Jethro Tuil... tot in de perfectie Goede voorui voor Reve 's film Vierde man Marion Herbst ontwerpt met een glimlach en een knipoog Paus dankt Amerikaanse katholieken met bruikleen van Vaticaanse kunst Z.H.-Operakoor is op de goede weg Een kontrastrijk trio -KUNST LEIDSE COURANT WOENSDAG 12 MEI 1982 PAG "Organist Piet 4van Egmond -overleden D£N HELDER Organist Piet van Egmond is gisteren ib een verpleeghuis in Den Hel der op 70-jarige leeftijd overle den. Van Egmond gaf op 15-ja- ^j-ige leeftijd zijn eerste officiële poneert. Toen hij 20 was werd c"*hij benoemd tot organist van hét Concertgebouw te Amster- "'dam. Grote bekendheid kreeg hij door zijn radio-concerten voor AVRO en NCRV en door dè Amsterdamse uitvoeringen van de Matthëus Passion on der zijn leiding. De organist f'ging in 1980 fnet pensioen Hoewel de muziek van Jethro Tuil door de jaren niet echt aan stevige veranderingen on derhevig is geweest, waardoor ie een nieuwe elpee best 'n ceer kan overslaan, is het zon de om de jaarlijkse show van het gezelschap te missen. De Britse band weet nu al vele ja ren een boeiend festijn op het podium te zetten dat oog en oor streelt. Zo ook gisteravond in het Ahoy' Sportpaleis in Rotterdam, waarbij Jethro Tuil onder leiding van Ian Anderson voor een goed ge vulde zaal, tot het uiterste ging. De bijna twee uur duren- Eenmallg concert van Jethro Tuil in het Ahoy Sportpaleis in Rotterdam. De groep beataat uit zanger/fluitiat Ian Anderson, gitarist Martin Barre, bassist David Pegg, toetsenbespeler Peter-John Vettese en drummer Gerry Conway. de nonstop muziekshow was perfect in muzikaal, vocaal en visueel opzicht. Centraal stond de nieuwe el pee „Broadsword and The Beast", waarvan de nummers door de vijf muzikanten op imposante wijze werden uitge voerd. Anderson fungeerde daarbij zoals al jaren het ge val is als de dirigent van „zijn orkest". Zijn bewegingen (het erotisch handelen met zijn dwarsfluit, de arm- vinger- en folk en stevige rock mede ge stalte te geven. Anderson, die goed bij stem was, zorgde o.a. voor de visuele aankleding polsbeweginkjes en zijn ballet- Van de show door tijdens het achtige danspasjes) zijn inmid dels karakteristiek voor de concerten. Anderson speelt te genwoordig wat minder dwarsfluit, waardoor muzikaal de schijnwerpers wat meer op solo-gitarist Martin Barre en toetsenbespeler Peter-John Vettese zijn gericht. Beiden staan hun mannetje, waarbij vooral Martin Barre gistera vond heel mooi zijn snaren be roerde om de mengeling van nummer „Broadsword" met een gigantisch zwaard over het podium te lopen. Voor „Beastie" had hij een lelijke dwergfiguur met lichtjes in zijn ogen op zijn schouders ge zet. De enige kanttekening die gemaakt moet worden over de show zijn de solo-uitstapjes van de diverse leden, die door hun nietszeggendheid beter geschrapt kunnen worden. HANS PIËT Toneelschrijver Peter Weiss overleden FRANKFORT/STOCKHOLM De schrijver Peter tl maandag op 65-jarige leeftijd overleden. Weiss maakte naam met zijn toneelstuk „De vervolging van en de m0j Jean Paul Marat". Een jaar later verscheen: „Het ond een stuk over uitspraken van getuigen, beklaagden en A< in de tussen 1963 en 1965 in de Bondsrepubliek gevoerd hwitz-processen. Andere stukken van zijn hand zijn: „V verhandeling", waarin de Amerikaanse rol in VietnanN veroordeeld, en „Trotsky in Ballingschap". Weiss, een j<we van Duitse afkomst. In 1934 vertrok hij uit Duitsland, verbijf in Tsjechoslowakije en Zwitserland, vestigde hij 1939 in Zweden. Voor hij zich in 1948 geheel aan het s<^f wijdde, schilderde hij en maakte hij experimentele fi^t doorbraak voor de in het Duits schrijvende Weiss kwam |e Marat/De Sade-stuk. Weiss stierf enkele dagen vóór ha^i cieel de Georg Büchnerprijs toegekend zou worden. Deye Academie voor Taal en Poëzie in Darmstadt deelde dit L| mee. Volgens een woordvoerder had de jury de prijs v|p week aan Weiss toegekend. De schrijver was hiervan hoogte gesteld. (Door onze correspondent Cees Manders) ROME De paus heeft erin toegestemd: de Vaticaanse kunstschatten mogen vertrek ken. Vanaf januari 1983 tot maart 1984 zullen tweehon derd van de beroemdste stuk ken van de Vaticaanse Mu sea" in Amerika tentoonge steld worden. Eerst in het Me tropolitan Art Museum van New York, dan in het Chica go Art Institute, en tenslotte in het De Young Memorial Museum te San Francisco. Paus Johannes Paulus II, die voortdurend reist en trekt om andere landen zijn religieuze boodschap te brengen, wil niet dat de culturele bood schap van de kerk hierbij achterblijft. Zoals het Vati- caan met betrekking tot de Amerikaanse exposities op merkt is het ook de plicht van de kerk om zoveel mogelijk mensen van haar kunstbezit te laten genieten, door de kunst naar hen toe te bren gen. „Men gaat er ten onrech te van uit dat het Vaticaan rijk is vanwege de onmetelij ke kunstschat die het bezit. Maar deze schatten zijn niet van de kerk; ze behoren tot het menselijk erfdeel en zijn dus van iedereen. De kerk heeft zich alleen maar tot taak gesteld om dat alles zo goed mogelijk te beheren, in het belang van de gehele mensheid." Cadeautje Officieel volgt de Amerikaan se reis van de Vaticaanse kunst op een verzoek daartoe dat de Amerikaanse kardinaal Terence Cooke deed aan de paus, toen deze enkele jaren geleden in Amerika op be zoek was. Maar er is meer. Een uitgebreide toelichting op het waarom, van deze zeldza me Vaticaanse expositie in de VS, zegt het Vaticaan dat een en ander voortvloeit uit het besluit om Vaticaanse kunst toegankelijk te maken voor een groter publiek „dan dat de reis naar Rome aankan." Bovendien wordt Amerika bedankt voor de geweldige ontvangst die het de paus op zijn reis heeft bereid, en met name de Amerikaanse katho lieken mogen de exposities als een cadeautje beschouwen „voor hun grote inzet voor de Derde Wereld..." De Amerikaanse exposities heten „Vaticaanse collecties: de pausen en de kunst", en om dit thema te dienen zijn meer dan tweehonderd kunst werken, schilderijen, beeld houwwerken, handschriften enz. uitgezocht. Pausen heb ben altijd al belangstelling voor kunst gehad omdat zij de kunst beschouwden als uiting van het zoeken van de mens naar God. Maar de paus die de eerste echte kunstverzame laar mag worden genoemd is paus Julius II die in 1503 de befaamde Apollo van Belve dere in zijn paleistuin neer zette, en wellicht met dit ge baar de Vaticaanse musea stichtte. Juist omdat deze Apollo de eerste was gaat hij mee naar de VS, in het gezel schap van een van de laatste aanwinsten van de Vaticaanse Musea, een werk van de Franse schilder Rouault. Andere werken die van de Amerikaanse exposities deel zullen uitmaken zijn de be roemde Torso van Belvedere, een beeld van Sofocles, schil derijen van de grote Italiaan se meesters, als Raffael, Mi chelangelo, Da Vinei, Maratta, werken van Bernini (de man die de zuilengalerij rond het St. Pietersplein ontwierp) en andere werken, ook van Egyptische en Amerikaanse oorsprong. De werken zijn gerangschikt naar de vijf periodes waarin de houding van het pausdom ten opzichte van de kunst is te verdelen. Daarbij is niet de vraag gesteld of het betreffen de werk een beroemd mees terwerk is, maar wel of het il lustratief was en is voor de pauselijke houding ten op zichte van de kunst in de be wuste periode. Amerika betaalt Het selecteren van de werken is niet zo moeilijk geweest als de voorbereiding van het ver voer en het organiseren van de exposities nog steeds is. Nog nooit zijn zoveel kostbare kunstwerken over zo grote af stand getransporteerd en het kostte enige studie om te kij ken of het wel kon, en vooral of de kunstvoowerpen tegen het vervoer bestand waren. Juist met het oog op dit trans port zijn alle stukken geres taureerd, met als „chef d'oeu- vre" van restauratiekust of -kunde de Apollo van Belve dere die een van buiten on zichtbaar „frame" kreeg in gebouwd. De kosten van deze reparatiewerkzaamheden zul len worden opgebracht door de Amerikaanse exposities en door inkomsten uit reclame en andere activiteiten die het optreden van de Vaticaanse kunst in Amerika zullen be geleiden. Uitganspunt voor het Vaticaan is dat de hele „show" de kerk geen cent mag kosten. Alle rekeningen worden betaald door Ameri kanen. terwijl het Metropoli tan Art Museum juridisch verantwoordelijk is voor alles wat er met de tweehonderd kunstwerken vanaf het ver trek uit de Vaticaanse Musea gebeurt. Het New Yorkse mu seum heeft de prijsloze stuk ken uiteraard verzekerd, maar de waarde waarvoor wordt om veiligheidsredenen geheim gehouden. Risico's De risico's van het vervoer ziin zoveel mogelijk ver kleind: alles gaat per vlieg tuig, omdat een bootreis de stukken te lange tijd zou blootstellen aan andere om standigheden. Tijdens het ge hele Amerikaanse verblijf (van ongeveer dertien tot veertien maanden) zullen des kundigen van de Vaticaanse Musea en verpakkingsexperts De Torso van Belvedere (eerste eeuw vóór Chris tus). nauwelijks van de zijde van de kunstschatten wijken. Het Vaticaan vertrouwt erop dat alle kunstwerken behou den in Rome zullen terugke ren. Volgens de directeur van de Vaticaanse Musea loopt kunst overal gevaar, ook op de plek waar ze zich normaal bevindt. „Kijk maar naar de Piëta die in de St. Pieter zelf werd beschadigd, en de Nachtwacht van Rembrandt die datzelfde in haar Amster dams museum overkwam." In elk geval zal de Ameri kaanse reis voor het Vaticaan en alle andere museumdirec ties een leerzame ervaring zijn, want de ervaringen die nu worden opgedaan kunnen bij andere gelegenheden ge bruikt worden. Voor het Vati caan zullen die andere gele genheden zich vaker voor doen nu de paus de intentie heeft zijn kunst de wereld in te zenden. Amerika is niet het enige land dat de Vaticaanse kunst enige tijd wil hebben, andere steden en musea heb ben ook al discreet bij het Va ticaan geinformeerd. Maar voorlopig staat vast dat de collecties terugkeren naar de plek waar ze vandaan ko men, temeer ook omdat het Vaticaan het niet juist vindt de bezoekers van zijn musea al te lange tijd de belangrijke kunstwerken te onthouden. Veertien maanden is al erg lang, maar de directie van de musea in het Vaticaan betwij felt of er veel mensen zullen zijn die de tweehonderd wer kelijk zullen missen. Liefheb bers van sculpturen zullen al helemaal niets in de gaten hebben, want zij zullen met waarheidsgetrouwe replica's tevreden gesteld worden. Ongeveer een jaar geleden nam Coen Ruivenkamp jr. de leiding over van het Zuid-Hol lands Operakoor. De eerste V* verkenningen tussen dirigent en koor zijn achter de rug, op basis van wederzijds vertrou wen en goede wil gaat het koor op weg naar het twintig jarig bestaan in 1984. Die samenwerking moet nog verder uitgebouwd worden en kan nog verder uitgebouwd worden, maar dat men op de goede weg is heeft het Zuid- Hollands Operakoor gistera vond willen bewijzen in een veelzijdig programma op het Opera- en operetteconcert door het Zuid-Hollandae Operakoor o.l.v. Coen Ruivenkamp jr. Solistische medewerking door Ronice de Graaf, Arjan Liesker en Lodewijk Meeuw een. Begeleiding door Thea Roos. Diligentia, Den Haag. gebied van opera en operette, dat bij het publiek in goede smaak viel en werd beloond met veel applaus. Tien componisten leverden het materiaal voor deze pre sentatie van ruim zestig zan gers en zangeressen, die aan vrienden en bekenden willen laten horen wat het resultaat was van de wekelijkse repeti ties. Het gebodene werd ge kenmerkt door wisselend re sultaat. Een ritmisch minder sterk onderdeel als een koor uit Donizetti's „Lucia di Lam- mermoor" werd volledig goed gemaakt door overtuigende onderdelen als uit Bellini's „La Sonnambula" en de Faust van Gounod. Spontaan en on bevangen leverde het koor meeslepende presentaties in het operette-aandeel. En bij dat alles was 't de onvermoei bare Thea Roos die aan de pia no het geheel van een klin kende ondergrond voorzag. Coen Ruivenkamp jr. heeft voor de naaste toekomst met dit koor nog grootse plannen en daarvan kan men veel ver wachten. Van de solisten was 't Lode wijk Meeuwsen die op de grootste ervaring kan bogen, zijn medewerking droeg een zeer professioneel karakter. Arjan Liesker zoekt als bari ton nog zijn weg op het podi um en Ronice de Graaf over schatte haar prille kwaliteiten in de Juwelenaria van Gou nod. Het publiek wist de pres taties naar waarde te schatten. ADR. HAGER Het trio Kontrasten speelde Mozart. Bartok, Bruch. Chatsjaturian en Mil- haud In Hofwijck. In het Voorburgse „Hofwijck" concerteerde gisteravond het Trio Kontrasten, bestaande uit de violiste-altiste Claire Huydts, klarinettist Pierre Woudenberg en pianist Jan Sprij. Het programma toonde aan waarom het trio voor deze naam heeft gekozen. De drie instrumenten hebben een onderling enigszins con trasterend karakter en de mu ziek in de vorm van Mozarts Kegelstaat-trio en de wellui dende laatromantiek van Max Bruch kontrasteerden onder ling en tesamen de meer uit bundige en folkloristische trio's van Bartok, Chatsjatu rian en Milhaud. Juist in deze bruisende mu ziekstukken voelden de drie musici zich het meest in hun element en speelden met een elan, een veel grotere zaal waardig. Tenslotte zit men in het kleine zaaltje van Hof wijck, respektievelijk twee en vier rijen dik met zijn neus op de musici, waardoor weinig keukengeheimen verborgen blijven. Weliswaar zou ook met wat meer afstand het Mo- zart-trio, waarmee de musici openden, geen succes gewor den zijn, omdat iedere verfij ning en afwerking aan dit stuk ontbrak. Dit openbaarde zich vooral in het niet altijd zuivere en ook qua toon toch weinig fraaie spel van de altiste. Gelukkig revancheerde zij zich wat dit betreft in de vier stukken voor deze combinatie, op 83 van Bruch ook al was deze middel matige compositie wel wat erg langdurig. Vol spanning en kleur waren het trio Kontras ten van Bartok, waar het en semble zijn naam aan ontleent, het meeslepende trio uit 1932 van Chatsjaturian en de pittige suite uit 1936 van Milhaud. Dans, spel en kleur liggen deze drie musici duidelijk goed en maken dat zij, ook zonder de contrastwerking met oudere meer statische muziek, hun publiek gemakkelijk meesle pen. BESIER 99 AMSTERDAM De ver filming van Gerard Reve's -roman „De vierde man" betekent meer dan de he reniging van producent Rob Houwer met regis seur Paul Verhoeven „Wat zien ik", „Turks fruit", „Keetje Tippel" en „Soldaat van Oranje" scenarioschrijver Gerard Soeteman en de uit Ame rika gehaalde cameraman Jan de Bont. Gisteren op een persconferen tie, nog voor er een paar meter „geschoten" was, afgezien van een aantal proefopnamen, was het enthousiasme en de eens gezindheid van de potentiële makers opmerkelijk. Het leek wel een zeer goed ge coachte voetbalploeg. Regis seur Paul Verhoeven gaf met een bij de eerste vraag een gave voorzet naar auteur Ge rard Reve, die verklaarde dat het verfilmen van zijn werk zijn métier niet was, dat je ei genlijk eerst de film moest zien om die op zijn merites te beoordelen. Als ik schrijf dat de hoofdfiguur in de erker bij zijn ouders een kopje koffie drinkt, heeft iedereen daar zijn eigen voorstelling van. Voor de een is het een nostal gische herinnering, voor de ander is het een hel. Een fil mer moet dat in beelden vast leggen en dan geeft hij zijn beeld van de situatie." Vervol gens schoof hij de bal toe naar scenarioschrijver Gerard Soe teman, die verklaarde een groot bewonderaar van Ge rard Reve als auteur te zijn Maar tot nog toe moest je van zijn boeken afblijven. Ze zijn te autonoom literair. Dit keer, toen Paul Verhoeven me het onder de neus schoof, zag ik een verfilming helemaal zit ten." Gerard Reve wilde over het thema niet meer kwijt dan dat het hoopvol begint, maar bijna tragisch eindigt. Soete man wilde iets meer kwijt over de intrige, maar Renee Soutendijk, die de rol van de rijke schoonheidsspecialiste Christine speelt, verklaarde We hadden afgesproken zo min mogelijk over het gegeven te vertellen" terwijl Jeroen Krabbé, die de ik-figuur van het boek moet spelen het wat moeilijker had. Ik ben een groot gewonderaar van Gerard was zelfs zijn buurjongen zonder dat hij dat zelf wist en om deze figuur uit te beel den, is wel de zwaarste opgave waar ik tot nog toe voor heb gestaan. Ik heb het scenario vele malen doorgelezen, zijn romans nog een keer herlezen en bepaalde passages aange streept om de figuur van Ge rard beter te begrijpen. Voor mij is het een sprong in het diepe, maar dan wel met zijn boeken onder mijn arm. Ik hoop het er met Paul's hulp goed van af te brengen." Waarbij hij de bal weer naar Paul Verhoeven speelde, die verklaarde dat voor 1 roen Krabbé en Renee dijk al van het begin voor Nederland ber ideale rolbezetting weest. „Alleen omdat niet beschikbaar was, zij met Nouchka van aan het filmen was, 1« even scheef te lopen". Hoewel het verhaal Vlissingen afspeelt, zu slechts twee dagen van weken aldaar worden „De hoofdfiguur is a eind van zijn Latijn, a gen is het eind van zijg reld. Daarna is er alle j maar België en de ze Gerard Reve en pr< Rob Houwer springt d middellijk op in door te „We hebben uiteinde! geschikte lokatie gevor g Noordwijk. Een lee| I huis aan het eind van levard. Dit soort lokat valsingen wordt in A regelmatig gepleegd e t mand zal daar al te zw; q tillen." Waarop Paul A j ven weer invalt We ook een kerkhof nodig ideale lokatie vonden 5 Muiden." Wat de kosten van de f treft, zegt Rob Houweir zichtig We moeten a e een stapje terug doen e je vroeger politie-assiste maar kon aanvragen, p< teren ze je tegenwwodb rekenig plus BTW. fih echt noodzakelijk is, we wel wat over ons heen gaan, maar dit woi vrij intieme, in verl ook niet zo'n dure fif« gaan we dan eind van in première met vijfffl pieën. Het moet een so< pense-thriller worden, „Rosemary's baby", mal een genre film dat nooit in Nederland proberen te maken." OTTO MILO WINNARES FRANCOISE VAN DEN BOSCHPRIJS 82 99 APELDOORN Het is geen geschiedsvervalsing als gezegd wordt dat in ons land in '73 het ge vecht om de herwaarde ring van het sieraad in alle hevigheid losbarstte. In dat jaar richtten vier edelsmeden, Frangoise van den Bosch, Marion Herbst, Onno Boekhoudt en Karei Niehorster, als mede de beeldhouwer Berend Peter, de bond van oproerige edelsme den op, kortweg de BOE- groep genoemd. „Wij wil len proberen een beter begrip te kweken voor het eigentijdse sieraad", schreven zij in een brief aan hun collega's. „De vorm, maar ook de funk- tie van het sieraad is de afge lopen jaren sterk veranderd. De funktie van het sieraad is niet alleen draagbaarheid; door de vorm heeft het ook een zelfstandigheid gekregen. Een object dus, dat naar keuze wel of niet gedragen kan wor den, maar door deze verande ring is er een zekere verwar ring bij het grote publiek ont staan; men is aan de hoeda nigheid van de moderne edel smid gaan twijfelen", aldus het vijftal. Marion Herbst zou in datzelfde jaar in de catalo gus bij een expositie in de Amsterdamse galerie Sieraad op de vraag wat voor haar de funktie van een sieraad is antwoorden: „Als er een her kenning bij de koper ontstaat stel ik niet voorop dat hij het dan ook moet dragen, hij mag het van mij ook ergens neer leggen". Marion Herbst, in 1944 in Linden a.d. Ems in Duitsland geboren, heeft een belangrijke rol gespeeld in het gevecht meer aandacht te krijgen voor de nieuwe ideeën over het sieraad. Niet alleen was ze mede-oprichtster van de BOE-groep, ze was ook be trokken bij de oprichting van de Vereniging van Edelsme den en Sieradenontwerpers (VES). Alleen die aktiviteiten zouden al genoeg hebben moeten zijn Marion Herbst de Frangoise van den Boschprijs 1982 toe te kennen, de tweejaarlijkse prijs van de Stichting Fran- <;oise van den Bosch ge noemd naar de in '77 overle den ontwerpster die de ontwikkeling van en de belangstelling voor het sie raad wil stimuleren. Marion Herbst heeft niet anders ge daan en doet niets anders. Dat blijkt ook uit de overzicht stentoonstelling die ter gele genheid van haar onderschei ding met de Fran^oise van den Boschprijs gemaakt is en tot 23 mei in het Apeldoornse Van Reekummuseum te zien is. In die tentoonstelling, die dit en volgend jaar in nog tal van andere musea gastvrij heid gaat genieten, is de „bourgondische" ontwikke ling, de term is van de Am sterdamse binnenhuisarchi tect Benno Prensela, van Ma rion Herbst sinds '69 goed te volgen. De ontwerpster, die van '62 tot '68 de Amsterdamse Riet veldacademie volgde, waar aan ze momenteel als docente verbonden is, werkt vanuit het materiaal, niet zelden een weinig voor de hand liggend materiaal, althans voor het maken van een sieraad. Zo ontwierp ze een halsband van paperclips en touwtjes, ze maakte armbaden van dou cheslangen en broches van papier. Ze heeft door dat on conventionele gebruik van die ongebruikelijke materia- Armband van Marion Herbst len het imago gekregen, ver- stentoonstglling wordt anderlijk te zijn en van ver- werkwijze van Marion Hi anderingen te houden. De ti- verduidelijkt, ook in de pi tel van de in '74 in Londen katie die de expositie b gehouden expositie waaraan leidt wordt geprobeerd ook zij deelnam, „Revolte in oeuvre toegankelijk te ma jewellery", zal haar uit het Dat gebeurt in de vorm hart gegrepen zijn. En niet kranten- en tijdschriftarl voor niets heeft ze een keer len, expositie-aankondi geschreven dat het maken gen, correspondentie, tc van een sieraad vaak een ningen en souveniers. Het reactie op mensen is, een pro- cumentaire karakter m vocatie. Bij haar, zoals bij tal het niet louter mogelijk van hedendaagse ontwerpers, rion Herbst te volgen in I is het sieraad als kunstuiting vormgevingsaktiviteiten, het resultaat van het vormge- maar draagt ook bij tot ven van een idee. Maar bij vormen van een beeld va haar heeft dat idee weinig te verandering in het der maken met de Mondriaanse over het sieraad. De önt strengheid die uit veel andere keling van toegepaste tot sieraden blijkt, zoals uit de kunst heeft van het ve door hun strakke geometri- rend sieraad een object sche vormen welhaast monu- maakt dat ook draagbaa mentale ontwerpen van Fran- Zou Marion Herbst in die Qoise van den Bosch. Marion wikkeling ook zo'n belan Herbst werkt met „een glim- ke rol gespeeld kunnen lach en een knipoog", relati- ben omdat ze haar artist veert en staat dichter bij de loopbaan begonnen is Engelse sieradenontwerpers, beeldhouwster? Noem ze die de pop-art gretig in zich genlijk allemaal maar be opgenomen hebben dan bij houwers, de eigentijdse si haar vaderlandse collega's, die denontwerpers. En sp zich nogal eens calvinistisch- niet meer over sieraad n dogmatisch vastbijten op een over object. De verwar beeldend idee. zou er wat minder door Niet alleen in de overzicht- den. THOM STRO

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 10