k
'efensie en woningbouw bleven
Tijdpunten in eindvoorstel
Doorregeren CDA en D'66
ou onfatsoenlijk zijn
CeidocSoivtctnt
Overheid maakt
;een ernst met
•uderenbeleid"
tl patiënten
iden zich niet
i afspraak
Ziekteverzuim
weer gedaald
"AA TSRECHTGELEERDE PROF. PRAKKE:
ir1
Ruziënd ten onder
Cao-overleg
massagoed mislukt
V)
Huren moeten
komende jaren
drastisch stijgen
GENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 12 MEI 1982 PAGINA 9
SN Veel mensen die
behandeling zijn bij een
tomen de afspraken met
niet na. Zo neemt 30 tot
<nt van de patiënten zijn
jnen niet trouw in en
5 tot 20 procent van hen
Spraken over bezoek aan
jlikliniek niet na. Dat
lit een onderzoek van de
psychiater F. Zitman, die
morgen zal promoveren
tor in de geneeskunde,
is Zitman is gebleken dat
itrouw van patiënten niet
>lbaar is.
Leven half
procent duurder
DEN HAAG De prijzen
zijn tussen half maart en
half april met 0,5 procent ge
stegen. Het gaat voorname
lijk om prijsstijgingen voor
kleding, schoenen, vakan
ties, koffie, aardappelen en
fruit en tarieven van bus en
tram. Goedkoper werden
groenten en benzine. Met de
prijstijging van een half
Erocent blijft de inflatie sta-
iel. Volgens Economische
Zaken is de inflatie over de
eerste vier maanden van dit
jaar met 0,4 procent hoger
stijging
DEN HAAG Het ziekteverzuim over het
eerste kwartaal van dit jaar is in vergelijking
met dezelfde periode in '81 gedaald bij de man
nen van 9,3 naar 8,7 procent en bij de vrouwen
van 11,8 naar 11,6 procent. Dat heeft Economi
sche Zaken gisteren laten weten. De gemiddel
de verzuimduur per geval bedroeg het eerste
kwartaal van dit jaar 15,1 kalenderdagen voor
mannen en 12,8 voor vrouwen. In vergelijking
met de eerste drie maanden van '81 beteken!
dat een daling voor mannen met een halve dag
en voor vrouwen een stijging met 0,1 dag.
Patiënten willen
schadevergoeding
van Halcion-fabrikant
UTRECHT Upjohn Nederland, de fa
brikant van het slaapmiddel Halcion,
heeft gisteren een dagvaardiging ontvan
gen namens 42 patiënten die zeggen dat ze
nadelige gevolgen hebben ondervonden
van Halcion en daarom een schadevergoe
ding eisen. Wanneer de zaak voor de
rechtbank in Arnhem zal dienen is nog
niet bekend, evenmin het bedrag dat de
patiënten van Upjohn vragen. Halcion
kwam ongeveer twee jaar geleden in het
nieuws door publikaties van de Haagse
psychiater Van der Kroef. Volgens hem
veroorzaakt het middel bijverschijnselen
zoals karakterveranderingen, angsten en
Turkse krant
opent kantoor
in Amsterdam
AMSTERDAM De Ne-
derlandse redactie van de
Turkse krant „H'urriyet"
krijgt morgen een telex-
verbinding met de centra
le redactie in Istanbul.
Dan is de nieuwe vestiging
in Amsterdam een feit. De
9000 lezers in ons land
krijgen de krant nu een
dag later dan de 800.000
lezers thuis. Dat zal vol
gend jaar veranderen, om
dat de pagina's dan per sa
telliet worden overge
seind.
r a
HAAG Het eind-
tel van premier Van
jetreffende de Voor-
lota, waar het kabi-
liteindelijk gisteren-
ag met negen tegen
emmen voor stemde,
•r in grote lijnen als
uit:
miljoen gulden bezuini-
de begrotingen van de
eries in 1982;
miljoen gulden aan be-
ingen op de begrotingen
,de ministeries in 1983
n nu al vastgesteld;
defensiebegroting stijgt
ir met 1,8 procent en in
net twee procent en blijft
lee buiten bezuinigingen;
tornt in 1982 een lasten-
fiting voor het bedrijfsle-
ran 500 miljoen gulden
een hogere belastingsaf-
Dp vermogen en voorra-
Hoe die gefinancierd
worden staat nog open;
a bezuigingen van 500
n gulden in 1983 die nu
tgelegd moeten worden;
men maken om op de so-
uitgaven ruim 400 mil-
[ulden te bezuinigen ten-
gaten die in afgesproken
ligingen zijn gevallen op
len.
In totaal bestond het voorstel
van Van Agt uit twaalf pun
ten. Voordat het in stemming
kwam, had de premier zijn
voorstel aangepast aan enkele
wensen van de PvdA. Zo gaf
Van Agt niet meer aan hoe de
lastenverlichting voor het be
drijfsleven, die drukt op de be
groting van 1983, gedekt dien
de te worden. Minister Van
der Stee (financiën) wilde
daarvoor de belastingen ver
hogen.
Tevens had Van Agt besloten
dat een korting op de ambte
narensalarissen niet gebruikt
zou worden voor verlaging
van de overheidsuitgaven,
zoals Van der Stee wilde, maar
door minister Van Thiijn (bin
nenlandse zaken) gebruikt kon
worden voor het scheppen van
werk.
Niet overgenomen werden en
kele andere PvdA-wensen:
de defensiebegroting stijgt
dit jaar maar met 1,5 procent
zodat er in feite voor 50 mil
joen op bezuinigd wordt;
extra geld voor de volks
huisvesting. Minister Van
Dam vroeg daarbij om miljar
den guldens;
een regeling ter bescher
ming van de koopkracht van
degenen die rond moeten ko
men met één sociale uitkering
of het minimumloon voor een
heel gezin (de echte minima);
werkgelegenheid.
Bij D'66 vielen deze
voor het grootste deel ook ver
keerd. Zo wees men bezuini
gingen op defensie van de
hand omdat dit zou neerko
men op een reëel nul-groei
van de uitgaven voor defensie,
terwijl minister Van Mierlo al
zit met een gat van 500 mil
joen gulden op zijn begroting
en dit jaar al 120 miljoen gul
den heeft ingeleverd. Boven
dien bestaat er een achterstand
in de defensie-uitgaven van
1,5 miljard gulden, die zal op
lopen naar vijf miljard gulden
als er niets aan wordt gedaan.
Verder meent D'66 dat een
anti kernwapenbeleid, waar
ook de PvdA voor is, meer uit
gaven vergt voor conventione
le bewapening. Meer geld voor
volkshuisvesting is er volgens
D'66 niet.
Bij de PvdA wees men de
voorstellen van Van Agt af
omdat:
zij in 1983 geen bezuinigin
gen van 1,9 miljard betekenen
op de rijksbegroting maar van
2,4 miljard gulden;
er voor het scheppen van
werk in 1983 niets extra's ge
daan wordt;
gelden die vrijkomen uit in-
vesteringsloon en matiging
van inkomens, opgaan aan be
zuinigingen en niet aan werk;
Van Agt niets zou doen voor
de echte minima;
defensie niet hoeft te bezui
nigen.
Met een schouderklopje van zijn collega Van der Gtee (financiën) werkt minister Den
Uyl zich door de verzamelde journalisten op het Binnenhof, (foto MILAN KONVALIN-
KA).
HAAG „Het is
'el uitgesloten dat
en D'66 na een defi-
'e breuk in het kabi-
ionder de PvdA door-
:n en geen nieuwe
iezingen uitschrijven,
leorie is verder rege-
met een dergelijk
lerheidskabinet, ge
ld door de VVD, wel
ilijk, maar in de
:ijk zou het een poli-
onfatsoenlijke daad
Vijftien jaar geleden
zoiets nog wel, maar
de huidige politieke
itsrechtelijke inzich-
1 geen zinnig politi-
ieer tot een dergelij-
:onstructie overgaan,
een onherstelbare
jk in een kabinet
ten er nieuwe verkie-
komen".
1 lidt de reactie van prof.
L. Prakke. hoogleraar
staatsrecht aan de universiteit
van Amsterdam, op de ver
schillende scenario's die aan
het Binnenhof circuleren over
de mogelijke gevolgen van de
breuk in het tweede kabinet-
Van Agt.
In politiek Den Haag wordt
druk gespeculeerd over de mo
gelijkheid, dat de PvdA-minis-
ters hun ontslag aanbieden,
terwijl de bewindslieden van
CDA en D'66 blijven zitten.
Deze partijen zouden dan, met
gedoogsteun van de VVD-par-
lementariërs, een minder
heidskabinet kunnen vormen
dat tot de officieel geplande
kamerverkiezingen van 1985
zou kunnen blijven zitterr. Ook
wordt zelfs gesproken van
„stuivertje wisselen" tussen
PvdA en VVD: de PvdA-mi-
nisters het kabinet uit en
VVD-ministers ervoor in de
plaats. Beide scenario's beho
ren volgens prof. Prakke wel
tot de staatsrechtelijke moge
lijkheden, maar er kleven
naar zijn mening wel grote be
zwaren aan.
Prof. Prakke: „In de variant,
waarbij de VVD gedoogsteun
zou leveren, moet het minder
heidskabinet omtrent die
steun wel hele zware garanties
van de VVD krijgen, anders
worden CDA en D'66 de ge
vangene van de VVD. Die kan
dan immers naar believen elk
moment, geholpen door de
PvdA, het kabinet laten val
len. En dan ga ik nog voorbij
aan de vraag of de VVD wel
zulke harde garanties zou wil
len geven".
„In het tweede geval, als de
VVD in het kabinet zelf zit
ting zou nemen ik betwijfel
trouwens of de fracties van
CDA en D'66 dat willen
zou je een heel nieuw regeer
akkoord moeten maken en
wie weet wat dat dan weer
voor problemen zou opleve
ren".
Politieke ethiek
De belangrijkste bezwaren te
gen het doorregeren van CDA
en D'66 liggen volgens prof.
Prakke echter op het politiek-
ethische vlak. „In de jaren zes
tig en de beginjaren zeventig is
het meermalen voorgekomen
dat bepaalde partijen uit een
kabinet na een breuk verder
gingen zonder verkiezingen
uit te schrijven. Daarna kwam
er vanuit de politieke partijen
steeds meer verzet tegen dit
soort handelwijzen. Langza
merhand zijn de politici ervan
overtuigd geraakt dat dat ei
genlijk niet netjes is tegenover
de kiezers en zelfs zeer onfat
soenlijk als er ook nog eens
achter de rug van de kiezers
om een andere partij het kabi
net wordt binnengeloodst. In
het begin van de jaren zeven
tig waren er zelfs enkele par
tijen die in hun programma
hadden gezet dat politieke
partnerruil tijdens een regeer
periode uit den boze is".
De voorbeelden uit het verle
den, die tot deze verandering
van opvatting over de politie
ke ethiek hebben geleid, spre
ken voor zich. Prof. Prakke
somt enkele politieke gebeur
tenissen uit de zestiger jaren
op, die toen nog als heel nor
maal werden beschouwd: „Het
kabinet-Marijnen viel in fe
bruari 1965 over het omroep
beleid. De VVD en de CHU
stapten eruit en de PvdA werd
erin gehaald. Twee maanden
later was er een kabinet van
ARP, KVP en PvdA, het kabi-
net-Cals. Dit viel in de beruch
te nacht van Schmelzer in
1966 en daarna kreeg je een
tussenkabinet van alleen ARP
en KVP onder leiding van
Zijlstra. Dét kabinet heeft toen
pas verkiezingen uitgeschre
ven. Zo hebben er dus drie ka
binetten geregeerd op basis
van de verkiezingsuitslag van
1963".
Biesheuvel
In de zomer van 1972 gebeur
de er opnieuw iets opmerke
lijks. DS'70 stapte uit net vijf-
partijenkabinet van Biesheu
vel. Vervolgens stelden alle
andere bewindslieden hun
portefeuilles ter beschikking,
zodat het hele kabinet demis
sionair was, maar dat werd na
een mislukte lijmpoging weer
teruggedraaid. Zonder DS'70
regeerden toen de christen-de
mocraten en de VVD door,
Prof. Prakke
met gedoogsteun van SGP en
GPV. Dat kabinet, wat for
meel eigenlijk het tweede ka
binet-Biesheuvel heette, heeft
vervolgens voor november
1972 verkiezingen aangekon
digd en werd pas na die ver
kiezingen opnieuw demissio
nair".
Prof. Prakke: „In die tijd was
al het besef doorgebroken, dat
dat tweede kabinet-Biesheuvel
niet zomaar de rit van vier
jaar kon volmaken. De kiezers
moesten opnieuw een uit
spraak doen, vond men. Nu
zijn de politici vrij algemeen
van oordeel, dat er nieuwe
verkiezingen moeten komen
als in een kabinet een breuk
ontstaat die niet te lijmen is.
Natuurlijk blijft de staatsrech
telijke hoofdregel overeind
staan, dat een kabinet te allen
tijde aan het bewind kan blij
ven als de meerderheid van
het parlement dat goed vindt.
Die regel wordt nu alleen an
ders uitgelegd dan vroeger".
DICK VAN RIETSCHOTEN
De bewindslieden van de Partij van de Arbeid hebben ken
nelijk de zogenaamde „nederlagenstrategie" van hun partij
voorzitter Max van de Berg overgenomen. Die sombere con
clusie moet men wel trekken na hetgeen er gisteren en in de
voorafgaande dagen in het kabinet is gebeurd. Opnieuw heb
ben de PvdA-bewindslieden hun visie met veel lawaai naar
buiten gebracht en het standpunt van de coalitiegenoten ver
guisd, om vervolgens gisteravond te laten weten toch nog te
overwegen een en ander te slikken.
Op het moment dat wij dit schrijven is nog niet bekend of
de PvdA-ministers in het kabinet zullen blijven om het be
sluit van de ministerraad, waar zij tegen stemden, toch uit te
voeren. Maar zo rond de tijd dat de krant bij de lezer in de
bus glijdt, zullen zij inmiddels wel hebben meegedeeld dat
niet te doen. Zij zijn dan het slachtoffer geworden van hun
eigen '„nederlagenstrategie", die in dit geval te ver is doorge
voerd en daardoor voor henzelf en hun partij desastreus is
afgelopen.
De PvdA-ministers schijnen te denken dat het bij de kie
zers heel dapper overkomt en vertrouwen schept, als met
veel misbaar duidelijk wordt gemaakt dat alles op de coalitie
genoten bevochten moet worden, dat elk besluit voorafge
gaan moet worden door een gigantische ruzie. Dat is vol
strekt verkeerd ingeschat. Men gaat er aan voorbij dat met al
dat geruzie het vertrouwen in het kabinet en dus ook in
de PvdA-bewindslieden volstrekt verloren gaat. Van een
kabinet dat almaar ruziënd over straat rolt, kan immers niet
veel heil worden verwacht.
Dit keer zijn de PvdA-ministers te ver gegaan. Zij kunnen
nauwelijks meer terug. Maar het resultaat van hun optreden
is slechts dat zij zichzelf ongeloofwaardig hebben gemaakt.
Waarschijnlijk is de belangrijkste oorzaak daarvan gelegen in
de interne strubbelingen binnen de PvdA en met name met
partijvoorzitter Van den Berg. Daaraan hebben de PvdA-mi
nisters de afgelopen weken zo veel tijd en energie moeten
besteden, dat zij nauwelijks nog enige flexibiliteit overhiel
den om goed voorbereid het moeizame en moeilijke overleg
in de ministerraad te voeren.
Toen er afgelopen vrijdag in die ministerraad misverstan- J
den rezen over de bedoelingen van premier Van Agt en mi-
nister Van der Stee van Financiën, sloegen bij de socialisti
sche bewindslieden kennelijk alle stoppen door. Men was
niet meer in staat daar overheen te komen, ook niet toen de
misverstanden intern naar mag worden aangenomen
waren opgehelderd. De oorzaak van die misverstanden zal in
eerste instantie wellicht hebben gelegen bij Van Agt en Van
der Stee, die er aanvankelijk niet in slaagden hun voorstel
len duidelijk te maken. Maar na de opheldering kost het ge
brek aan flexibiliteit bij de PvdA dit kabinet nu de kop. En
dat is bedroevend.
ROTTERDAM De eerste onderhandelingsronde
over een nieuwe cao bij de massagoed-bedrijven Frans
Swarttouw en EMO, na de uitspraak van de president
van de rechtbank in Utrecht, is mislukt.
„Een aanfluiting", noemde gisteravond onderhandelaar F.
Kloosterman van de Vervoersbond FNV het aanbod van de
werkgevers. Hij zei dat de directies van Swarttouw en EMO,
waar momenteel door duizend man wordt gestaakt, niet bereid
zijn de vitale eisen van de bond betreffende arbeidstijdverkor
ting en verlaging van de vut-leeftijd tot 60 jaar, te honoreren.
Onderhandelaar, G. Zeebregts, van de werkgeversvereniging
SVZ, bevestigde dat voor de werkgevers verlaging van de vut-
leeftijd tot 60 jaar onbespreekbaar is. Verkorting van de arbeids
tijd is volgens de werkgeversonderhandelaar, onder bepaalde
voorwaarden, wel bespreekbaar. Vrijdagmiddag wordt het cao-
overleg voortgezet.
Met het tankopslagbedrijf Panocean heeft de Vervoersbond gis
termiddag wel een principe-akkoord over een nieuwe cao be
reikt. Ook bestaat er bij de onderhandelaars van de bond goede
hoop dat het overleg met het tankoverslagbedrijf Paktank van
daag eveneens succesvol kan worden afgesloten.
(ECHT Mevrouw
nie van Leeuwen,
;r van de Nationa-
Lruisvereniging en van
sectie verpleeghuizen
de Nationale Zieken-
iraad heeft vanmorgen
Itrecht haar grote be-
[dheid uitgesproken
r het ouderenbeleid in
tomende tientallen ja-
Volgens haar wordt
de problematiek van de
vergrijzing door de over
heid grof onderschat ge
zien de drastische ombui
gingen in de gezondheids
zorg en de maatschappelij
ke dienstverlening.
Mevrouw Van Leeuwen deed
dat op een vergadering van de
Federatie Landelijke ba men
werking Bejaardenhuizen-or-
ganisaties.„Het gaat niet aan
de lasten van een vergrijzende
bevolking af te schuiven op
zeer jonge mensen, gezins- en
ouderenhelpsters, ziekenver-
zorgsters en verpleegkundi
gen, terwijl de gemeenschap
de middelen niet beschikbaar
wil stellen voor een goed ge
coördineerd systeem van hulp
en dienstverlening". Zij con
stateerde dat er ondanks alle
Hannie van Leeuwen
nota's en beleidsvoornemens
nog steeds geen sprake is van
een sluitend systeem van
hulp- en dienstverlening aan
ouderen. Daar komt bij dat het
streven ouderen zo lang moge
lijk zelfstandig te laten wonen
wordt aangetast door inkrim
ping van de gezinszorg. Vol
gens haar lijkt het erop dat de
overheid liever op het kompas
vaart van ambtenaren dan op
dat van mensen uit de prak
tijk.
AMSTERDAM Goedkopere nieuwbouw, hogere
woonlasten en toeneming van het eigen-woningbezit
kunnen de gigantische geldproblemen van het ministe
rie van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening
(VRO) helpen oplossen. De directeur van het Econo
misch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB) drs. A.
Buur heeft dit vanochtend gezegd in de Amsterdamse
RAI tijdens een door de Nationale Woningraad georga
niseerde bijeenkomst over de woonlasten in de jaren
80.
Huurders moeten veel meer gaan betalen voor hun woning of
een huis kopen omdat anders het huur- en subsidiebeleid vast
loopt „wat gelijk staat aan het faillissement van de volkshuisves
ting", aldus Buur. Volgens de EIB-directeur zullen de lasten van
het departement volgend jaar door allerlei maatregelen met een
half tot driekwart miljard stijgen. In de jaren daarna zullen de
vaste lasten op de begroting met miljarden tegelijk oplopen. Vol
gens Buur betaalt de gemiddelde huurder van een nieuwbouw
woning maar de helft van de eigenlijke kosten en bij het ont
vangen van huursubsidie soms maar een kwart van de kostprijs.
DE BILT Boven het mid
den van de Noordzee bevindt
zich nu het centrum van een
hogedrukgebied. Ook boven
Schotland en in Zuidoost-Eu
ropa is de luchtdruk hoog.
Dankzij deze drukverdeling
heerst in grote delen van
West- en Midden-Europa
droog en zonnig weer, waarbij
de middagtemperaturen, die
nu elke dag iets hoger worden,
op sommige plaatsen al waar
den van zo'n twintig graden
bereiken. Het centrum van het
hogedrukgebied wordt in het
weekeinde boven Midden-Eu
ropa verwacht. Dat heeft tot
gevolg, dat de wind bij ons zui
delijk wordt, zodat ook bij ons
middagtemperaturen van
twintig graden of hoger ver
wacht mogen worden.
