onden blaast
ninder hoog
an de toren
£etdóe Qowumt
Perez de Cuellar:
Laatste hoop in
de Falkland-crisis
onden weigert
verhoging
andbouwprijzen
PAG
ÜÏTENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 12 MEI 1982 PAGINA 11
rits
agerhuis wijst
jodstraf af
tnari pjj
!en ji
and.
e hij
iet si ,f
le fik,
vam ,e
6r h< lL
i. De^e
dit
rijs v
DEN Het britse
iogerhuis heeft gisate-
een voorstel tot her
telling van de dodd-
voor moord met 357
>n 195 stemmen afge-
Het voorstel
m van de conserva-
afgevaardigden. De
dstraf werd in 1965
Engeland afgeschaft,
beslissing werd in
1973,1974, 1979 en
eren opnieuw be-
chtigd.
Claus: Armoede
grootste milieuprobleem
DEN HAAG Armoede is een
van de meest dringende en drama
tische milieuproblemen, die met
kracht bestreden moeten worden.
Vooral in de ontwikkelingslanden
wordt in toenemende mate een
aanslag op de kostbare natuur g
epOleegd om talloze miljoenen
mensen in leven te houden. Ter-
wille van hun bestaan raken land
bouwgronden uitg eput en moeten
bossen het veld ruimen. Dit zei
gisteren prins Claus tijdens de
Wereldmilieuconferentie in Nairo
bi. Hij riep de aanwezige landen
op de milieu-organisatie van de
VN zodanig te versterken, dat zij
in staat zal zijn de asrmoede de
wereld uit te helpen.
Staking Portugal eist een dode
LISSABON Een algemene staking aan de vooravond van het
bezoek van de paus aan Portugal waartoe de communistische
partij van Portugal had opgeroepen is gisteren uitgelopen op ern
stige gewelddadigheden tussen stakers en werkwilligen. In Lissa
bon kwam een staker om het leven en werden twee mensen ge
wond, onder wie een politieman. De moeilijkheden ontstonden
toen zes chauffeurs met hun bussen een remise in Lissabon wil
den verlaten en stakers hen probeerden tegen te houden. De com
munistische vakbond Intersindical wilde met het uitroepen van
een algemene staking gisteren protesteren tegen de dood van
twee van zijn leden, die op 1 mei door politieschoten om het leven
kwamen. Het vakverbond eist bovendien het opstappen van de
centrum-rechtse regering van premier Francisco Balsemao. De
meeste winkels en gemeentelijke diensten in Lissabon functio
neerden normaal en in de meeste bedrijven werd normaal ge
werkt.
iATCHER LUKT AAN TE STUREN OP COMPROMIS
Van onze correspondent
Roger Simons)
len NDEN De oorlogs-
htige taal van premier
atcher en haar minis-
ir> zfs in het conflict om de
allfjkland Eilanden kan
verbergen dat de
tse eisen de afgelopen
ee weken al gevoelig
ndelii verslapt. Dit wordt
evon praard niet officieel
f gegeven, maar als men
an i oorspronkelijke Britse
irwaarden vergelijkt
•t wat momenteel door
zwaden wordt geëist, is
andere conclusie niet
Kchien betekent die ver-
iping dat Groot-Brittannië
eidelijk aanstuurt op een
npromis. Het wordt daartoe
ilreel gedwongen door de an-
■e Europese lidstaten, Ame-
a en een niet te onderschat-
deel van zijn eigen publie-
r opinie, dat geen bloed ver
uiten op grote schaal zal dul-
r.
jSi b belangrijkste concessie die
ons jmier Thatcher tot nu toe
woHaan heeft, is haar bereid-
zerhid om via VN-secretaris-ge-
e fjfaal Javier Perez de Cuelïar
an q» vreedzame oplossing te
vijftïken voor het Falkland-con-
i sorft- In het laatste Lagerhuis-
denjrat verdedigde Thatcher
mafe met band en tand de stel-
it wg, dat het nutteloos was de
d lf te laten bemiddelen. „De
Argentijnen lappen toch alles
aan hun laars wat in de VN
beslist wordt", verklaarde zij.
Inmiddels is Perez de Cuellar
druk aan het onderhandelen.
Deze Britse concessie gaat ge
paard met substantiële wijzi
gingen van de vier hoofdpun
ten waarover onderhandeld
wordt.
Onderhandelingen
Eerst verklaarde premier
Thatcher dat geen onderhan
delingen mogelijk waren voor
de Argentijnen het door hen
veroverde gebied ontruimd
hadden. Nu wordt gepraat
over terugtrekking door Ar
gentinië en Groot-Brittannië
in verschillende stadia. De.
Britse minister van buiten
landse zaken Francis Pym
heeft het onlangs nog gehad
over „parallel lopende bewe
gingen". Het zou voor de Brit
ten zelfs aanvaardbaar als de
Argentijnen zich van de eilan
den terugtrekken onder toe
zicht van een derde, niet na
der genoemde staat.
Een tweede eis van premier
Thatcher was het volledige
herstel van de Britse soeverei
niteit over de betwiste eilan
den. Alleen de Union Jack
mocht boven Port Stanley
wapperen. Later werd dat
standpunt afgezwakt tot „te
rugkeer van het Britse be
stuur". Inmiddels lijkt Londen
er genoegen mee te willen ne
men dat een hele reeks vlag
gen boven de eilanden komt te
wapperen. Wat de soevereini
teit betreft wordt door de Brit
ten alleen nog geëist, dat Ar
gentinië geen garanties krijgt
inzake een latere overdracht
van de heerschappij, voor de
De Argentijnse regering heeft gisteren deze foto vrij gegeven van het zinken van de
kruiser de General Belgrano, die begin vorige week door Engelse raket werd getrof
fen. De foto toont het moment, dat de Belgrano in de golven van de oceaan verdwijnt.
onderhandelingen tussen beide
landen begonnen zijn.
Een derde punt is de opvatting
van premier Thatcher en mi
nister Pym, dat de wil van de
1.800 Falklanders altijd door
slaggevend zal zijn. In het La
gerhuis weigerde Thatcher
pertinent dit standpunt prijs te
geven, ook al spraken sommi
ge afgevaardigden de vrees uit
dat het geschil nooit opgelost
zal kunnen worden als het
handvol inwoners van het be
twiste gebied over een abso
luut vetorecht blijft beschik
ken.
Ook hier lijkt het standpunt
van de regering versoepeld.
Minister van buitenlandse za
ken Pym zegt nog wel dat de
Keipers, zoals de Falklanders
zichzelf plegen te noemen,
over zelfbeschikkingsrecht
moeten kunnen beschikken.
Maar hij voegt eraan toe, dat
het er op aan komt de wensen
en belangen van
Niets te dwaas voor Argentijns geruchtencircuit
BUENOS AIRES Bij gebrek aan officiële informatie draaien
de geruchtenmolens in Argentinië al sinds het begin van de
Falkland-crisis op volle toeren. Daarbij is niets te dwaas. Zo zou
schout-bij-nacht Sandy Woodward zelfmoord hebben gepleegd
na de ramp met de Sheffield, zou prins Andrew gevangen zijn
genomen door de Argentijnen, zou de Hermes gezortken en de
Invincible zwaar beschadigd zijn en zouden dertien Engelse Sea
Harriers zijn neergehaald. Het angstaanjagende Jiiervan is dat de
Argentijnen alles slikken voor zoete koek. Daarbij komt dat het
officiële persbureau Telam niet schroomt geruchten en onwaar
heden de wereld in te helpen. Uiteraard is vooral premier That
cher een geliefd doelwit. Zo zou haar zoon verslaafd zijn aan
verdovende middelen en haar vader een dief zijn.
„Argentina" verkoopt slecht in Engeland
LONDEN Voor de Engelse sportindustrie wordt de Falkland-
crisis een ramp. Want wie koopt er nu nog een tennisracket met
het opschrift „The Argentina", ook al is het nog zo redelijk ge
prijsd. En dan zijn er ook nog de Argentina-voetbalschoenen die
verschillende fabrikanten in de handel hebben gebracht met het
oog op het naderende WK-voetbal. Een fabrikant overweegt de
schoenen uit de handel te nemen. Een ander overweegt om de
schoenen te handhaven, maar er een nieuwe reclamecampagne
voor te beginnen onder het motto: „Buy Argentina en kick the
hell out of them" (Koop Argentina en schop ze kapot)
beschermen, wat uiteraard op
diverse manieren gedaan kan
worden.
Tegengas
Deze duidelijke verslapping
van de Britse eisen bewijst, dat
premier Thatcher in haar ka
binet tegengas krijgt. Als dat
niet was gebeurd, dan zou het
wellicht al oorlog zijn.
De harde Britse premier, die
een reusachtige armada naar
de Falkland-eilanden gestuurd
heeft om haar eigen politieke
positie te redden, krijgt bin
nenkort een nieuwe adviseur,
Ferdinand Mount. Momenteel
werkt hij nog voor het toon
aangevende Britse politieke
weekblad The Spectator. Afge
lopen weekeinde drong Mount
in een artikel aan op de afkon
diging van een onvoorwaarde
lijk staakt het vuren. Als het
tot een oorlog komt, zei hij,
zou het verlies aan mensenle
vens niet evenredig zijn aan
het nagestreefde politieke
doel. Vele weldenkende Brit
ten delen Mount's oordeel.
^JROPESE SOLIDARITEIT IN
iLKLANDCRISIS NEEMT AF
-
I
(Vap onze correspondent Mare de Koninck)
IUSSEL De EG leek gisteren in Brussel op een
in de diepste crises uit haaf bestaan af te stevenen:
n volledige breuk tussen Engeland en de overige ne-
n lidstaten. Uiterlijk maandag aanstaande zal komen
st te staan of het zover komt.
jdens een zoveelste vergadering, waarin de tien landbouwmi-
iters gisteren de jaarlijkse verhoging van de produktprijzen
or de Europese boeren moesten vaststellen, hield de Britse mi-
"hi iter Peler Walker vast aan zijn weigering om accoord te gaan
e pl :t de 10,5 procent gemiddelde prijsstijging. De overige EG-
e tjTtners zijn het over deze prijsstijging al wel eens geworden.
Belgische voorzitter van de EG-ministerraad, Pol de Keers-
leker, overweegt nu het 10,5 procentsnorm in stemming te
?ngen om het door middel van een meerderheidsbesluit defi-
tgrt ief vast te stellen.
,ndi aroP dreigde de Britse minister echter, dat zijn regering voor-
(ciin van alle EG-vergaderingen zou wegblijven. Zo'n „politiek
Scepsis over wapenbeheersing
OPNIEUW heeft de Amerikaanse president Reagan een
voorstel gedaan waarmee hij het initiatief in het kernwapen-
gesprek tussen Oost en West aan zijn kant probeert te bren
gen. De verdienste van het jongste voorstel van Reagan is dat
het verder lijkt te reiken dan de initiatieven van president
Brezjnev die elke keer weer neerkwamen op bevriezing van
het huidige potentieel.
VANUIT Amerikaans standpunt gezien is het voorstel van
Reagan volkomen logisch, maar het is zeker te vroeg te con
cluderen dat de regering-Reagan met dit voorstel een geheel
nieuwe koers is ingeslagen. Als de nutteloze overvloed aan
kernwapens zich ergens manifesteert, dan is dat wel op het
terrein van de strategische kernwapens voor de lange af
stand.. Een aanzienlijke vermindering van deze arsenalen tot
een gelijk niveau ligt dan ook in de rede. Door de grote aan
tallen die van deze soort overblijven in het voorstel van
Reagan 850 intercontinentale raketsystemen is volgens
westerse militaire deskundigen het afschrikkingsevenwicht
niet wezenlijk in het geding.
De Amerikanen hebben ten aanzien van het afschrikking
sevenwicht wel zorgen over de kernraketten voor de middel-
lange-afstand. Nu de Sovjet-Unie reeds driehonderd SS-20-
raketten op West-Europa gericht heeft, waren de Russen wel
genegen een plaatsingsstop voor deze middellange-afstands-
raketten voor te stellen. De Amerikanen concentreren hun
militaire inspanningen op het nieuwe MX-rakettensysteem,
dat de Amerikaanse superioriteit op het gebied van de kern
wapens moet blijven garanderen.
ENIGE scepsis over de bewapeningsvoorstellen van beide
supermachten is dus wel op zijn plaats, als elke keer weer
blijkt dat wanneer de ontmanteling van oude kernwapensys
temen wordt voorgesteld, nieuwe in voorbereiding zijn of
reeds geplaatst. Hoe goed het ook is dat voorgesteld wordt
oude kernwapensystemen op te ruimen, van een werkelijke
vermindering van het kernwapenpotentieel zal pas sprake
zijn als het wantrouwen tussen de beide supermachten ver
mindert. Maar zoals het bekende Londense instituut voor
strategische studies schrijft, de relaties tussen de VS en de
Sovjet-Unie blijven een kwijnend bestaan leiden ondanks de
ontwapeningsinitiatieven.
RAPPORT AMERIKAANS CONGRES:
Kruisraket vertoont
ernstige defecten
WASHINGTON De nieuwe Amerikaanse middellange af
standswapens, die in 1983 in Europa geplaatst moeten worden,
vertonen technische problemen. Dit meldde gisteren het Engelse
dagblad The Guardian.
In een rapport onlangs gepubliceerd rapport van het Ameri
kaanse Congres staat, dat „als het huidige tijdschema voor plaat
sing wordt aangehouden, dan zal het wapen niet optimaal kun
nen functioneren". Het rapport doet de aanbeveling de produk-
tie op te schorten totdat alle problemen zijn opgelost. Volgens
het rapport vertoont de raket ernstige motorproblemen; kan ze
Russische aanvallen misschien niet overleven; kan ze bepaalde
doelen niet effectief aanvallen en mist ze het geleidingssysteem
om „de meest voor de hand liggende doelen in bepaalde geogra
fische gebieden" aan te vallen.
Westduitse diplomaat
doodgeschoten
GUATEMALA-STAD Onbekende mannen hebben gisteren
de Westduitse diplomaat Konrad Friedrich Schultz (46) doodge
schoten toen hij door het zuidelijk deel van Guatemala-Stad
reed. Zijn auto kwam tot stilstand tegen een gebouw.
n de lege stoel" zou feitelijk neerkomen op een Brits uittreden
de EG.
Britten verwerpen elke nieuwe verhoging van de landbouw-
I gaven in de EG, zolang zij hun bijdrage aan de Gemeen-
ïapsbegroting (waarvan de landbouwprijsgaranties voor de
eren bijna twee-derde uitmaken) niet mogen verminderen,
^ndat Engeland naar verhouding weinig boeren telt, moet het
jj"er s jaarlijks miljarden guldens meer EG-contributie afdragen
ont, n het via landbouwsubsidies terugkrijgt. De overige negen lid
ten echter houden principieel vast aan het standpunt dat elk
ï-lid zijn deel aan de begroting moet bijdragen. Wel wil „het
ntinent" Engeland nog enkele jaren tegemoet komen, maar de
baal00! met de Londense eis bedraagt rond de twee miljard gulden
r jaar.
Falkland-crisis maakt deze koppeling tussen landbouwprij-
*p"jh en Britse begrotingseisen nog extra explosief. De EG heeft
solidariteit met de regering-Thatcher een import-embargo te
lt Argentinië afgekondigd. De „anti-Europese" houding van
>nden in de Landbouwraad heeft echter de animo om die boy-
t door te zetten sterk aangetast.
sj >mend weekeinde moeten de tien EG-ministers van buiten-
spl tdse zaken beslissen of de Argentinië-boycot (waarvan de eer-
j p termijn op 17 mei afloopt) zal worden voortgezet. Zij zullen
vaT n tevens een uiterste poging doen om een vergelijk te vinden
3r het vraagstuk van de Britse EG-bijdrage. Meteen daarna,
tandag aanstaande, gaan de landbouwministers dan „voor de
ïerlaatste keer", zoals De Keersmaeker zei, vergaderen over de
ijzen voor 1982. Als het dan tot een 9-1 stemming komt, is de
euk in de EG een feit.
Twee Britse soldaten, die elk een aantal geweren dragen,
kijken wat verloren rond op het dek van de Queen Eliza
beth 2 waar op gewone tochten luxe artikelen verkocht
worden. De Queen Elizabeth, die is omgebouwd van cruiser
tot schip dat troepen vervoerd, is vandaag opweg gegaan
naar de Falkland-Eilanden en heeft 3000 militairen aan
boord.
IKV stapt op in Moskou
MOSKOU De internationaal secretaris van het IKV, drs.
Wim Bartels, heeft gisteren demonstratief afscheid genomen
van het door het Kremlin opgezette vredescongres van de
wereldgodsdiensten, nadat hem niet was toegestaan zijn kriti
sche rede over ontwapening in een openbare zitting uit te spre
ken. Dit was van tevoren door het IKV als voorwaarde gesteld
om aan het congres te zullen deelnemen. „Ik heb hier geleerd
dat wanneer de wereldgodsdiensten een eigen bijdrage willen
leveren, zij een eigen conferentie moeten houden en zich niet
meer door 'bevriende regeringen moeten laten sponsoren. We
zullen ons nu moeten richten op-contacten met kritische vredes
bewegingen in Oost-Europa", aldus de heer Bartels.
NEW YORK Een van
de belangrijke hoofdrol
spelers in de Falkland-cri
sis is Perez de Cuellar, de
kersverse secretaris-gene
raal van de Verenigde Na
ties, die met zijn aanbod te
bemiddelen zijn reputatie
op het spel heeft gezet.
Als zijn diplomatie een
succes wordt, zal hij alom
worden bejubeld en wel
licht zelfs worden voorge
dragen voor de Nobelprijs
voor de vrede. Zo niet,
dan, zal hij worden afge
dankt als de zoveelste
dwaze bureaucraat van de
VN.
Javier Perez de Cuelaar y Gu-
erra uit Peru kan er niet wak
ker van liggen. Hij is een scep
tisch man met niet veel noten
op zijn zang, iemand die de
roem nooit heeft gezocht en er
nu niet van onder de indruk
is. Hoewel hij zijn carrière be
langrijk vindt, zijn er dingen
die nog belangrijker voor hem
zijn. Karakteristiek voor hem
is dat toen de Veiligheidsraad
eind vorig jaar bijeen was om
een nieuwe secretaris-generaal
te kiezen en de andere kandi
daten koortsachtig campagne
voerden in de wandelgangen,
hij genopt van het mooie weer
in zijn strandhuis in Peru,
waar hij geen telefoon heeft.
Na zijn verkiezing vloog hij
naar New York, dankte de
Verenigde Naties en liet er in
een adem op volgen dat hij
niet meer dan één ambtster
mijn zou uitdienen. Als hij in
die vijf jaar niet gedaan kon
krijgen wat hij wou, nou dan
was dat jammer.
Men zou verwachten dat een
man die de steun weet te ver
garen van zowel supermach
ten als Derde Wereld makke
lijk te manipuleren valt en
snel zwicht voor druk. Zo
werd Perez de Cuellar aan
vankelijk ook beoordeeld. Aan
hét begin van zijn ambtster
mijn in januari schreven veel
diplomaten hem af als een
„Zuidamerikaanse Waldheim",
een verwijzing naar zijn voor
ganger, Dr. Kurt Waldheim,
die lang niet door iedereen
werd bewonderd.
De Falkland-crisis is de eerste
echte test voor Perez de Cuel
lar en nu al is de wereld an
ders over hem gaan denken.
Voor het oog van de wereld
hield hij zich aanvankelijk
buiten het conflict, maar ach
ter de schermen zette hij gelijk
een man of tien aan het werk
om een plan op te stellen voor
interventie door de Verenigde
Naties. Toen Haigs bemidde
lingspogingen wal-en mislukt,
besloot hij „dat het mijn plicht
was om het vacuüm op te vul
len". Sindsdien heeft hij alles
gedaan om beide partijen te
dwingen met zijn voorstel in te
stemmen. Bij tijd en wijle
wordt hij er zelfs van verdacht
met opzet een foute voorstel
ling van zaken te geven in de
hoop de andere partij conces
sies af te dwingen. Van een di
plomaat die zo behoedzaam en
terughoudend opereerde als
Perez de Cuellar was dit het
laatste dat mep van hem had
verwacht.
Het liefst treedt hij zo min mo
gelijk op de voorgrond. De pri-
vé-lift van de secretaris-gene
raal in het VN-gebouw stelde
hij onmiddellijk na benoeming
open voor iedereen. In tegen
stelling tot zijn voorganger die
altijd werd omringd door een
legertje lijfwachten, beperkt
Perez de Cuellar zich tot twee
man. Zijn werkgewoonten zijn
beschaafd. Hij gaat onder de
middag gewoon lunchen en
weigert uitzonderingssitua
ties daargelaten na achten
's avonds te werken. Hij is
voor de tweede keer getrouwd
en uit alles blijkt dat hij gezel
schap van vrouw en kinderen
verkiest boven dat van diplo
maten. Zijn smaak is intellec
tueel. Na zijn benoeming liet
hij een stereo-installatie in zijn
kantoor zetten om naar Mozart
en Schubert te kunnen luiste
ren. Hij is een groot liefhebber
van kunst en literatuur. Nog
niet zo lang geleden stopte hij
na een slopende vergadering
van de Veiligheidsraad bij een
schilderij van Picasso dat er
gens in een achterafhoekje
van het VN-gebouw hangt en
gaf hij opdracht het ergens an
ders te hangen om het beter
uit te laten komen.
JANE ROSEN/THE GUAR
DIAN
Irak slaat eerste
Iraanse aanval
op
Khoramsjahr
af
BEIROET Iran en Irak
hebben gisteren voor de
tweede dag slag geleverd
om de Iraanse havenstad
Khoramsjahr, die op
slechts vijftien kilometer
van de grens met Irak
ligt. Khoramsjahr, gelegen
aan de monding van de ri
vier de Sjatt-el-Arab, is de
laatste grote stad die nog
door Iraakse troepen
wordt bezet.
Uit zowel Iraakse als Iraanse
legercommuniqué's kon wor
den opgemaakt, dat gisteren
de eerste poging van Iran om
Khoramsjahr te heroveren
mislukte. In Bagdad werd be
kend gemaakt dat Iraakse
troepen gisterochtend al het
Iraanse offensief tot stand
hadden gebracht en waren
overgegaan tot een tegenaan
val. Iraanse militairen zouden
zich in hun aanval op Kho
ramsjahr hebben geconcen
treerd op de westelijke en
noordelijke buitenwijken van
de stad. Irak maakte melding
van veel slachtoffers aan
Iraanse zijde.
In Teheran werd gemeld dat
de islamitische troepen de om
singeling van Khoramsjahr
verder aantrekken. De ver
overing van deze stad is in
deze fase van de strijd het be
langrijkste Iraanse doel. In het
geval Irak zijn laatste grote
Iraanse stad zou moeten prijs
geven, dan verliest president
Hoessein de belangrijkste troef
waarmee hij zonder gezichts
verlies de oorlog zou "ïunnen
beëindigen.
