In verband met
het bezoek van president Reagan van de Verenigde
Staten aan West-Europa is er het afgelopen weekeinde
in tal van Europese steden op grote schaal gedemon
streerd. In Rome, Parijs en Londen contra Reagan, in
Bonn en München pro Reagan. Alleen in Parijs moest
de politie charges uitvoeren. Dat gebeurde nadat enige
demonstranten ramen hadden ingegooid en benzine
bommen hadden geworpen.
Naar schatting honderdduizend mensen hebben zaterdag in
Bonn en München gedemonstreerd om de trouw aan het weste
lijk bondgenootschap en de vriendschap voor Amerika te onder
strepen. Tot deze „manifestatie van de zwijgende meerderheid"
was opgeroepen door de CDU en in Beieren door haar zuster
partij, de CSU van Franz-Jozef Strauss.
Met name in Bonn was de belangstelling voor deze merkwaardi
ge en door bondskanselier Schmidt als „overbodig" beschouwde
demonstratie geringer dan was verwacht, hetgeen ongetwijfeld
mede aan de hitte moet worden toegeschreven. De deelnemers,
van wie de meesten voor het eerst de straat op gingen voor een
politiek doel, waren met talloze bussen en extra treinen naar de
Westduitse hoofdstad gekomen. Velen droegen Amerikaanse
vlaggen en stickers met het opschrift „meer hart voor de USA".
De sprekers tijdens het officiële deel van het „volksfeest", onder
wie partijvoorzitter Helmut Kohl, benadrukten dat het tijd is om
duidelijk te laten zien dat de overweldigende meerderheid van
de Westduitsers achter de Navo en achter de VS en zijn presi
dent staan. De demonstratie was dan ook bedoeld als een correc
tie op het in Amerika ontstane beeld dat de Bondsrepubliek al
leen nog maar door de anti-Amerikaanse vredesbeweging zou
worden beheerst. Tegelijkertijd riepen alle woordvoerders op de
betogingen in Bonn en München president Reagan een hartelijk
welkom in Duitsland toe.
Vreedzaam verliep ook de betoging zondag in het Londense
Hyde-park. De demonstranten (115.000 volgens de politie,
250.000 volgens de organisatoren) eisten een kernwapen-vrije
zóne op het hele (Europese) continent. Ook riepen de demon
stranten, onder wie een groep IKV'ers uit Nederland, op tot vre
de in het Falkland-conlict. De door de Labour-partij beheerste
gemeenteraad van Groot-Londen heeft overigens gisteren de
Engelse hoofdstad tot kernwapen-vrije zóne verklaard. De bur
gemeester van Londen hees de VN-vlag op het gemeentehuis.
Bescheidener van aard waren zaterdag de demonstraties in Pa
rijs en in Rome. In de Franse hoofdstad werd voor het eerste
sinds jaren weer door links betoogd. Er werd onder meer een
bord meegevoerd waarop een indiaan stond met een prop in de
mond in de kleuren van de Stars and Stripes en de tekst: „Ge
zocht: sheriff Reagan voor volkerenmoord".
In het centrum van de Italiaanse hoofdstad trokken enkele tien
duizenden mensen voorbij aan de ambassades van de Sovjet-
Unie en de Verenigde Staten. De betoging werd gesteund door
de communisten en de kleine linkse partijen. De regeringspartij
en, de socialisten en de grote vakbonden hadden zich van de
betoging gedistancieerd, omdat zij te eenzijdig anti-Amerikaans
gevonden werd.
De uiterst linkse groepering „Directe actie" heeft de
verantwoordelijkheid opgeeist van de bomaanslag vrij
dagnacht op het gebouw van het Internationale Mone
taire Fonds in Parijs. Er deden zich daarbij geen per
soonlijke ongelukken voor. De schade beperkte zich tot
talrijke kapotte ruiten in de omgeving.
