Music 200 speelt
dwars tegen
bezuinigingen in
opera „Aap" van Peter Schat
•eekt nog steeds sterk aan
Lomy Schneider werd slachtoffer
an moordend vak
sï
Enrico IV: verrassende afronding
van Shakespeare-trilogie
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 4 JUNI 1982 PAGINA 9
lentie-Orkest naar Mozartfeest
beleids-
de plan-
IpnwnnriG Het Residentie-Orkest
r leiding van Nikola us Har-
wee concerten in het Mozart-
Vt Beierse stad Wtlrzburg. De
n dij deyjn 0p ii en 12 juni en vinden
'olgens plaats in de Kaisersaal
nz (een van Europa's fraaiste
•iizen) en in de Hochschule für
I beide concerten wordt het-
|[ozart-programma gespeeld:
1 Der Schauspieldirektor, Sym-
3/ 550 en KV 201 en het Viool-
|V 219 met als solist Thomas
J Een andere groep musici van
9 is dan nog bezig met de bege-
i Britten's opera The turn of
the screw, waarvan de eerste voorstellin
gen inmiddels plaats hebben gevonden.
Na de laatste voorstelling van deze opera
blijft het RO tot begin juli druk bezig
met repetities en opnamen voor het pla-
tenalbum „400 jaar Nederlandse muziek
nr. 2". Ook vindt de laatste week van
juni nog een serie van tien kamermu
ziekconcerten plaats, voornamelijk in
bejaardentehuizen. Als bekend geeft het
RO op 17 juni in het kader van het Hol
land Festival een volledige uitvoering v
an Grieg's toneelmuziek bij Ibsens Peer
Gynt o.l.v. de Noorse dirigent Per Drei-
Oude meesters onder de hamer in Amsterdam
AMSTERDAM Het wordt druk in de veilingzalen van Sotheby Mak
van Waay, Nes 73 Amsterdam. Op 15, 16 en 17 juni is er een veiling van
schilderijen en tekeningen van oude meesters. Er zijn enkele bijzonder
fraaie stillevens bij, o.a. van Jan van Kessel I, en daarnaast werken van
Drooghsloot, Bakhuysen en Beerstraten, maar ook van 19e-eeuwers als
Israels, Leickert en Mauve en moderne kunstenaars als Alechinsky, Ber-
serik, Kamerlingh Onnes en Lucebert. Dinsdagmiddag 15 juni komen
oude tekeningen onder de hamer van o.a. Wicaart, De Beyer en Pronck.
Op dinsdagavond 15 juni komt een collectie grafiek in veiling van C.H.
Hodges, de Engelse meester die in ons land werkte een aan wie het Frans
Halsmuseum te Haarlem momenteel een tentoonstelling wijdt. Deze col
lectie, plm. 150 gravures naar schilderijen van belangrijke tijdgenoten als
Reynolds en Romney, werd tussen 1913 en 1920 gevormd door Bernard
Houthakker, geïnspireerd door zijn grote belngstelling voor de Neder
landse geschiedenis van vóór en na de z.g. Franse Tijd. Van Vrijdag 18
juni t/m donderdag 1 juli zullen enkele duizenden nummers onder de ha
mer komen van Chinees, Japans en Europees porselein, glas en kristal,
Mrs. Williams Hope. gravure van zilver en juwelen, tapijten, klokken, meubelen enz. Kijkdagen voor alle
C.H. Hodges naar een schilderij veilingen zijn van vrijdag 11 t/m zondag 13 juni in de gebouwen Rokin
van Sir Joshua Reynolds. 102 en Nes 75.
1985 Europees Muziekjaar
ROME De Raad van Europa
en de EG hebben besloten 1985
uit te roepen tot het „Europese
Jaar van de Muziek" Dit ter ge
legenheid van de 300ste geboor
tedag van Johann Sebastian
Bach, Friedrich Handel en Giu
seppe Scarlatti. Voorzitter van
het comité voor het Europese
Muziekjaar is de ex-president
van West-Duitsland Walter
Scheel.In het Europese Muziek
jaar zullen initatieven worden
ontplooid om muziekbeoefening
aan te moedigen „ongeacht het
genre", muziekopleiding te ver
beteren en werken van jonge
componisten te verbreiden. In
het voorjaar van 1983 zal in Ve
netië een voortbereidende con
ferentie worden gehouden.
Stockhausenprojekt
Kon. Conservatorium
DEN HAAG Van 27 oktober tot
2 december wordt in het Konink
lijk Conservatorium in Den Haag
een Stockhausen-projekt verwe
zenlijkt. Het is opgezet in samen
werking met het Residentie-Or
kest, de gemeente Den Haag en de
Eduard van Beinum Stichting. Het
wordt geleid door de componist
Karlheinz Stochhausen zelf, die
bijgestaan wordt door elf vaste
medewerkers die optreden in con
certen en van wier er ook een aan
tal als docent fungeren. Het pro-
{'ekt is bedoeld voor hen die zien in
corte tijd grondig in het werk van
Stockhausen willen verdiepen. Het
is ook ondergebracht in het lespro
gramma.
)AM Het was te
A/nl at -AaP van ^e"
'VO* ia het succes van de
op het Dorstellingen, juist
an het 3e^e(len' zou worden
Dat gebeurt nu in
ekpn 0 tent °P dezelfde
eKen n bijna dezelfde be-
excur- ,gje en aankleding.
scha- Vlaamse counterte-
Vandersteene, die
tal van |e Chinese monnik
an hier voldeed, is ver-
lie met tor de Amerikaanse
ewerkt vin Earl Brown, die
vies van Peter Pears
nicros- rtenor ontwikkelde,
rd met nerkwaardig, zilver-
n met mgeluid kon hij de
weef. de monnik een in-
onaards karakter
Aap verslaat de Knekelgeest. Een strip-opera van Peter Schat. Nederlandse
Operastichting. Dirigent: Ed Spanjaard. Regie: Anne-Marie Prins. Decor en
costuums: Floris Guntenaar. Orkest: Vijl blazers van het Nederlands Bla
zersensemble, aangevuld met vijf strijkers, een klaveciniste en een slagwer
ker. Vijl vocale solisten: Wouter Goedhart, tenor (Aap), Meivin Earl Brown,
countertenor (Hsuan-Tsang), Marianne Blok, coloratuursopraan (Knekel
geest), Max van Weegberg, bariton (Zwijntje), Joep Bröchele, bas-bariton
(Sandy). Mimegroep van apen en monsters. Bewegingstraining: Phoa Yan
Tiong. Een tent achter het stadspark Frankendael, Middenweg, Amsterdam.
Volgende opvoerinen 5, 6, ('a middags) en 7, 9 en 10 juni ('a avonda).
Het kostelijke stuk handhaaft
zich bij wederzien en weder
horen volledig. Het is geba
seerd op een populaire Chine
se roman uit de zestiende
eeuw, waar ongeveer een jaar
later een Chinees stripverhaal
aan werd ontleend. Het gaat
over een pelgrimstocht, tevens
boetedoening, van vier hove
lingen van de Chinese keizer.
die vindt dat zijn volk is ont
aard in een bende vechtersba
zen en ruziezoekers, en die hii
daarom wat beschaving wil
bijbrengen met behulp van
heilige geschriften van de
Boeddha uit India.
De monnik Hsuan-Tsang gaat
met Aap, Zwijntje, Sandy en
het Paard op zoek naar die ge
schriften, maar raakt in een
r-
onherbergzaam gebied slaags
met de Knekelgeest en haar
trawanten. In een gevecht
weet Aap haar te treffen, maar
dat is in strijd met de leer van
de geweldloosheid van Boed
dha, en deze god stuurt uit de
hemel het bevel Aap weg te
sturen. De andere pelgrims
blijven nu alleen achter en lo
pen in een nederlaag. Aap
moet worden teruggehaald om
ze te redden en het mogelijk te
maken dat ze verder gaan op
hun tocht.
Deze uiterst bewegelijke han-,
deling met vermommingen en
persoonsverwisselingen, met
magie en illusie, met veel pot
sierlijke mimiek en opwinden
de gevechten, krijgt reliëf door
een even bewegelijke muziek.
Het compositorische uitgangs
punt waren de losse snaren
van de viool, omdat deze vier-
toons-groep het typerende ele
ment is van de klassieke Chi
nese tonaliteit, de pentatoniek.
Het muzikale hoogtepunt valt
gelukkig samen met het dra
matische hoogtepunt' als de
nobele Aap de boze Knekel
geest en haar demonen uit
roeit. Gelukkig steekt er veel
ironie in de wijsheid van dit
tot klinken gebrachte stripver
haal, want aan het eind van
alle avonturen blijken de ge
zochte geschriften zo leeg te
zijn als de losse snaren van
een viool....
JOHN KASANDER
■appen van Falstaff blijft Shakespeare's tekst
De Shakespeare-serie van
het Collettivo di Parma
heeft het Haagse publiek
een goede gelegenheid gege
ven iets van het hedendaag
se Italiaanse theater te proe
ven. In drie voorstellingen
werd de ontwikkeling ge
schetst van een groep die, na
te zijn begonnen in het agit
prop theater, eindigde bij
een levendig repertoire-to
neel.
De voorstellingen, Hamlet,
Macbeth en Henry IV werden
binnen drie jaar gemaakt. In
de ontwikkeling van de groep
via deze drie voorstellingen
zijn twee lijnen aan te geven.
De eerste is die van het om
gaan met de tekst. Bij de Ham
let behield men de komplete
tekst, maar voegde er veel
kommentaar aan toe. Van
Macbeth werd alleen het
bruikbare overgehouden en de
rest was eigen tekst. Henry IV
blijft nog veel gehavender
over. Alleen het plot en voor
namelijk de grappen van Fal
staff blijven overeind.
Een tweede lijn is te vinden in
het gebruik van theatrale stijl
middelen. De Hamlet had bij
Henry IV deel I en II, door het Collet
tivo di Parma. Hot-theater. Herha
ling vanavond.
wijze van spreken nog op
straat gespeeld kunnen wor
den. Er werd niets gedaan met
licht of geluid, kostuums ga
ven niet de indruk met zorg
gekozen te zijn, de mise-en-
scène was chaotisch. In Mac
beth werd het licht „ontdekt":
de akteurs schakelden het tij
dens het spelen in en uit, ver
anderden kleur en richting
van de spots. Ook in kostume
ring en gebruik van het speel
vlak kwam al een duidelijker
stilering naar voren. In Henry
IV werd stevig gebruik ge
maakt van licht en geluid.
Spelers droegen bijna continu
microfoons, kostuums en
speelstijl kregen een grotere
betekenis.
In dit stuk spelen twee ver
haallijnen naast elkaar: het
vrolijke nachtleven van Fal
staff en zijn vrienden, onder
wie de jonge troonopvolger, en
aan de andere kant de gebeur
tenissen op politiek niveau,
het gevecht rond de troonop
volging. De groep benadrukte
duidelijk de eerste lijn, en koos
daarvoor een zeer realistische
speelstijl. Lange scènes in een
kroeg gaven je het gevoel dat
je zelf ook in het café zat.
Tegenover die ongedwongen,
'speelse' manier van akteren
staan de scènes rond de ko
ning. Daarvoor gebruikte men
het Japanse Kabuki-theater,
een spectaculaire, maar sterk
gestileerde theatervorm. Als
de twee verhaallijnen elkaar
kruisen, de jonge prins
moet vechten voor zijn troon
opvolging zien we hoe de
vrienden via cassetterecorder
les krijgen in stokvechten. Zo
mate hij meer te maken krijgt
met het machtssysteem. Aan
het eind staat hij in de Japanse
koningsmantel en rekent af
met zijn verleden door Falstaff
weg te sturen. Ondanks de
taalbarrière werd dankzij
deze stilering het thema van
de voorstelling duidelijk ge
noeg: de tegenstelling kroeg
paleis; doe ik wat ik wil, of
neem ik mijn plaats in in
het machtssysteem.
TON VAN DE LANGKRUIS
p
i
jet er zo langzamer-
ian wennen, dat de
ïlden uit je jeugd
[jaren dertig niet
éuwige leven heb-
[Jary Cooper, Clark
i, John Wayne zijn
leer en van Johnny
duller, die nu 77 is
iviens gezondheid
ie wensen overlaat,
al een necrologie
reven. Maar het
j verontrustend als
]t de ontdekking
jdat zoveel filmac-
en actrices, die aan-
Blijk jonger zijn dan
bent plotseling ko-
te overlijden. Ster-
1/flWie je als kindsterre-
ixUüiebt gekend zoals
die Wood „The
.i^iiJe of 42 street"
luUNze week Romy
ïider, die op 43-jari-
acht ftftijd overleden.
Ivan ui
res mei filmster-zijn nu inder-
week <#o'n slopend en moor-
prijzei^ak Wie ooit bij een
♦name aanwezig was,
loeiofalat het uiterst vermoei-
384 i en vooral het wachten
fen gereed is voor een
le scène slopend kan
hdigheden een rol gaan
moet je wel tot de
ie komen dat de kaars
Romy Schneider met Karl-Heinz Böhm In haar Sissy-periode.
Romy Schneider, dochter
van Magda Schneider en
Wolf Albach-Retty, twee po
pulaire sterren uit de voor
oorlogse UFA-periode, werd
al op 14-jarige leeftijd voor
de camera's geworpen en
maakte vooral carrière met
de drie „Sissy"-films. Maar
Romy wilde meer. Ze wilde
van het suikerzoete image af,
dat de Duitse filmindustrie
haar probeerde op te leggen.
Ze zocht het in Italië Bo-
cacchio '70 in Amerika
Good neighbor Sam, What's
new, pussycat en Triple cross
maar vooral in Frankrijk
met „Les choses de la vie" en
vele andere films. Haar pri-
vé-leven was om het zacht
uit te drukken nogal storm
achtig met een affaire met
Alain Delon en Romy stond
voortdurend in het nieuws.
Soms, zoals vorig jaar op tra
gische wijze toen haar zoon
David door een noodlottig
ongeval om het leven kwam,
vaak ook als slachtoffer van
de schandaalpers. Romy
stond bekend als „een har
de". Curt Jürgens zei tijdens
de opnamen van de James
Bond-film „The spy who lo
ved me" over haar Ze is
een voortreffelijk actrice,
maar uiterst moeilijk om mee
te werken. Ze dramt maar
door."
Tot het laatste moment heeft
ze dat met een ijzeren zelfdis
cipline, ondanks haar per
soonlijk leed gedaan.
Dat dit slopend is, beseft ie
dereen.
In het verre verleden heeft
dat filmacteurs en actrices al
het leven gekost. Max Linder
en Lya de Putti uit de perio
de van de zwijgende film zijn
daar de eerste voorbeelden
van. De dood van Marylin
Monroe, James Dean en
Montgomery Clift zijn meer
recente voorbeelden, maar de
laatste maanden lijkt het wel
of de spanning te groot
wordt. Eind vorig jaar kwa
men William Holden met
wijlen Peter Finch een van
de hoofdrolspelers uit „Net
work" en Nathalie Wood
op dramatische wijze om het
leven, John Belushi overleed
aan een overdosis heroïne en
ook de oorspronkelijke In
specteur Clouseau Peter Sel
lers, die al een flinke waar
schuwing had gehad door
een hartinfarct overleefde
een tweede aanval niet. Som
migen werden ongeneeslijk
ziek, zoals Steve McQueen,
maar ze bleven doorwerken
tot het bittere einde.
Het is niet alles rozengeur en
maneschijn wat zich voor de
camera afspeelt. Het is een
inderdaad verwoestend be
staan en Romy Schneider is
er tot nog toe het laatste
slachtoffer van geworden.
MILO
Machteld Miechels: „Bedrijven die concerten sponsoren, daar moeten de mensen
maar aan wennen. Zolang er musici mee aan het werk blijven en de muziek ermee
gediend is vind ik dat het moet kunnen".
DEN HAAG Behalve
fluitiste in het kamermu-
ziek-ensemble Argentum,
docente aan de Haagse
Stedelijke Muziekschool
en huisvrouw, is Mach
teld Miechels (33) de drij
vende kracht achter „Mu
sic 200". Die stichting
heeft in minder dan een
jaar tijd het bedrijfsleven
warm kunnen maken
voor financiële bijdragen
aan concerten klassieke
en avant-garde muziek,
die door kamermuziek-
ensembles in het hele
land worden gegeven,
bijvoorbeeld in musea, bij
tentoonstellingen en voor
het bedrijfsleven. Dwars
tegen de bezuinigings
drift van CRM in, zijn de
eerste succesvolle concer
ten al achter de rug en is
de agenda praktisch vol
geboekt. „Het loopt nu al
als een gek", zegt Mach
teld zelf. Ze maakt werk
dagen van vijftien uur,
maar: „Dit eerste jaar spe
len we al quitte. Waar
hoor je dat meer? Dat is
toch grandioos!"
Verschraling
Bedrijven die concerten spon
soreren, dat is niet nieuw.
Drie jaar geleden nog werd de
stichting Sponsoring the Arts
opgericht, bedoeld om musici
en sponsorbedrijven met el
kaar in contact te brengen.
Waarom dan ook nog Music
200?
Machteld: „Omdat het we
reldniveau van de Nederland
se kamermuziek door de be
zuinigingen in het geding
komt. Momenteel is er de ten
dens voornamelijk werken uit
te voeren van de allerbekend
ste componisten, want dat
trekt veel publiek en dat
brengt dus meestal genoeg
geld in het laatje. Het grote
Eubliek komt echter niet naar
amermuziek en modernere
composities. Om nu te voor
komen dat ze in deze tijd in
de verdrukking komen en er
een artistieke verschraling
onstaat, is er Music 200. Die
kan beter helpen dan Sponso
ring the Arts, omdat die stich
ting voornamelijk werkt met
grote orkesten, dure projec
ten, dikke budgets en veel
minder met kleine ensem
bles".
Machteld komt daarentegen
al een heel eind met een laag
budget en hoeft bijvoorbeeld
ook geen kantoor te houden.
Music 200 houdt musici aan
het werk die niet in een groot
orkest spelen en laat hen
dank zij de sponsorgelden van
het bedrijfsleven, meer ver
dienen. Bovendien kan Mach
teld de omvang van een en
semble aanpassen aan de
hoogte van het sponsorbedrag
en tegelijkertijd een heel goed
concert garanderen, „omdat
de beste Nederlandse kamer-
muziek-musici meewerken".
„Iedereen is blij dat er wat
nieuws gebeurt. De sfeer tij
dens de repetities is dan ook
fantastisch. Ik krijg niet al
leen steeds telefoontjes van
musici die mee willen doen,
maar ook reacties uit het bui
tenland".
Bicentennial
Omdat muzieksponsoring
door het bedrijfsleven in
Amerika een heel gewone
zaak is. begon Machteld een
jaar geleden met zich te infor
meren bij managers van mul-
ti-nationale ondernemingen
in New York. Terug in Ne
derland schotelde ze enkele
honderden Amerikaanse en
Nederlandse bedrijven con
certprogramma's voor in het
kader van Bicentennial (de
viering van tweehonderd jaar
diplomatieke betrekkingen
tussen Nederland en de VS).
Op die manier had ze de tijd
mee en inderdaad kreeg ze
van een tiental vooral
Amerikaanse banken en
oliemaatschappijen sponsor
gelden los. varieërend van
vijfhonderd tot tienduizend
gulden. Goed voor tot nog
toe in totaal negen concer
ten. Enkele zijn al achter de
rug, de andere volgen in de
komende zes weken in Am
sterdam, waarvan het succes
volle marathon-concert vorige
week in het Amsterdamse So-
nesta-hotel het eerste was.
Tot de ongeveer zestig musici
waar Music 200 momenteel
over beshikt behoren veel do
centen van conservatoria en
vaak bekende leden van
verschillende orkesten zoals
het Residentie-. A'dams Phil-
harmonisch, Nederlands Ka
mer- en Omroeporkest. Het
„artistiek comité" wordt ge
vormd door Willem Noske
(ex-concertmeester Residen
tie-Orkest), fluitist Frans Ves-
ter, Frits Knuf (uitgever mu
sicologie) en Jan Wolff, op
richter van het Amsterdamse
muziekcafé „De IJsbreker"
en ex-hoornist van het Con
certgebouworkest.
Machteld is zelf een van de
zestig musici, maar vooral
coördinator en fund-raiser of
liever gezegd: duizendpoot en
duivelskunstenaar, die naast
de repetities en het geven van
eigen concerten, in het land
de sponsors zoekt, de ensem
bles samenstelt en de admini
stratie voert. Of: „Binnen een
week 65 bedrijven benaderen
en niet meer dan duizend gul
den loskrijgen. Of: „Een paar
dagen voor het concert voor
Mobil Oil in de Oude Kerk in
Delfshaven enkele weken ge
leden hoorde ik dat er mu-
zieklessenaars met lampjes
moesten komen vanwege de
slechte verlichting in die
kerk. Maar waar haal je die
een paar dagen van tevoren
vandaan?"
Zonder ervaring onderhande
len met managers in een lijd
dat het kunstbeleid met forse
bezuinigingen te kampen
heeft, en tegelijkertijd een
reeks concerten uit de grond
stampen, mag een prestatie
heten.
„Misschien dat het allemaal zo
goed gaat omdat ik me niet
als een manager of impresario
opstel. Ik breng mijn voorstel
len niet zakelijk, maar met
een bepaald enthousiasme
vanuit mijn betrokkenheid als
musicus". Machteld bena
drukt dat ze dit werk niet zou
redden zonder hulp van haar
echtgenoot Jorge Caryevsc-
hki, met wie zij de program
ma's samenstelt.
Niet netjes
„Veel Nederlanders vinden
het sponsoren van serieuze
muziek niet netjes", zegt
Machteld. Het steekt haar dat
het vermelden van de namen
van de bedrijven op de affi
ches en programma's voor
zichtig en subtiel moet gebeu
ren. omdat het publiek anders
nogal boos reageert. „Zeker
nu met die anti-Amerikaanse
sfeer in ons land. Ik zeg nu al
tegen de mensen dat Music
200 niet slaat op de Bicenten
nial, maar gewoon tweehon
derd concerten betekent".
Ook na de Bicentennial gaat
Music 200 verder. Er zijn goe
de vooruitzichten en nieuwe
aanbiedingen. „We willen
spelen op openingen van ten
toonstellingen moderne kunst
met muziek die daarbij past.
Dan heeft het publiek ab
stract en concreet bijeen.
Denk verder aan muziek bij
theater-, film- en video-uit
voeringen. Verder hebben we
ideeën voor '85. het Bach-
Hündel-Scarlatti-iaar. projec
ten rond vooral onbekende
Nederlandse componisten en
natuurlijk spelen we als be
drijven iets te vieren hebben",
aldus Machteld.
HENK ENGELENBURG
