orte Britse acties
koeten Argentijnse
aoreel ondermijnen
Spanje in
tweestrijd
over crisis
Falkland
„Sombere dag
voor Europa"
rgenti jnen werken hard aan eigen wapenindustrie
Argentinië wil meer
Exocet-raketten kopen
'AfiTENLAND
LEIDSE COURAN1
MAANDAG 10 MEI 1982 PAGINA 7
itheraal uit
test vervroegd
13t pensioen
iEN De 52-jarige Britse ge-
l sir John Acland gaat ver-
1St(l met pensioen omdat hij het
vens is met de bezuinigingen op
- Jtse defensie. Dat is zaterdag in
bekendgeworden. „Ik word
meer teleurgesteld in het de-
D'fceleid", aldus sir John, die
'ki(Je onafhankelijkheid van Zim-
nn$ het bevel voerde over het
gi( anwezige vredesleger van het
Siebest. Kennelijk wil Acland
laai niets meer met het leger te
n hebben. Hij is toegetreden tot
BtS-ectie van een brouwerij.
Inwoners Port Stanley
wonen in nederzettingen
LONDEN Bijna alle inwoners van
Port Stanley, de hoofdstad van de
Falkland Eilanden, hebben hun hui
zen verlaten en zijn naar kleine ne
derzettingen in het binnenland ge
vlucht. Van de bijna duizend inwo
ners zouden slechts veertig zijn ach
tergebleven om op de bezittingen te
passen. Dat heeft de Britse onafhan
kelijke televisie (ITN) gisteren be
kendgemaakt. Bij ITN zegt men een
brief te hebben ontvangen van een
eilandbewoner. Deze heeft onder
meer geschreven dat enkele vrou
wen van de Argentijnen in het zie
kenhuis moeten werken. Dat zieken
huis zou in gebruik zijn als kazerne
voor de Argentijnse militairen.
Meerderheid Britten
voor een invasie
LONDEN Een meerderheid
van de Britten is voor een inva
sie op de Falkland Eilanden.
Dat blijkt uit een dit weekeinde
gepubliceerde opniniepeiling.
Ongeveer 55 procent van de on
dervraagden verklaarde de
voorkeur te geven aan een di
plomatieke oplossing, maar niet
bij voorbaat tegen een invasie te
zijn. Als een militaire operatie
uiteindelijk de enige manier
blijkt om de Argentijnen te ver
jagen, heeft dat optreden de
steun van zeventig procent van
de Britten. Begin vorige week
nog vond 62 procent van de
Britten de Falkland Eilanden
geen mensenleven waar.
Opvarenden Belgrano
verrast door torpedo
BUENOS AIRES Vrijwel alle 362
opvarenden van de General Belgra
no, die nog vermist worden, waren
op het moment dat hun schip werd
getroffen door een Britse torpedo be
zig met koffiedrinken, een partij
schaak of sliepen nog.
Dit zei vrijdagavond de commandant
van het Argentijnse schip. Hij ver
telde verder dat de overlevenden 6
meter hoge golven trotseerden om in
de reddingsboten te gaan en dat tien
van hen doodgevroren werden ge
borgen. Degenen die het er levend
van afgebracht hadden, verlieten het
zinkende schip binnen veertig minu
ten, aldus de kaptein van de Belgra-
Britse kerken dringen
aan op bemiddeling VN
LONDEN Zowel de angllkaanse als
de rooms-katholieke kerk in Groot-
Brittannië hebben er bij de regering op
aangedrongen, dat zij de bemiddeling
van de VN in de Falkland-crisis accep
teert en afziet van verder oorlogsge
weld. De leiders van beide kerken,
aartsbisschop van Canterbury dr. Ro
bert Runcie en kardinaal Hume van
Westminster, vinden de prijs die de
oorlog tot nu toe heeft geëist al veel te
hoog. Aartsbisschop dr. Robert Runcie
drong er afgelopen zaterdag in de „Ti
mes" op aan, dat wordt ingestemd met
internationaal toezicht over de Falk
land Eilanden, totdat aan de onderhan
delingstafel een oplossing voor het
vraagstuk van de soevereiniteit is be
reikt
I
'^an onze corespondent
Roger Simons)
/et|)EN Groot-Brit-
ïertë probeert de onge-
v; 10.000 Argentijnse
"g^iren op de Falkland
e tden met korte acties
nV te maken in de
l dat zij bij een even-
'êej Britse invasie bijna
aJjr tegenstand zullen
In het Londense Hyde Park werd gisteren door een aan
tal Labour-aanhangers een massabijeenkomst georga
niseerd waarin een onmiddelijk einde werd verlangd van
de gevechten in de Zuidatlantische Oceaan. ,,lk schaam
me erover Brits te zijn", zo liet iemand van hen duidelijk
weten. Labour-voorman Tony Benn behoorde tot de
aanwezigen.
lieren. Het compleet
de"ren van de eilanden,
mare luchtaanvallen,
ga%chterlaten van rub-
e%otjes op stranden'
^l$le Falkland Eilanden
djorte acties van com-
oudo's moeten het mo-
ïkv van de Argentijnse
"njters ondermijnen. Zo
',t geprobeerd hen tot
;ave te dwingen, zon-
'at aan beide zijden
verliezen worden
'a^en.
rnq
puurde gisteren geruime
rroor het ministerie van
»inBie in Londen bevestigde.
md de Falkland Eilanden
^uw was geschoten. Daar-
jurde het opnieuw lang.
Hat Defenste-woordvoer-
Plan McDonald duidelijk-
^over het gebeurde kon
^ïaffen. Defensiekringen
i als verklaring, dat de
,,|dhebber van de Britse oor-
^oot, schout-bij-nacht
y Woodward, niet vooraf
bestemming van de rege-
had hoeven te vragen,
•raf werd Londen van de
i op de hoogte gebracht,
ns woordvoerder Ian
inald werden zowel Port
ey als Port Darwin gedu-
een kwartier door Har-
ihad en hoeveel toestel-
aan meededen. Het was
irde maal dat Port Stan-
'erd aangevallen. Vulcan-
lenwerpers en Harrier-
Hhtsvliegtuigen voerden
F r op 1 en 4 mei bombar-
nten uit.
op de dag werd een Ar-
jnse vissersboot, de Nar-
Idoor een Harrier aange
eft) en beschadigd. De
^wal" bevond zich binnen
ofor de Britten afgekondig-
200-mijlszone. Volgens
fend was, bleek uit het feit,
dat de BBC gisteravond een
Een fregat van de Roal Navy doorklieft de wateren van de Zuidatlantische Oceaan.
„Narval" zouden hebben ge
schoten toen zij in de red
dingsboten gingen, zijn door
Londen als „belachelijk" van
de hand gewezen. „In die be
wering schuilt geen greintje
waarheid", zo werd gezegd.
Korte tijd later werd tijdens
^en was het schip op een een luchtgevecht boven de.
iage-tocht. De 25-koppige
inning, die het schip had
^jten, is later door de Brit-
W gevangengenomen. Een
m(de Argentijnen is bij de
[ïWiieting door de Harrier
iet leven gekomen, twaalf
ren raakten gewond. De
Kral" zou door de Britten
i opgebracht. Argentijnse
luldigingen dat Harriers
opvarenden van de
Falkland Eilanden nog een
Argentijnse Puma-helikopter
voor troepentransport neerge
schoten. Twee Britse journalis
ten aan boord van het vlieg-
dekschip „Hermes" meldden
dat de-helikopter was neerge
stort vlakbij Port Stanly. Over
slachtoffers was niets bekend.
Een Puma-helikopter kan be
halve twee bemanningsleden
zestien passagiers vervoeren.
Woordvoerder McDonald noch
minister van defensie John
Nott wilden gisteren iets zeg
gen over berichten, als zouden
Britse commando's op de Falk
land Eilanden zijn geland om
de Argentijnse posities te ver
kennen. Op een strandje bij
Port Stanley werd eind vorige
week een rubberbootje gevon
den, dat afkomstig bleek van
de „hermes". Van de inzitten
den was niets te bekennen. „U
mag speculeren zoveel u wilt",
zei minister Nott, toen hem
werd gevraagd of commando's
met het bootje aan land waren
gegaan.
Dat de Britse blokkade van de
eilanden afgelopen week nog
steeds niet helemaal doeltref-
pleegd met haar oorlogskabi
net. Deze vergaderingen von-
Argentijnse nieuwsfilm kon den plaats op het ministeriële
uitzenden, gemaakt tijdens het buitenverblijf Chequers. La-
tweede bombardement door
Sea Harriers van de Royal
Navy op Port Stanley (4 mei).
Tijdens die aanval werd door
de Argentijnen een Harrier
neergehaald. Wrakstukken
van dat toestel werden in de
film duidelijk getoond. Een
commentator van de BBC
wees er op, dat de bewuste Ar
gentijnse film ondanks de
strenge zee- en luchtblokkade
van de Falkland Eilanden,
veilig in Buenos Aires was ge
komen.
bour-leider Michael Foot van
zijn kant waarschuwde Groot-
Brittannië opnieuw voor de
zware internationale gevolgen,
die het gevolg zouden kunnen
zijn van een bloedige uitbrei-
ding van het Falkland-con- den week had de Britse eerste-
end
conflict. „Uiteindelijk zal de
Falkland-kwestie toch door de
Verenigde Naties opgelost
moeten worden", zei hij. Daar
na trokken de demonstranten
naar de gebouwen van de
BBC, die ervan werd beschul
digd de spreekbuits van de re
gering Thatcher te zijn. Verle-
flict.
minister in het Lagerhuis kri-
Door de extreem-linkse fractie tiek geuit op de afstandelijke
van de Labour-partij werd an
derzijds in Hyde Park een
openlucht-bijeenkomst tegen
de Falkland-oorlog op touw
gezet. Ongeveer 2.000 deelne-
houding van een deel van de
Britse media in het Falkland-
conflict. Zonder dat namen
werden genoemd was duide
lijk, dat de opmerkingen van
mers hoorden Tony Benn daar premier Thatcher in het bij-
Premier Thatcher heeft het verklaren, dat premier That- zonder waren gericht aan het
hele weekeinde overleg ge- cher wetens en willens aange- adres van diezelfde BBC.
MADRIE) Koning Juan Carlos heeft vorige week
zijn bemiddeling aangeboden in de Falkland-crisis.
Deze stap weerspiegelt de bezorgdheid die in Spanje
heerst over dit conflict dat gezorgd heeft voor een flin
ke tweestrijd, Spanje voelt zich immers heen en weer
geslingerd tussen zijn Latijnsamerikaanse verleden en
zijn Europese toekomst zoals het die graag zou willen
In een brief aan de secretaris-generaal van de Verenigde Naties
verklaarde de koning dat Spanje „om zoveel redenen" behoorde
tot Europa, maar „door bloed en geschiedenis" verbonden is met
Latijns-Amerika.
Het Spaanse publiek heeft blijk gegeven van veel sympathie
voor de Argentijnse bezetting van de Falkland Eilanden en
heeft niet nagelaten een parallel te trekken met zijn eigen con
flict met Groot-Brittannië over Gibraltar.
Spaanse officiële persoonlijkheden zeggen dat zij onder geweldi
ge druk staan om openlijke steun te geven aan Argentinië.
Spanje onthield zich van stemming in de Veiligheidsraad van de
Verenigde naties over de resolutie die Argentinië oproept zijn
eilanden van de Falkland Eilanden terug te trekken. In officiële
kringen zei men geen keus te hebben gehad als men Gibraltar
terug wil hebben. Toch is de Spaanse wens tot aansluiting bij het
westerse blok niet minder sterk. Op de dag dat koning Carlos
zijn aanbod deed nam het Spaanse parlement met overgrote
meerderheid een resolutie aan waarin staat dat Spanje zijn ver
trouwen in Europa uitspreekt in het geloof dat het pad naar
eenheid met Europa onomkeerbaar is.
Spanje heeft zich in tegenstelling tot Engeland niet verbonden
met ziin voormalige kolonieën. Wat overgebleven is de „Hispa-
nidad'de „spaansheid", de taalkundige, religieuze en cilturele
band die jaar lijks officieel wordt gevierd.
Na de Spaanse burgeroorlog stuurde Argentinië enorme voorra
den levensmiddelen naar Spanje om het geteisterde land er bo
venop te helpen. Nu doet zich echter de voor de Spanjaarden
vervelende figuur voor dat Spanje, wanneer het openlijke steun
aan aan Argentinië betuigt, niet alleen bondgenoten van zich
zou vervreemden, die het pas door hard ijveren had verkregen,
maar ook voedsel zou geven aan de passie van extreem rechts
om Gibraltar langs militaire weg in te nemen. De regering doet
haar uiterste best de militairen van de binnenlandse politiek
weg te leiden en staat daarom niet te trappelen om te boek te
staan als sympathisant van een militair regime.
(Vervolg voorpagina)
VILLERS-LE-TEMPLE Hoewel hotel „La Com-
manderie" in Villers-le-Temple een prachtig gelegen
kasteel is, van de soort waar deze halfjaarlijkse bijeen
komsten gehouden plegen te worden, was het deze
keer „een sombere dag voor Europa". Deze uitdruk
king gebruikte de Belgische minister Leo Tindemans,
die als gastheer fungeerde. Mr. Max van der Stoel was
het volmondig met hem eens.
Het probleem rond de Falkland Eilanden beheerste zaterdag het
EG-overleg. Duidelijk werd dat de ministers vinden dat het ui
terste gedaan moet worden om tot een politieke oplossing te ko
men. De overige EG-landen hebben de Britse regering duidelijk
de vrees overgebracht voor wat minister Van der Stoel „buiten
sporige acties van het Verenigd Koninkrijk" noemde. Hij zei
verder dat de EG door de sancties „druk uitoefent op Argenti
nië", en daarmee mogelijk bijdraagt aan een vreedzaam einde
van het conflict.
Gisteren werd gesproken over de landbouwprijzen en Britse bij
drage aan de EG-begroting. Volgens minister Van der Stoel ver
keert het overleg hierover nu in een „volslagen impasse" met
alle mogelijke consequenties van dien.
De negen overige lidstaten toonden zich dit weekeinde bereid
gedurende vier jaar de helft (ongeveer 2,2 miljard gulden) van
de Britse contributie voor hun rekening te nemen. Maar Minis
ter Pym vond dat niet voldoende. De regering van mevrouw
Thatcher, uitgaande van de gedachte dat het armlastige Albion
geen netto betaler dient te zijn, wil veel meer dan vijftig procent
korting. Na de vele, vele maanden van onderhandelen is men
dus nog geen stap verder, aldus Van der Stoel. En als de Britten
deze problematiek blijven koppelen, „wat zij nu doen", aan die
van de landbouwprijzen, dan is ziins inziens het leed helemaal
niet te overzien. Nadat eigenlijk al op 1 april de nieuwe prijzen
van kracht haden moeten worden, is er nu eindelijk een verre
gaande overeenstemming tussen de ministers van landbouw.
Volgende week zouden dezen de zaak kunnen beklinken, maar
daar kan nu het probleem van de Britse bijdrage een stokje voor
steken.
Van der Stoel wees erop dat die houding in strijd zou zijn met de
verplichtingen, die de lidstaten vrijwillig hebben aanvaard. Elk
jaar moet er een nieuw prijzenbesluit komen. Volgens hem zal
de Gemeenschap zeker in een crisis terechtkomen, als de Britten
in hun houding volharden. Van der Stoel noemde dit, temeer nu
in de wereld de politieke situatie zozeer verergert, „uitermate
teleurstellend".
IDEN De verwoes-
van de Engelse on-
lebootjager „Shef-
heeft met dodelijke
elijkheid aangetoond
gevaarlijk het is op
e schaal wapens te le-
n aan Derde Wereld-
len. Des te gevaarlij-
wordt het wanneer
landen, zoals Argenti-
doet, door middel van
lankoop van licenties
een eigen wapenindu-
i op poten gaan zetten.
Argentijnse vloot beschikt
twee Engelse T-42 onder-
ootjagers, precies dezelfde
pen als de Sheffield. Een
n werd in 1976 opgeleverd;
ander werd in licentie
K uwd en in 1980 voltooid.
iai «is de „Sheffield" hebben
e schepen een Engelse
m K-helikopter aan boord.
J Intinië heeft tien van dat
soort toestellen besteld. De
Britse wapenindustrie zou er
tot het begin van de Falkland-
crisis vijf of zes hebben gele
verd. Elke helikopter van dit
type is uitgerust met 22 Engel
se Seadart-raketten en een ra
ket die lijkt op de Exocet-ra-
ket, maar alleen vanaf een
schip kan worden afgevuurd.
De raket waarmee de „Shef
field" werd doorboord, was
van het type Exocet en werd
afgevuurd door de laatste aan
winst van de Argentijnse ma
rine, een door door Frankrijk
gebouwde Super Etendard.
Ongeveer de helft van de in
Frankrijk bestelde Super
Etendards zijn afgeleverd.
Maar het toppunt van ironie in
deze is misschien nog wel dat
de Sheffield zes jaar geleden
tijdens de bouw schade opliep
als gevolg van een explosie.
Om het schip op tijd gereeed
te krijgen werden onderdelen
gebruikt, die eigenlijk waren
bestemd voor tegelijkertijd in
aanbouw zijnde Argentijnse
onderzeebootjager.
Westduitse wapens
Na Brazilië is Argentinië het
Zuidamerikaanse land dat de
meeste wapens importeert. Tot
de helft van de jaren zeventig
was Amerika de grootste leve
rancier. Twee onderzeeboten
van de Argentijnse marine en
zes fregatten zijn van Ameri
kaanse makelij, net als de vijf
tien Skyhawk-bommenwer-
pers aan boord van de „Venti
Cinco di Mayo", het door En
geland gebouwde en door Ne
derland afgedankte vliegdek-
schip „Karei Doorman". Tegen
het eind van de jaren zeventig
veranderde Argentinië van
strategie. De militaire junta
wendde zich tot West-Europa
en begon tegelijkertijd de wa-
penproduktie steeds meer naar
eigen land te trekken door in
licentie te gaan -bouwen. Wa-
penproduktie werd een hoek
steen van de industrialisatie in
Argentinië.
Volgens het jaarboek over 1982
van het Internationale Vrede-
sinstituut in Stockholm, dat la
ter deze maand wordt gepubli
ceerd, heeft West-Duitsland de
afgelopen vijf jaar de meeste
wapens aan Argentinië gele
verd. Ruim 33 procent van de
Westduitse wapenproduktie
verdween naar Buenos Aires.
West-Duitsland moet nog
steeds vier onderzeebootjagers,
vier onderzeeboten en twee
snelle gevechtsvliegtuigen op
leveren. Hollandse Signaal
Apparatenfabriek (HSA) in
Hengelo levert de ultra-mo
derne vuurgeleidingssystemen
voor de in Duitsland in aan
bouw zijnde schepen. Bij HSA
krijgen zo'n 200 Argentijnse
marinemensen momenteel een
opleiding in het bedienen van
deze apparatuur. Daarnaast
worden nog eens vier onder
zeeboten, zes fregatten en 220
TAM-tanks in Argentinië
gebouwd in Duitse licentie.
De Argentijnse luchtmacht wil meer Exocet-raketten aan
schaffen, zo meldde eind vorige week de New York Times.
Van de zes Exocet-raketten die Argentinië had, heeft het
er twee gebruikt om de „Sheffield" de grond in te boren.
Nu Frankrijk als lidstaat van de EG een wapenembargo
tegen Argentinië heeft afgekondigd, proberen de militai
ren in Buenos Aires de raket te kopen bij een van de lan
den die ze ook van de Fransen hebben gekocht, zoals bij
voorbeeld Libië. Volgens Amerikaanse militaire deskundi
gen is de betrekkelijke rust in de Zuidatlantische Oceaan
niet het gevolg van Argentijnse terughoudendheid in ver
band met een mogelijke politieke oplossing, maar veel
meer het gevolg van een Argentijns gebrek aan oorlogsma-
terieel.
de op een na grootste leveran-
Een deel hiervan wordt weer cier van Argentinië, leveren
geëxporteerd naar Pakistan. helikopters, transport- en
De Verenigde Staten, met ze- tankvliegtuigen en verkopen
ventien procent van de markt liotntierechten voor de pro-
duktie van lichte Piper-toe-
stellen. Naast de gevechts
vliegtuigen van het type Super
Etendard heeft Frankrijk Ar
gentinië reeds drie fregatten,
enkele Mirage-vliegtuigen en
enkele tientallen helikopters
geleverd. Het merendeel hier
van werd in 1978 besteld, toen
de strijd van de junta om de
oppositie uit te schakelen een
hoogtepunt had bereikt. Be
steld in Frankrijk zijn verder
96 pantservoertuigen, nog eens
25 helicopters, 1000 anti-tan
kraketten en een onbepaald
aantal andere raketten. Daar
naast heeft Israël sinds 1979 42
Dagger-gevechtsvliegtuigen
geleverd.
Boodschappenlijstje
Raketten, elektronische soft
ware en opleidingscursussen
staan op het boodschappenlijs
tje waarmee Argentinië in En
geland heeft aangeklopt. Ti-
gerzat-, Blowpipe- en Seacat-
raketten zijn besteld, maar het
Engelse ministerie van defen
sie wil niet zeggen of daarvan
al een deel is geleverd. De
technologie die Argentinië on
langs in Engeland heeft be
steld, omvat radiozenders voor
de marine, radarsystemen, at-
luistermateriaal en contro
lesystemen voor patrouillebo
ten.
Oostenrijk, Italië en Spanje le
veren eveneens wapens aan
Argentinië, respectievelijk
tankvernietigers, opleidings
vliegtuigen en patrouilleboten.
Argentinië bevindt zich naast
Egypte, Zuid-Korea, Indone
sië, de Filipijnen en Singapore
op de tweede plaats van Derde
Wereldlanden, die zelf een
wapenindustrie opbouwen.
Een aantal raketten is dan ook
door Argentinië zelf ontwik
keld door het Wetenschappe
lijke en Technische Onder
zoekcentrum van de Argen
tijnse strijdkrachten.
DAVID PALLISER/THE
4 GUARDIAN
