li
ma
„Het parlement
heeft geen poot
om op te staan
daarvoor
kunnen we
worden
afgestraft..."
ZATERDAG 15 MEI 1982
brengen weet hun voorzitter ook
niet helemaal. „Degenen die de
twee lidmaatschappen momenteel
nog combineren zijn meestal alleen
maar onderweg".
Dankert gelooft in de noodzaak dat
de Europarlementariërs informeel
bij regeringen en in nationale par
lementen hun invloed proberen te
vergroten.
„Dat is een beetje een moeilijk ver
haal. Het lijkt niet zo democratisch
Maar het EP heeft nu eenmaal niet
de bevoegheden van een Tweede
Kamer, terwijl politiek toch een
zaak is van proberen door te druk
ken van wat je wilt. Dat betekent
dat je in wandelgangen moet pra
ten met ministers en kamerleden.
Trouwens, dat gebeurt ook in par
lementen die wel macht hebben.
Dat moet ook zo. Een parlement is
geen resolutie-machine. Voordat je
een regering naar huis stuurt kun
je beter eerst praten".
Daarom ook is de man die sinds
1975 in Edam woont („Piet de
Edammer", kan het Hollandser
voor een Europeaan?) voorstander
van een vaste vestigingsplaats voor
het Europese Parlement, dat nu
nog tussen Brussel en Straatsurg
pendelt. Maar dat is in EG-kringen
een heel gevoelige kwestie, zodat
de voorzitter aan zijn gesprekspart
ner graag de conclusie laat dat hij
„dus" Brussel verkiest. „De Euro
pese Commissie en de Raad van
Ministers zitten hier in Brussel. En
politiek is een kwestie van ontmoe
tingen tussen mensen. Van mor
genochtend om negen uur. Dat kun
je met de modernste communica»
tie-apparatuur niet opvangen".
Niet om te zeuren, maar hoe zit dat
nu met die vorstelijke vergoedin
gen die EP-leden opstrijken?
„We hebben als parlement vrijwil?
lig twee jaar achtereen niet ver
hoogd. Daarmee is de discussie al
grotendeels de wereld uit. Nu gaan
we voortaan indexeren met de ge
middelde inflatie in Europa. Neder
landers en Duitsers krijgen daar
door iets te veel, Italianen en Brit
ten te weinig. Maar je kunt het ook
niet allemaal weer nationaal gaan
opsplitsen. Het meeste geld moet
toch weer in Brussel worden uitger
geven. Het probleem is dat een Eu
ropees statuut voor parlementariërs
ontbreekt. Er zijn enorme verschil
len in rechtspositie en salaris.
Luxemburgers en Ieren zitten be
trekkelijk slecht, Fransen vrij goed.
Dat betekent dat de druk heel
groot is om via vergoedingen voor
reizen en voor administratieve
hulp te compenseren wat men aan
salaris te kort komt. De consequen
tie is dat mensen die het niet nodig
hebben toch meeprofiteren. De eni
ge fatsoenlijke uitweg is dat de
Raad van Ministers een uniform
betalingsstelsel vaststelt. Maar ook
dat is weer een stukje Europese in
tegratie en daar bestaan grote
weerstanden tegen in de Raad".
Wat moet dat worden in de EG als
Spanje en Portugal zoals is be
loofd zich in 1984 mogen aan
sluiten en hun problemen nog eens
toevoegen aan de onze?
„Toen deze landen terugkeerden
tot de democratie hebben we ge
zegd dat ze in aanmerking kwamen
voor het lidmaatschap. Daaraan
zijn heel veel verwachtingen ge
koppeld. Als we nu zouden zeggen:
we zijn er niet klaar voor, je ber
dreigt ons meer dan dat je ons
helpt, dan gaan we vanuit het de
mocratische Europa een gevaar
voor de democratie in Spanje en
Portugal organiseren. Hun aanslui
ting zal ons dwingen tot vooruit--
gang op het gebied van welvaartso^.
verdracht. Nu al vragen landen als
Griekenland en Italië voor hun
landbouwprodukten soortgelijke
steun als reeds bestaat voor de zui
vel, het vlees en het graan in het
rijke Noorden. Hetzelfde zal gebeu
ren op het gebied van de werkloos»
heidspolitiek. De vraag wordt of
bijvoorbeeld de minister van finan1
ciën daar wel zin in heeft".
Het Europees Parlement heeft ih;
maart j.l. in meerderheid uitgespro
ken dat de landbouwprijzen dit jaaï
met liefst 14 procent omhoog moe
ten. Dat is toch tegenstrijdig met de
wil van datzelfde parlement om d«!
landbouwuitgaven te drukken ten-
behoeve van ander beleid?
Piet Dankert kan ook aan het ant
woord op die laatste vraag weinig
vrolijkheid meegeven. „Dat was ze
ker tegenstrijdig. Daaruit blijkt
weer dat het parlement geen echte
verantwoordelijkheid draagt. Het
functioneert als een ongecoördi
neerde pressiegroep. Dan weer
voor de boeren, dan weer voor het
milieu. De Landbouwcommissie
kan doorzetten dat de boeren zo
veel hogere prijzen voor hun pro-
dukten krijgen, en in hetzelfde par
lement kan de Begrotingscommis
sie doorzetten dat dat eigenlijk niet
mag. Daarom trekt de Raad van
Ministers, die het besluit moet ne
men, zich er ook niet veel van aan.
Bij de herdenking onlangs van 25
jaar EG zei Helmut Schmidt tegen
me: „Ach, dat parlement van ie,
veertien procent onverantwoord".
Maar dan vergeet Schmidt dat hij
er medeverantwoordelijk voor is
dat Het Europarlement zich dat
soort uitspraken kan veroorloven'
omdat hij het geen bevoegdheden
wil geven".
MARC DE KONINClC
tragische wederwaardigheden van
het oude werelddeel doorgaf, is niet
gerust op de democratische uit
bouw van de Europese Gemeen
schap. Want de problemen liggen
niet alleen'bij de Raad van Minis
ters (waarin de tien nationale rege
ringen met elk een lid vertegen
woordigd zijn). Ook binnen de Eu
ropese Commissie, die het dagelijks
bestuur van de EG is en die met
groot gezag nieuwe EG-acties tegen
werkloosheid en andere actuele el
lende zou moeten opzetten (en er
bij de Raad van Ministers, met
steun van het Europarlement,
doorduwen) overheerst het natio
nalisme.
Piet Dankert: „Het is wat Mansholt
altijd zegt: In mijn tijd vielen de
woorden „my country nooit in de
Europese Commissie. Nu heeft ie
dere commissaris ze elke dag in de
mond. De Commissie mist politieke
moed en dat maakt ook de invloed
van het parlement gering. Formeel
hebben we geen poot om op te
staan. Dat is heel gevaarlijk in een
democratisch proces. Daarvoor
kunnen we bij de volgende verkie
zingen worden afgestraft. Als het
opkomstpercentage lager komt te
liggen dan in 1979 zijn we ons poli
tiek bestaansrecht kwijt Dan kun
nen we wel vergeten op basis van
verkiezingen invloed te ontwikke
len. De hoofdsteden zouden zich
moeten realiseren dat de strekking
daarvan veel wijder is dan dat het
alleen een slag voor het Europese
Parlement zou zijn. We gaan dan
heel sterk de toer op van de vrij
blijvende samenwerking tussen na
tionale regeringen. En ik weet niet
of dat voldoende is om de samen
hang te handhaven. Om bijvoor
beeld door protectionisme niet nog
dieper in de economische crisis te
raken. Dat is het risico dat de
EG-lidstaten hebben genomen met
het organiseren van rechtstreekse
Europese verkiezingen".
De nieuwbakken parlementsvoor
zitter heeft enkele dagen na zijn
uitverkiezing verklaard dat de hui
dige Europese Commissie maar
eens naar huis gestuurd zou moeten
worden. Daarmee zou het EP een
van zijn weinige machtsmiddelen
aanwenden. Maar zou zoiets ook
niet worden doorgeprikt als een
truc, als een verkiezingsstunt om
straks meer mensen naar de Euro
pese stembussen te lokken? Een
ontslagen Europese Commissie zou
immers weer door dezelfde natio
nale regeringen worden vervangen
door een even krachteloos gezel
schap?
„Nee, zo is het zeker niet bedoeld.
Het Europese Parlement heeft
vastgesteld dat het eigenlijk niet
mogelijk is te functioneren zoals
het EG-verdrag heeft bedoeld, dat
wil zeggen greep te hebben op de
Commissie, die greep heeft op de
Raad. We moeten duidelijk zien te
krijgen dat de Commissie daarin
heel, belangrijk is. Ik zou bijna zeg
gen dat dat het waard is om een
Commissie aan op te offeren. De
vraag is niet alleen wat je ervoor
terugkrijgt, maar ook of de Raad
van Ministers nog belang heeft bij
een Commissie die niet als Europe
se instelling werkt. Ik denk dat de
Raad ook wel begrijpt dat er be
paalde voortgang in dossiers moet
komen* omdat de hele boel in el
kaar dreigt te zakken".
Voorjoker
Hoe is de sfeer thans in het Euro
parlement?
„Ik denk niet dat het klimaat erg
goed is. Nu de mensen twee en een
half jaar hebben meegelopen zien
ze de grenzen waarbinnen ze func
tioneren. Dat werkt buitengewoon
frustrerend. Daar merk je bijvoor
beeld aan wie ik heel goede parle
mentariërs vind, de Engelsen. Daar
is de frustratie erg diep. Dat geldt
ook voor een heleboel Nederlan
ders. Die hebben het gevoel dat je
op deze manier niet in 1984 tegen
de bevolking kunt zeggen dat we
met nieuwe verkiezingen het EP
verder de berg op krijgen".
Het ligt volgens Piet Dankert alle
maal niet alleen aan het hernieuwd
nationalisme, dat natuurlijk even
goed het parlement zelf parten
speelt en bijvoorbeeld de ideolo
gisch gegroepeerde fracties voort
durend opsplitst langs nationali-
teitsgrenzen. Nee, het is ook een
kwestie van organisatie.
Dankert: „De Raad van Ministers
heeft helemaal geen tijd om te dis
cussiëren. Ze beginnen hun verga
dering met pak-weg tweeëntwintig
resoluties die het Parlement heeft
aangenomen. Maar ze hebben een
moeilijke vergadering af te wer
ken, dus onze besluiten hebben
geen follow-up in de Raad. Dat valt
dood. En wij hebben de macht niet
onze zin af te dwingen, om minis
ters naar huis te sturen. Ze hebben
ook zoveel op te knappen en ze
hebben allemaal politieke moeilijk
heden thuis. Als ik die arme Tinde-
mans zie, die nu het voorzitter
schap heeft, die is in drie maanden
tien jaar ouder geworden. In het
begin van het jaar kreeg hij ook
nog de opdracht om alle hoofdste
den langs te gaan, samen met Com
missie-voorzitter Thorn, om het
probleem van de Britse bijdrage tot
de EG-begroting op te lossen. Ze
zijn niet alleen voor joker gezet,
maar ook nog in moeilijkheden ge
bracht omdat de ministers van de
grote landen naar elkaar aan het
reizen sloegen. Zo kregen Thorn en
Tindemans het gevoel als komisch
duo gebruikt te worden".
En rond het wezenlijke Europese
eenwordingsprobleem hoe de reus
achtige EG-uitgaven voor de boe
ren te buigen naar pak-weg de
werklozen. De Britten zelf geen
grote landbouwers weigeren
daar nog langer financieel voor op
te draaien en blokkeren voorlopig
de vaststelling van de nieuwe prijs
verhogingen voor landbouwpro
dukten. Piet Dankert is bitter over
de Europese Commissie, die een
echte Europese oplossing voor dit
vraagstuk had moeten uitwerken.
Maar die ook alleen maar met de
Britse commissaris heeft onderhan
deld „hoe groot de buit voor Mar
garet Thatcher zou kunnen zijn".
En de Europese top van regerings
leiders, die driemaal per jaar bij
eenkomt, is daar nog enig heil van
te verwachten?
Dankert: „Ook dat instituut blijkt
niet te functioneren. De problemen
waar de gewone ministerraden niet
uitkomen worden erop afgescho
ven. Maar ook de minister-presi
denten komen er niet meêr uit en
schuiven alles weer terug. Er wor
den steeds meer illusies gewekt en
dat is een heel gevaarlijke politiek.
Alleen al het feit dat er driemaal
per jaar een Europese top moet zijn,
ook als het helemaal niet uit
komt
Een paar suggesties om weer wat
beweging in de EG te krijgen?
Behalve de benoeming van de Eu
ropese Commissie door het Euro
parlement (in plaats van door de
hoofdsteden) zou Dankert in alle
lidstaten aparte ministers voor Eu
ropese Zaken benoemd willen zien,
die de tijd hebben om zich op de
problemen te werpen en de vrij
heid om in Brussel („Ik wil nog
niet zeggen dat ze daar ook zouden
moeten zetelen") ook met oplossin
gen in te stemmen. En verder zou
een of andere vorm van „dubbel-
mandaat" nodig zijn, hetgeen bete
kent dat leden van het Europarle
ment tegelijk deel uitmaken van
hun nationale volksvertegenwoor
diging. Er moet immers op beide
plaatsen geduwd, respectievelijk
getrokken worden om macht over
te dragen. Maar hoe parlementsle
den zoiets lichamelijk moeten op-
SEL Toen Piet
ert dan eindelijk na
fcrde
ningsronde tot
|tter was gekozen,
sdagavond in
H j.l., was het groot
het Nederlandse
Vreugdekreten
i op, dito tranen
ilden neer en
agnekurken
Ten door de
lobbyruimten van het
Europese Parlement.
Europa-Cupsfeer in
Straatsburg. Compleet
met de diepe ellende in
de hoek der verslagenen,
in dit geval de
Westduitse
christen-democraten.
Hun kandidaat Egon
Klepsch had het tenslotte-
moeten afleggen tegen
de 48-jarige socialist uit
Nederland, omdat in
laatste instantie de
conservatieven uit
Groot-Brittannië nog
liever voor een
ideologische vijand
stemden dan voor een
ambitieuze Duitse
confessioneel. Zo werkt
dat in het „Verenigd
Europa".
r maanden later, is de nieu-
jrzitter van het Europese
ent helemaal „ingedraaid".
HiprOrdat hij in 1968 lid van de
^ej Kamer voor de PvdA
i maa<* kij zich 'n het bestuur
ken f Part'j met de moeilijke Eu-
i 'bolitiek bemoeid. Het ging
3DeliPa^^e*'j^ a*' 6eholpen door
Sjotte beheersing van het
is uilat z'jn 'n Pyreneeën 6e"
vanPaulette hem liefdevol bij-
M-ueft. een scherp verstand,
iinejlijke charme en ontvanke-
ereel voor zowel bloedige ernst
u one gein, hebben hem in dit
iedelersc P van ^et eerste de-
Isch gekozen Europese Par-
- de 8et'ld. De EG heeft met
r stials hij voor iedereen graag
letuifn' 'n e*h geva* een „kamer-
o'n zer" met m'nder kapsones
voorganger, de Franse Gis-
Qoor> mevrouw Simone Veil. En
?ten^ ^öt Europese Parlement
"bin)bruiken. Pers en publiek
h al vol wantrouwen aan-
gezelschap van 443 afge-
wtujden uit tien lidstaten voor
jn Hangstinggeld eindeloos Eu-
j porkruist, om bijna overal
teJ vergaderen en bijna ner-
jne^vloed op te hebben.
Eei°rzitter staat Dankert
■idini hee* 'n ^et hijzonder voor
et J de volgende Europese ver-
jen in 1984 geen ramp
Rj) j) worden. En dat zullen ze
i als nog minder Europese
komen opdagen dan de zes-
^^ent kiesgerechtigden die in
Europese politiek een gang
g stembus waard achtten. In
sprek in zijn hoofdkwartier
ssel (waar de Europese parle-
riërs buiten de plenaire zit-
eken in Straatsburg hun
iievergaderingen houden)
Ie Nederlandse Europeaan
somber gestemd. Zozeer dat
:ch afvraagt wat er in he-
im te vieren viel toen hij
irzitterschap had veroverd.
eeldf
land-crisis
|de actualiteit bij uitstek, de
nd-crisis, en de import-boy-
de EG-landen uit solidari-
t Engeland hebben ingesteld
jj Argentinië. Dat gebeurde
Britse vloot reeds onder
is. Maar nauwelijks werd er
schoten, of Ierland wilde de
3 na 17 mei niet meer ver-
|ien en ook de andere landen
|en afstand van Londen te
Zonder te pleiten voor
prits geweld, blijkt daar toch
Jens uit dat Europese solidari-
jenlijk niet bestaat?
t Dankert antwoordt heeft
lers armada nog maar net de
tijnse „Generaal Delgrano"
leerd en dringt het tot de
door dat de operette-oorlog
immige slachtpartij is gewor-
!k denk dat wé er komende
Iels aflopende) week in het
;es Parlement weer over
raten. De boycot was be-
im Argentinië tot onderhan-
r te dwingen. Maar na de oor-
indelingen, ook buiten de
inderd-mijlszone, is er een
situatie ontstaan. Ik bedoel,
(eisen kunnen ook niet alles
dit opzicht. Je kunt er wel
itgaan dat de grote meerder-
'oor het embargo op dit mo-
niet méér zo bestaat. Pro-
is dat de Italianen geëist
n dat de maatregel voorlopig
maand zou worden beperkt.
i zijn we nu in de buitenge-
lachelijke omstandigheid dat
lidden van snelle ontwikke-
opnieuw je houding moet
Irt denkt niet dat de Argenti-
rcot op zichzelf de escalatie
tvorderd, omdat Engeland
vrij door ging voelen om
chut in te zetten. Daarvoor
eigen Britse opvatting over
iiniteit binnen het Gemene-
toorslaggevend geweest en
houding van de bondgeno-
laar de parlementsvoorzitter
wel andere zorgen: „Als de
iteit gaat wijken moet men
;ffen dat we de Engelsen
•r pro-EG hebben gemaakt
we vervolgens weer een te-
■ott)^teld effect oproepen. Dat zou
irgelijk onmogelijk kunnen
elkh in die hardnekkige proble-
'er de Britse bijdrage tot de
Toting en de hoogte van de
sch puwuitgaven. Wat dat betreft
Cnfcndhaven van de steun aan
M[dan onder het beding
ïlnkher op redelijke voorwaarden
e je Argentijnen gaat onderhan-
ant'en daarbij ook net staatsgezag
SOMBERE OVERPEINZINGEN
VAN EP-VOORZITTER PIET DANKERT
Kerncentrales
Piet Dankert, de Friese boerenzoon
die ónderwijzer werd in Stompeto-
ren, is vandaag nog maar twee uur
geleden teruggekeerd uit Kopenha
gen, waar onder anderen de Deen
se regering en het koninklijk paar
hem officieel ontvingen. Denemar
ken neemt per 1 juli a.s. het half
jaarlijks voorzitterschap van de Eu
ropese Ministerraad over van Bel
gië. De parlementsvoorzitter is
gaan polsen of er van de Denen
wat broodnodige initiatieven te
verwachten zijn die de EG weer uit
haar huidige verstarring kunnen
halen.
„Ik ben niet opgewekt teruggeko
men. Ook een land als Denemar
ken wil wel samenwerking tussen
de EG-regeringen, maar eigenlijk
niet de Gemeenschap als boven-na-
tionaal verband verder ontwikke
len. Ze hebben sterke opvattingen
over zelfbeschikking, ze zijn bang
voor de grote Europese landen en
bang om zich los te maken van de
andere Scandinaviërs. Een van de
kleinere linkse partijen heeft zelfs
geweigerd mij te ontvangen. Alleen
centrum en rechts staan wat posi
tiever. We krijgen dus een EG-
voorzitterschap dat door die inter-*
ne tegenstellingen erg onbeweeg
lijk zal zijn, bijvoorbeeld als het
gaat om uitbreiding van de rechten
van het Europese Parlement".
De Denen blijken wel veel te voe
len voor een Europese aanpak van
de werktijdverkorting. Met name
zouden ze de duur van de werk
week in alle tien EG-landen gelijk
willen stellen.
Dankert: „Een dergelijk idee zou
de EG en de burgers weer met el
kaar in verbinding kunnen bren
gen. Als het in de EG-Minister-
raad opnieuw stukloopt, zal het
parlement op korte termijn een ini
tiatief moeten nemen. Dat moet
ook op ander gebied gebeuren. Ik
denk aan energiepolitiek, aan in
dustriële vernieuwing, aan verho
ging van de uitgaven voor regiona
le ontwikkeling en voor omscho
ling, in plaats van alleen maar voor
de landbouw. Als de EG in die zin
niet van de grond komt, als we
maar doorsukkelen, dan moeti k
nog zien of we voldoende kiezers
krijgen voor een parlement dat de
mensen niet eens kennen".
Hij noemde het energiebeleid. Stel
dat de EG zich tot supra-nationale
staat zou hebben ontwikkeld en de
Europese regering (Raad van Mi-
nisters) en het Europees Parlement
besluiten bij meerderheid dat er
nog vijf kerncentrales in Neder
land moeten worden gebouwd, om
dat België er immers ook al zeven
heeft. Zouden dan nog veel Neder
landers pro-EG zijn en zich aan het
EG-gezag willen onderwerpen?
Met andere woorden, bestaan er
wel voorstanders van Europese
eenwording als het er echt op aan
komt?
Dankert: „Zo'n beslissing als van
dit voorbeeld is alleen denkbaar bij
eenstemmigheid en ze zal daardoor
ook niet plaatsvinden. Echte supra-
nationaliteit kan alleen in unani
miteit en niet met het meerder
heidsbeginsel. Daarom liggen er
niet zoveel mogelijkheden voor de
Europese eenwording. Vijf kern
centrales in Nederland, of 48 kern-
raketten, dat lukt je niet als EG,
dat is duidelijk. Maar, als je begint
met eenstemmigheid te zoeken op
niet-vitale onderdelen, kan er toen
wel wat gebeuren. Er draaien nu
cleaire research-programma's van
de EG en Nederland is toch ge
dwongen daar gedeeltelijk in mee
te gaan. Er bestaan al gemeen
schappelijke gedragslijnen voor
voorraadvorming van olie. Zo kun
je op veel gebieden beleid ontwik
kelen en daarna ruimte krijgen
voor boven-nationale beslissings
macht Als je de Gemeenschap bij
elkaar wilt houden ontkom je er
niet aan dat je elementen van su-
pra-nationaliteit moet inbouwen.
Ik ben daar wel voor. Niet voor die
kerncentrales, maar wel voor het
principe van machtsoverdracht".
Mj^jountr^
Maar kenmerkend voor het huidi
ge gebrek aan Europees elan is dat
de EG-Raad van Ministers, de eni
ge instelling die besluiten kan ne
men, zelfs de kleinste meningsver
schillen tot kwesties verheft waar
bij het nationaal belang op het spel
zou staan. De afzonderlijke minis
ters zijn bovendien alleen verant
woording verschuldigd aan ieders
nationaal parlement, dat óf tevre
den is over de anti-EG-houding die
de bewindsman/vrouw in Brussel
heeft ingenomen óf geen benul
heeft om welke ingewikkelde Eu
ropese richtlijnen het nu weer ging.
Hoe kan Piet Dankert dan ver
wachten dat de diverse hoofdste
den enige zelfbeschikking aan zijn
Europarlement zullen afstaan?
